İçeriğe atla

Jan Potocki

Jan Potocki
Alexander Varnek'in çizimiyle Jan Potocki
Doğum8 Mart 1761(1761-03-08)
Pików, Podolya, Polonya-Litvanya Birliği
Ölüm23 Aralık 1815 (54 yaşında)
Uladivka, Vinnıtsya, Rus İmparatorluğu
MilliyetLeh
Meslek
  • Yazar
  • etnolog
  • siyasetçi
DönemAydınlanma Çağı
Tanınma nedeniThe Manuscript Found in Saragossa (1805)
Evlilik
Julia Lubomirska
(e. 1783; ö. 1794)

Konstancja Potocka (e. 1799)
Çocuk(lar)5

Kont Jan Potocki (Lehçe telaffuzu: [jan pɔtɔt͡skʲi] Yan Po-to-tskEE ; 8 Mart 1761 - 23 Aralık 1815) Polonyalı asilzade, etnolog, dilbilimci, gezgin ve Aydınlanma dönemi yazarı. Esas olarak pikaresk romanı The Manuscript Found in Saragossa ile tanınmaktadır.

Polonyalı zengin ve soylu bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Çocukluk yıllarında yurtdışında yaşamaya başlayan Potocki, İsviçre'de eğitim gördü. Gençlik yıllarında sık sık Paris'teki galeri ziyaret etti ve 1778'de geçici olarak Polonya'ya dönmeden önce Avrupa'yı gezdi. Askerliğini yaptığı dönemde Bavyera Veraset Savaşı'nda Avusturya için savaştı ve 1789'da Polonya ordusuna askeri mühendis olarak atandı. Kapsamlı seyahatleri sırasında gittiği yerdeki gelenekleri, devam eden savaşları, devrimleri ve ulusal uyanışları aktif olarak belgeledi. Okültizm akımından etkilenen Potocki, eski kültürleri, ritüelleri ve gizli toplulukları inceledi. Aynı zamanda, bir parlamento üyesiydi ve Polonya-Litvanya Topluluğu'nun varlığı sona ermeden kısa bir süre önce Büyük Sejm'de yer aldı.

Akıl hastalıklarından muzdarip olan Potocki, melankoli ve şiddetli klinik likantropi gibi hastalıklara sahipti. Likantropi hastalığından dolayı kurt adama dönüştürüldüğüne inanıyordu. 1815'te ateşli silahla intihar etti, ancak ölümü halen daha tam olarak aydınlatılamamıştır.

Hayatı

Jan Potocki, Polonya genelinde birçok mülke sahip olan Potocki aristokrat ailesinde doğdu. Cenevre ve Lozan'da eğitim gördü, Polonya Ordusunda iki kez mühendis kaptanı olarak görev yaptı ve Malta Şövalyeleri'nde acemi olarak bir süre kadırgada geçirdi.[1] Renkli hayatı onu Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika'ya götürdü, burada siyasi entrikalara bulaştı, gizli cemiyetlerle vakit geçirdi ve Slav halklarının öncüllerini dilbilimsel bir bakış açısıyla inceleyerek bu alanda öncülerden biri oldu.[2]

1790'da havacı Jean-Pierre Blanchard ile birlikte Polonya'da sıcak hava balonuyla uçan ilk kişi oldu ve ülke çapında tanındı.[3] Fransa'da biraz zaman geçirdi ve Polonya'ya döndükten sonra, çeşitli gazeteler yayımlayarak tanınmış bir yayıncı oldu.[4] Ayrıca 1788'de Varşova'da Drukarnia Wolna (Özgür Basın) adında bir yayınevi ve şehrin ilk ücretsiz okuma salonunu kurdu. Potocki, sık sık kral Stanislaus Augustus'u desteklese de, kralı eleştirmekten çekinmezdi.[4] Ayrıca Rus büyükelçisi Otto Magnus von Stackelberg'i oldukça eleştirmiştir.[4]

