İçeriğe atla

Jacob Bronowski

Jacob Bronowski
Doğum18 Ocak 1908(1908-01-18)
Łódź, Kongre Polonyası, Rus İmparatorluğu
Ölüm22 Ağustos 1974 (66 yaşında)
East Hampton, New York, ABD
Defin yeriHighgate Mezarlığı, Londra
51°34′3.014″K 0°8′52.429″B / 51.56750389°K 0.14789694°B / 51.56750389; -0.14789694
Milliyetİngiliz
Eğitim
  • Jesus College, Cambridge (1927-1933)
  • Central Foundation Boys' School (1920-1927)
Mezun olduğu okul(lar)Jesus College, Cambridge
Tanınma nedeniThe Ascent of Man
Evlilik
Rita Coblentz (e. 1941–1974)
Çocuk(lar)Lisa Jardine de dahil 4 tane
ÖdüllerSenior wrangler (Cambridge)
Kariyeri
DalıMatematik, yöneylem araştırması, biyoloji, bilim tarihi, geometri
Çalıştığı kurum
  • University of Hull (1934-1942)
  • UNESCO (1947-1950)
  • National Coal Board (1950-1964)
  • Massachusetts Institute of Technology (1953)
  • Salk Institute (1960-1974)
TezThe cubic primals in five dimensions with isolated nodes (1935)
Doktora
danışmanı		H. F. Baker

Jacob Bronowski (18 Ocak 1908 - 22 Ağustos 1974) Polonyalı-İngiliz matematikçi ve filozoftu. Arkadaşları ve profesyonel meslektaşları tarafından Bruno takma adıyla tanınırdı.

En çok, bilime hümanist bir yaklaşım geliştirmesi ve 1973'te yayınlanan on üç bölümlük BBC televizyon belgesel dizisinin sunucusu ve yazarı ve ona eşlik eden The Ascent of Man adlı kitabıyla tanınır, bu onun "dünyanın en ünlü entelektüellerinden biri" olarak görülmesine yol açtı.[1]

Bronowski'nin ailesi, o çocukken Kongre Polonyası'ndan Almanya'ya ve ardından İngiltere'ye taşındı. Cambridge Üniversitesi'nde matematik okumak için burs kazandı. İlgi alanları "biyolojiden şiire ve satrançtan Hümanizme kadar geniş bir yelpazede" olarak tanımlanmıştır.[2] 1934 ve 1942 yılları arasında University College Hull'da matematik eğitimi verdi. Dünya Savaşı sırasında yöneylem araştırması alanına öncülük etti ve Müttefik bombalamanın etkinliğini artırmak için çalıştı. Savaştan sonra UNESCO'nun projeler bölümünün başına geçti. Bronowski şiir de yazıyordu ve William Blake ile derin bir yakınlığı vardı. 1950'den 1963'e kadar Birleşik Krallık'ta Ulusal Kömür Kurulu için çalıştı. 1963'ten Ascent of Man ("İnsanın Yükselişi")'nin yayınlanmasından sadece bir yıl sonra East Hampton, New York'ta 1974 yılında ölümüne kadar San Diego'daki Salk Biyolojik Araştırmalar Enstitüsü'nün yerleşik bir üyesiydi.

İlk yılları ve eğitimi

Jacob Bronowski, 1908'de Łódź, Kongre Polonyası'sında Polonyalı-Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesi, Birinci Dünya Savaşı sırasında Almanya'ya ve 1920'de İngiltere'ye taşındı, Bronowski'nin ailesi, 1907'de anne tarafından büyükbabasının Londra'daki evinde İngiltere'de evlendi. Bronowski'ye göre, Britanya'ya vardığında sadece iki İngilizce kelime bilmesine rağmen,[3] Londra'daki Central Foundation Boys' School'a kabul edildi ve University of Cambridge'de okumaya devam etti, buradan Senior Wrangler olarak mezun oldu.[4]

Jesus College, Cambridge'de matematik öğrencisi olan Bronowski, William Empson ile birlikte ilk kez 1928'de yayımlanan Experiment adlı edebi derginin eş-editörlüğünü yaptı. Bronowski, mesleki hayatı boyunca hem matematik hem de edebiyat dünyasında bu tür bir ikili faaliyeti beraber sürdürecektir. Aynı zamanda güçlü bir satranç oyuncusuydu, Cambridge'deyken half-blue kazandı ve 1926 ile 1970 arasında British Chess Magazine için sayısız satranç problemi yazdı.[5] 1935'te Cambridge'de cebirsel geometri alanında bir tez yazarak matematik alanında doktora derecesi aldı. 1930'larda bir süre Majorca'da Laura Riding ve Robert Graves yakınlarında yaşadı. 1934'ten 1942'ye kadar Hull Üniversitesi Koleji'nde matematik eğitimi verdi. Hayatının bu döneminden başlayarak, İngiliz gizli servisi MI5, bir güvenlik riski olduğuna inanarak onu gözetim altına aldı ve bu da Birleşik Krallık'taki üst düzey görevlere erişimini kısıtlamış olabilir.[6]

