İçeriğe atla

Jalapeño

Jalapeño
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)
Sınıf: Magnoliopsida
(İki çenekliler)
Takım: Solanales
Familya: Solanaceae
(Patlıcangiller)
Cins: Capsicum
Tür: C. frutescens
Varyete: C. annuum var. annuum

Capsicum annuum var. annuum
Alt türler

Chile jalapeño veya Chile chipotle

Jalapeño, (okunuşu Halapenyo, ispanyolca: Chile Jalapeño), Capsicum annuum türünden cin biber varyetesi. Meksika menşeli bir bitkidir. Olgun jalapenonun uzunluğu 5–9 cm (2-3½ inç)'dir. Yaygın olarak yeşil, nadiren olgunlaşmış kırmızı olarak satılan jalapeno adını Meksika, Veracruz'daki geleneksel olarak yetiştirildiği Jalapa'dan alır. Yaklaşık 160 kilometrekarelik bir alanda, Meksika'da biber ekimi için ayrılmış Veracruz'un kuzeyinde yer alan Papaloapan nehir havzasında ve Chihuahua, Delicias bölgesinde yetiştirilir. Jalapeno, Jalisco, Nayarit, Sonora, Sinaloa ve Chiapas'da belli ölçeklerde yetiştirilmektedir.

Orta acılıktaki jalapeno Scoville ölçeğine göre 2500 - 8000 SHU (Scoville heat units) değer aralığındadır.

Acı olmasına karşın ağzı yakmayan lezzetiyle bilinen ve diğer biberlere göre daha yoğun bir tada sahip olan "Jalapeno", et yemeği, salata, dip sos, bulgur, pilav ve makarnanın yanı sıra; diğer mezeler ve çerezlerle de tüketilmektedir. Popüler kültürün etkisiyle dünyada yaygınlaşmıştır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Biber</span> sebze

Capsicum ya da biber, patlıcangillerden (Solanaceae) bir cins. Bu cinsin türleri, binlerce yıldır yetiştirildikleri Amerika kıtasına özgüdür. Capsicum dünya çapında yetiştirilmekte ve birçok mutfakta kullanılmaktadır.

Tabasco, 1868 yılından beri McIlhenny Co. adlı bir aile firması tarafından sirke, Tabasco biberi ve tuz ile üretilen bir acı sos. Sos, Louisiana sahilinden 3 km içeride yer alan ve aileye ait Avery Island bölgesinde üretilmektedir. İsim, marka tescilli olup, Avery Adasının ilk sahiplerinin dilinde "toprağın sıcak ve ıslak olduğu diyar" manasına gelir. Tabasco adı Tabasco biberlerine atfen verilmiş olup, bu biberler isimlerinin Meksika'nın bir eyaleti olan Tabasco'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tabasco biberi</span>

Tabasco, patlıcangiller (Solanaceae) familyasından bir cin biber varyetesi. Tabasco sosu ile dünyaca ünlenmiştir. Tabasco bir Meksika eyaletinin adı olmasına rağmen, bu tür önce, büyük çerçevede Louisiana/ABD'de ekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kapsaisin</span>

Kapsaisin (8-metil-N-vanilil-6-nonenamid), Biber cinsine ait bitkiler olan acı biberlerin aktif bileşenidir. İnsanlar da dahil olmak üzere memeliler için tahriş edici ve nörotoksin kimyasaldır ve temas ettiği herhangi bir dokuda yanma hissi üretir. Kapsaisin ve birkaç ilgili alkaloid'e kapsaisinoidler denir ve muhtemelen belirli memelilere ve mantarlara karşı caydırıcı olarak acı biber tarafından ikincil metabolitler olarak üretilir. Saf kapsaisin hidrofobik, renksiz, çok acı, seffaftan mumsu katıya değişen bir bileşiktir.

<i>Capsicum annuum</i> Patlıcangillerden bir birki türü

Capsicum annuum, patlıcangiller familyasından anavatanı Güney ve Orta Amerika olan sebze ve baharat olarak kullanılan bir tarım bitkisi.

