İçeriğe atla

Jan Doornik

Jan Doornik
Jan Doornik
Doğum26 Haziran 1905(1905-06-26)
Paris
Ölüm29 Ağustos 1941 (36 yaşında)
Paris
Defin yeriPère Lachaise Mezarlığı
Bağlılığı Fransız Direnişi
Hizmet yılları1940-1941
RütbesiTeğmen
Çatışma/savaşlarıİkinci Dünya Savaşı
ÖdülleriKurtuluş Madalyası

Jan Louis Guillaume Doornik (26 Haziran 1905, Paris - 29 Ağustos 1941, Paris) İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi işgali altındaki Fransa'da faaliyet gösteren Hollanda asıllı Fransız Direnişi üyesi direnişçidir. Yakalanmış ve Naziler tarafından kurşuna dizilmiştir.[1]

Gençliği

Hollanda asıllıdır. Eğitimini Fransa'da almış, sonra İsviçre'de devam etmiştir. Mayıs 1940'ta Belçika'da iş gezisindeyken ülke Nazi işgaline uğrar. Hollanda'ya dönüp orduya katılmaya çalışsa da bu mümkün olmaz. Bunun üzerine yürüyerek Fransa'ya geçer. 20 Mayıs 1940'da Paris'deki Hollanda Askerî Ataşeliğine giderek göreve hazır olduğunu bildirir. Ancak talebi görmezden gelinir ve görev için kendisinin çağrılacağı bildirilir. Doornik bunun üzerine İngiltere, Cardiff'e geçerek buradaki Hollanda Askerî Ataşeliğe başvurur.

Direniş

Özel görevli bir birlikte görev için gönüllü olur. Fransa sahillerinde keşif yapan birliklerde görev verilir. Yapılan bir keşif görevi sırasında birlikteki subaylar Almanlar tarafından öldürülünce sorumluluk alarak birliği üsse getirmeyi başarır. Bu başarısıyla subaylığa terfi eden Doornik Özgür Fransa lideri Charles de Gaulle'ün desteği ve Hollanda Kraliçesi Wilhelmina'nın onayıyla teğmen rütbesiyle Özgür Fransa birliklerinde savaşmak için izin almış olur. İşgal altındaki Fransız topraklarında görev yapmak için gönüllü olur. Fransa sahillerindeki Kriegsmarine tesisleri hakkında bilgi toplama görevi alır. 5 Eylül 1940 günü Bretonya'daki Plogoff'ta Marcel Millot takma adıyla gizlice karaya ayak basar.[2] Paris'e geçer ve kardeşi Yves ile temas kurar. Bu sayede direnişe katkıda bulunmak isteyen iki kişiyle Dobies ve Jean Auzias de Turenne ile tanışır. Jean'ın Saint-Cloud'daki villasına telsiz verici tertibatı kurar. 10 Ekim 1940'da Nantes'a giderek İngiltere'ye gidecek bir gemi arasa da bulamaz. Paris'e döner. Amacı İspanya üzerinden Londra'ya geçip edindiği istihbaratı teslim etmektir. Ekim ayı ortalarında kardeşi tarafından Vichy Fransasına gizlice sokulsa da İspanya'ya giremez. Bunun üzerine İsviçre'ye geçer. Cenevre'de İngiliz yetkililerle buluşur. Haute-Savoie'e dönmesi ve Londra'dan talimat beklemesi emredilir. İki gün sonra Vichy'ye dönmesi ve İngiltere'ye gitmek üzere olan Teğmen Maurice Barlier'a eşlik etmesi istenir. 25 Aralık 1940 günü ilk kez başarılı bir şekilde telsiz bildirimi sağlar. Aralık sonunda Teğmen Honoré d'Estienne d'Orves Nemrod adı verilen hücrenin komutasını ondan alır. d'Orves kazandığı başarılardan dolayı onu tebrik eder ve takip eden ay içinde beraber Londra'ya gitmeyi teklif eder. Doornik 3 Şubat günü Nantes'a gelir. Burada kendisine dahil olması planlanan ekibin tutuklandığını öğrenir. Plogoff'a geçer ancak beklenmedik bir şekilde bir çiftlik evinden yakalanır.

Ölümü

Almanca-Fransızca kaleme alınmış ölüm ilanı

Angers'de hapsedildikten sonra Berlin'e götürülmüş, burada Barlier ve d'Estienne D'Orves'in de yakalandığını görmüştür. Üçlü Paris'e gönderilir ve Cherche-Midi Hapishanesine atılır. 14 Mayıs 1941 tarihinde askerî mahkemeye çıkartılırlar. 12 gün sonra üçlü ölüm cezasına çarptırılır. 28 Ağustos 1941 akşamı üçlünün aynı koğuşta kalmasına izin verilmiş, ertesi gün 29 Ağustos 1941 sabahı erken saatlerde gözlerinin bağlanmasını reddeden üçlü Mont-Valérien Kalesi'nde kurşuna dizilerek idam edilmiştir. Naaşı, Paris'teki Pére-Lachaise Mezarlığına gömülür.

