İçeriğe atla

Izgara hücreleri

Izgara hücreleri (İng. grid cells), entorhinal korteks içinde yer alan, hayvanlar açık alanda yön bulmaya çalışırken düzenli aralıklarla tetiklenen, böylelikle konum, uzaklık ve yön bilgilerinin saklanması ve entegre edilmesine olanak sağlayan bir nöron türüdür.[1] Fareler, yarasalar, maymunlar ve insanlar gibi birçok hayvanda bulunur. Izgara hücreleri 2005 yılında May-Britt Moser ve Edvard Moser tarafından keşfedilmiş ve 2014'te tıp ve fizyoloji alanında Nobel Ödülü, Moser çifti ile 1970'lerde hipokampustaki mekan hücrelerini keşfeden John O'Keefe arasında paylaştırılmıştır. Izgara hücrelerinin ‘yer’, ‘sınır’ ve ‘baş yönü’ gibi diğer tip nöronlar ile nasıl etkileştiğine yönelik çalışmalar devam etmektedir.[2]

Kaynaklar

  1. ^ Hafting, T.; Fyhn, M.; Molden, S.; Moser, M. B.; Moser, E. I. (2005). "Microstructure of a spatial map in the entorhinal cortex". Nature. 436 (7052): 801-806. Bibcode:2005Natur.436..801H. doi:10.1038/nature03721. PMID 15965463. 
  2. ^ Tufan, Turan. "Nobel Ödüllü Izgara Hücreleri Nedir? Beynimizde Konum Hafızası Nasıl Çalışıyor?". Evrim Ağacı. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Biyokimya</span> Canlı organizmalardaki kimyasal süreçlerin incelenmesi

Biyokimya, bitki, hayvan ve mikroorganizma biçimindeki bütün canlıların yapısında yer alan kimyasal maddeleri ve canlının yaşamı boyunca sürüp giden kimyasal süreçleri inceleyen bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Biyoteknoloji</span> Yararlı ürünler geliştirmek veya yapmak için canlı sistemlerin ve organizmaların kullanılması

Biyoteknoloji; hücre ve doku biyolojisi kültürü, moleküler biyoloji, mikrobiyoloji, genetik, fizyoloji ve biyokimya gibi doğa bilimlerinin yanı sıra makine mühendisliği, elektrik-elektronik mühendisliği ve bilgisayar mühendisliği gibi mühendislik dallarından yararlanarak, DNA teknolojisiyle bitki, hayvan ve mikroorganizmaları geliştirmek, özel bir kullanıma yönelik ürünleri oluşturmak ya da dönüştürmek için biyolojik sistemleri, canlı organizmaları ya da türevlerini kullanan uygulamaların tümüne verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Çayönü</span>

Çayönü Höyüğü ya da Çayönü Tepesi Diyarbakır il merkezinin kuzeybatısında, Ergani İlçesi'nin 7 km güneybatısında yer alan bir höyüktür. Höyük, 4,5 metre yükseklikte 160 x 350 metre boyutlarında yayvan, geniş bir tepe üzerindedir. Güneyinden Boğazçay Deresi geçmektedir.

30 Ekim 1939 Los Angeles, Kaliforniya doğumlu bilim insanı. Hâlen Seattle´daki Fred Hutchinson Kanser Araştırma Merkezi´nin başkanı. Maya hücreleri üzerinde yaptığı hücre döngüsü çalışmalarından dolayı 2001 Fizyoloji veya Tıp Nobel Ödülü´nü Sir Paul M. Nurse ve R. Timothy Hunt ile beraber kazandı.

Terme Çayı — Türkiye'de çay

<span class="mw-page-title-main">Nörobilim</span> sinir sistemini inceleyen bilim dalı

Nörobilim, sinir sistemini inceleyen disiplinlerarası bir bilim dalıdır. Nöronların ve nöral devrelerin temel özelliklerini anlamayı hedefleyen bu bilim dalı, bu amaçla fizyoloji, anatomi, moleküler biyoloji, gelişim biyolojisi, sitoloji, matematiksel modelleme ve psikolojiyi birleştirir. Öğrenme, bellek, davranış, algı ve bilincin biyolojik temelinin anlaşılması Eric Kandel tarafından biyolojik bilimlerin "nihai zorluğu" olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Camillo Golgi</span> Nobel Ödülü sahibi İtalyan bilim insanı

Camillo Golgi, İtalyan doktor, patolog, bilim insanı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi. Sinir sisteminin yapısıyla ilgili yaptığı çalışmalardan dolayı 1906 yılında Nobel Ödülünü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Martin Evans</span>

Sir Martin John Evans, Britanyalı, "sir" unvanlı bilim insanı. Matthew Kaufman ile ortaklaşa yaptığı fare kök hücrelerinin embriyonik ekimi dolayısıyla bilinir (1981). Aynı zamanda Mario Capecchi ve Oliver Smithies ile geliştirdiği nakavt fare ve ilgili teknolojilerle gen hedeflemesi ile Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü o yıl iki ortağıyla paylaştı. Bu bilim insanları kullandıkları “knock-out” teknolojisiyle ürettikleri fareler sayesinde kanser, kalp-damar hastalıkları gibi tedavisi zor hastalıklara karşı yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine yardımcı oldular.