Potocki'nin zenginliği, İtalya, Sicilya, Malta, Hollanda, Almanya, Fransa, İngiltere, Rusya, Türkiye, Dalmaçya, Balkanlar, Kafkaslar, İspanya, Tunus, Fas, Mısır ve hatta Moğolistan'ı kapsamlı bir şekilde seyahat etmesine olanak sağladı. Aynı zamanda, kapsamlı bir şekilde tarihsel, dilbilimsel ve etnografik araştırmalar yaptığı yolculuklarının birçoğunun canlı anlatımlarını kaleme alan Potocki, modern çağın ilk seyahat yazarlarından biriydi.[2]

Potocki iki kez evlendi ve beş çocuğu oldu. İlk evliliği boşanmayla sonuçlandı ve her iki evlilik de skandal söylentilere konu oldu. 1812'de sağlık sorunlarından dolayı emekli olarak Uładówka'daki (şimdi Uladivka) malikanesine yerleşti. Son yıllarında romanını tamamladı.[2]

Kurt adam olduğuna inanan Potocki, 23 Aralık 1815'te Katolik köy rahibi tarafından kutsanmış gümüş bir kurşunla kendini vurarak intihar etti.[5]

Jan Potocki, Anton Graff tarafından, 1785

Seyahat anıları

  • Histoire Primitive des Peuples de la Russie avec une Exposition complete de Toutes les Nations, locales, nationales et traditionelles, necessaires a l'intelligence du quatrieme livre d'Herodote (St. Petersbourg: Imprime a l'Academie Imperiale des Sciences, 1802)
  • Voyage dans les steppes d'Astrakhan et du Caucase (Paris, 1829).
  • Voyage en Turquie et en Egypte (1788; Polish translation by Julian Ursyn Niemcewicz, Podróz do Turek i Egiptu, 1789).
  • Voyage dans l'Empire de Maroc (1792)Voyages en Turquie et en Egypte, en Hollande, au Maroc (Paris: Fayard, 1980; new edition, Éditions Phébus, 1991)
  • Voyage au Caucase et en Chine (Paris: Fayard, 1980)

Başarıları ve ödülleri

Kaynakça

  1. ^ Revolutionaries of the Soul. Questbooks. 2014. s. 35. ISBN 9780835631815. 
  2. ^ a b c "The Mystical Count Potocki. Fortean Times.". 11 Ağustos 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2008.  Retrieved September 22, 2011.
  3. ^ Lachman 2014
  4. ^ a b c Uchwalenie i obrona Konstytucji 3 Maja. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. 1991. s. 38. ISBN 978-83-02-04615-5. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2012. 
  5. ^ "Jan Potocki and the Manuscript Found in Saragossa". Tor.com. 10 Mart 2009. 18 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

8 Mart, Miladi takvime göre yılın 67. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 298 gün vardır.

<span class="mw-page-title-main">Georg Philipp Telemann</span> Alman Barok akımına bağlı müzisyen, besteci ve virtüöz

Georg Philipp Telemann, Alman müzisyen, besteci ve çeşitli enstrümanların virtüözü. Besteleri Alman barok stilindedir.

<span class="mw-page-title-main">Johann Wolfgang von Goethe</span> 18. ve 19. yüzyılda yaşamış Alman yazar, siyasetçi, ressam ve doğabilimci

Johann Wolfgang Von Goethe, Alman hezarfen; edebiyatçı, siyasetçi, ressam ve doğabilimcidir. 1776 yılından itibaren, Weimar dukalığının bakanı olarak çeşitli idari ve siyasi görevlerde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Augustin Louis Cauchy</span> Fransız matematikçi (1789 – 1857)

Baron Augustin-Louis Cauchy, matematiksel analiz ve sürekli ortam mekaniği de dahil olmak üzere matematiğin çeşitli dallarına öncü katkılarda bulunan bir Fransız matematikçi, mühendis ve fizikçiydi. Daha önceki yazarların cebrin genelliğinin buluşsal ilkesini reddederek, kalkülüs teoremlerini ifade eden ve kesin olarak kanıtlayan ilk kişilerden biriydi. Soyut cebirde karmaşık analiz ve permütasyon gruplarının çalışmasını neredeyse tek başına kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Napolyon Bonapart</span> Fransız asker ve imparator (1769–1821)

