Jan Zamoyski'nin Boğdan seferi

Boğdan Kodaman Savaşları
Osmanlı-Lehistan Savaşları

"Türk bayrağı için mücadele" çizen: Józef Brandt.

Tarih	1595
Bölge	Yaş ve Țuțora, Boğdan
Sonuç	Polonya–Litvanya zaferi Türklerin Boğdan'dan çekilmesi
Coğrafi Değişiklikler	Boğdan,Polonya vassalı oldu.

Taraflar

Polonya-Litvanya Birliği

Boğdan

Osmanlı İmparatorluğu

Kırım Hanlığı

Komutanlar ve liderler

Jan Zamoyski

Ștefan Răzvan

III.Mehmed

II.Gazi Giray

Güçler

7,300^[1]

25,000^[1]

Kayıplar

Bilinmiyor

Jan Zamoyski'nin Boğdan'a yaptığı sefer, 1595'te Boğdan'ı Polonya'nın vasal devleti olarak kurmayı amaçlayan başarılı bir askeri kampanyaydı.

Savaşın Nedenleri

1595'in başlarında Transilvanya Prensi Sigismund Báthory, Hospodar Tyrant Aaron'un hizmetindeki Macar paralı askerlerinin komutanı Ştefan Răzvan'ı isyan etmeye ikna etti. Ştefan, Aaron'u yakaladı ve onu Transilvanya'ya gönderdi, ardından kendisini yeni Hospodar ve Sigismund'un tebaası ilan etti. Aaron'un koruyucusu ve hükümdarı olan Osmanlı Sultanı III.Mehmed, buna yanıt olarak Boğdan, Eflak ve Transilvanya'da çeşitli kodamanlar arasında devam eden güç mücadelelerine son vermeye karar verdi. Eflak, Türk sponsorluğunda yeni bir hükümdar alırken, Boğdan bir eyalet olarak Osmanlı İmparatorluğu'na dahil edilecekti. Osmanlı müdahalesi, Kozmin Korusu Muharebesi'nden birkaç yüz yıl sonra Boğdan üzerindeki egemenliğini kaybetmiş olan ve bölgedeki nüfuzunu yeniden tesis etmeye çalışan Polonya-Litvanya Birliği'nde alarma yol açtı.

Çuçoro Muharebesi

Cecora Muharebesi (1595)

1595 yazında, 5.000 süvari ve 2.300 piyadeden oluşan bir Polonya ordusu Boğdan'a girdi, 27 Ağustos'ta Hotin'i işgal etti ve 3 Eylül'de başkent Yaş'ı işgal etti; burada Zamoyski, Polonya lehine bir politika izleyen yeni hospodar olarak Ieremia Movilă'yı atadı. Boş durmayan Sultan, Zamoyski'ye karşı çoğunluğu Tatarlardan ve düzenli Osmanlı birliklerinden oluşan yaklaşık 25.000 kişilik bir ordu gönderdi. Zamoyski, düşmanın yaklaştığını duyunca Prut nehri arasında kendini güçlendirdi. Tatar-Osmanlı ordusu 18 Eylül'de geldi ve aynı gün çok sayıda çatışma yaşandı. Ana çatışma, 19 Eylül'de Tatarların birkaç kez Polonya kampına girmeye başarısız bir şekilde teşebbüs etmesiyle meydana geldi; 20 Eylül'de Polonya kampına karşı zafer kazanamayan Tatar II.Han Gazi müzakerelere başladı. 21 Eylül'de Tatarların Ieremia Movilă'yı hospodar olarak tanıdığı ve Polonya birliklerini Boğdan'ya yerleştirmeyi kabul ettiği bir barış anlaşması imzalandı. 23 Eylül'de Tatarlar geri çekilmeye başladı.^[2]

