İçeriğe atla

Jale İnan

Jale İnan
Doğum11 Şubat 1914
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm27 Şubat 2001 (87 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Defin yeriZincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
MeslekArkeolog, akademisyen
Tanınma nedeniPerge ve Side antik kentlerinin gün ışığına çıkarılması, Antalya ve Side müzelerinin kurulması.

Jale İnan (1 Şubat 1914, İstanbul - 27 Şubat 2001, İstanbul), Türkiye'nin ilk kadın arkeoloğudur.

Uzun yıllar devam eden programlı kazılarla Perge ve Side antik kentlerinin gün ışığına çıkarılmasına emek vermiş; çıkarılan eserlerin sergilenmesi için Antalya ve Side müzelerinin kurulmasını sağlamıştır. Programlı kazıların dışında tarihî eser kaçakçılığına karşı çeşitli kurtarma kazıları gerçekleştirmiştir.

Babası, Türkiye'nin ilk arkeologlarından Aziz Ogan, eşi bilim insanı Mustafa İnan’dır.

Yaşamı

1914 yılında İstanbul'da doğdu. Babası, müzeci ve arkeolog Aziz Ogan, annesi Mesture Hanım'dır.[1]

Lise öğrenimini Erenköy Kız Lisesi'nde tamamladı. Babasının mesleki gezilerine katılarak arkeoloji ile genç yaşta tanıştı.[1]

Aleksander von Humboldt Vakfı'nın bursu ile, arkeoloji okumak üzere 1934 yılında Almanya'ya gitti. Bir yıl sonra da Türkiye Cumhuriyeti devlet bursunu kazandı. 1935-1943 yılları arasında klasik arkeoloji bilim dalında lisans ve doktora eğitimini Berlin ve Münih üniversitelerinde tamamladı. 1943 yılında Prof. Dr. Rodenwalt'ın yanında “Kunstgeschichtliche Untersuchung der Opferhandlung auf römischen Münzen” adlı teziyle doktorasını tamamlayarak Türkiye'ye döndü.[2]

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eski Çağ Kürsüsü'nde Prof. Dr. Clemens Emn Bosch'un asistanı olarak atanan Jale İnan, lise yıllarında tanıştığı Mustafa İnan'la 1944 yılında evlendi. Ertesi yıl tek çocukları Hüseyin dünyaya geldi.[1]

1946 yılında İstanbul Üniversitesi Klasik Arkeoloji Kürsüsü'nün kurulması çalışmalarına katıldı ve bu kürsünün ilk asistanı olup Prof. Dr. Arif Müfid Mansel'in asistanlığını yapmaya başladı. Aynı yıl Arif Müfid Mansel'le birlikte Türk Tarih Kurumu adına Antalya'da Side antik kenti kazısına, ertesi yıl Perge antik kenti kazısına başladı. 1953 yılında doçent, 1963 yılında profesör oldu. Mansel'in ardından 1974-1980 yılları arasında Side, 1975-1987 yılları arasında Perge kazılarına başkanlık etti. Kazıları sırasında Side Roma Hamamı'nın Side Müzesi’ne dönüşmesi için emek verdi. 1975 yılında Klasik Arkeoloji Kürsüsü'nün Başkanı oldu ve bu görevini 1983 yılında emekli oluncaya kadar sürdürdü.

Jale İnan, Side ve Perge'deki kazıların dışında 1970-1972 yılları arasında Kremna (Bucak, Burdur) ve 1972-1979 yılları arasında Pampfilya Seleukeiası (Manavgat) antik kentlerinde kurtarma kazıları gerçekleştirdi.

Antik dönem heykeltıraşlık sanatı üzerine çok önemli eserler verdi. Yayınladığı kitaplar Anadolu'nun Roma ve Erken Bizans dönemi portreciliği konusundaki çok önemli başvuru eserleri arasına girdi.[2] 1991 yılında Side'deki Apollon Tapınağı kazısı ve onarımı için emek harcadı; 1992-1993'te Perge tiyatro kazılarını gerçekleştirdi. 1995 yılında Türkiye Bilimler Akademisi'nin şeref üyesi oldu.[3]

Son yıllarını Parkinson hastalığı ile mücadele ederek geçirdi.[4] 2001 yılında öldü. Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.

