İçeriğe atla

Jan Olszewski

Jan Olszewski
Polonya Başbakanı
Görev süresi
6 Aralık 1991 - 5 Haziran 1992
CumhurbaşkanıLech Wałęsa
Yerine geldiğiJan Krzysztof Bielecki
Yerine gelenWaldemar Pawlak
Kişisel bilgiler
Doğum Jan Ferdynand Olszewski
20 Ağustos 1930(1930-08-20)
Varşova, Polonya
Ölüm 7 Şubat 2019 (88 yaşında)
Varşova, Polonya
Partisi Dayanışma Vatandaş Komitesi
(1988-1990)
Merkez Anlaşması
(1990–1992)
Cumhuriyet Hareketi
(1992-1995)
Polonya Yeniden Yapılanma Hareketi (1995-2012)
Evlilik(ler) Marta Olszewska
Dini Roma Katoliği

Jan Ferdynand Olszewski (20 Ağustos 1930, Varşova - 7 Şubat 2019, Varşova) Polonyalı muhafazakâr bir avukat ve politikacı. Olszewski, Aralık 1991 ile Haziran ayı başları arasında beş ay boyunca Polonya Başbakanı olarak görev yaptı ve daha sonra Polonya Ulusal Muhafazakâr Hareketi'nin lider ismi oldu. Olszewski'nin başkanlığı, Üçüncü Cumhuriyet'in tarihinde ikinci en kısa olanıydı.

Gençliği ve İkinci Dünya Savaşı

Olszewski, Varşova'nın bir yerlisi olarak, demiryolu endüstrisinde çalışan ve Polonya Sosyalist Partisine güçlü bir şekilde bağlı olan bir işçi sınıfındaki aileden geldi.[1] Olszewski, 20. yüzyılın başından itibaren Polonya sosyalist milliyetçisi Stefan Aleksander Okrzeja'yla ilişkili ve 1905 yılında Rus yetkililerin ayaklanmaya karşı faaliyette bulunduğu iddiasıyla idam edildi.[2] Olszewski'nin hayatta daha sonra sağ kanat politikasına aktif olarak tercih etmesine rağmen, kendisi, erken formasyon yıllarında sosyalist nedenlere sempati duyuyordu.[3]

II. Dünya Savaşı sırasında Olszewski, Polonya İzcilik Derneği'nin yeraltı bir parçası olan Szare Szeregi'de ("Grey Ranks") faaliyet gösterdi ve 1944'te Varşova Ayaklanması'na katıldı.[4][5]

Kaynakça

  1. ^ "Olszewski, Owsiak i Szostek honorowymi obywatelami Warszawy". TVN Warszawa. 31 Temmuz 2014. 21 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2015. 
  2. ^ Michalska, Magdalena (2013). "Premier niezłomny". Nowe Państwo. 94 (12). 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2016. 
  3. ^ "PRL według Jana Olszewskiego". Świadkowie historii. Polskie Radio. 11 Mayıs 2011. 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Jan Olszewski - Doradca Prezydenta RP ds. politycznych". President of Poland. 21 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015. 
  5. ^ Laba, p. 209
Siyasi görevi
Önce gelen:
Jan Krzysztof Bielecki
Polonya Başbakanı
1991–1992
Sonra gelen:
Waldemar Pawlak

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Polonya</span> Orta Avrupada bir ülke

Polonya, resmî adıyla Polonya Cumhuriyeti, Orta Avrupa'da bulunan bir ülkedir. Komşuları, batıda Almanya, güneybatıda Çekya, güneyde Slovakya, kuzeydoğuda Rusya ve Litvanya, doğuda Belarus, güneydoğuda Ukrayna ve kuzeyde Baltık Denizi'dir. Ülke 312.696 km²'lik yüzölçümüyle Avrupa'nın dokuzuncu, dünyanın altmış dokuzuncu büyük ülkesidir. Yaklaşık 38,4 milyonluk nüfusuyla dünya sıralamasında en kalabalık 36. ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Varşova</span> Polonyanın başkenti

Varşova (Lehçe: Warszawa

<span class="mw-page-title-main">Belarus</span> Doğu Avrupada bir ülke

Belarus, resmî adıyla Belarus Cumhuriyeti (Belarusça:

<span class="mw-page-title-main">Polonyalılar</span> Polonya halkından veya bu halkın soyundan olan kimse

Polonyalılar veya Lehler, ortak bir tarihi, kültürü paylaşan, Lehçe dilini konuşan ve Polonya'da doğmuş veya sonradan vatandaşı olup, kültüre adapte olmuş kişilerin bulunduğu topluluk. Polonyalıların Polonya'daki nüfusu, 37.394.000 olarak tahmin edilmektedir. Bunların yalnızca 36.522.000 kadarı Lehçe konuşandır. Avrupa, Amerika ve Avustralasya'da geniş bir Polonyalı diasporası bulunmaktadır. Günümüzde Polonyalıların en yoğun olduğu Polonya kentleri Varşova ve Silezya'dır.