Polonya-Osmanlı kat mülkiyeti olarak Moldavya

Polonya ordusunun Cecora'daki zaferi ve Ieremia Movilă'nın hospodar olarak tanınmasının ardından Boğdan, fiili bir Polonya-Osmanlı kat mülkiyeti haline geldi ve Osmanlılara haraç öderken aynı zamanda Polonya'nın vasal bir devleti oldu. Ancak bu durum, 5.000 kişilik bir ordunun başında Türklerin yardımıyla Ieremia Movilă'yı devirmek için Boğdan'a giren önceki hospodar Ştefan Răzvan'ı memnun etmedi.^[2]

Kaynakça

^ ^a ^b Marek Plewczyński, Wojny i wojskowość polska w XVI wieku Tom III. Lata 1576-1599, Zabrze-Tarnowskie Góry 2013, Infort Editions, p 302-304, 978-83-64023-10-1
^ ^a ^b "Jan Zamoyski: Zdobywca mimo woli". histmag.org. Erişim tarihi: 7 Ocak 2024.

İlgili Araştırma Makaleleri

II. Viyana Kuşatması, 1683 Viyana Kuşatması veya Viyana Bozgunu, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir parçası olan Avusturya Arşidüklüğü'ndeki Viyana şehrini ele geçirmek için yaptığı ikinci girişimdi. Viyana Savaşı, şehrin iki ay boyunca Osmanlı İmparatorluğu tarafından kuşatılmasının ardından 12 Eylül 1683 tarihinde Viyana yakınlarındaki Kahlenberg Dağı'nda gerçekleşti. Savaş, Habsburg monarşisi liderliğindeki Kutsal Roma İmparatorluğu ve Polonya-Litvanya Birliği tarafından, her ikisi de Kral III. Jan Sobieski komutasında, Osmanlılara ve onların vasal ve haraç devletlerine karşı yapıldı. Bu savaş, İngiliz Milletler Topluluğu ve Kutsal Roma İmparatorluğu'nun Osmanlılara karşı ilk kez askerî işbirliği yaptığı savaş oldu. Osmanlıların yenilgisi, Avrupa'ya yayılmasında bir dönüm noktası oldu ve bundan sonra Osmanlılar daha fazla ilerleme kaydedemedi. Bunu takip eden ve 1699 yılına kadar süren savaşta Osmanlılar, Osmanlı Macaristanı'nın büyük bir kısmını Kutsal Roma İmparatoru I. Leopold'a bıraktı.

III. Vlad, bilinen adıyla Kazıklı Voyvoda veya yaşadığı dönemde kullanımıyla Vlad Dracula, 1448'den ölümüne kadar üç kez Eflak Voyvodası olmuş Rumen komutan ve liderdi. Özellikle düşmanları olarak gördüğü, esir Osmanlı askerlerini ve Bulgar topraklarının Türk sakinlerini kazığa oturtarak öldürtmesi ile bilinir. Eflak tarihinin en önemli yöneticilerinden biri olarak görülür ve günümüzde Romanya'nın ulusal kahramanı olarak kabul edilir.

Niğbolu Muharebesi, 25 Eylül 1396'da Sultan Yıldırım Bayezid liderliğindeki Osmanlı ordusunun Burgonya Dukalığı veliahtı ve asilzadelerinin liderliğini üstlendiği, ayrıca Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu, Fransa, Eflak, Lehistan, Britanya Krallığı, Macaristan, İskoçya Krallığı, Venedik Cumhuriyeti, Ceneviz Cumhuriyeti, St. Jean Şövalyeleri askerlerinden oluşan bir Haçlı ordusuyla, Tuna Nehri üzerinde bulunan Niğbolu Kalesi yakınlarında gerçekleşen ve Osmanlı kuvvetlerinin kesin zaferiyle sonuçlanmış bir muharebedir. Bu muharebe aynı zamanda Avrupa tarihçiliğinde, Niğbolu Haçlı Seferi diye de anılır ve Orta Çağ'ın son büyük haçlı seferi olarak nitelendirilmektedir. Bazı kaynaklarda savaşın tarihi 28 Eylül olarak verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Erdel</span> Romanyanın batısında bir bölge

