Jakoben (anlam ayrımı)
Jakoben aşağıdaki anlamlara gelmektedir:
- Jakoben Kulübü - Fransız Devrimi'nden bir siyasi parti.
- Jakobenizm - Jakoben Kulübü'nün siyasi görüşleri etrafında gelişmiş siyasi görüş.
- Dominikan Tarikatı üyesi.
Jakoben aşağıdaki anlamlara gelmektedir:
Fransız Devrimi veya Fransız İhtilâli (1789-1799), Fransa'daki mutlak monarşinin devrilip yerine cumhuriyetin kurulması ve Katolik Kilisesi'nin ciddi reformlara gitmeye zorlanmasıdır. Milliyetçilik akımını ve Yakınçağ'ı başlatmasıyla Avrupa ve Dünya tarihinde büyük bir dönüm noktası olmuştur.
Jakobenizm, ideolojisini genel kitle ideolojisinden daha yeğ gören ve dayatma yolu ile bu ideolojiyi kabullendirmeyi amaçlayan politik akım. Kelime anlamı itibarıyla keskin devrimci anlamına gelir.
Siyaset biliminde gericilik veya irtica, çağdaş toplumda bulunmayan, olumlu özelliklere sahip olduğuna inandığı statüko öncesine dönüşü destekleyen siyasi görüşlere sahip siyasi görüştür. Tanımlayıcı bir terim olarak gerici, siyasi yelpazenin ideolojik kavramlarından türemiştir. Bir sıfat olarak gerici kelimesi, statükoyu eski haline getirmeyi amaçlayan bakış açılarını ve politikaları tanımlar.
Società Sportiva Lazio, 9 Ocak 1900'de İtalyan Ordusu mensupları tarafından kurulmuş bir Roma kulübüdür. Mavi-beyaz renklere sahip kulübün simgesi kartal, takma isimleri ise "Biancocelesti"dir. Ezeli rakibi AS Roma olup bütün derbilerden farklı olarak bu iki kulüp arasındaki siyasi görüş ayrılığı rekabeti kine dönüştürmektedir. Maçlarını 82.000 kişilik Olimpiyat Stadyumu'nda oynarlar.
Louise Saint Just,, Fransız Devrimi'nin en önemli devrimcilerinden biri, askeri ve siyasi lider.
Anayasa Dostları Derneği veya sonraki adıyla Jakobenler Derneği, Özgürlük ve Eşitliğin Dostları veya 1792'den sonra yaygın olarak bilinen adıyla Jakoben Kulübü veya kısaca Jakobenler, Fransız Devrimi sırasındaki en etkili siyasi dernektir. Fransız Devrimi ertesinde Fransa'ya yaklaşık bir yıl süreyle egemen olan ve devrimden çok daha fazla kanın, çoğu politik sebeplerden olmak üzere, döküldüğü Terör Dönemi'ne neden olmuş Fransız politik oluşumudur.
Jironden, adını Bordeaux kentinide içine alan "Gironde" bölgesinden almış, Fransız İhtilali sırasında mecliste burjuvazinin sesi olarak algılanmış, Kral'a yakın bir gruptu. Her ne kadar kurulduğu zamanda parti diye bir kavram olmasa da en az bir parti kadar örgütlü bir kümeydi. En önemli ismi Brissot'dur. Bu şahsın grup üzerinde etkisi o kadar büyüktür ki daha sonraları "Brissotisten" diye anılır bu grup. Jakobenlerle kıyasıya bir güç savaşı vermişlerdir mecliste ancak genelde onların gerisinde kalmışlardır. Kral'ın idamına karşı çıkmış ama önleyememişlerdir.
Jacques Pierre Brissot, Girondistenlerin Fransız Meclisindeki sözcüsüdür. Daha sonra bu gruba başkanlık da etmiştir. Kendisi Fransız İhtilali döneminin en etkili isimlerinden biridir. Krala olan yakınlığı, içten içe Monarşist bir insan oluşu onu da diğer benzerleri gibi giyotin'in yoluna sevk etti. Jakobenler kulübünde yaptığı bir konuşma esnasında iyiden iyiye savaşın gerekli olduğunu, başka çıkar yol olmadığını açıklaması Jakobenlerin çok tepkisini çekmişti. En büyük rakibi jakobenlerin en önemli isimlerinden biri olan Maximilien de Robespierre'dir. İhtilal sonrasında Paris belediye meclisinde, Fransız Meclisinde ve yeni anayasanın hazırlanması için kurulan komisyonda önemli görevler almıştır.
Egemenlik ya da hâkimiyet, bir toprak parçası ya da mekân üzerindeki kural koyma gücü ve hukuk yaratma kudretidir. Bu güç siyasi erkin dayattığı yasallaşmış bir üst iradeyi ifade etmektedir.
Birinci İmparatorluk, Fransa'da Napoléon Bonaparte'ın imparatorluk dönemidir. 2 Aralık 1804'te Bonaparte kendisini imparator ilan etti. Takip eden süreçte Fransa Koalisyon Savaşları sonucu Avrupa'nın önemli bir kısmını kontrolü altına aldı.