Napolyon Bonapart veya I. Napolyon kısaca Napolyon, Fransız asker, politikacı ve 1804-1814 arası Fransa imparatoru. Gerek Fransız Devrim Savaşları gerekse Napolyon Savaşları sırasında Fransa'ya önderlik ettiği gibi tüm Avrupa'yı da etkilemiş önemli bir komutandır. Girdiği savaş ve çatışmaların büyük bölümünü kazanmış, 1815'teki nihai yenilgisine kadar hızla Avrupa kıtasının hakimiyetini ele geçirmiştir. Tarihteki en önemli komutanlardan biri olan Napolyon'un savaşları dünyanın her yerinde askerî okullarda ders olarak okutulmaktadır ve kendi Avrupa tarihinin en ünlü ve en tartışmalı siyasi figürlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Alphonse de Lamartine</span> Fransız yazar, şair ve siyasetçi (1790 - 1869)

Alphonse Marie Louise Prat de Lamartine, Fransız yazar, şair ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Paul Marat</span> Fransız siyasetçi (1743-1793)

Jean-Paul Marat, Fransız siyaset teorisyeni, bilim insanı ve hekim. Fransız Devrimi sırasında gazeteci ve politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Wilhelm von Humboldt</span> Alman eğitimci, filozof ve yazar (1767-1835)

Friedrich Wilhelm Christian Carl Ferdinand von Humboldt, Alman filozof, dilbilimci ve devlet adamı. Berlin Üniversitesi'nin kurucularındandır.

<span class="mw-page-title-main">Stendhal</span> Fransız yazar (1783 – 1842)

Marie-Henri Beyle, daha çok mahlası Stendhal ile bilinen Fransız realist yazardır. Fransa ve İtalya'da yaşamış, yazarlık, askerlik ve diplomatlık yapmıştır. Kırmızı ve Siyah, Parma Manastırı gibi romanların yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Joseph von Eichendorff</span> Yazar

Joseph Karl Benedikt "Freiherr" von Eichendorff, Alman romantizminin önemli temsilcilerinden Alman şair ve yazar. Almancanın bugün dahi en çok okunan şairlerinden biridir. Ancak Aus dem Leben eines Taugenichts başlıklı nesir hikâyesi de, bugün Almanca edebiyatın temel eserleri arasında sayılır.

Yeni Çağ veya Erken Modern Çağ, Avrupa tarihinde Orta Çağ'ın sonu ile Yakın Çağ ve Sanayi Devrimi arasındaki dönemdir. Bu bağlamda Erken Modern Dönem, 15. yüzyılın ikinci yarısından 18. yüzyılın ikinci yarısına kadar geçen yaklaşık üç asırlık dönemi kapsar. Çağın başlangıcı farklı tarih olaylarına bağlanmıştır. Yeni Çağ, 1453 senesinde Fatih Sultan Mehmed liderliğindeki Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğu Roma İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'in fethi ile başlamıştır. Avrupa'da Rönesans'ın başlaması veya coğrafi keşifler dönemi de çağın başlangıç noktalarından kabul edilmektedir. Çağ, sınıf ayrılılıkları sebebiyle patlak veren ve daha sonra bütün Avrupa ile dünya ülkelerinin tarihini değiştiren Fransız İhtilali ile bitmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Adam Mickiewicz</span> Polonyalı şair

Adam Bernard Mickiewicz Polonya'nın önemli şairlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">François-René de Chateaubriand</span> Fransız yazar, politikacı ve diplomat (1768–1848)

François-René de Chateaubriand, Fransız yazar, politikacı ve diplomat. Fransız edebiyatı'nda Romantizm'in kurucusu kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Luigi Cherubini</span> İtalyan besteci (1760-1842)