<span class="mw-page-title-main">Dolma biber</span>

Dolma biber ya da dolmalık biber, Capsicum annuum var. annuum varyetesinden dolma yapılan biber çeşitlerine verilen ad.

Naga Viper biberi, 25 Şubat 2011 tarihinde "Dünyanın En Acı Biberi" olarak Guinness Rekorlar Kitabı'na girmiştir. Scoville Acılık Ölçeği'ne göre 1,382,118 derecededir.

<span class="mw-page-title-main">Pul biber</span>

Pul biber, kurutulmuş ve dövülmüş kırmızı bibere verilen addır. Scoville Acılık Ölçeğinde 10.000 kadardır. Pul biberin yapımında farklı biber varyeteleri kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Carolina Reaper</span> Capsicum chinense biber türünün kültivarı

Carolina Reaper, orijinal ismi HP22BNH7 olan ve Guinness rekorlar kitabına göre dünyanın en acı biberi seçilen Capsicum chinense türü biber. Karolina Azraili anlamına gelir. Güney Karolina bölgesinde seralarda yetişen kırmızı renkli dolma bibere benzer.

<span class="mw-page-title-main">Huachinango a la Veracruzana</span>

Huachinango a la Veracruzana, Meksika'nın Veracruz bölgesine ait klasik bir balık yemeğidir.

<span class="mw-page-title-main">Acı sos</span> sos

Acı sos,, acı biber ve diğer bileşenlerden yapılmış herhangi bir çeşni, baharat veya salsadır.

<span class="mw-page-title-main">Paprika</span> Capsicum annuumun kurutulmuş meyvelerinden yapılan baharat

Paprika, Capsicum annuum bitkisinin daha tatlı çeşitlerinin kırmızı meyvelerinin kurutulmasıyla yapılan öğütülmüş bir baharattır. Geleneksel olarak acı biberi de içeren Longum grubundaki Capiscum annuum bitkisinin çeşitlerinden yapılır. Paprika yapımında kullanılan biberler, klasik acı biberlere göre daha tatlıdır ve eti daha incedir.

<i>Capsicum baccatum</i>

Capsicum baccatum Capsicum cinsinin bir üyesi ve beş evcil biber türlerinden biridir. Meyvesi tatça çok keskin olma eğilimindedir ve Scoville Acılık Ölçeğinde değeri 30.000 ila 50.000 arasındadır.

<i>Capsicum cardenasii</i>

Capsicum cardenasii, Capsicum cinsi ve Solanaceae familyasındaki bir bitki türüdür. 2n = 2x = 24 olan bir diploiddir. Yakın ilişkili Capsicum türlerinden oluşan bir grup olan C. pubescens kompleksinin bir üyesidir. C. eximium ile yakından ilişkilidir. And Dağları'na özgüdür ve Bolivya ve Peru'da bulunabilir. Yerel adı ulupica'dır.

<i>Capsicum rhomboideum</i>

Capsicum rhomboideum, Capsicum cinsi 2n = 2x = 26 olan çok yıllık bir üyesidir ve acı biberin uzak yabani bir akrabası olarak kabul edilir. Meyvesinin keskinliği yoktur ve Scoville Acılık Ölçeği değeri 0'dır. Meksika, Orta Amerika ve Güney Amerika'nın And bölgesine özgüdür.