Ödülleri ve anısının yaşatılması

Jan-Doornik Meydanındaki anma plakası
  • Ölümünden sonra 7 Mart 1945 tarihinde Charles de Gaulle rejimi tarafından Kurtuluş Madalyası (Fransızca: Croix de la liberation)ile taltif edilmiştir.[3]
  • Hollanda Hükûmeti tarafından ölümünün ardından Cesaret Madalyası verilmiştir.
  • Paris 16. Bölgesindeki bir meydana adı verilmiştir.[4]

Kaynakça

  1. ^ 1 Eylül 1941 tarihli Ulus gazetesi s.3 içindeki haber 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    Fransa'da casusluk suçundan birçok kimseler kurşuna dizildi başlığı altında " Bahriye mülazımı Henri-Louis Comte d'Etienne, komisyoncu Maurice Bartier ve tüccardan Hollanda tabiyetindeki Jan Louis Doornik, casusluk cürmünden dolayı ölüme mahkum edilmiş ve kurşuna dizilmişlerdir. Comte d'Etienne'e yardımda bulunduklarından ve komünist nümayişlerine iştirak ettiklerinden harp divanı tarafından idama mahkum edilmiş ve kurşuna dizilmişlerdir." denilmektedir
  2. ^ Direnişçilerin karaya ayak bastıkları yerde bugün bir anma plaketi bulunmaktadır 24 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca) 24 Kasım 2022 tarihinde erişilmiştir
  3. ^ İlgili arşiv sayfası (Fransızca) 28 Mayıs 2021 tarihinde erişilmiştir
  4. ^ Meydanı'nın konumu[] (İngilizce) 28 Mayıs 2021 tarihinde erişilmiştir

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Charles de Gaulle</span> 18. Fransa cumhurbaşkanı

Charles André Joseph Marie de Gaulle, Fransız asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Misak Manuşyan</span> Ermeni gerilla ve şair (1906-1944)

Misak Manuşyan, Ermeni kökenli Fransız şair, partizan. Nazilere karşı göçmen işçilerden oluşan bir partizan grubun askeri önderi oldu. 22 arkadaşıyla birlikte kurşuna dizildi ve bu haber Nazilerin duvarlara astığı afişlerle halka duyuruldu. Uyanık Olalım adlı şiiri göçmen işçilere ithafen yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vichy Fransası</span> II. Dünya Savaşı Sırasında Kurulan Fransız Devleti

Vichy Fransası, İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya'nın Fransa'yı mağlup etmesinden sonra Fransa'nın Vichy kentinde kurulan Fransız hükûmetidir.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Direnişi</span> II. Dünya Savaşı sırasında Fransanın Almanya tarafından işgal edilmesine karşı çıkan direniş

Fransa'da La Résistance (direniş) olarak da anılan Fransız Direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında Fransa'nın Almanya tarafından işgal edilmesine karşı çıkan kaçak hareketler ve şebekeler topluluğuna; ve bu toplulukların 22 Haziran 1940 tarihinde ilan edilen ateşkes ile 1944 yılındaki kurtuluşa kadar geçen süredeki ortak eylemlerine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Özgür Fransa</span> devlet/ülke

Özgür Fransa, II. Dünya Savaşı sırasında 23 Haziran 1940 tarihinde Fransa ile Almanya arasında imzalanan antlaşmanın ardından, İngilizlerin yardımıyla Londra'da kurulmuştur. Kuruluşun nedeni ise II. Dünya Savaşı'nda Fransa'nın Almanlar tarafından yenilgiye uğratılıp Fransa'nın %60'ının işgal edilmesidir. Kuruluştaki başkanı General Charles de Gaulle'dir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmediye Cebrayılov</span> Azeri asıllı Sovyet asker, Fransız Direnişi üyesi

Ahmediye Cebrayılov II. Dünya Savaşı sırasında Fransız Direnişi üyesi Azeri asıllı Sovyet asker.

<span class="mw-page-title-main">Antoine Pinay</span> Fransız siyasetçi (1891 – 1994)

Antoine Pinay Fransız siyasetçi ve 1952-1953 yıllarında görev yapan eski Başbakan.

<span class="mw-page-title-main">1945 Fransa yasama seçimleri</span>

1945 Fransa yasama seçimleri, 21 Ekim 1945 tarihinde Fransa'da yapılan seçimlerdir. Kurucu Meclisi oluşturmak için yapıldı. Nazi Almanyası işgali altında bulunan ülkede II. Dünya Savaşı'nın ardından yapılan ilk seçimdir.

<span class="mw-page-title-main">François Darlan</span> Fransız amiral (1881 – 1942)

Jean Louis Xavier François Darlan, bir Fransız amirali ve siyasetçi.

