İçeriğe atla

Jüstinyen Sütunu

Koordinatlar: 41°00′29″K 28°58′43″D / 41.00806°K 28.97861°D / 41.00806; 28.97861
Jüstinyen Sütunu
Sütunun görünümünü tasvir eden bir çizim.
Harita
Genel bilgiler
TürSütun
ŞehirKonstantinopolis
Koordinatlar41°00′29″K 28°58′43″D / 41.00806°K 28.97861°D / 41.00806; 28.97861
Tamamlanma543
Yıkılma1509
Teknik ayrıntılar
MalzemeTuğla

Jüstinyen Sütunu (Yunanca: Στήλη του Ιουστινιανού Stíli tou Ioustinianoú), Doğu Roma imparatoru I. Justinianus'un savaş başarıları onuruna 543'te Konstantinopolis'e dikilen Roma zafer sütunu.[1] Augustaion meydanının batı yakasında, Aya Sofya ve Büyük Saray arasında kalan sütun 16. yüzyılda Osmanlılar dönemindeki depremde yıkılıncaya kadar ayakta kalmıştır.[2]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Brian Croke, "Justinian's Constantinople", in: Michael Maas (ed.), The Cambridge Companion to the Age of Justinian (Cambridge 2005), sf. 60-86 (s. 66).
  2. ^ Semavi EYİCE. Yabancıların Gözünden Bizans İstanbul'u. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Batı Roma İmparatorluğu</span> Roma İmparatorluğunun bağımsız yönetilmiş batı yarısı

Batı Roma İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun 395 yılında İmparator I. Theodosius tarafından ikiye bölünmesiyle ortaya çıkan bir devlettir. Diğer yarısı ise Doğu Roma İmparatorluğu olan devlet, MS 3. ile 5. yüzyıllar arasında var olmuştur. Batı Roma İmparatorluğu, ayrı bir bağımsız İmparatorluk mahkemesi tarafından yönetildikleri herhangi bir zamanda Roma İmparatorluğu'nun batı eyaletlerinden oluşuyordu. Batı Roma İmparatorluğu ve Doğu Roma İmparatorluğu terimleri modern zamanlarda fiilen bağımsız olan siyasi varlıkları tanımlamak için icat edildi; Çağdaş Romalılar İmparatorluğun iki ayrı imparatorluğa bölündüğünü düşünmediler, ancak onu iki ayrı imparatorluk mahkemesi tarafından yönetilen tek bir yönetim olarak idari bir çare olarak gördüler.

<span class="mw-page-title-main">I. Justinianus</span> 527–565 yılları arasındaki Bizans imparatoru

I. Justinianus, ayrıca Büyük Jüstinyen olarak da bilinir, 527 ile 565 yılları arasında Bizans imparatorudur.

<span class="mw-page-title-main">I. Konstantin</span> 306–337 yılları arasındaki Roma imparatoru ve İstanbul kentinin "Büyük" lakabıyla anılan kurucusu

I. Konstantin veya Büyük Konstantin, Hristiyanlığı kabul eden ilk Roma imparatoru, Konstantinopolis kentinin ve Doğu Roma İmparatorluğu'nun "Megas/Büyük" lakabıyla anılan kurucusu.

Magister militum, Roma İmparatorluğu'nda ve cumhuriyet döneminde bugünün genelkurmay başkanına denk gelen askerî rütbeydi. İmparatordan veya konsülden sonra askeri alanda en yetkili rütbe magister militumdur. Roma İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesinden sonra her iki imparatorlukta da bu rütbe sistemi devam etmiştir. Doğu Roma İmparatorluğu'nun son dönemlerinde imparatorların bu rütbeyi bizzat kendilerine verdikleri görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Justinianus Köprüsü</span> Serdivanda tarihi bir köprü