Askeri analizde savaş zamanı çalışmaları

İkinci Dünya Savaşı sırasında Bronowski, Birleşik Krallık'taki İç Güvenlik Bakanlığı için yöneylem araştırması'nda çalıştı ve burada RAF Bombardıman Komutanlığı için bombalama stratejisine yönelik matematiksel yaklaşımlar geliştirdi.

Savaşın sonunda Bronowski, Hiroşima ve Nagasaki'ye atom bombası saldırısının etkilerini belgelemek ve gelecekteki Birleşik Krallık sivil savunma üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla Japonya'yı ziyaret eden İngiliz bilim insanları ve inşaat mühendisleri ekibinin bir parçasıydı. Bronowski, Cardiff Üniversitesi'nden Profesör W. N. Thomas ile birlikte, daha sonra çeşitli devlet dairelerine dağıtılan ve gelecekteki İngiltere kamu binalarının tasarımında danışılan gizli "İngiliz Misyonu'nun Japonya'da Hiroşima ve Nagazaki'ye Atılan Atom Bombalarının Etkilerinin İncelenmesine İlişkin Raporu"nu (Report of the British Mission to Japan on an Investigation of the Effects of the Atomic Bombs Dropped at Hiroshima and Nagasaki) hazırladı.

Savaş sonrası biyolojik analiz çalışmaları

Nagazaki ve Hiroşima bombalamalarının yan etkileriyle ilgili deneyimlerini takiben, İngiliz askeri araştırmalarına ara verdi ve arkadaşı Leo Szilard ve o zamanın diğer birçok fizikçisi gibi, şiddetin doğasını daha iyi anlamak için biyolojiye döndü. Daha sonra Bronowski, Birleşik Krallık'ta Ulusal Kömür Kurulu için Araştırma Direktörü ve 1964'ten itibaren Salk Enstitüsü'nün müdür yardımcısı oldu.

1950'de Bronowski'ye Taung Child'ın fosilleşmiş kafatası verildi ve istatistiksel becerilerini kullanarak, kafatasının dişlerinin boyutunun bir ölçüsünü maymunların dişlerinin şekilleri ile birleştirmeyi denemesi istendi.[7] Bunun üzerine çalışmak, ilgisini insanlığın entelektüel ürünlerinin biyolojisine yöneltti.

Kamu bilim eğitimi

1967'de Bronowski Yale Üniversitesi'nde altı Silliman Anma Konferansı verdi ve bilimsel bilginin ilerlemesinde hayal gücü ve sembolik dilin rolünü konu olarak seçti. Derslerin nishaları ölümünden sonra 1978'de Bilgi ve Hayal Gücünün Kökenleri (The Origins of Knowledge and Imagination) adı ile yayımlandı ve halen basılı durumdadır. İngiliz kamuoyu ona ilk kez 1950'lerin sonlarında The Brains Trust’ın BBC televizyon versiyonunda yer aldığında aşina oldu. Çok çeşitli konulardaki soruları yanıtlayabilme yeteneği, Monty Python's Flying Circus ("Penguin on the Television Set") adlı programın 22. bölümünde bir karakterin "O'nun her şeyi bildiğini" söylediği, düşüncesizce yapılmış bir referansa yol açtı.

Bronowski en çok, insan yaşamının tarihi ve bilimsel çaba hakkındaki 13 bölümlük The Ascent of Man (1973) adlı bir BBC televizyon belgeseli ile hatırlanır. Bu proje BBC2'nin o zamanki Başkanı David Attenborough tarafından, sanat tarihçisi Kenneth Clark'ın kültürel tarihi hedefleyen "kişisel bakış" dizisi Civilization (1969) ve Alistair Cooke'un Amerika dizisini kapsayan önceki iki diziyi tamamlaması amacıyla görev olarak atanmıştı.

