İçeriğe atla

Jaakko Hintikka

Jaakko Hintikka
DoğumuJaakko Kaarlo Juhani Hintikka
12 Ocak 1929(1929-01-12)
Helsingin maalaiskunta, Finlandiya
Ölümü12 Ağustos 2015 (86 yaşında)
Porvoo, Finlandiya
MilliyetiFin
Alma materUniversity of Helsinki (Ph.D., 1953)
ÖdüllerLibrary of Living Philosophers (2006)
Rolf Schock Prize (2006)
Çağı20. yüzyıl felsefesi
BölgesiBatı felsefesi
OkuluAnalitik felsefe
KurumuStanford Üniversitesi
Boston Üniversitesi
TezDistributive Normal Forms in the Calculus of Predicates (1953)
Doktora
danışmanı		Georg Henrik von Wright
İlgi alanlarıFelsefe
Mantık
Önemli fikirleri
  • Epistemik mantık
  • Oyun semantiği

Kaarlo Jaakko Juhani Hintikka (12 Ocak 1929 - 12 Ağustos 2015), Fin filozof ve mantıkçıdır.

Yaşamı ve kariyeri

Hintikka, Helsingin maalaiskunta'da (günümüzde Vantaa) doğdu.

1953'te, Predicate of Predicates'de Distributive Normal Forms in the Calculus adlı teziyle Helsinki Üniversitesinden doktorasını aldı. Georg Henrik von Wright'ın öğrencisiydi.

Hintikka, Harvard Üniversitesinde (1956-1969) "Junior Fellow" idi ve 1990'dan ölümüne kadar Helsinki Üniversitesi, Finlandiya Akademisi, Stanford Üniversitesi, Florida Eyalet Üniversitesi ve son olarak Boston Üniversitesinde çeşitli profesörlük görevlerinde bulundu.[1] 30'dan fazla kitabın ve 300'den fazla bilimsel makalenin yazarı veya ortak yazarıydı, Hintikka matematiksel mantık, felsefi mantık, matematik felsefesi, epistemoloji, dil felsefesi ve bilim felsefesinde katkıda bulundu. Çalışmaları dokuzdan fazla dilde yayımlandı.

Hintikka, 1962'den 2002'ye kadar akademik Synthese dergisinin editörlüğünü yaptı ve 10'dan fazla dergide danışman editörlük yaptı. Fédération Internationale des Sociétés de Philosophie'nin ilk başkan yardımcısı, Institut International de Philosophie'nin (1993–1996) Başkan Yardımcısı ve Amerikan Felsefe Derneği, Uluslararası Tarih ve Felsefe Birliği'nin bir üyesiydi. Bilim Fakültesi, Sembolik Mantık Derneği ve Bilim Felsefesi Derneği yönetim kurulu üyesiydi. 2005 yılında, "kipsel kavramların, özellikle de bilgi ve inanç kavramlarının mantıksal analizine yaptığı öncü katkılardan dolayı" mantık ve felsefe alanında Rolf Schock Ödülü'nü kazandı. 1985'te Florida Felsefe Derneği'nin başkanıydı.

Norveç Bilim ve Edebiyat Akademisi üyesiydi.[2] 26 Mayıs 2000'de Hintikka, İsveç Uppsala Üniversitesi Tarih ve Felsefe Fakültesi'nden fahri doktora aldı.[3]

Felsefi çalışmaları

Hintikka, formel epistemik mantığın ve mantık için oyun semantiğinin kurucusu olarak kabul edilir. Kariyerinin başlarında, esas olarak Saul Kripke'nin çerçeve semantiğine benzeyen bir kipsel mantık semantiği tasarladı ve Evert Willem Beth'ten bağımsız olarak artık yaygın olarak öğretilen semantik tabloyu keşfetti. Daha sonra, ağırlıklı olarak oyun semantiği ve "dallanan niceleyicileri" ile bilinen bağımsızlık dostu mantık üzerinde çalıştı ve niceleyiciler hakkındaki sezgilerimize geleneksel birinci dereceden mantıktan daha iyi adalet sağladığına inandı. Aristoteles, Immanuel Kant, Ludwig Wittgenstein ve Charles Sanders Peirce üzerinde önemli tefsir çalışmaları yaptı. Hintikka'nın çalışmaları, Franz Brentano ve Peirce tarafından kurulan, Gottlob Frege ve Bertrand Russell tarafından geliştirilen ve Rudolf Carnap, Willard Van Orman Quine ve Hintikka'nın öğretmeni Georg Henrik von Wright tarafından sürdürülen felsefedeki analitik eğilimin bir devamı olarak görülebilir. Örneğin, 1998'de, Russell'ın 1903'te The Principles of Mathematics ile yaptığına benzer bir keşif duruşu sergileyen The Principles of Mathematics Revisited'ı yazdı.

