İçeriğe atla

James Robertson

James Robertson
Doğum1813
Middlesex, Birleşik Krallık
Ölüm18 Nisan 1888 (75 yaşında)
Yokohama, Japonya
MeslekFotoğrafçı · gravürcü · savaş fotoğrafçısı
Etkin yıllar1835-1881
EvlilikNatilda Robertson
Çocuk(lar)3
Ödüllerİftihar Nişanı (1851)

James Robertson (1813-18 Nisan 1888),[1] İngiliz fotoğrafçı ve gravürcü. Türkiye'de özellikle İstanbul'da çektiği fotoğraflar ve Osmanlı İmparatorluğu'ndaki çalışmaları ile bilinir. Aynı zamanda ilk savaş fotoğrafçılarından biridir.

Yaşamı

Robertson İngiltere Middlesex'te 1813 yılında doğdu. Profesyonel mesleki yaşamına Londra Kraliyet Darphanesi'deki model ve gravür çalışmaları ile başladı.1840 yılına kadar bu tarzdaki çalışmaları ile geçimini tamamladı. Dört farklı madalya çalışması aralıklarla Kraliyet Akademisi'de sergilendi. 1840 yılının nisan ayında Osmanlı sultanı Abdülmecid Osmanlı Darphanesi'nin yenilenmesi talimatını vererek gerekli olan altyapı, uzman kadro ve benzer gereksinimlerin Londra Kraliyet Darphanesi'nden getirilmesini istedi. Robertson da bu gereksinim doğrultusunda imparatorluğun başkenti İstanbul'a geldi. 1841'de başhakkak olarak yabancılar için ödenen yüksek bir miktar ile göreve başladı. Aylıği 44 Osmanlı altını lirası idi. Sonraki iki yıl içerisinde desen ve kalıplar hazırlayarak Osmanlı altın ve gümüşüne modern bir görünüm verdi. Darphane-i Amire kayıtlarına göre 1877'ye kadar kendisinin hazırladığı 26 farklı madalyanın desen ve kalıbı vardır. Bu çalışmaları padişah Abdülmecid'in de dikkatini çekti ve kendisi İftihar Nişanı layık görüldü (1851).[2][3]

Robertson 1853 yılına gelindiğinde ilk kez kendi mesleği dışında fotoğrafçılıkla ilgilenmeye başladı. Çektiği fotoğraflar albüm olarak Londra'da oldukça ilgi gördü. Bir yıl sonra Beyoğlu, İstiklal Caddesi Postacılar sokağı 293 nolu binada fotoğraf stüdyosu açtı (günümüzde Arter binasının olduğu bölge). İstanbul'un ilk 360 derecelik panoramik özellikteki fotoğraflarını Beyazıt Seraskerlik Binası'ndan çekti. Azapkapı'da bulunan Saliha Sultan Çeşmesi de fotoğrafladığı yapılardan biriydi.[4] Kırım Savaşı'nda çektiği cephe fotoğrafları sayesinde ilk savaş fotoğrafçılarından biri olmasını sağladı.[2][3]

1854-1857 arası dönemde Atina, Malta, Kudüs ve Kahire'ye gidip fotoğraflar çekti. Bu çalışmaları ile Londra, Manchester, Edinburgh ve Paris gibi büyük şehirlerde düzenlenen sergilere katıldı. Sonrasında uluslararası tanınırlık seviyesine ulaştı. 1867 yılında ise İstanbul'daki stüdyosunu kapattı ve fotoğrafçılığı bütünüyle bıraktı. 29 Ekim 1881'e kadar dört padişah değişikliğine şahit oldu ve kırk yıl görev yaptı. Sonrasında eşi Matilda ve üç kızı ile Japonya Yokohama'ya göç etti. 1888 yılında ise 75 yaşında hayatını kaybetti.[2][3]

Etkisi

Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi (AnaMed) 2013 yılında Robertson'un 200. doğum yılı anısına Bahattin Öztunçay'ın kuratörlüğünde Ömer Koç'un koleksiyonunda bulunan Robertson'a ait eserler, orijinal fotoğraflar ve sulu boya çalışmalarını düzenlenen bir galeride sergiledi.[5]