Anton Harekâtı, II. Dünya Savaşı'ndaki Fransa Muharebesi sonucunda Nazi Almanyası'na yenilmiş olan Fransa'da kurulan kukla devlet olan Vichy Fransası'nın Almanya ve İtalya Silahlı Kuvvetleri tarafından 1942 yılı Kasım ayında işgal edilmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Fransız donanmasının Toulon'da batırılması</span>

Fransız donanmasının Toulon'da batırılması II. Dünya Savaşı'ndaki Fransa Muharebesi sonucunda Nazi Almanyası'na yenilmiş olan Fransa'da kurulan kukla devlet olan Vichy Fransası'nın Almanya ve İtalya Silahlı Kuvvetleri tarafından 1942 yılı Kasım ayında işgal edilmesi harekâtı olan Anton Harekâtı sürerken donanmanın Almanların eline geçmesini engellemek üzere Fransız donanma komutanları Jean de Laborde ve André Marquis öncülüğünde 27 Kasım 1942 tarihinde Toulon limanında yapılan sabotaj eylemidir. Sabotajın ardından Fransız donanmasının geriye kalan varlığı belirleyici bir faktör olmaktan çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Épuration légale</span>

Épuration légale, II. Dünya Savaşı sırasında Nazilerin Fransa'yı işgalinin ardından kurulan Vichy rejiminin yıkılmasının ardından işgalden kurtarılan Fransa'da 1944-1949 arasında süren yasal tasfiye sürecini anlatır.

Georges Guingouin Fransız Komünist Partisi üyesi direnişçi. II. Dünya Savaşı döneminde Nazi Almanyası işgaline karşı direniş mücadelesi veren Limousin bölgesi Maquis lideriydi. Kurtuluşun hemen ardından Limoges Belediye Başkanı seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Maquis (Limousin)</span>

Maquis (Limousin) II. Dünya Savaşı sırasında Nazi işgaline maruz kalan Fransa'da işgalcilere ve işbirlikçilerine karşı silahlı direniş göstermiş olan Maquis gruplarının en büyüğüydü. Büyük oranda günümüzdeki Limousin bölgesini kaplayan coğrafyada etkili olmuştur.

Maurice Barlier Fransız direnişçi. Nemrod adı verilmiş olan hücrenin üyesiydi. Örgüte ajan olarak sızan Alsace-Lorraine asıllı Nazi ajanı Fransız Alfred Gaessler tarafından yakalatılmış ve mahkeme sürecinin ardından diğer örgüt üyeleri Jan Doornik ve Honoré d'Estienne d'Orves ile beraber kurşuna dizilmiştir.

Honoré d'Estienne d'Orves Fransız asker ve direnişçi. Nemrod adı verilmiş olan hücrenin üyesiydi. Örgüte ajan olarak sızan Alsace-Lorraine asıllı Nazi ajanı Fransız Alfred Gaessler tarafından yakalatılmış ve mahkeme sürecinin ardından diğer örgüt üyeleri Jan Doornik ve Maurice Barlier ile beraber kurşuna dizilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Samuel Tyszelman</span> Fransız siyasetçi (1921 – 1941)

Samuel "Titi" Tyszelman Polonya asıllı Yahudi Fransız direnişçi. Fransız Komünist Partisi üyesiydi. Fransa Muharebesi sonrasında Nazi Almanyası'nın işgaline uğrayan Paris'te açıktan ilk Nazi karşıtı gösteriyi düzenleyenlerdendi. Tutuklandı ve Châtenay-Malabry'de kurşuna dizildi.

<span class="mw-page-title-main">Roger Bauduin de Belleval</span>

Roger Bauduin de Belleval Fransız eğitimci ve direnişçi.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Georges</span> Fransız direnişçi (1919 – 1944)

Pierre Georges veya Albay Fabien Fransız Komünist Partisi üyesi Fransız direnişçi. II. Dünya Savaşı'daki Fransa Muharebesi'nin ardından ülkeyi işgal eden Nazilere karşı ilk silahlı direnişi başlatan ve Paris'in Kurtuluşu'nda önemli rol oynayan kişi olarak bilinir. Ölümünün ardından ülkesi için hayatını verenlerin eklendiği Morts pour la France listesine eklenerek onurlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">31000'lerin konvoyu</span>

31000'lerin konvoyu sürmekte olan II. Dünya Savaşı sırasında Fransa Muharebesi'nin ardından Nazi Almanyası işgaline uğramış olan Fransa'da Vichy rejimi ve Nazilere karşı direniş eylemleri içindeki Fransız Komünist Partisi üyesi 230 kadının Romainville'den Auschwitz Toplama Kampına gönderildiği konvoydur. Bu konvoy Fransız Direnişi için özel olarak ayarlanmıştır. 230 kadından ancak 49 kişi savaşın sonunda hayatta kalabilmiştir. Bu kişiler Nazilerin işlediği suçlara karşı şahitlik yapmış ve Légion d'honneur nişanıyla ödüllendirilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.