Seçilmiş kitapları

2006 yılında Hintika

Bibliyografya için bkz. Auxier ve Hahn (2006).

  • 1962. Knowledge and Belief – An Introduction to the Logic of the Two Notions ISBN 1-904987-08-7
  • 1969. Models for Modalities: Selected Essays ISBN 978-90-277-0598-3
  • 1975. The intentions of intentionality and other new models for modalities ISBN 978-90-277-0634-8
  • 1976. The semantics of questions and the questions of semantics: case studies in the interrelations of logic, semantics, and syntax ISBN 978-95-1950-535-0
  • 1989. The Logic of Epistemology and the Epistemology of Logic ISBN 0-7923-0040-8
  • 1996. Ludwig Wittgenstein: Half-Truths and One-and-a-Half-Truths ISBN 0-7923-4091-4
  • 1996. Lingua Universalis vs Calculus Ratiocinator ISBN 0-7923-4246-1
  • 1996. The Principles of Mathematics Revisited ISBN 0-521-62498-3
  • 1998. Paradigms for Language Theory and Other Essays ISBN 0-7923-4780-3
  • 1998. Language, Truth and Logic in Mathematics ISBN 0-7923-4766-8
  • 1999. Inquiry as Inquiry: A Logic of Scientific Discovery ISBN 0-7923-5477-X
  • 2004. Analyses of Aristotle ISBN 1-4020-2040-6
  • 2007. Socratic Epistemology: Explorations of Knowledge-Seeking by Questioning ISBN 978-0-521-61651-5

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Professor Jaakko Hintikka (1929-2015)". Boston University Philosophy Department. Boston University. 13 Ağustos 2015. 18 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  2. ^ "Gruppe 3: Idéfag" (Norveççe). Norwegian Academy of Science and Letters. 9 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2011. 
  3. ^ "Honorary doctorates - Uppsala University, Sweden". www.uu.se. 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018. 

İleri okumalar

  • Auxier, R.E., & Hahn, L. (eds.) 2006. The Philosophy of Jaakko Hintikka (The Library of Living Philosophers). Open Court. Includes a complete bibliography of Hintikka's publications. ISBN 0-8126-9462-7
  • Bogdan, Radu (ed.) 1987. Jaakko Hintikka. Kluwer Academic Publishers. ISBN 90-277-2402-4
  • Kolak, Daniel 2001. On Hintikka. Wadsworth. ISBN 0-534-58389-X
  • Kolak, Daniel & Symons, John (eds.) 2004. Quantifiers, Questions and Quantum Physics: Essays on the Philosophy of Jaakko Hintikka. Springer. ISBN 1-4020-3210-2978-951-51-7884-8

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Leopold Kronecker</span> Sayılar teorisi ve cebir üzerine çalışan Alman matematikçi (1823-1891)

Leopold Kronecker sayı teorisi, cebir ve mantık üzerine çalışan bir Alman matematikçiydi. Georg Cantor'un küme teorisi üzerine çalışmalarını eleştirdi ve Weber (1893) tarafından "Almanca: Die ganzen Zahlen hat der liebe Gott gemacht, alles andere ist Menschenwerk " söylemiyle alıntılandı. Kronecker, Ernst Kummer'in öğrencisi ve ömür boyu arkadaşıydı.