Galeri

Seçilmiş oryantalist fotoğrafları

  • Erehteyon Akropolisi, fotoğraf, 1853
    Erehteyon Akropolisi, fotoğraf, 1853
  • Sultanahmet'te dikilitaş, İstanbul, y. 1854
    Sultanahmet'te dikilitaş, İstanbul, y. 1854
  • Gethsemane'nin bahçesi, fotoğraf, 1857
    Gethsemane'nin bahçesi, fotoğraf, 1857
  • Dışarı elbiseleri içinde Türk kadını, elle renklendirilmiş fotoğraf, c. 1857
    Dışarı elbiseleri içinde Türk kadını, elle renklendirilmiş fotoğraf, c. 1857
  • Fatih Camii, fotoğraf, tarih bilinmiyor
    Fatih Camii, fotoğraf, tarih bilinmiyor
  • Mehmed Emin Ağa çeşmesi, fotoğraf, tarih bilinmiyor
    Mehmed Emin Ağa çeşmesi, fotoğraf, tarih bilinmiyor
  • Nusretiye Camii ve Tophane Meydanı, fotoğraf, tarih bilinmiyor
    Nusretiye Camii ve Tophane Meydanı, fotoğraf, tarih bilinmiyor
  • Tapınak Dağı Üzerinde Kubbetü's-Sahre ve Ağlama Duvarı, fotoğraf, 1857
    Tapınak Dağı Üzerinde Kubbetü's-Sahre ve Ağlama Duvarı, fotoğraf, 1857

Seçilmiş savaş fotoğrafları

  • Britanya denizcilerinin bataryası, fotoğraf, 1855
    Britanya denizcilerinin bataryası, fotoğraf, 1855
  • Balıklava Limanı'nın iç kısmı ve şehrin bir kısmı, elle renklendirilmiş fotoğraf, 1855
    Balıklava Limanı'nın iç kısmı ve şehrin bir kısmı, elle renklendirilmiş fotoğraf, 1855
  • Kırım Savaşı, [Bir kulübenin dışında asker grubu], y. 1855
    Kırım Savaşı, [Bir kulübenin dışında asker grubu], y. 1855
  • Mamelon'dan Malakoff, fotoğraf, 1855
    Mamelon'dan Malakoff, fotoğraf, 1855
  • Redan'ın iç kısmı - Rus bataryası, y. 1855
    Redan'ın iç kısmı - Rus bataryası, y. 1855
  • Kırım Savaşı, [Albay W.L.Yea atıyla birlikte, yaveri teğmen J.St Clair Hobson'dan bir mesaj alırken. İkisi de Sivastopol'da öldürüldü 18 Haziran 1855], y. 1855
    Kırım Savaşı, [Albay W.L.Yea atıyla birlikte, yaveri teğmen J.St Clair Hobson'dan bir mesaj alırken. İkisi de Sivastopol'da öldürüldü 18 Haziran 1855], y. 1855
  • Crimean War, [İskoç birlikleri, ayı postu ve kilt giyiyorlar, y. 1855
    Crimean War, [İskoç birlikleri, ayı postu ve kilt giyiyorlar, y. 1855

Robertson ve Beato tarafından çekilmiş bazı fotoğraflar

  • Kırım Savaşı sırasında Balıklava'da ordu kampı, Albümin gümüş baskısı, "Robertson & Beato", 1855
    Kırım Savaşı sırasında Balıklava'da ordu kampı, Albümin gümüş baskısı, "Robertson & Beato", 1855
  • Saray'ın saltanat iskelesi, y. 1854
    Saray'ın saltanat iskelesi, y. 1854
  • III. Ahmed Çeşmesi'nde desenler, İstanbul, 1850ler
    III. Ahmed Çeşmesi'nde desenler, İstanbul, 1850ler
  • Sultan az-Zahir Qansuh'un türbesi, y. 1858
    Sultan az-Zahir Qansuh'un türbesi, y. 1858
  • Dolmabahçe Sarayı Saltanat Kapısı, tarih bilinmiyor
    Dolmabahçe Sarayı Saltanat Kapısı, tarih bilinmiyor
  • Dolmabahçe Sarayı ve camii, tarih bilinmiyor
    Dolmabahçe Sarayı ve camii, tarih bilinmiyor

