İçeriğe atla

Jacquerie Ayaklanması

Jacquerie'lerin yenilgisi

Jacquerie Ayaklanması, Fransa'nın kuzeydoğusunda, köylülerin soylulara karşı 1358'de giriştiği ayaklanma. Adını soyluların köylülerden küçümsemeyle Jacques ya da Jacques Bonhomme biçiminde söz etme alışkanlığından alır. Orta Çağın geç döneminde, feodal egemenliğin zayıflaması temelinde patlak veren halk ayaklanmalarının en önemlileri arasında yer alır.

Ayaklanma Yüz Yıl Savaşları'nın (1337-1453) kritik bir anında patlak verdi. Kral II. Jean'ın İngilizlere tutsak düştüğü Poitiers Muharebesi (Eylül 1356) Fransız soylularının saygınlığını sarsan yenilgiler dizisine bir yenisini eklemişti. Çarpışmayı izleyen mütareke döneminde İngiliz kuvvetlerindeki paralı askerlerden oluşan büyük bölükler bazen soyluların da kışkırtmasıyla kırsal bölgeleri yağmalamaya başladılar. Bu sırada soyluların vergileri artırmaya çalışması ve veliaht Charles (sonradan V. Charles) köylülerden baskıcı soyluların şatolarını yeniden tahkim etmelerini istemesi, köylüleri daha da öfkelendirdi.

21 Mayıs 1358'de Compiègne yakınlarında başlayan başkaldırı hareketi kısa sürede bütün kırsal kesime yayıldı. Köylüler birçok şatoyu yıkarak içindeki insanları kılıçtan geçirdiler. Başlarında Guillaume Cale (Carle) olmak üzere Etienne Marcel'in yönettiği Parisli isyancılarla birleştiler. Parisliler 9 Haziran'da Foix kontu III. Gaston (Gaston Phébus) ve Grailly'li III. Jean'ın karşısında Meaux'da, Cale ise ertesi gün Navarre'lı II. Charles karşısında Clermont-en-Beauvaisis'de(fr) yenildi. Bu yenilgilerin ardından ayaklanmacılara karşı kitlesel bir kıyıma girişildi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jean-Jacques Rousseau</span> Cenevreli filozof ve yazar

Jean-Jacques Rousseau, Cenevreli filozof, yazar ve besteciydi. Onun siyaset felsefesi, Avrupa'da Aydınlanma Çağı'nın ilerlemesinin yanı sıra Fransız Devrimi'nin yönlerini ve modern siyasi, ekonomik ve eğitim düşüncesinin gelişimini etkiledi.

<span class="mw-page-title-main">Feodalizm</span> ekonomik örgütleniş biçimi

Feodalizm ya da derebeylik, başta Ortaçağ Avrupası olmak üzere tarihin birçok evresinde rastlanan toplumsal, siyasal ve ekonomik bir örgütleniş biçimidir. Feodalizm kelimesi, Latince feodum (tımar) ile taşınabilir değerli mal anlamına gelen Latin kökenli bir kelimeden türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Devrimi</span> 1789dan 1799a kadar Fransada devrim

Fransız Devrimi veya Fransız İhtilâli (1789-1799), Fransa'daki mutlak monarşinin devrilip yerine cumhuriyetin kurulması ve Katolik Kilisesi'nin ciddi reformlara gitmeye zorlanmasıdır. Milliyetçilik akımını ve Yakınçağ'ı başlatmasıyla Avrupa ve Dünya tarihinde büyük bir dönüm noktası olmuştur.

Celâlî isyanları, 16. ve 17. yüzyıllarda, Osmanlı yönetimindeki Anadolu'da Yavuz Sultan Selim döneminde başlayan ve Sultan I.Ahmet dönemine kadar devam eden zaman zarfında devlete karşı ekonomik, sosyal, askerî ve siyasi nedenlerle çıkarılan ayaklanmalara verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Vendée Savaşı</span> Fransız İhtilali sonrasında, Vendee bölgesinde meydana gelen ayaklanma

Vendée İsyanı, Fransız İhtilali sonrasında, Vendée bölgesinde meydana gelen ayaklanmadır. İhtilal ile kurulan hükûmet, çıkarılan bir yasaya dayanarak o bölge halkını katletmişti.