Oğlu Hüseyin İnan tarafından bağışlanan koleksiyonu, Boğaziçi Üniversitesi Arşiv ve Dokümantasyon Merkezi tarafından sayısallaştırılmış ve ücretsiz bir şekilde erişime açılmıştır.[5]

Yorgun Herkül heykeli

Antalya Müzesi'inde sergilenen Yorgun Herkül heykeli

Jale İnan, 1980 yılında Perge’de ekibiyle birlikte belden yukarısı olmayan bir Herakles heykeli bulmuştur. “Yorgun Herkül” olarak bilinen heykelin belden aşağısı Antalya Müzesi’nde sergilenirken üst bölümü yıllarca bulunamadı. 1990’da gazeteci Özgen Acar yayınladığı bir haberde[6] kayıp parçanın ABD’de olduğunu duyurdu. Tarihi eser koleksiyoncusu Shelby White ve Leon Levy çifti ile Boston Güzel Sanatlar Müzesi tarafından 1981’de yarı yarıya satın alınan parçanın Antalya’da sergilenen heykelin üst kısmı olduğu, 1970’lerde Türkiye’den kaçırıldığı iddia ediliyordu. Jale İnan Boston Güzel Sanatlar Müzesi’ndeki parça ile Antalya Müzesi'ndeki parçanın birbirine ait olduğunu 1990 yılında kanıtlamıştır. M.S. 2. yüzyıla tarihlenen Yorgun Herkül heykelinin üst kısmı, 2011’de Türkiye’ye getirildi.[7]

Yayın listesi

  • "Side Apollon Tapınağı Resterasyonu 1986 Yılı Çalışmaları" IX. Kazı Sonuçları Toplantısı II (1988)
  • "Perge Kazısı 1987 Yılı Çalışmaları" X. Kazı Sonuçları Toplantısı II (1989)
  • "Side Apollon Tapınağı Resterasyonu 1987 Yılı Çalışmaları" X. Kazı Sonuçları Toplantısı II (1989)
  • "Perge'de ilk rastlanan Nemesis tipi" X. Türk Tarih Kongresi (1990)
  • "Neue Forschungen zum Sebasteion von Bubon U. seinen Statuen" Akten des XI. Internationalen Lykien Symposium, Viyana (1989)
  • "Perge'de bulunan Naukydes'in Diskobol Heykeli" Hittite and other Anatolian and Near Eastern Studies in Honour of Sedat Alp (1992).
  • "Herakles Statue vom Types des Herakles Phernesia aus Perge" Festschrift für M. Wagner zum 90, Geburtstag, 1992.

Kaynakça

  1. ^ a b c "Murat Dirican, Türkiye Arkeolojisinde Bir Hanımefendi: Jale İnan, Bilim ve Teknik Dergisi web sitesi, Erişim tairhi:13.12.2012" (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2012. 
  2. ^ a b "Jale İnan, Türkiye Kültür portalı Kim Kimdir sayfaları, Erişim tarihi:13.12.2012". 6 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2012. 
  3. ^ "Prof. Dr. Jale İnan, Türkiye Bilimler Akademisi web sitesi, 24 Ocak 2008". 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2012. 
  4. ^ "Nilgün Uysal, Jale İnan'ı Toprağa Verdik, Bianet sitesi, 28.02.2001". 10 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2012. 
  5. ^ "Jale İnan Koleksiyonu". 28 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2024. 
  6. ^ "Kerem Çalışkan, Yorgun Herkül'ün Kahramanı, Turkiyeturizm.com sitesi, Erişim tairhi:13.12.2012". 18 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2012. 
  7. ^ "Emre Öztürk, Herkül'ün Gizli Kahramanı Jale Hoca!, Vatan Gazetesi, 25.09.2011". 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bursa Arkeoloji Müzesi</span> Bitinya ve Misya bölgelerinde bulunmuş MÖ 3000’den Bizans devri sonlarına kadar olan devirlere ait eserlerin sergilendiği Bursa müzesi

Bursa Arkeoloji Müzesi, Bitinya ve Misya bölgelerinde bulunmuş MÖ 3000'den Bizans devri sonlarına kadar olan devirlere ait eserlerin sergilendiği arkeoloji müzesidir.

<span class="mw-page-title-main">Perge</span> Pamfilya bölgesine başkentlik yapmış antik kent

Perge, Antalya'nın 18 km doğusunda, Aksu ilçesi sınırları içinde bulunan, bir zamanlar Pamfilya Bölgesine başkentlik yapmış antik bir kenttir. Şehirdeki akropolisin Tunç Çağı döneminde kurulduğu düşünülmektedir. Helenistik dönem boyunca şehir eski dünya içerisindeki en zengin ve güzel şehirler arasında sayılmaktadır. Ayrıca Yunan matematikçi Pergeli Apollonius'un memleketidir. Perge, Hititler döneminde Parha olarak bilinmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Antalya Müzesi</span> Antalyada müze

Antalya Müzesi, Antalya'da yer alan Türkiye'nin en büyük müzelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Seleukia (Antalya)</span>

Seleukeia (Lyrbe) Antalya ili Manavgat ilçesi yakınlarında bulunan antik kent.