<i>Capsicum pubescens</i>

Capsicum pubescens Bolivya, Peru ve Ekvador'a özgüdür ve kökeni İnka öncesi dönemlere kadar uzanmaktadır; Guitarrero Mağaralarında varlığının izleri bulunmuştur. Capsicum pubescens'in varlığı, Paracas, Nazca, Moche ve Chimu kültürlerinin eski Perulularının tekstil, seramik ve ev kalıntıları aracılığıyla belgelendi. Bu acı biber, Bolivya sosu llajwa'nın en önemli maddesidir. Ayrıca Peru'nun amiral gemisi olarak kabul edilir ve taze, macun, kurutulmuş veya öğütülmüş olarak tüketilir. Capsicum (biber) cinsinin bir türüdür ve Peru ve Ekvador'da rocoto, Meksika'da manzano biberi, Bolivya ve Arjantin'de locoto olarak bilinir. Bu tür, yoğunlukla Orta ve Güney Amerika'da bulunur ve yalnızca yetiştiricilikte bilinir. Tür adı olan pubescens, bu biberin tüylü yapraklarını ifade eden tüylü anlamına gelir. Çörek otu ile birlikte yaprakların tüylülüğü bu türü diğerlerinden ayırır. Nispeten ileri bir yaşa geldiklerinde ve kökleri hızla odunlaştıklarında, bazen ağaç biber olarak adlandırılırlar. Tüm evcilleştirilmiş biber türleri arasında, bu tür en az yaygın olan ve sistematik olarak diğerlerinden en uzak olanıdır. Capsicum cinsinin diğer türlerinden üreme açısından izole edilmiştir. Bu türün çok dikkate değer bir özelliği, dona dayanamasa da diğer kültür biber bitkilerinden daha düşük sıcaklıklara dayanabilmesidir.

<i>Capsicum chinense</i>

Genelde "habanero tipi biber" olarak bilinen Capsicum chinense, Amerika kıtasına özgü bir acı biber türüdür. C. chinense çeşitleri benzersiz tatları ile bilinir ve birçoğu olağanüstü acılığa sahiptir. Dünyadaki en acı biberler, bu türün üyeleridir ve Scoville Acılık Ölçeğininde 1,5 milyonu aşan puanları vardır. Bazı taksonomistler, bu bitkileri C. annuum türünün parçası olarak görürler. Bu biberler C. annuum kompleksinin bir üyesidir; Bununla birlikte, C. chinense ve C. annuum biber bitkileri bazen düğüm başına düşen çiçek veya meyve sayısıyla ayırt edilebilir - C. chinense için iki ila beş ve C. annuum için bir - bu yöntem her zaman doğru değildir. İki tür melezleşebilir ve spesifik melezler oluşturabilir. C. frutescens'in, C. chinense türlerinin atası olduğuna inanılmaktadır.

<i>Capsicum frutescens</i>

Capsicum frutescens, Amazon Havzası'na özgü olan Capsicum chinense'ye genetik yakınlığa sahip yabani bir acı biberdir. C. frutescens'in biber çeşitleri tek yıllık veya kısa ömürlü çok yıllık bitkiler olabilir. Çiçekleri, yeşilimsi beyaz veya yeşilimsi sarı bir taça sahip beyaz çiçeklerdir. Böcek veya kendi kendine tozlaşır. Bitkilerin meyveleri tipik olarak elipsoid-konik ilâ mızrak şeklinde dikleşir. Genellikle çok küçük ve 10-20 milimetre (0,39-0,79 in) uzunluğunda ve 3-7 milimetre (0,12-0,28 in) çapında ve acıdırlar. Meyveler tipik olarak soluk sarı renkte büyür ve parlak kırmızıya doğru olgunlaşır, ancak başka renkler de görülebilir. C. frutescens, diğer Capsicum türlerine kıyasla daha az çeşitli şekillere sahiptir.

<i>Capsicum galapagoense</i>

Capsicum galapagoense bir biber (Capsicum) cinsi türüdür. Galapagos Adaları' na özgüdür.

<span class="mw-page-title-main">Moronga</span>

Moronga, rellena veya morcilla bir tür sosistir. Küba, Kolombiya, Porto Riko, Orta Amerika ve Meksika mutfağında bulunur. Baharatlar, otlar, soğan ve pul biber eklenir ve ardından domuzun kalın bağırsaklarında birkaç saat kaynatılır. "Chile rojo" veya "chile verde" sosla servis edilir. Ayrıca Meksika'nın merkezinde, taze soğan ve jalapeno biberleri ile tavada kızartıldıktan sonra gordita ve taco'larda dolgu olarak servis edilir. Bu sosis, Yucatan Yarımadası'nda "morcilla" olarak adlandırılır ve neredeyse her zaman diğer sosisler (buche) ve soğan turşusu, kişniş ve baharat karışımı ile birlikte servis edilir.