<span class="mw-page-title-main">III. Napolyon</span> Fransa Cumhurbaşkanı (1848-1852) ve 3. Fransa İmparatoru (1852-1870)

III. Napoléon, 1848-1852 yılları arasında Fransa Cumhurbaşkanlığı yapmış, sonrasında tertiplediği darbeyle cumhuriyeti yıkarak imparatorluğunu ilan etmiştir. Son Fransa imparatoru olarak 1870'e kadar hüküm sürmüştür. 1870 yılında II. Dünya Savaşı'ndaki Alman işgaline kadar sürecek Üçüncü Fransa Cumhuriyeti'ni kuracak olan hareketle devrilmiştir. Fransa'nın doğrudan halkoyuyla seçilen ilk devlet başkanı, aynı zamanda son hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rus İmparatorluğu</span> Avrasyada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk (1721–1917)

Rus İmparatorluğu veya Çarlık Rusyası, Büyük Kuzey Savaşı'nı sona erdiren Nystad Antlaşması'nın ardından Rusya Çarlığı'ndan evrilerek 1721'den itibaren Avrasya ve Kuzey Amerika'ya yayılan tarihi bir imparatorluk. Rus İmparatorluğu'nun yükselişi, İsveç İmparatorluğu, Polonya-Litvanya Birliği, İran, Osmanlı İmparatorluğu ve Çin gibi komşu rakip güçlerin zayıflamalarıyla eş zamanlı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">I. Edward</span> 1272-1307 arasında hüküm sürmüş İngiltere kralı

I. Edward, lakabıyla Uzun Bacaklı Edward veya İskoçların Çekici, 1272'den 1307'ye kadar İngiltere Kralıydı. Aynı zamanda İrlanda Lordu ve 1254'ten 1306'ya kadar Fransa kralının vasalı sıfatıyla Akitanya Dükü olarak Gaskonya'yı yönetti. Tahta çıkmadan önce genellikle Lord Edward olarak anılırdı. Henry'nin en büyük oğlu olan Edward, küçük yaşlardan itibaren babasının saltanatının siyasi entrikalarına dâhil oldu. 1259'da kısa bir süreliğine baronluk reform hareketinin yanında yer alarak Oxford Hükümleri'ni destekledi. Babasıyla uzlaştıktan sonra, İkinci Baronlar Savaşı olarak bilinen silahlı çatışma boyunca sadık kaldı. Lewes Muharebesi'nden sonra Edward, isyancı baronlar tarafından rehin alındı, ancak birkaç ay sonra kaçtı ve 1265'te Evesham Savaşı'nda baronluk lideri Simon de Montfort'u yendi. İki yıl içinde isyan bastırıldı ve İngiltere'nin sakinleşmesiyle Edward, 1270'te Kutsal Topraklara düzenlenen Dokuzuncu Haçlı Seferi'ne katılmak üzere yola çıktı. 1272'de babasının ölüm haberini aldığında eve dönmek üzereydi. Yavaş bir dönüş yaparak 1274'te İngiltere'ye ulaştı ve Westminster Abbey'de taç giydi.

<span class="mw-page-title-main">I. François</span> Ortaçağ Fransa Kralı

I. François, 1515 ile 1547 yılları arasında hüküm süren Fransa Kralı. Valois Hanedanının Angoulême kolundan gelen beş hükümdardan ilkidir.

<span class="mw-page-title-main">XVIII. Louis</span> Fransa kralı (17 Kasım 1755 - 16 Eylül 1824)

XVIII. Louis, 1795'ten sonra Fransa kralı unvanını taşıyan ve Napolyon'un yeniden imparatorluğunu ilan ettiği Yüz Gün (1815) dışında, 1814-1824 arasında tahtta kalan hükümdar.

<span class="mw-page-title-main">X. Charles</span> Fransız siyasetçi (1757-1836)

X. Charles veya Artois Kontu Charles-Philippe, 1824-1830 yılları arasında Fransa kralı. XV. Louis'nin torunu, XVI. Louis ve XVIII. Louis'nin kardeşi. Hükümdarlık dönemi, yeniden iktidara gelen Bourbonların tanrısal hak temeline dayalı monarşi geleneği ile 1830 Devrimi öncesinde oluşan demokratik ortamın bağdaşmazlığını sergilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Horatio Herbert Kitchener</span>

Horatio Herbert Kitchener, 1. Kont Kitchener, Britanyalı komutan, diplomat ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">VIII. Mihail</span>

VIII. Mihail Paleologos, 1259-1282 arasında Bizans İmparatorluğu'nu yönetmiştir. VIII. Mihail, 1453'te Osmanlı Devleti tarafından İstanbul'un Fethi'ne kadar, Bizans İmparatorluğu'nda hükmünü sürdüren, Paleologos Hanedanı'nın kurucusu olmuştur. 1261'de Konstantinopolis şehrini Dördüncü Haçlı Seferi sonucu kurulan Latin İmparatorluğu elinden almış ve İznik İmparatorluğu'nu değiştirerek Bizans İmparatorluğu'nu yeniden kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tambov Ayaklanması</span> Rus İç Savaşı sırasındaki bir köylü isyanı

Tambov Ayaklanması veya Antonovşina, 1920-21 yıllarında Rus İç Savaşı sürerken Bolşeviklere karşı yapılan köylü ayaklanması. Ayaklanma Moskova’nın 450 km güneydoğusundaki Tambov ve Voronej oblastlarında çıkmıştır. Ayaklanmanın lideri konumundaki kişi Rus İmparatorluğu Çarlık Ordusunda subay olan ve Aziz George Nişanına sahip P.M. Tokmakov’dur. Sovyet tarihçiler ayaklanmayı yanlış olarak SR partisi üyesi Aleksandr Antonov’a bağlayarak Antonov İsyanı veya Antonovşina olarak adlandıracaklardır. Antonov ayaklanmanın liderlerinden ise de onunla beraber mücadele eden diğer liderler de mevcuttu.