İkinci Cumhuriyet, Türkiye siyasi tarihinde birincisi 27 Mayıs Darbesi sonrası, ikincisi ise 1990'larda olmak üzere iki farklı dönemde farklı anlamlarda kullanılmış siyasi bir ifadedir. İdris Küçükömer'in, cumhuriyet devriminin halkın egemenliğine değil bürokrasiye dayandığı ve Kemalist cumhuriyetin otoriter ve jakoben bir özellik taşıdığını ileri sürdüğü tezleri 1990'lı yıllarda İkinci Cumhuriyetçi bir gruba ilham vermiştir.
Maximilien de Robespierre ya da Maximilien Robespierre, (6 Mayıs 1758 – 9 Thermidor, Yıl II [28 Temmuz 1794]) 6 Mayıs 1758'de Arras'ta doğan ve 10 Thermidor Yılı II'de Paris'te Devrim Meydanı'nda giyotinle idam edilen Fransız avukat ve siyasetçidir. Fransız Devrimi'nin önde gelen isimlerinden biriydi ve dönemin en tartışmalı figürlerinden biri olmaya devam etmektedir.
Koalisyon hükûmeti, parlamenter sistemde birden çok siyasi partiden oluşan hükûmet biçimi.
Millî Görüş veya Erbakancılık, Necmettin Erbakan tarafından kurulan, 1969 yılında "Bağımsızlar Hareketi" ile başlayan ve ilk olarak Millî Nizam Partisi ile partileşerek günümüze kadar gelen İslamcı ideoloji ve siyasi akım. Günümüzde Türkiye'de Yeniden Refah Partisi ile Saadet Partisi resmî olarak Millî Görüş ideolojisini benimsemektedir. Ancak her iki parti de Millî Görüş'ün tek temsilcileri olduklarını iddia edip birbirlerini Millî Görüş'e karşı ihanetle suçlamaktadırlar.
Cumhuriyetçi Faşist Parti, 1943'te Müttefikler'in İtalya'nın güneyini işgal etmesi sonucu dağılmış olan Ulusal Faşist Parti'nin devamıdır. Benito Mussolini ve yandaşları tarafından İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'yle beraber kurulmuştur. Kuzey ve Orta İtalya'nın Almanlarca işgali sırasında Benito Mussolini'nin liderliğini yaptığı bu siyasi parti, İtalya'nın tamamının Müttefikler'in eline geçinceye dek İtalyan birliklerinin mücadeleyi sürdürmüş oldukları kuruluştur. Parti siyasi görüş olarak eskisi gibi İtalyan faşizmini benimsiyordu, bununla birlikte monarşi karşıtı görüşlere sahipti. Cumhuriyetçi değerler savunulmaya başlanmış ve adından da anlaşılacağı gibi İtalya'nın kuzeyinde İtalyan Sosyal Cumhuriyeti kurulmuştu. Partinin sekreteri Alessandro Pavolini idi.
Alman İşçi Partisi, I. Dünya Savaşı'ndan sonra Weimar Almanya'sında kurulan kısa ömürlü aşırı sağcı bir siyasi partiydi. Resmî olarak Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi olarak bilinen Nazi Partisi'nin öncüsüydü. DAP sadece 5 Ocak 1919'dan 24 Şubat 1920'ye kadar varlığını sürdürmüştür.
Bologna Cumhuriyeti, Birinci Fransa Cumhuriyeti'ne bağlı devrim ordularının ele geçirdiği Bologna'da 1796 yılında kurduğu cumhuriyettir. Jakoben anayasası tercüme edilmiş ve Bologna'da uygulanmıştır. Ardından 9 kişilik konsül hükûmeti kuruldu. Konsülün başına bir yargıç geçti. Bologna Cumhuriyeti daha sonra Cispadan Cumhuriyeti'ne dahil edildi.
Siyasi yelpaze, siyasi pozisyon veya politik spektrum, farklı siyasi pozisyonları birbirine göre tanımlamak ve sınıflandırmak amacıyla kullanılan bir sistemdir. Bu pozisyonlar, bağımsız siyasi boyutları temsil eden bir veya daha fazla geometrik eksende yer alır. "Siyasi pusula" ve "siyasi harita" ifadeleri, özellikle popüler iki boyutlu modellerine atıfta bulunmak üzere, siyasi yelpazeyi ifade etmek için kullanılan terimlerdir.
Büyük çadır veya geniş kapsamlı taraf, siyasette seçmenleri farklı bakış açıları ve ideolojilerden çekmeyi amaçlayan bir tür siyasi oluşum. Bu anlayış belirli bir ideolojiyi savunan ve bu ideolojiye bağlı olan seçmenleri arayan diğer partilerin aksine çeşitli ideolojilerden oluşan bir parti anlayışıdır. Tüm siyasi görüşlerin desteklenmesini amaçlamaktadır.
Partikülarizm ya da yörecilik, bir toplumun ya da toplumsal grubun, içinde bulunduğu ya da yakınlarında kalan, bir başka grubu dışlayarak; kendi inancını, kültürünü, gelenek/göreneklerini ya da düşüncesini sürdürmeye devam etmesidir. Evrenselciliğin karşıt duruşu olarak da ele alınır.