Jale Baysal
Prof. Dr. Jale Baysal | |
|---|---|
 Jale Baysal, Kayseri Lisesi'nde öğrenciyken (okul müzesindeki balmumu heykel) | |
| Doğum | 24 Ekim 1926[1] Kayseri |
| Ölüm | 12 Ağustos 2009 (82 yaşında) İstanbul |
| Meslek | Kütüphaneci, akademisyen, yazar |
| Evlilik | Tarık Buğra [2](e. 1950; b. 1968) |
| Çocuk(lar) | Ayşe Buğra (d. 19 Aralık 1951)[3] |
| Akademik geçmişi | |
| Eğitim | İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi |
Prof. Dr. Jale Baysal (d. 1926, Kayseri - ö. 12 Ağustos 2009, İstanbul), Türk kütüphaneci, akademisyen, yazar.
Türkiye'de modern kütüphaneciliğin öncü isimlerinden birisidir. İstanbul Üniversitesi kütüphanecilik bölümünün kuruluşunda yer almış, ilk doktora öğrencilerinden birisi ve Türkiye'de kütüphanecilik alanında ilk kadın profesör[4] olmuştur. Tarihçi Ayşe Buğra'nın annesidir.
Yaşamı
1926'da Kayseri'de dünyaya geldi. Kayseri Lisesi'nden[5] mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk dili ve edebiyatı bölümünde yüksek öğrenim gördü. 1948'deki mezuniyetinden sonra Beyazıt Kütüphanesi'nde çalışmaya başladı.[]
24 Ağustos 1950'de yazar Tarık Buğra ile evlendi.[2] 1968 yılında sonlanan bu evlilikten Ayşe adında bir kızı oldu.[6][7]
11 yıl boyunca İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Semineri Kütüphanesi'nde kütüphane memurluğu yaptı. 1951'de Edebiyat Fakültesi Genel Kütüphanesi'nin kuruluşundan sonra bu kurumda uzman ve müdür olarak görev yaptı. 1962'de yedi arkadaşı ile birlikte Türk Kütüphaneciler Derneği'nin İstanbul şubesini kurdu. 1965-1967 arasında şubenin başkanlığını yürüttü.
İstanbul Üniversitesi'nin kütüphanecilik bölümünün kuruluşu üzerine akademik çalışmalara yöneldi. Bölümün ilk doktora öğrencilerinden birisi oldu ve Müteferrika’dan Birinci Meşrutiyet’e Kadar Osmanlı Türklerinin Bastıkları Kitaplar başlıklı bir tez yazarak 1968'de doktor unvanı kazandı. 3066 kitabın yer aldığı bu çalışmayı tamamlamak için 47.000 kitabı inceledi. Aynı yıl dokümantasyon ve bilimsel enformasyon alanlarında eleman yetiştirmek üzere UNESCO tarafından verilen bir bursu kazanarak Almanya'ya gitti.[8] 1969'da yurda dönerek İstanbul Üniversitesi kütüphanecilik bölümünde dökümantasyon ve Türk yayın hayatı başlıklı dersleri vermeye başladı. Resmi Daire Kütüphaneleri ve Dökümantasyon Merkezleri başlıklı çalışması ile 1972'de doçent unvanını aldı.[9] 1974 yılında bölüm başkanlığını üstlendi ve emekli olana kadar yirmi sene bu görevi sürdürdü. 1982'de Kütüphanecilik Alanında Yeni Kavramlar Araçlar Yöntemler adlı çalışmasıyla profesör unvanını aldı. 1993'te emekli oldu.
1990'da İstanbul'da faaliyete geçen Kadın Eserleri Kütüphanesi'nin ve 1991'de 264 aydının girişimi ile kurulan Tarih Vakfı'nın kurucu üyelerindendi.[10] Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği'nde aktif görev aldı. Bilimsel yayınlarının ve kütüphanecilik alanında yazıları ve kitaplarının yanı sıra öyküler, radyo skeçleri, oyunlar yayınlamıştır. Çağdaş Toplumun Değerleri başlıklı kitabı, İbrahim Müteferrika hakkında yazdığı Cennetlik İbrahim Efendi başlıklı bir oyunu ve Okuldan Dönerken başlıklı çocuk kitabı yayınlanan eserlerindendir. Cennetlik İbrahim Efendi oyunu ile 1986 yılında TOBAV birincilik ödülü kazandı.