Justinianus Köprüsü veya Sangarius Köprüsü, Türkiye'de, Geç Roma Döneminden kalma, Sakarya nehri üzerinde bir taş köprüdür. Yapı Doğu Roma İmparatoru Justinianus (527–565) tarafından başkent Konstaninopolis ile imparatorluğun doğu vilayetleri arasındaki ulaşımı kolaylaştırmak için inşa ettirildi. Neredeyse 430 m uzunluğundaki köprü, dev ölçüleri nedeniyle dönemin yazar ve şairlerin eserlerine konu olmuştu. Justinianus'un Boğaziçi yerine gemiyle Anadolu'dan geçebilmek için kanal projesi planladığı ve köprünün bu projenin bir parçası olduğu iddiası uzmanlar tarafından tartışılmaktadır. Köprü, 2018'de UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne eklendi.

<span class="mw-page-title-main">Pers-Roma savaşları</span> Vikimedya liste maddesi

Roma-Pers Savaşları Yunan-Roma dünyası ile iki başarılı İran imparatorluğu arasında geç dönem Roma Cumhuriyeti ile İran merkezli Part İmparatorluğu arasında MÖ 92'de başlayıp Roma İmparatorluğu ve yine İran merkezli Sasani İmparatorluğu üzerinden sürdürülen bir dizi savaştır. Uzun ve yorucu savaşlar iki rakip arasında en son olarak Bizans İmparatorluğu ve Sasani İmparatorluğu arasında MS 627'de yapılan savaş ile sona erdi ve bunu 632'den itibaren her iki imparatorluğun topraklarının büyük bölümünü ele geçiren Müslüman Arapların akınları izledi.

<span class="mw-page-title-main">Augustaion</span> Magnifici

Augustaion ya da (Yunanca: Augustaeum, Antik ve Orta Çağ Konstantinopolis şehrinin tören meydanı, yaklaşık olarak günümüzde Aya Sofya Meydanı olarak adlandırılan alana karşılık gelir. Başlangıçta pazar yeriydi, 6. yüzyılda revaklarla çevrelemiş kapalı bir saray avlusuna dönüştürülmüş ve Bizans İmparatorluğu başkentinin en önemli binalarının bazıları ile ilişkilenmesi sağlanmıştır. Meydan, geç Bizans dönemine kadar yaşamış, ancak harabeleri ve izleri erken 16. yüzyılda bile hala görülebiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Jüstinyen Hanedanı</span> hanedan

Jüstinyen Hanedanı 518 ile 602 yılları arasında Bizans İmparatorluğu'nu yönetmiş aile. I. Justinus ile başlayıp Mauricius ile bitmiştir. 715 ile 730 yılları arası Konstantinopolis Patriği olan I. Germanus'un baba ismi Justinianos olup, bu Hanedandan gelme ihtimali vardır. Justinianos ve Germanus bu Hanedanda yaygın kullanılan isimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Justinus (525 doğumlu general)</span> Bizanslı aristokrat ve general

Flavius Mar. Petrus Theodorus Valentinus Rusticius Boraides Germanus Iustinus ya da kısaca Justinus, Bizanslı bir general ve aristokrattır. Jüstinyen Hanedanı'nın üyesi ve Bizans İmparatoru I. Justinianus'un yeğenidir. 540 yılında son Roma konsüllerinden biri olarak atanan Justinus, Lazika ve Balkanlardaki savaşlarda üst düzey komutan olarak görev yaptı. Bizans'ın Slav ve Sasanilere karşı giriştiği mücadelelerin yanı sıra, Avarlarla yapılan ilk temasları yönetti. İmparator I. Justinianus öldüğünde tahta aday olan Justinus, kuzeni II. Justinus tarafından saf dışı bırakıldı ve sürüldüğü Mısır'da düzenlenen suikast sonucu öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Afrika Eksarhlığı</span> Eski ülke

Kartaca Afrika Eksarhlığı Batı Akdeniz'de bulunan mülklerini kapsayan Doğu Roma İmparatorluğu'nun bir idari bölümünün ismidir, bir Eksarh ya da genel vali tarafından yönetilirdi. İmparator Mauricius tarafından 580'lerin sonlarında kurulmuş ve 7. yüzyılda İslam'ın yayılışına kadar ayakta kalmıştır.