<span class="mw-page-title-main">Epistemoloji</span> bilginin doğası, kapsamı ve kaynağı ile ilgilenen felsefe dalı

Epistemoloji ya da bilgi felsefesi, bilgiyle ilgilenen bir felsefe dalıdır. Epistemologlar, bilginin doğası, kaynağı ve kapsamı, epistemolojik gerekçelendirme, inancın rasyonelliğini ve diğer çeşitli konuları incelemektedir. Epistemoloji, felsefenin etik, mantık ve metafizikle birlikte dört ana dalından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Charles Sanders Peirce</span> Amerikalı filozof, mantıkçı ve matematikçi (1839–1914)

Charles Sanders Peirce, pragmatizm akımının isim babası olmuş, daha sonra da pragmatist yöntemin ana hatlarını çizmiş olan Amerikalı filozoftur. Felsefede bilgi konusuna öncelik vermiş başlamış ve Aristoteles'in düzeni doğada bulan nesnel yaklaşımı ile Kant'ın bilgideki düzenin zihnin eseri olduğunu dile getiren öznel yaklaşımının bir sentezini yapmıştır. Kavram, fikir ve kuramlarımızın doğruluklarını, onların yararlılıklarıyla özdeşleştiren Peirce'e göre, yöntem öncelikle düşüncelerimizi açık ve seçik hale getirmekten oluşur ve bu yöntem sayesinde felsefe bir bilime dönüşecektir.

<span class="mw-page-title-main">Willard Van Orman Quine</span> Amerikalı filozof (1908 – 2000)

Willard Van Orman Quine, analitik felsefe geleneğinden Amerikalı filozof ve mantıkçı. "Yirminci yüzyılın en etkili filozoflarından biri" sayılır. 1930'dan 70 yıl sonraki ölümüne kadar Quine sürekli olarak Harvard Üniversitesi ile öyle ya da böyle yakından ilgiliydi, önce bir öğrenci; sonra da bir profesör olarak. 1956-78 yıllarında Harvard Edgar Pierce Felsefe Kürsüsünde ders verdi.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Abélard</span>

Pierre Abélard veya Pierre Abailard veya Pierre Abeilard, Fransız skolastik düşünürü, tanrıbilimci; dil, diyalektik ve ahlak filozofu. Tümeller sorununa getirdiği çözüm ve diyalektiği özgün kullanım biçimiyle tanınan Fransız ilahiyatçı ve felsefeci. Ayrıca şiirleri ve Héloise ile yaşadığı aşk macerasıyla da ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Jules Ayer</span>

Sir Alfred Jules "Freddie" Ayer , genellikle AJ Ayer olarak anılan, özellikle Language, Truth ve Logic (1936) ve The Problem of Knowledge (1956) kitaplarında mantıksal pozitivizmi desteklemesiyle tanınan İngiliz filozoftur.

Rudolf Carnap 1935'ten önce Avrupa'da, sonrasında Amerika'da etkin olan Alman filozof. Viyana Çevresinin önemli bir üyesi ve mantıksal olguculuğun bir destekçisiydi. "Yirminci yüzyıl filozofları arasında bir dev" sayılmaktadır.

Alonzo Church, matematiksel mantığa ve teorik bilgisayar biliminin temellerine büyük katkılarda bulunan Amerikalı bir matematikçi ve mantıkçıydı. En çok, Entscheidungsproblem, Frege-Church ontolojisi ve Church-Rosser teoreminin çözülemezliğini kanıtlayan lambda kalkülüs, Church-Turing tezi ile tanınır. Ayrıca dil felsefesi üzerinde çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Tarski</span>

Alfred Tarski, doğduğunda adı Alfred Teitelbaum, olan bir Polonyalı-Amerikalı, mantıkçı ve matematikçi. Model teorisi, metamatematik ve cebirsel mantık konusundaki çalışmaları ile tanınan üretken bir yazar, aynı zamanda soyut cebir, topoloji, geometri, ölçü teorisi, matematiksel mantık, küme teorisi ve analitik felsefeye de katkıda bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Jerry Fodor</span> Amerikalı filozof (1935 – 2017)

Jerry Alan Fodor, Amerikalı bilişsel bilimci ve felsefeci.