Luigi Cherubini, Klasik opera müziği dönemi içinde çalışan ve bu dönem ilkelerine uygun operalar ve diğer müzik türleri eserler hazırlamış olan bir İtalyan asıllı ama çalışma hayatının önemli kısmını Fransa'da geçirmiş besteci. En önemli besteleri operalar ve dinsel müzik türleridir. Beethoven tarafından zamanının en iyi bestecisi olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Jean</span> Fransa Kralı

II. Jean –, İyi olarak adlandırılır, 1350'den 1364'teki ölümüne kadar Fransa Kralıydı. İktidara geldiğinde Fransa birçok felaketle karşı karşıyaydı: nüfusunun yaklaşık üçte biri ile yarısını öldüren Kara Ölüm; Jacqueries olarak bilinen halk isyanları; ülkeyi yağmalayan rutinlerin özgür şirketleri ; ve Jean'ın yakalandığı 1356 Poitiers Muharebesi da dahil olmak üzere feci askeri kayıplarla sonuçlanan İngiliz saldırganlığı.

<span class="mw-page-title-main">X. Karl Gustav</span> İsveç kralı

X. Karl Gustav veya Karl Gustav (İsveççe; Karl X Gustav, İsveç kralı ve Bremen dükü. John Casimir ve İsveçli Catherine'in oğluydu. Karl Gustav tahta çıkmadan önce kuzeni Kraliçe Kristina 1632 – 1654 yılları arasında İsveç hükümdarı olmuştur, 1654'te Karl kuzeninin kendi lehine tahttan çekilmesi üzerine tahta çıkmıştır ve ölümüne kadar tahtta kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ładoś Grubu</span> II. Dünya Savaşı sırasında, Avrupalı Yahudileri katledilmekten kurtarmak için İsviçrede sahte Güney Amerika pasaportları basmak üzere ortaklaşa bir sistem oluşturan Polonyalı diplomatlar ve Yahudi aktivistlere verilen isim

Vadoş Grubu, diğer adıyla Bern grubu – II. Dünya Savaşı sırasında, Avrupalı Yahudileri katledilmekten kurtarmak için İsviçre'de sahte Güney Amerika pasaportları basmak üzere ortaklaşa bir sistem oluşturan Polonyalı diplomatlar ve Yahudi aktivistlere verilen isim.

<span class="mw-page-title-main">Frédéric Dubois de Montpéreux</span>

Frédéric Dubois de Montpéreux, İsviçreli yazar, doğa bilimci, arkeolog ve tarihçi. Kafkasya gezi günlüğü ile tanınmaktadır. 5 ciltlik gezi günlüğünde Kafkasya'ya dair coğrafi, etnografik, tarihi, arkeolojik, jeolojik ve paleontolojik bilgilerin yanı sıra kendi çizdiği resimler yer almaktadır. Ayrıca Gürcistan'ın ilk jeolojik haritasını üretmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Charlotte (Mecklenburg-Strelitz)</span>

Mecklenburg-Strelitz'li Charlotte, Kral III. George’un eşi. Evlendikleri tarih olan 8 Eylül 1761’den krallıkların birleştiği 1 Ocak 1801’e kadar Büyük Britanya ve İrlanda Kraliçesi, bu tarihten 1818'deki ölümüne kadar Birleşik Krallık Kraliçesiydi. George'un karısı olarak aynı zamanda Hanover Elektres’i idi ve Hannover 12 Ekim 1814'te Hanover Krallığı olduktan sonra Hannover Kraliçesi unvanını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Jan Henryk Dąbrowski</span>

Jan Henryk Dąbrowski, Polonyalı general, Mason, Kościuszko Ayaklanmasına (1794) katılan, İtalya'daki Polonya Lejyonlarının kurucusu, 1806 Polonya Ayaklanması'nın başlatıcısı, 1813'te Polonya ordusunun başkomutanı, 1815'te senatör, Kongre Polonyası voyvodası, 1815'te Kongre Krallığı Ordusunun süvari generaliydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.