Quaestura exercitus, Doğu Roma İmparatorluğu'nun özel idari bölgesidir, merkezi Odessus'tur, İmparator I. Justinianus tarafından 18 Mayıs 536 tarihinde kurulmuştur: Toprak olarak Quaestura exercitus, Moesia Inferior ve Küçük İskitya'un Roma vilayetlerini içermektedir, Kıbrıs, Karya ve Ege adaları vilayetleri ile aşağı Tuna bölgesine yerleşmiştir. Tüm bu vilayetler Doğu'nun Praetorian prefecture yönetiminden çıkarılıp quaestor exercitus ismiyle yeni oluşturulan askeri makamın idaresine verilmiştir. Quaestor'un yetkileri magister militum'un yetkilerine denkti. Stratejik olarak yaşamsal fakat ekonomik olarak ise zayıf Tuna vilayetlerinde, quaestura exercitus birliklerin orada kalmalarını desteklemeye yardımcı olmaktı. Daha zengin aşağı Tuna vilayetlerine ulaşmak için, Justinianus tedarki Karadeniz üzerinden sağlayabiliyordu. Sabit ve sürekli birlikler ile torakların yeniden yapılandırılması Tuna vilayetlerinin hem fakir halkı hem de harap kırsal kesimini rahatlattı. Quaestura exercitus tarihi ile ilgili yeterli kanıt eksikliği vardır. Fakat 570lerin ortalarında hala quaestor makamının varlığını devam ettirmesi, bu topraklardaki birliklerin bir nebze başarı gösterdiklerini göstermektedir.

<i>Codex Justinianus</i> Hukuksal metin

Codex Justinianus Corpus Iuris Civilis hukukunun parçası, 6. yüzyıl başlarında I. Justinianus tarafından yaptırılan Roma Hukukunun kanun halinde toplamasıdır. Institutiones ve Digesta (Pandectae) isimli diğer iki bölüm de Büyük Jüstinyen hükümdarlığı altında oluşturulmuştur. Dördüncü parça Novellae ise gayriresmî olarak ölümünden sonra derlenmesine rağmen günümüzde Corpus Iuris Civilis'un bir parçası olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Justinianus Veba Salgını</span> salgın

Justinianus Veba Salgını, Ticaret gemileri veba bulaşmış pire taşıyan sıçanlar barındırdığı için Bizans İmparatorluğu ve özellikle başkenti Konstantinopolis'in yanı sıra Sasani İmparatorluğu ile tüm Akdeniz çevresinde liman kentlerini etkileyen bir pandemidir. Bazı tarihçiler, Justinianus Veba Salgını'nın tarihin en ölümcül salgınlarından biri olduğuna inanmaktadır ve bu da iki asır boyunca yenilenerek tahmini 25-100 milyon insanın ölümüne yol açmıştır; ilk salgın sırasında Avrupa nüfusunun yarısına eşdeğer bir ölüm oranı vardır. Vebanın sosyal ve kültürel etkisi, 14. yüzyılda Avrasya'yı harap eden Kara Ölüm ile karşılaştırılmaktadır, ancak 2019'da yayınlanan araştırmalar, vebanın ölüm oranının ve sosyal etkilerinin abartıldığını savunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Praefectus urbi</span>

Praefectus urbanus ya da praefectus urbi, Roma şehri praefectusu ve sonra Konstantinopolis'in bu görevlisi için kullanılmıştır. Makam Roma Krallığı döneminde ortaya çıkmış, cumhuriyet ve imparatorluk boyunca devam etmiştir ve İlk çağın yüksek önemli bir ünvanı olmuştur. Makam Batı Roma İmparatorluğu çökene kadar ayakta kalmıştır ve Roma'nın son praefectus urbanus'unun 599 yılında Iohannes isimli birisi olduğu kaydedilmiştir. Doğu'da, Konstantinopolis'te, makam 13. yüzyıla kadar ayakta kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Marcus Aurelius Sütunu</span>