Erdel veya Transilvanya bugünkü Romanya'nın batı ve orta bölgelerine eskiden verilen isimdi. Asıl ismi Macarca Erdély, Rumence Ardeal, Sırp, Bulgar ve Yunan dillerinde ise Erdel olarak kullanılmış ancak diğer Avrupa ülkeleri aynı bölgeye genellikle Transilvanya ismini vermişlerdir. Erdel 1526 yılındaki Mohaç Muharebesi'nden sonra Osmanlılara bağımlı hale geldi ve 1683'e kadar Erdel Prensliği adıyla iç işlerinde serbest dış işlerinde Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir özerk devlet olarak yaşadı. 1683 yılındaki II. Viyana Kuşatması'nın bozgunla sonuçlanmasından sonra bölge 1691'de Macaristan ile birlikte fiilen Avusturya Arşidüklüğü'nün eline geçti. Bölge 20. yüzyılın başlarında Macaristan ve Romanya arasında birkaç kere el değiştirdi. II. Dünya Savaşı sonrasında Romanya'nın elinde kaldı.

Racova Muharebesi veya Vaslui Muharebesi, 10 Ocak 1475'te Boğdan Prensliği komutanı III. Ştefan ile Osmanlı Devleti komutanı Hadım Süleyman Paşa arasında yapılmıştır. Hadım Süleyman Paşa zamanın Rumeli beylerbeyiydi. Savaş, Podul Înalt ile Vaslui kenti arasında Racova adı verilen bir ovada Boğdan'da yapılmıştır. Bu bölge günümüzde Romanya sınırları içerisindendir. Osmanlıların kuvvetleri, 40.000 Boğdanlı askerle karşılaştı. Boğdan kuvvetlerinde takviye birlikler de yer alıyordu. Adları Kronika Polska olan bu birlikler 40.000 kişilik Boğdan ordusunu desteklediler.

Romanya tarihi bugünkü Romanya Devleti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Akdere Muharebesi</span>

Akdere Muharebesi, 26 Temmuz 1476 tarihinde Osmanlı ile Boğdan Prensliği arasında yapılan muharebe. Moldova tarihinin en önemli savaşlarından biridir.

Sigismund 1378'den 1388'e ve 1411'den 1415'e kadar Brandenburg'un elektörü, 1387'den Macaristan ve Hırvatistan kralı, 1411'den itibaren Almanya kralı, 1419'dan itibaren, Bohemya kralı, 1431'den itibaren İtalya kralı ve 1433'te taç giymesinden 1437'deki ölümüne dek Kutsal Roma İmparatoru oldu. Lüksemburg Hanedanı'nın son erkek üyesidir.

Cecora Muharebesi, Lehistan-Litvanya Birliği ve Osmanlı kuvvetleri, arasında 17 Eylül-7 Ekim 1620 tarihleri arasında Prut Nehri yakınlarındaki Moldova'da (Boğdan) gerçekleşmiştir.

II. Vlad veya Vlad Dracul ya da Vlad Dragon, I. Mircea'nın oğlu ve 1436-1447 tarihleri arasında Eflak'ın 14. voyvodasıdır. II. Vlad, I. Mircea'nın meşru olmayan oğullarından biri olarak tahta çıkmıştır ve tarihte daha çok III. Vlad'ın babası olarak bilinir. Kardeşleri ile olan taht kavgasının ardından Macar desteği ile 1436 senesinde Eflak tahtına oturan II. Vlad, 1442 senesinde Osmanlı padişahı II. Murad tarafından esir alınmış ve 1443 senesinde serbest bırakılması üzerine tekrar Eflak tahtına geçmiştir.