Hasan Keseroğlu'nun yaptığı söyleşilerden oluşan Akıl ve Yürek: Bir cumhuriyet kadınının tanıklığı - Jale Baysal ile Söyleşi başlıklı kitap 2006 yılında yayınlandı.
Alzheimer hastası olan Jale Baysal, 12 Ağustos 2009'da 84 yaşında öldü.[11] Naaşı, Üsküdar Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.
Kitapları
- Baysal, J. Müteferrikad̓an Birinci Meşrutiyete kadar Osmanlı Türklerinin bastıkları kitaplar, 1968, İstanbul.
- Resmi daire kütüphaneleri ve dokümantasyon merkezleri, TBTAK, 1974
- Baysal, J. (1982). Kütüphanecilik alanında yeni kavramlar araçlar yöntemler, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası.
- Cook, M., & Baysal, J. (1984), Günümüzde arşiv yönetimi meslek eğitiminin temelleri: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kütüphanecilik Bölümü'nde verilen konferanslar, Türk Kütüphaneciler Derneği
- Baysal, J., & Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği. (1990). Çağdaş eğitim. İstanbul.
- Baysal, J. (1990). Yaratıcı toplum yolunda çağdaş eğitim, Cem Yayınevi.
- Baysal, J. (1991). Kitap ve kütüphane tarihine giriş, Türk Kütüphaneciler Derneği
- Baysal, J. (1991). Yönetim ve mevzuat, TKD İstanbul Şubesi.
- Baysal, J. (1991). Kitap ve kütüphane tarihine giriş, TKD.
- Baysal, J. (1991). Çağdaş kültürümüz: Olgular, sorunlar, Cem Yayınevi.
- Baysal, J. (1991). Yazma uğraşı, Cem Yayınevi.
- Baysal, J. (1992). Cennetlik İbrahim Efendi: İbrahim Müteferrika oyunu, Cem Yayınevi.
- Baysal, J. (1992). Kitap ve kütüphane tarihine giriş, TKD.
- Keseroğlu, H. S., & Baysal, J. (1993). Jale Baysal'a armağan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kütüphanecilik Bölümü.
- Baysal, J. (1996). Çağdaş toplum değerleri, Türkiye Çağdaş Yaşamı Destekleme Vakfı, 1996.
- Çınaroǧlu, A., Baysal, J., & Delioğlu, M. (2001). Okuldan dönerken, Uçanbalık.
- Baysal, J., & Keseroğlu, H. S. (2006). Akıl ve yürek: Jale Baysal ile söyleşi, Mep Kitap.
- Baysal, J. (2010). Osmanlı Türklerinin bastıkları kitaplar 1729-1875. Hiperlink Yayınları.
Kaynakça
- ^ "Jale Baysal". 6 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Arsiv/1950/08/25 28 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Arsiv/1951/12/20 23 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Aysel Yontar (Eylül 2009). "Türkiye'de Kütüphanecilik Alanında İlk Kadın Profesör ve Cumhuriyetimizin Zarif Bir Temsilcisi: Rahmetli Hocam Prof. Dr. Jale Baysal". Türk Kütüphaneciliği Dergisi, Prof. Dr. Jale Baysal Özel Sayısı. 23 (3): 633-637. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
- ^ Prof. Dr. Ünal ÇAMDALI (30 Eylül 2019). "Kayseri Lisesi". 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Aysel Özçelik, Tarık Buğra Biyografisi[]
- ^ Beşir Ayvazoğlu, "Tarık Buğra için bir biyografi denemesi" (PDF), Tarık Buğra Kitabı: “Hatırlayıp Yeniden Bulmak”, Zeytinburnu Belediyesi, s. 23, 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 29 Nisan 2021
- ^ "Jale Baysal, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kütüphanecilik Bölümünde 25 Yıl, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bilgi ve Belge Araştırmaları, Cilt 1 Sayı 1, İstanbul 2008". 17 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2012.
- ^ Hasan S. Keseroğlu, Akıl ve Yürek / Bir Cumhuriyet Kadınının Tanıklığı Jale Baysal ile Söyleşi, Mephisto Yayınları, 2006
- ^ "Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı kadın tarihine iz bırakacak gönüllüler arıyor". 15 Haziran 2019. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Prof.Dr. Jale Baysal toprağa verildi". 13 Ağustos 2009. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