<span class="mw-page-title-main">Alanya Arkeoloji Müzesi</span> Müze

Alanya Arkeoloji Müzesi, Antalya ili Alanya ilçesinde bulunan müze.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Arkeoloji Müzeleri</span> Türkiyedeki ilk müze

İstanbul Arkeoloji Müzesi, çeşitli kültürlere ait bir milyonu aşkın eserle, dünyanın en büyük müzeleri arasındadır. Türkiye'nin müze olarak inşa edilen en eski binasıdır. 19. yüzyılın ortalarında Maarif Nazırı Mehmed Esad Safvet Paşa tarafından Müze-i Hümâyûn adıyla 1869 yılında kurulmuştur ve 13 Haziran 1891'de ana binanın inşaatı tamamlanıp ziyarete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Klaros</span> Kehanet merkezi

Klaros, günümüzde İzmir'in Menderes ilçesi sınırlarında bulunan Kolofon antik kentinin kutsal alanı.

<span class="mw-page-title-main">Burdur Müzesi</span>

Burdur Müzesi, Burdur şehir merkezinde 57 binden fazla arkeoolojik ve etnoğrafik eserin sergilendiği müzedir. 1969 yılında ziyarete açılmıştır. Bulguroğlu (Pirkulzade) Mederesesi'nin kütüphane binasında ve bu tarihi bina ile aynı mimari görünümü taşıyan yeni ek binalarda hizmet vermektedir. 2008 yılında Avrupa'da Yılın Müzesi olmaya aday olmuştur ve 2008 yılında “Gezilip Görülmeye Değer Müze” ödülünü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Misis Mozaik Müzesi</span>

Misis Mozaik Müzesi; Adana'nın Yüreğir ilçesinde bulunan bir mozaik müzesidir. 1959 yılında, Misis Antik Kenti'nde yapılan kazılarda gün yüzüne çıkartılan mozaikleri sergilemek amacıyla kurulmuştur. Adana Arkeoloji Müzesi'ne bağlandıktan sonra müze bünyesinde bulunan tüm eserler buraya taşınmış ve ziyarete kapatılmıştır.

Ayşe Muhibbe Darga, Türk arkeolog.

<span class="mw-page-title-main">Arif Müfid Mansel</span> Arkeolog

Arif Müfid Mansel Türk arkeolog ve akademisyen.

Herakles Lahitleri Herakles'in 12 görevini konu edinen lahitler. İkisi Antalya Müzesi'nde, biri Kayseri Arkeoloji Müzesi'nde, biri de Konya Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir. Bütün lahitlerde Herakles'in yaptığı işler betimlenmektedir, ancak sıralamalarda farklılıklar olur. Herakles ilk işlerini yaparken daha gençtir, sonlara doğru yaşlanır ve fizyonomisinde değişim olur. Başlarda sakalsız iken, sonlara doğru sakallı betimlenir.

Hüseyindede Höyüğü, Çorum İl merkezinin güneybatısında, Sungurlu İlçesi'nin kuzeybatısında Yörüklü beldesinin 2,5 km. güneyinde yer alan bir höyüktür. Tepe, Hüseyindede Tepesi olarak da bilinmektedir. Kazılar sonucunda höyüğün bir Eski Hitit kült merkezi olduğu, kült yapılarının dışında başkaca yapı bulunmadığı ve Hüseyindede'nin geniş bir yerleşim olmadığı anlaşılmıştır.

Kastamonu Arkeoloji Müzesi, Kastamonu ve Çankırı çevresinden toplanan arkeolojik eserlerin sergilendiği müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Ogan</span> Türk arkeolog

Aziz Ogan Türk arkeolog, müzeci.

Pompeiopolis, Antik Paflagonya bölgesinde yer alan bugün Kastamonu'nun Taşköprü bölgesine düşen antik bir kenttir. Şehir Pompey tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Şanlıurfa Arkeoloji ve Mozaik Müzesi</span> arkeoloji ve mozaik müzesi

Şanlıurfa Arkeoloji ve Mozaik Müzesi, mevcut eserlerin 1948 yılında toplanmaya başlanması ile birlikte ilk olarak 1969 yılında açılmıştır. Şanlıurfa Müzesi, Türkiye’nin en büyük kapalı alan ve sergi salonuna, Türkiye’nin en büyük canlandırma sayısına ve gezi güzergahı olarak 4.5 km ile Türkiye’nin en uzun gezi güzergahına sahiptir.

Nevzat Çevik ; bilim insanı, arkeolog, müzeci, küratör ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Pamukkale Arkeoloji Müzesi</span> Denizlide bulunan bir arkeoloji müzesi

Pamukkale Arkeoloji Müzesi Yer altından çıkarılan mezarlar ile heykellerin ve küçük eserlerin bulunduğu ve sergilendiği bir arkeoloji müzesi. 1970'li yıllarda yapılan, Hierapolis Ören Yerinde bulunan Roma Hamam Yapısı'nın restorasyonu sonucu, başta Hierapolis Kazılarında çıkan ve Laodikeia, Tripolis gibi ören yerlerinden getirilen eserlerin teşhir ve düzenleme çalışmaları tamamlanarak, 1 Şubat 1984 tarihinde Hierapolis Örenyeri Müzesi ziyarete açılmıştır.

Havva İşkan Işık Türk arkeolog.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.