<i>Güzel ve Çirkin</i> (film, 1991) 1991 yapımı Amerikan animasyon filmi

Güzel ve Çirkin, Walt Disney Feature Animation tarafından üretilen 1991 yapımı Amerikan animasyon filmidir. Olan filmin dağıtımını Walt Disney Pictures yapmıştır. Film, Fransız romancı Jeanne-Marie Le Prince de Beaumont'un, güzel, genç bir kız ile canavara dönüşmüş bir prensi konu alan masalına dayanır. Ayrıca, filmdeki çeşitli öğeler, 1946 yapımı Güzel ile Hayvan filminden ilham alınarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Mendès France</span> Fransız siyasetçi (1907 – 1982)

Pierre Mendès France, Fransız siyasetçi, eski başbakan (1954-1955).

Üç Krallık Savaşları 1639 - 1651 yılları arasında İngiltere, İrlanda ve İskoçya'yı da içine alacak şekilde gerçekleşen çok sayıda olayı kapsar. Bu olaylardan en önemlisi İngiliz İç Savaşıdır ve savaşın sonunda 1649 yılında Parlamento tarafından alınan kararla kral I. Charles idam edilmiştir. Üç Krallık Savaşları dönemi 1660 yılında II. Charles'ın tahta çıkmasıyla başlayan Restorasyon dönemine kadar uzatılır. Savaşlar toplumsal hayatta dini ve sosyal meselelere dair biriken sorunların patlaması olarak da değerlendirilebilir. Din alanında halk, monarşisinin müdahalesi olmaksızın özgürce ibadet etme arzusunu dile getirmiştir. Sosyal alanda da monarşinin yetkilerinin parlamento tarafından düzenlenmesi arzusu bulunuyordu. İngiltere, İrlanda ve İskoçya topraklarında yaşanan bu toplumsal olayların bir de ulusal boyutu olmuştur. İrlanda ve İskoçya birleşik krallık altında İngiliz hakimiyetine de başkaldırmıştır. Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlılarının monarşi, İrlanda ve İskoçya'ya galip gelmesi günümüzdeki meşruti monarşiyle yönetilen Londra merkezli Büyük Britanya'nın da temellerini atmıştır. Aynı dönemde meydana gelen ve İspanyol İmparatorluğuna karşı yaşanan Portekiz ve Hollanda bağımsızlık savaşları da bu dönemde yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">V. Charles</span> Fransız hükümdar (1338-1380)

V. Charles, Bilge olarak adlandırılır, 1364'ten 1380'deki ölümüne kadar Fransa kralı. Saltanatı, Fransa için erken bir zirve noktası oldu. Yüz Yıl Savaşları sırasında orduları İngilizlerin elindeki toprakların çoğunu geri aldı.

<span class="mw-page-title-main">II. Jean</span> Fransa Kralı

II. Jean –, İyi olarak adlandırılır, 1350'den 1364'teki ölümüne kadar Fransa Kralıydı. İktidara geldiğinde Fransa birçok felaketle karşı karşıyaydı: nüfusunun yaklaşık üçte biri ile yarısını öldüren Kara Ölüm; Jacqueries olarak bilinen halk isyanları; ülkeyi yağmalayan rutinlerin özgür şirketleri ; ve Jean'ın yakalandığı 1356 Poitiers Muharebesi da dahil olmak üzere feci askeri kayıplarla sonuçlanan İngiliz saldırganlığı.

<span class="mw-page-title-main">Rus İmparatorluğu'nda Gürcistan</span>

Rusya İmparatorluğu'nda Gürcistan, Gürcistan tarihinde 19. yüzyılın tamamını ve 20. yüzyılın başlarını kapsayan dönemdir. Gürcistan aşamalı olarak Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olmuştur, Çar I. Aleksandr'ın beyannamesi ile önce Kartli-Kaheti Krallığı'nın ilhakıyla başlayan ilhak süreci 1877-1878 savaşında güney Gürcistan'ın tarihi bölgelerinin Osmanlılardan alınmasıyla sona ermiştir. Rusya İmparatorluğu'nda kalınan süre boyunca Gürcistan'da feodalizmin yerini kapitalizm aldı, nüfus arttı, şehir hayatı gelişti, eğitim imkanları gelişmiş ve demiryolu yapılmıştır. Rusya tarafından nüfusun Ruslaştırılması devam ediyordu, Gürcü Ortodoks Kilisesi'nin otosefalliği (bağımsızlığı) kaybedildi, köylülerin silahlı gösterileri ve ayaklanmaları durdurulamadı. Ekim 1917 Bolşevik Devrimi'nden sonra Gürcistan ve Transkafkasya bir bütün olarak Rus hegemonyasından kurtularak bağımsızlığını kazandı.