<span class="mw-page-title-main">Prag Baharı</span>

Prag Baharı, 5 Ocak 1968 tarihinde başlayan ve Çekoslovakya'nın politik olarak liberalleşmeye çalıştığı bir dönemdir. Alexander Dubček'in iktidara gelmesi ile başlayıp aynı yıl 20-21 Ağustos gecesi Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı müttefiklerinin ülkeyi işgal etmesi ile sona ermiştir.

Brejnev Doktrini, Soğuk Savaş dönemi sırasında Sovyetler Birliğinin dış politikasını belirleyen bir doktrindir.

<span class="mw-page-title-main">Legia Warszawa</span> Polonya merkezli futbol kulübü

Legia Warszawa, Polonya'nın Varşova kentinde 1916 yılının Mart ayında kuruldu. I. Dünya Savaşı'ndan sonra Polonya Ordusu'nun asıl takımı oldu. Kulüp, 1949-1957 yılları arasında CWKS Warszawa olarak biliniyordu. Polonya Varşova'nın tekrar 1. Lige yükselmesi ile birlikte Ekstraklasa'da ki Varşova takımlarının sayısı ikiye yükselmiştir. Polonya Varşova'nın yanında Lech Poznań, Wisla Krakow ve Widzew Lodz en büyük rakipleridir.

<span class="mw-page-title-main">Donald Tusk</span> 14. Polonya Başbakanı

Donald Franciszek Tusk, Polonyalı siyasetçi. 2007-2014 yılları arasında Polonya Başbakanı olarak görev yapmıştır. 13 Aralık 2023'ten itibaren ikinci kez Polonya Başbakanı olmuştur. Avrupalı Liberal muhafazakâr siyasal partilerin çatı örgütü olan Avrupa Halk Partisi'nin (EPP) 2019-2022 yıllarında başkanlığını yürütmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Leszek Kołakowski</span>

Leszek Kołakowski, (Lehçe telaffuz: [ˈlɛʂɛk kɔwaˈkɔfskʲi] Polonyalı düşünür ve düşünceler tarihçisi. Özellikle Marksist düşünce üzerine yapmış olduğu kritik analizler ve üç ciltlik Main Currents of Marxism kitabı ile bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Andrzej Duda</span> Lehistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı

Andrzej Sebastian Duda, 2015 yılından bu yana Polonya Cumhurbaşkanı olarak görev yapan Polonyalı avukat ve siyasetçi. 2015 seçimleri öncesinde, bir avukat ve Avrupa Parlamentosu üyesiydi. 2015 Polonya cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Polonya Cumhurbaşkanlığı görevi için Hukuk ve Adalet Partisi'nin adayı olarak görevdeki Bronisław Komorowski'ye karşı 24 Mayıs 2015 tarihinde yapılan cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimlerini kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna Halk Cumhuriyeti</span>

Ukrayna Halk Cumhuriyeti veya Ukrayna Ulusal Cumhuriyeti, günümüzdeki Ukrayna'nın atası olarak kabul edilen, Haziran 1917'de Rusya Cumhuriyeti'nin bir parçası olarak ilan edilen, ardından 25 Ocak 1918'de bağımsızlığını ilan eden devlet. 1921'de Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne dönüşmüş ve Sovyetler Birliği'nin kurucu üyesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kazimierz Marcinkiewicz</span> Lehistan Cumhuriyeti 12. Başbakanı

Kazimierz Marcinkiewicz, 31 Ekim 2005'ten 14 Temmuz 2006'ya kadar Polonya Başbakanı olarak görev yapan Polonyalı muhafazakâr bir politikacıdır. Hukuk ve Adalet Partisi üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Jan Krzysztof Bielecki</span> Leh ekonomist ve siyasetçi