<span class="mw-page-title-main">George Emil Palade</span> Romanyalı biyolog

George Emil Palade, Romanya doğumlu hücre biyoloğu. Şimdiye kadarki "en etkili hücre biyoloğu" olarak tanımlanır. 1974 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü Albert Claude ve Christian de Duve ile birlikte kazanmıştır. Ödül kendisine elektron mikroskobu çalışmalarındaki yenilikleri ve hücre yapısıyla ilgili yaptığı çalışmalar sayesinde hücre biyolojisine getirdiği yenilikler nedeniyle verilmiştir. En önemli keşifleri ilk kez 1955 yılında tanımladığı ribozomlar ve endoplazmik retikulum ile ilgili olanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Glia hücresi</span> merkezi ve çevresel sinir sisteminde yer alan hücrelerin çoğunluğunu oluşturan ve sinir hücresi olmayan hücreler

Nörogliya, gliyal hücreler, yalnızca gliya ya da tutkal, merkezi ve çevresel sinir sisteminde yer alan hücrelerin çoğunluğunu oluşturan ve sinir hücresi olmayan hücreler. Miyelin üretimi ile beyin ve sinir sisteminin, otonom sinir sistemi gibi diğer bölümlerindeki sinir hücreleri için destek, koruma ve homeostaz sağlarlar.

Joseph Edward Murray Amerikan plastik cerrah. 23 Aralık 1954 tarihinde tek yumurta ikizleri Richard ve Ronald Herrick arasında ilk kez başarılı bir böbrek naklini gerçekleştirmiştir.

Bilişsel harita, bireye gündelik ya da kavramsal uzamsal çevrelerinde bulunan fenomenlerin göreceli yerleri ve nitelikleri ile ilgili bilgiyi edinme, kodlama, saklama, hatırlama ve çözme için yardımcı olan bir çeşit zihinsel simgedir. Bu kavram 1948 yılında Edward Tolman tarafından ileri sürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Entorhinal korteks</span>

Entorhinal korteks, Temporal lob üzerinde, hafıza oluşumunda önemli bir rol oynayan beyin bölümü.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Sancar</span> Türk bilim insanı, 2015 Nobel Kimya Ödülü sahibi

Aziz Sancar, Türk-Amerikalı doktor, akademisyen, biyokimyager ve moleküler biyologdur. 2015 yılında, Tomas Lindahl ve Paul L. Modrich ile birlikte DNA onarımına ilişkin çalışmaları nedeniyle Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Edvard Moser</span>

Edvard Moser, Norveç asıllı psikolog ve nörobilimci. 9 Mart 2014 tarihinde Nobel ödülü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">May-Britt Moser</span>

May-Britt Moser, Norveç Bilim ve Teknoloji Üniversitesinde (NBTÜ) psikoloji ve sinirbilim profesörü olarak görev yapmakta olan Norveçli psikolog ve sinirbilimci. 2014 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazandı. O dönemdeki eşi Edvard Moser ile birlikte, entorhinal korteksteki ızgara hücreleri ve aynı devrenin içerisinde mekân (uzay) temsilinde rol alarak beynimizde bir konumlanma sistemi oluşturan hücre tipleriyle ilgili çalışmaları sayesinde 2014 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünün yarısını paylaşmışlardır. 2012'de Edvard Moser ile birlikte yönettikleri Moser Araştırma Ortamını kurmuşlardır. May-Britt Moser, 2012'den bu yana aynı enstitüdeki Sinirsel Hesaplama Merkezini de yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yoshinori Ohsumi</span>

Yoshinori Oshumi ; Japon biyolog ve bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Jennifer Doudna</span> Amerikalı biyokimyager

Jennifer Doudna, CRISPR gen düzenleme alanındaki öncü çalışmaları nedeniyle Emmanuelle Charpentier ile birlikte 2020 Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülen Amerikalı biyokimyager. Berkeley'deki California Üniversitesi'nde Kimya ve Moleküler ve Hücre Biyolojisi Bölümü'nde Li Ka Shing Şansölye Başkanı Profesördür. 1997'den beri Howard Hughes Tıp Enstitüsü'nde araştırmacı olarak çalışmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Alphaproteobacteria</span>

Alphaproteobacteria, Proteobacteria şubesinde bir bakteri sınıfıdır. Üyeleri son derece çeşitlidir ve çok az benzerliğe sahiptir ancak yine de ortak bir atadandırlar. Tüm Proteobakteriler gibi, üyeleri gram-negatiftir fakat bazı hücre içi parazit üyeleri peptidoglikandan yoksundur ve bu nedenle gram değişkendir.

<span class="mw-page-title-main">Ardem Patapoutian</span> Amerikalı moleküler biyolog ve araştırmacı

Artem Pataputyan, Lübnan Ermenisi asıllı Amerikalı moleküler biyolog, nörobiyolog ve bilim insanı. Pataputyan, David Julius ile birlikte "ısı ve temas reseptörlerinin keşfi" nedeniyle 2021 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görüldü.