The Ascent of Man’in çekimlerinin ardından Bronowski ile Parkinson adlı sohbet programında röportaj yapıldı. Ev sahibi Michael Parkinson daha sonra Bronowski'nin, ailesinin Polonyalı üyelerinin çoğunun Holokost sırasında öldüğü Auschwitz'e yaptığı ziyaretle ilgili açıklamasının yaptığı herhangi bir röportajın en unutulmaz kısımlarından biri olduğunu anlattı.[8] Şovunun son bölümünü tamamladıktan sonra Parkinson, "Yaptığım binlerce röportajdan bir tanesini kurtarabilseydim, bu Profesör Jacob Bronowski ile tek kişilik şov olurdu" dedi.[9]

Kişisel yaşamı

Bronowski, 1941'de Rita Coblentz ile evlendi.[10] Çiftin dört çocuğu vardı, hepsi kızdı, en büyüğü akademisyen Lisa Jardine ve bir diğeri ise film yapımcısı Judith Bronowskiydi.

Bronowski, bilim adamının yaşamının son bir yılı için fizikçi Leo Szilard ile röportaj yapmak amacıyla zaman harcadı. 1964 yılının ortalarında ölen Szilard, Nazilere karşı zaferi garantilemek için nükleer silahların peşinden gitmeyi savunan Franklin D. Roosevelt'e 1939 mektubunu yazmıştı.[11]

Bronowski, 1974'te East Hampton, New York'ta,[12] The Ascent of Man tamamlandıktan bir yıl sonra kalp krizinden öldü ve külleri Londra Highgate Mezarlığı'nın batı tarafında girişe yakın bir yere gömüldü. Rita Bronowski, Eylül 2010'da 92 yaşında Kaliforniya'da öldü.[10] Lisa Jardine'nin külleri 25 Ekim 2016'da Highgate Mezarlığı'nda babasının yanına defnedildi.

Kitapları

Jacob Bronowski'nin Londra Highgate Mezarlığı'ndaki mezarı
  • 1939: The Poet's Defence
  • 1943: William Blake: A Man Without a Mask
  • 1951: The Common Sense of Science
  • 1954: The Face of Violence
  • 1956: Science and Human Values. New York: Julian Messner, Inc. 1965. 
  • 1958: William Blake: The Penguin Poets Series
  • 1960: The Western Intellectual Tradition, From Leonardo to Hegel – Bruce Mazlish ile birlikte
  • 1963: Biography of an Atom – Millicent Selsam ile birlikte
  • 1964: Insight
  • 1965: The Identity of Man. Garden City: The Natural History Press. 
  • 1969: Nature and Knowledge: The Philosophy of Contemporary Science
  • Atomic Fusion, Bartley Powell tarafından resimlendi, Newman Neame Take Home Books Ltd. tarafından basıldı.
  • 1972: William Blake and the Age of Revolution
  • 1974: The Ascent of Man [a]
  • 1977: A Sense of the Future
  • 1978: Magic, Science & Civilisation
  • 1978: The Origins of Knowledge and Imagination
  • 1979: The Visionary Eye: Essays in the Arts, Literature and Science – Piero Ariotti & Rita Bronowski tarafından düzenlendi.

Notlar

  1. ^ Bu eser 2009 yılında Türkçeye Aykut Göker tarafından İnsanlığın Yükselişi adıyla çevrilmiştir

Kaynakça

  1. ^ Tim Radford (15 Nisan 2011), The Ascent of Man by Jacob Bronowski, The Guardian, 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 29 Eylül 2018 
  2. ^ "Jacob Bronowski (obituary)", humanistheritage.org.uk, 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 29 Eylül 2018 
  3. ^ Bronowski, Jacob (1967). The Common Sense of Science. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. s. 8. ISBN 978-0-674-14651-8. 
  4. ^ Google Kitaplar'da New Scientist profile, s. PA483,
  5. ^ Winter, Edward. "Chess Notes". 23 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2008. 
  6. ^ Berg, Sanchia (4 Nisan 2011). "MI5 'said Bronowski was a risk'". BBC News. 30 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2022. 
  7. ^ Swetz, Frank J. (March 1985). "Mathematics: A Vehicle for Better Global Understanding". The Mathematics Teacher. 78 (3): 207-215. doi:10.5951/MT.78.3.0207. JSTOR 27964452. 
  8. ^ Bronowski, Jacob (8 Şubat 1974). "Dr. Jacob Bronowski". Parkinson. Michael Parkinson tarafından görüşme yapıldı. Michael Parkinson. BBC Television. 30 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014. 
  9. ^ Parkinson, Michael (2010) Parky's People. Hodder & Stoughton
  10. ^ a b Lisa Jardine Obituary: Rita Bronowski (Coblentz) 30 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Guardian, 22 Eylül 2010
  11. ^ Bronowski, J. (1988). "Knowledge or Certainty". ETC: A Review of General Semantics. 45 (1): 43-51. ISSN 0014-164X. JSTOR 42579414. 30 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2022. 
  12. ^ "Milestones, Sep. 2, 1974", Time website (n.d., reprint of contemporary item)