<span class="mw-page-title-main">Saul Kripke</span> Amerikalı filozof (1940 – 2022)

Saul Aaron Kripke Princeton Üniversitesi'nden emekli Amerikalı filozof ve mantıkçı. Rockefeller Üniversitesi ve Princeton Üniversitesi'nde dersler verdi. Emekli olduktan sonra, 2003'ten itibaren New York Şehir Üniversitesi'nde öğretim görevlisi oldu. Model mantığın anlambilimine büyük katkılar yaptı. 1960'larda önemli yayınlar çıkardı. İsimlendirme ve Gereklilik adlı kitabı en önemli çalışması olarak bilinir. Ludwig Wittgenstein'ın Felsefi Soruşturmalar adlı eserindeki önermelerinden ilham alarak dilbilimsel anlama şüphecilikle yaklaştı. Wittgenstein ve dilbilim hakkında yayınları vardır.

Peter Frederick Strawson, Britanyalı filozof, gündelik dil felsefesinin en önemli temsilcilerinden olan çağdaş düşünür. 1968-1987 yılları arasında Oxford Üniversitesi'nde Waynflete metafizik felsefesi profesörü olarak çalıştı.

David Benjamin Kaplan, Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles'ta akademik hayatını sürdüren Amerikalı felsefeci ve mantıkçı. Felsefi çalışmaları daha çok mantık, felsefi mantık, modaliti, dil felsefesi, metafizik ve bilgi felsefesi odaklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Filozof</span> kapsamlı bir felsefe bilgisi olan kişi

Filozof, felsefe ile uğraşan kişidir. Filozof kelimesi Antik Yunanca bilgelik aşığı anlamına gelen φιλόσοφος (filasofos) kelimesinden gelir. Cicero ve Diogenes Laertius’un, Eflâtun’un öğrencisi Herakleides Pontikos’un bugün elde bulunmayan bir eserine dayanarak verdikleri pek kesin olmayan bir rivayete göre filozof kelimesini ilk kullanan düşünür Pisagor olmuştur.

Matematikte bir sabit nokta teoremi, bir F fonksiyonunun, genel terimlerle ifade edilmiş belli koşullar altında en az bir sabit noktası olduğunu ifade eden bir sonuçtur. Bu tür sonuçlar matematikte en çok kullanılanlar arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Eino Kaila</span>

Eino Sakari Kaila, Fin filozof, eleştirmen ve öğretmendi. Psikoloji, fizik ve tiyatro gibi birçok alanda çalıştı. Toplum ve doğa bilimlerinin çeşitli dallarının arkasında birleştirici ilkeler bulmaya çalıştı.

Theoria: A Swedish Journal of Philosophy and Psychology, akran denetimli akademik bir felsefe dergisidir. 1935'te Åke Petzäll tarafından kurulmuştur. Bugün ise basımını Wiley-Blackwell üstlenmektedir. Halihazırdaki editörü Sven Ole Hansson'dur. Theoria makaleler, incelemeler ve daha kısa notlar ve tartışmalar yayınlar.

Felsefi çalışmaların gelişmesi sürecinde on dokuzuncu yüzyılda sembolik mantık ile yürüyen mantık, yirminci yüzyılda matematiksel mantıkla devam ederken, geleneksel olarak basit mantığın ötesine geçiyorsa, mantığın bir parçası olarak değil de felsefi mantık veya mantık felsefesi olarak değerlendirildi.

William S. Hatcher (1935–2005) bir matematikçi, filozof, eğitimci ve Bahai Dininin bir mensubu idi. Matematik doktorasını İsviçre'deki Neuchatel Üniversitesi'nde, lisansını ve yüksek lisansını iseTennessee, Nashville'deki Vanderbilt Üniversitesi'nde yaptı. Kuzey Amerika, Avrupa ve Rusya'daki üniversitelerde otuz yılı aşkın bir süre bilim ve dinin felsefi alaşımı konusunda uzman olarak görevler aldı.

Richard Newell Boyd, kariyerinin çoğunu Susan Linn Sage Fahri Felsefe ve İnsani Mektuplar Profesörü olduğu Cornell Üniversitesi'nde felsefe öğreterek geçiren Amerikalı bir filozoftu. Epistemoloji, bilim felsefesi, dil ve zihin alanlarında uzmanlaştı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.