Marcus Aurelius Sütunu, İtalya'nın başkenti Roma'da Piazza Colonna'da bulunan bir Roma zafer sütunudur. Sütun, bir sarmal kabartmanın bulunduğu bir dor sütunudur. Roma imparatoru Marcus Aurelius'un onuruna inşa edilmiş ve Trajan Sütunu üzerine modellenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pentarşi</span>

Pentarşi Doğu Ortodoks Kilisesi geleneğinde önemli yer tutan kilise yapılanması. Terim tam anlamını Doğu Roma İmparatoru I. Justinianus döneminde kazanmıştır. Bu modelde kilise patrikler tarafından yönetilen Roma İmparatorluğu'nun beş ana episkopos makamına bölünür: Roma, Konstantinopolis (İstanbul), İskenderiye, Antakya ve Kudüs.

Novellae Constitutiones ya da Justinianus'un Kanunları, Roma imparatoru I. Justinianus tarafından, uzun hükümdarlığı döneminde başlatılan dört ana Roma hukuku biriminden biri olarak kabul edilirler. Diğer üç parça Codex Justinianus, Digesta seu Pandectae ve Institutiones Justinianus olarak isimlendirilir. Justinianus'un quaestor'u Tribonianus öncelikle bu son üçünün derlemekten sorumluydu. Bu dört parça beraber Corpus Iuris Civilis olarak da bilinir. Bununla birlikte, Codex, Digesta ve Institutiones Justinianus tarafından tutarlı eserler olarak tasarlanırken, Novellae ise Codex'in ikinci baskısını ilan ettiği 534'ten sonra çıkarılan çeşitli kanunlardır ve onun hükümdarlığında asla resmen derlenmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">VII. Ioannes (papa)</span> papa

Papa VII. Ioannes 1 Mart 705'ten ölümüne kadar Roma Piskoposu. Yunan etnik kökenli olup, Bizans papalarından biridir fakat İtalya'nın çoğunu yöneten Lombardlar ile, geri kalanını yöneten İmparator II. Justinianos'tan daha iyi ilişkileri vardı.

<span class="mw-page-title-main">Kolonat</span>

Kolonat, bağımsız bir şekilde dikili ya da bir yapının parçası olan, düz bir saçaklık yahut arşitrav ile birleştirilmiş bir kolon dizisidir. İlk kolonat örneklerine Antik Çağ'daki tapınaklarda rastlanmış olup günümüzde varlıklarını sürdüren en eski örnekleri Antik Roma ve Antik Yunan dönemlerine aittir.

<span class="mw-page-title-main">İlk veba salgını</span> veba salgınları serisi, 541-767

İlk veba salgını, Yersinia pestis bakterisinin neden olduğu bulaşıcı hastalık olan vebanın ilk Eski Dünya salgınıdır. Erken Orta Çağ Pandemisi olarak da adlandırılan bu hastalık, 541'de Justinianus Veba Salgını ile başladı ve 750 veya 767'ye kadar devam etti; Justinianus Veba Salgını'nı takip eden en az on beş veya on sekiz büyük veba dalgası tarihsel kayıtlardan tespit edilmiştir. Pandemi, en şiddetli ve en sık Akdeniz Havzası'nı etkiledi, ancak Yakın Doğu ve Kuzey Avrupa'yı da etkiledi. Doğu Roma imparatoru I. Justinianus'un adı bazen Geç Antik Çağ'daki tüm veba salgınları dizisinin yanı sıra 540'ların başlarında Doğu Roma İmparatorluğu'nu vuran Justinianus Vebası için de kullanılır.