Dış bağlantılar

Vikisöz'de Jacob Bronowski ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Matematikçi</span> matematik problemlerini çözmek için çalışmalarında kapsamlı bir matematik bilgisini kullanan kişi

Bir matematikçi, genellikle matematik problemlerini çözmek için çalışmalarında kapsamlı bir matematik bilgisini kullanan kişidir. Matematikçiler sayılar, veriler, miktar, yapı, alan, modeller ve değişimle ilgilenirler.

John Desmond Bernal (1901–1971), Britanyalı fizikçi. X-ışını kristallografisindeki öncü çalışmalarıyla tanınır. Edebi bir portresi C.P. Snow'un 'The Search' adlı romanında verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">William Blake</span> İngiliz şair, ressam ve oymabaskı sanatçısı (1757-1827)

William Blake İngiliz şair, ressam ve mistik vizyoner.

<span class="mw-page-title-main">Bill Nighy</span> İngiliz oyuncu

William Francis Nighy, İngiliz oyuncudur. Nighy, Aşk Her Yerde (2003) filmindeki Billy Mack rolüyle tanınmıştır. Sinemadaki diğer önemli rolleri arasında Karayip Korsanları film serisindeki Davy Jones ve Karanlıklar Ülkesi film serisindeki Viktor yer almaktadır. Still Crazy (1998), Zombilerin Şafağı (2004), Bir Otostopçunun Galaksi Rehberi (2005), Arka Bahçe (2005), Skandal (2006), Sıkı Aynasızlar (2007), Operasyon Valkyrie (2008), Rock'n Roll Teknesi (2009), Harry Potter ve Ölüm Yadigârları: Bölüm 1 (2010), Hediye Operasyonu (2011) filminde Grandsanta'yı seslendirmesi, Hayatımın Tatili (2012) ve Zamanda Aşk (2013) filmlerindeki rolleriyle de bilinmektedir. BBC One dizisi State of Play ve TV filmleri The Girl in the Café, Gideon's Daughter ve Page Eight'teki performansları da beğeni topladı ve bu filmlerle Altın Küre adaylığı elde etti ve Gideon's Daughter ile bir ödül kazandı.

<span class="mw-page-title-main">John William Strutt</span> İngiliz fizikçi

John William Strutt, 3. Baron Rayleigh ya da Lord Rayleigh, bilime kapsamlı katkılarda bulunmuş İngiliz matematikçi ve fizikçi.

<span class="mw-page-title-main">Godfrey Harold Hardy</span> İngiliz matematikçi (1877–1947)

Godfrey Harold Hardy, sayı teorisi ve matematiksel analizdeki başarılarıyla tanınan İngiliz bir matematikçiydi. Biyolojide, popülasyon genetiğinin temel bir ilkesi olan Hardy-Weinberg ilkesi olarak da bilinen, tür içi gen alışverişinin fazla olduğu topluluklarda başat ve çekinik genetik özelliklerin dağılımının oranı hakkındaki teorisiyle bu konudaki tartışmaya son vermiştir.

<i>İnsanın Yücelişi</i>

İnsanın Yücelişi, Jacob Bronowski'nin ölümünden hemen önce 1973 yılında BBC televizyonu için gerçekleştirdiği 13 bölümlük aynı adlı belgesel bilim dizisinin kitap haline getirilmiş şeklidir. Özgün adı The Ascent of Man olan kitap, dizinin yayınlanmasından hemen sonra kitap haline getirilmiştir. Kitap Türkiye'de 1975 yılında Milliyet Yayınları tarafından Filiz Ofluoğlu'nun Türkçe çevirisiyle yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Catherine (Galler prensesi)</span> Birleşik Krallık veliahtı Prens Williamın eşi

Galler Prensesi Catherine, Birleşik kraliyet ailesinin bir üyesidir. Eşi Galler Prensi William, Birleşik Krallık taht sıralamasında ilk sırasında yer alıyor. Kocası tahta geçerse kendisi otomatik olarak konsort kraliçe olacaktır.