Stephen Báthory, Erdel (Transilvanya) prensi (1571-76) ve Polonya kralı (1575-86). Habsburgların Polonya tahtını ele geçirme girişimini engellemiş, Baltık Denizi'nin doğusundaki Polonya topraklarını Rus saldırılarına karşı korumuş, Polonya, Moskova Büyük Prensliği ve Erdel'i birleştirerek büyük bir devlet oluşturmayı amaçlamıştır. Polonya tarihinin en güçlü ve en hırslı hükümdarlarından biridir.

1437-1444 Osmanlı-Macar Savaşı, 1437 ve 1444 arasında Osmanlı Devleti ile Macar Krallığı arasında süren ve 12 Haziran 1444 tarihinde Edirne-Segedin Antlaşması'nın imzalanmasıyla biten savaş.

<span class="mw-page-title-main">Güvercinlik Kuşatması (1428)</span> kuşatma

Güvercinlik Kuşatması, 1426-1428 Osmanlı-Macar Savaşı'nda bir evre. Macar Kralı Sigismund'un bir yıl önce Osmanlıların Sırbistan Prensliği'nden devraldıkları Güvercinlik (Golubac) kalesini ele geçirmek için 1428 ilkbaharında icra ettiği askerî harekât. Macarların kuşatması başarısız olduğu gibi, kaleyi kurtarmak için gelen Türk birlikleri de geri çekilen Macar ordusunu büyük bir yenilgiye uğrattı.

Hospodar veya gospodar "efendi" veya "lord" anlamına gelen Slav kökenli bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">1454-1483 Osmanlı-Macar Savaşı</span>

1454-1483 Osmanlı-Macar Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile Macaristan Krallığı arasında 1454 yılından 1483 yılında imzalanan ateşkes antlaşmasına kadar fasılalarla ve çeşitli cephelerde süren savaş.

<span class="mw-page-title-main">Mihai Viteazul</span> Eflak hükümdarı (1558–1601)

Mihai Viteazul, bilinen adıyla Cesur Mihai, Yiğit Mihail (1558-1601), Eflak Prensi, Moldavya Prensi (1600) ve Transilvanya'nın de facto hükümdarıydı. Romanya'nın en büyük ulusal kahramanlarından biri olarak kabul edilir. Osmanlı ile yaptığı savaşlarda edindiği başarı ileride doğacak Rumen milliyetçiliğine de esin kaynağı olmuştur.

Kozmin Korusu Muharebesi, 1497-1500 Osmanlı-Lehistan Savaşı'nda ve Lehistan-Boğdan mücadelesinde evre.

<span class="mw-page-title-main">Kartal Ovası Muharebesi (1574)</span>

Kartal Ovası Muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu ile isyankâr Boğdan Voyvodası III. Ioan komutasındaki Boğdan ordusu arasında 10 Haziran 1574 tarihinde Kartal Ovası'nda meydana gelen büyük çaplı çarpışma.

<span class="mw-page-title-main">Busza Antlaşması</span>

Busza Antlaşması, Jaruga Antlaşması olarak da bilinir, Polonya-Litvanya Birliği'nden Stanisław Żółkiewski ve Osmanlı İmparatorluğu'ndan İskender Paşa tarafından 23 Eylül 1617'de Jaruga ve Dinyester nehirleri yakınındaki Busza'da müzakere edilmiştir. Polonya ve Osmanlı orduları karşılaştı ancak savaşmak yerine müzakere etmeye karar verdiler. Bu barış antlaşmasında Polonya-Litvanya Birliği, Hotin'i Osmanlılara bırakmayı ve Moldavya'ya müdahalesini durdurmayı kabul etmiştir.

Boğdan Kodaman Savaşları veya Boğdan Girişimleri, 16. yüzyılın sonu ve 17. yüzyılın başında Polonya-Litvanya Topluluğu'nun kodamanlarının Habsburg'ların ve Osmanlı İmparatorluğu'nun beylik üzerinde hakimiyet ve nüfuz sahibi olması üzerine çatışarak Moldavya'nın işlerine müdahale ettiği dönemi ifade eder.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.