Kaynakça

  1. ^ Lacoste, Anne; Beato, Felice. "Felice Beato: A Photographer on the Eastern Road" (İngilizce). Google Kitaplar. s. 186. 21 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2017. 
  2. ^ a b c "İstanbul Fotoğrafçısı James Robertson". howtoistanbul.com. 21 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2017. 
  3. ^ a b c "Bir İstanbul Masalı". Hürriyet. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2017. 
  4. ^ "Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi" (PDF). Yıldız Teknik Üniversitesi: Vakıflar Genel Müdürlüğü. 25 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  5. ^ "Robertson, Osmanlı Başkentinde Fotoğrafçı ve Hakkak Ömer M. Koç Koleksiyonu". Koç Üniversitesi. 27 Kasım 2013. 21 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2017. 
Wikimedia Commons'ta James Robertson ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kırım Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında 1853-1856 yılında yapılan savaş

Kırım Savaşı, 4 Ekim 1853-30 Mart 1856 tarihleri arasındaki Osmanlı-Rus savaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Abdülmecid</span> 31. Osmanlı padişahı (1839–1861)

I. Abdülmecid, 31. Osmanlı padişahı ve 110. İslam halifesidir. II. Mahmud'un, Bezmialem Sultan'dan olan oğludur. Döneminde Tanzimat Fermanı'nı ilan ettirmesiyle ünlüdür. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dört padişahının babası olarak, en çok sayıda oğlu padişahlık yapmış Osmanlı hükümdarı olan Abdülmecid, babası II. Mahmud gibi vereme yakalanmıştı. Ihlamur Kasrı'nda öldüğünde 38 yaşındaydı. Fatih'in Sultan Selim semtinde, Yavuz Selim Camii Haziresi'ne defnedildi ve bugün adı verilen bir türbesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">I. Abdülhamid</span> 27. Osmanlı padişahı (1774–1789)

I. Abdülhamid, 27. Osmanlı padişahı ve 106. İslam halifesidir. III. Ahmet'in oğlu ve III. Mustafa'nın kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet İskender Paşa</span>

Mehmet İskender Paşa Polonya asıllı Osmanlı Generali.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Reşid Paşa</span> 180. Osmanlı sadrazamı

Koca Mustafa Reşid Paşa, Osmanlı sadrazamı, devlet adamı ve diplomat.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Naili Paşa</span> 184. Osmanlı sadrazamı

Giritli Mustafa Naili Paşa, 1832 ile 1851 yılları arasında Girit valiliği ve Abdülmecid saltanatında 14 Mayıs 1853 - 29 Mayıs 1854 ve 6 Ağustos 1857 - 22 Ekim 1857 tarihleri arasında iki defa sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıslı Mehmed Emin Paşa</span> 185. Osmanlı sadrazamı

Kıbrıslı Mehmet Emin Paşa, Abdülmecid saltanatında 29 Mayıs 1854 - 23 Kasım 1854, 18 Kasım 1859 - 24 Aralık 1859 ve 28 Mayıs 1860 - 6 Ağustos 1861 tarihleri arasında 3 dönemde toplam bir yıl on ay on bir gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Bezmiâlem Valide Sultan</span> Padişahı II. Mahmudun ikinci eşi ve padişah Abdülmecidin annesidir.