Jan Krzysztof Bielecki, Polonyalı liberal bir politikacı ve ekonomisttir. 1990'ların başında Gdańsk merkezli Liberal Demokratik Kongrenin önde gelen isimlerinden Bielecki 1991'in çoğuna Polonya Başbakanı olarak görev yapmıştır. Politik sonrası kariyerinde, 2003 ve 2010 yılları arasında Bank Pekao'nun başkanlığını yaptı ve halen Polonya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü başkanlığını yürütmektedir. Bielecki, 2000'li yılların başlarından beri Sivil Toplum Kuruluşları Partisi üyesidir. 2010'da Varşova İş Dünyası Dergisi, Bielecki'yi Polonya'nın en saygın ekonomistlerinden biri olarak nitelendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Edward Osóbka-Morawski</span> Polonyalı siyasetçi (1909-1997)

Edward Bolesław Osóbka-Morawski, II. Dünya Savaşı'ndan önce Polonya Sosyalist Partisi (PPS) 'de Polonyalı bir aktivist ve politikacıydı. Polonya'yı Sovyetlerin devralmasının ardından Komünist egemen geçici hükûmet başkanı olan Polonya Ulusal Kurtuluş Komitesi Lublin'de Stalin'in onayı ile kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Tomasz Arciszewski</span>

Tomasz Stefan Arciszewski, Polonya Sosyalist Partisi üyesi ve 1944-1947 yılları arasında Londra'da sürgünde bulunan Polonya hükûmetinin Başbakanı olarak hükûmetin Batılı güçlerin tanınmasını kaybettiği dönemde başkanlık yapıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Paktı'nın Çekoslovakya'ya müdahalesi</span> Çekoslovakyadaki liberalleşme reformlarını durdurmak amacıyla Varşova Paktı üyeleri tarafından yapılan işgal

Varşova Paktı'nın Çekoslovakya'ya müdahalesi,, 20-21 Ağustos 1968 gecesi Alexander Dubček'in "Prag Baharı" adı verilen siyasi liberalleşme reformlarını durdurmak için Sovyetler Birliği ile diğer Varşova Paktı müttefikleri olan Doğu Almanya, Polonya, Bulgaristan ve Macaristan'ın Çekoslovakya'yı işgal ettiği askerî harekât. Yaklaşık 250.000 kişiden oluşan Varşova Paktı orduları o gece Çekoslovakya'ya saldırdı, Romanya ve Arnavutluk saldırıya katılmayı reddetti. Doğu Almanya kuvvetleri istilaya katılmaya hazır olsalar da, işgalden birkaç saat önce Moskova'dan Çekoslovakya sınırını geçmemeleri emredildi. Saldırı sırasında 137 Çekoslovak sivil öldürüldü ve yaklaşık 500 sivil yaralandı.

<span class="mw-page-title-main">Hanna Sawicka</span>

Hanka Sawicka, gerçek ismiyle Hanna Krystyna Szapiro veya takma ismiyle Hanka, Polonyalı Yahudi komünist. Ölümünden sonra kurulacak olan Polonya Halk Cumhuriyeti için faaliyet yürüten Gençlik Mücadele Birliği'nin ilk lideriydi.

Wojciech Jan Borowik, Polonyalı siyasetçi ve aktivist. Polonya'daki yasama organı Sejm Meclisi'nde delege olarak bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Henryk Jabłoński</span> Polonyalı tarihçi ve siyasetçi (1909-2003)

Henryk Jan Jabłoński Polonyalı bir tarihçi ve politikacıydı. 1948'den sonra, iktidardaki Polonya Birleşik İşçi Partisi'nde siyaset yaptı. Ayrıca Varşova Üniversitesi'nde tarih profesörlüğü yaptı. 1972 ve 1985 yılları arasında Polonya Halk Cumhuriyeti devlet başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Józef Cyrankiewicz</span> Polonyalı siyasetçi (1911-1989)

Józef Adam Zygmunt Polonyalı bir sosyalist (PPS) ve 1948'den sonra Komünist politikacı. 1947-1952 yılları arasında Polonya Halk Cumhuriyeti'nin başbakanı ve 1954-1970 yılları arasında 16 yıl boyunca tekrar görev yaptı. Ayrıca 1970'ten 1972'ye kadar Polonya Devlet Konseyi Başkanı olarak görev yaptı.