<span class="mw-page-title-main">W. H. Auden</span> İngiliz-Amerikalı şair (1907 – 1973)

Wystan Hugh Auden, adının çok kere eserlerinde imza adı olarak kullandığı biçimiyle W. H. Auden, Birleşik Krallık doğumlu ve sonradan ABD vatandaşı olan bir şair ve edebiyat kritiği. 20. yüzyıl İngilizce edebiyatı üzerinde çok büyük etkisi olan ve önemli sayılan bir yazardır. Hayatının ilk yarısını Birleşik Krallık'ta geçirmiş, 1939'da Amerika Birleşik Devletleri'ne göç edip orada yaşamış ve 1946'da Amerikan vatandaşlığına geçmiştir.

<i>Pietà</i> (Michelangelo) Romada heykel

Pietà (1497–1499), Rönesans heykeltıraşı Michelangelo Buonarroti'nin başyapıtlarından bir tanesidir. Vatikan'da Aziz Petrus Bazilikası'nda bulunur

Semantik bellek ya da anlamsal bellek anlamlar, anlayışlar ve diğer kavram tabanlı bilginin işlendiği uzun süreli bellek bölümüdür. Dünya hakkında genel bilgiyi ve gerçek bilgilerin bilinçli hatıralarını içerir. Genel kültür, kurallar, kavramlar, genellemeler bu bellektedir. Semantik bellek ve epizodik bellek birlikte belleğin iki önemli bölümünden biri olan bildirimsel belleği oluştururlar. Epizodik bellek ; uzay-zaman, aksiyonlar ve aktörlerden oluşur. Uzay-yer ve zaman bağlı olayları kapsar. Örneğin, geçmişteki tatil anılarını bu bellek saklar. Semantik bellek ise; öğrenilmiş sözcük bilgilerini saklar. Örneğin yapılan tatilin ayrıntılarını epizodik bellek saklarken tatilin yapıldığı yerin ismiyle ilgili bilgileri semantik bellek saklar. Semantik bellek kullanımı ile anlamsız kelime ve cümlelere anlam verebilir. Geçmişte öğrenilen şeyler hakkında bilgiler kullanılarak yeni kavramlar hakkında bilgi edinilebilir. Bildirimsel belleğin muadili olarak, prosedürel bellek ya da örtük bellek kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Leó Szilárd</span>

Leό Szilárd, Macar-Amerikan fizikçi ve mucit.

İnsanın Yücelişi, 1973 yılı Birleşik Krallık yapımı belgesel film serisidir.

<span class="mw-page-title-main">William Whewell</span> 19. yüzyıl İngiliz bilim insanı ve ilahiyatçısı

William Whewell İngiliz polimat, bilim insanı, Anglikan rahip, filozof, teolog ve bilim tarihçisiydi. Trinity College, Cambridge'in usta hocalarındandı. Orada öğrenciyken, hem şiir hem de matematik alanında fark yarattı.

<span class="mw-page-title-main">Rita Tushingham</span>

Rita Tushingham, İngiliz aktristir.

<span class="mw-page-title-main">Yaşam iksiri</span>

Yaşam iksiri veya ölümsüzlük iksiri, içen kişiyi ölümsüz veya genç olmasını sağlayan bir iksirdir. Bu iksirin aynı zamanda tüm hastalıkları tedavi ettiği de rivayet edilmiştir. Çeşitli çağ ve kültürlerde simyacılar, iksiri formüle etme araçlarını araştırdılar.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Cayley</span> İngiliz matematikçi (1821-1895)

Arthur Cayley, İngiliz matematikçi. Çoğunlukla cebir alanında çalıştı. Modern İngiliz saf matematik okulunun kurulmasına yardımcı oldu.

<span class="mw-page-title-main">William Nordhaus</span> Amerikalı ekonomist

William Dawbney Nordhaus, Amerika Birleşik Devletleri'nin New Mexico eyaletinin Albuquerque şehrinde dünyaya geldi. Lisans eğitimini 1963 yılında tamamlamış ve 1967 yılında Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde doktora derecesini almıştır. 1973 yılından itibaren Yale Üniversitesinde ekonomi alanında profesör olarak devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bilimsel bilginin sosyolojisi</span>

Bilimsel bilgi sosyolojisi, özellikle bilimin sosyal koşullarını, etkilerini, sosyal süreçlerini mercek altına alan bir bilimin incelemesidir. Bilimsel cehalet sosyolojisi de bilimsel bilgi sosyolojisinin tamamlayıcısı görevini görmektedir. Bilimsel bilgi sosyolojisi, insan bilgisinin etkisini, etki alanlarını ve toplumlar üzerinde hakim olan fikirleri ve ortaya çıkışına neden olan sosyal etkileri incelemektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.