Bezmiâlem Valide Sultan, Osmanlı Padişahı II. Mahmud'un ikinci eşi ve padişah Abdülmecid'in annesi. Bezm-i-Âlem "Dünya meclisi" anlamına gelir. Osmanlı tarihinin en tanınmış valide sultanlarından biridir. Hayırseverlik için yaptığı çalışmalardan dolayı sevilen ve saygı duyulan bir Valide sultan olarak tarihe geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Saliha Sultan (II. Mustafa'nın eşi)</span> II.Mustafanın Kadını ve I.Mahmud Hanın validesi. Valide Sultan ( 1730 -1739)

Saliha Sultan Osmanlı padişahı I. Mahmud'un annesi, Valide Sultan ve Sultan II. Mustafa'nın eşiydi.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Harbi Madalyası</span>

Kırım Madalyası, Kırım Savaşı nedeniyle bastırılan madalya. Abdülmecid döneminde (1839-1861) çıkarılan madalyanın ön yüzünde zeytin dallarından meydana gelen bir çelenk ortasında tuğra ve Kırım 1271 (1855/1856) arka yüzünde silah ve sancaklardan oluşan bir armanın altında La Crimea 1855 yazısı bulunur. 36.5 mm çapında, yaklaşık 24.25 gram ağırlığındaki madalyalar gümüştendi. Madalyanın çizimini, 1849’da Ayasofya tamiri, 1855’de İngilizce ve Fransızca olarak Kırım Madalyası, 1863'te Ziraat ve Sanat sergisi ve 1876'da Plevne ve Rus Savaşı madalyalarını da çizen ve Osmanlı Darphanesi için çalışan James Robertson'dı.

<span class="mw-page-title-main">Sivastopol Kuşatması (1854-1855)</span> Olaylar

Sivastopol Kuşatması, Kırım Savaşı sırasında 17 Ekim 1854 - 11 Eylül 1855 tarihleri arasında Birleşik Krallık ve Fransa kuvvetlerinin, Osmanlı ve Sardinya'nın da aktif desteğiyle, Sivastopol'daki Rusya İmparatorluk Kuvvetleri'ne karşı gerçekleştirdikleri muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Damat Gürcü Halil Rifat Paşa</span> Osmanlı devlet adamı

Damad Gürcü Halil Rifat Paşa, II. Mahmud ve Abdülmecid dönemlerinde görev yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. 4 kez Kaptan-ı Deryalık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Serasker</span> Osmanlı Devletinde bir bölgenin komutanı ve idarecisi

Osmanlı Devleti'nde 1826'da kurulan ve bugünkü Millî Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı 'na denk gelen devlet kurumu. 1880 yılında Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Riyaseti'nin(Günümüz Genelkurmay Başkanlığı) kurulması ile görevlerinin bir kısmını bu kuruma devretmiştir.

Ali Galib Paşa, Osmanlı Devleti'ne Tanzimat döneminde hizmet vermiş bir devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ömer Lütfi Paşa</span> Osmanlı general

Ömer Lütfi Paşa, Osmanlı Devleti Serdar-ı ekremi.

Hasan Rıza Paşa ya da Cihan Seraskeri Rıza Paşa Osmanlı Devleti'nin en yüksek askeri rütbesi olan Seraskerlik rütbesine ulaşmış bir asker ve çeşitli hükûmet nazırlıkları ve valiliklerde bulunmuş bir Osmanlı devlet adamıdır.

Eneste Haseki Mehmed Selim Paşa Osmanlı askeri.

<span class="mw-page-title-main">Saliha Sultan Çeşmesi</span>

Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi, İstanbul Azapkapı'da Lale Devri sonrasında I. Mahmud'un annesi Saliha Sultan tarafından yaptırılan çeşme. Sokollu Mehmet Paşa Camii, Saliha Sultan Sıbyan Mektebi ve Yeşildirek Hamamı ile beraber bir külliye oluşturması için tasarlanmıştır. Tarihsel süreç içerisinde çeşitli koruma ve düzenlemelere uğramıştır. İlk olarak 1953 yılında geniş kapsamlı bir şekilde restore edilen çeşme, son olarak da 2005 yılında onarılmıştır. Çeşmenin bir "meydan çeşmesi" olma özelliğini kaybetmesinde kent içindeki konumunun ve yaşanan yoğun trafiğin etkisi büyüktür. Meydan çeşmesi özelliğini kaybetmesi, görsel anlamdaki algısını da değiştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Felice Beato</span>

Felice Beato İtalyan-İngiliz fotoğrafçı.

Jean-Baptiste Henri Durand-Brager (1814–1879), deniz resimleri ve oryantalist eserleriyle tanınan Fransız ressamdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.