İçeriğe atla

Izabela Jagiellonka

Izabela Jagiellonka
Doğum18 Ocak 1519(1519-01-18)
Kraków
Ölüm15 Ekim 1559 (40 yaşında)
Gyulafehérvár
MilliyetPolonyalı
EvlilikI. János
Çocuk(lar)II. János
Ebeveyn(ler)I. Zygmunt (baba)
Bona Sforza (anne)

Izabela Jagiellonka (Macarca: Izabella Jagelló; 18 Ocak 1519 - 15 Eylül 1559), Doğu Macaristan Kralı I. János'un eşi.

Hayatı

Izabela Jagiellonka ve Yanoş Sigismund Budin'de Kanuni Sultan Süleyman'ın huzurunda (1541) - (Hünernâme)

18 Ocak 1519'da, Jagiellon Hanedanı'ndan Polonya Kralı I. Zygmunt ile Bona Sforza'nın çocuğu olarak Kraków'da dünyaya geldi.

1539'da, Doğu Macaristan Krallığı'nın varisi I. János ile evlendi. 8 Temmuz 1540'te çiftin çocuğu, János Zsigmond Zápolya dünyaya geldi. Yaklaşık iki hafta sonra, 22 Temmuz'da I. János'ın ölmesi üzerine ülkenin yönetiminde hak sahibi olmak için Osmanlı Padişahı I. Süleyman'ın onayını aldı.[1] Yaşananları duyan Avusturya Arşidükü I. Ferdinand, 1541 ağustosunda Budin'i kuşattı.[2] 22 Haziran 1541'de Budin üzerine sefere çıkan I. Süleyman, burada I. Ferdinand'ın kuvvetlerini yenilgiye uğrattı.[2] Sonrasında oğluyla birlikte Erdel'e yerleşen Izabela Jagiellonka, I. Süleyman tarafından György Martinuzzi'nin yerine buranın yöneticisi oldu. 19 Temmuz 1551 tarihinde Ferdinand ile yaptığı antlaşmayla birlikte Ferdinand'ın Macaristan ve Erdel toprakları üzerindeki hakimiyetini tanırken, Opole Dükalığı'nın yönetimi oğlu János'a verildi ve kendisi János'un naibesi olarak görevini sürdürdü.[3] 1551'de Avusturya kuvvetlerinin Erdel'e girmesinin ardından buradan ayrıldı. 15 Eylül 1559 tarihinde, Gyulafehérvár'da öldü.

Resimler

  • Izabela Jagiellonka'nın Lucas Cranach tarafından 1565 civarında yapılan tablosu
    Izabela Jagiellonka'nın Lucas Cranach tarafından 1565 civarında yapılan tablosu

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Izabela Jagiellonka ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  • Akgündüz, Ahmed; Özturk, Said (2011). Ottoman History: Misperceptions and Truths. IUR Press. ISBN 9789090261089. 
  • Turnbull, Stephen R (2003). The Ottoman Empire, 1326–1699. Osprey Publishing Ltd. ISBN 9780415969130. 
  1. ^ Akgündüz, Ahmed; Öztürk, Said; sf. 185
  2. ^ a b Turnbull, Stephen R; sf. 52
  3. ^ Setton, Kenneth M. (1976–1984). The Papacy and the Levant (1204–1571) (4 vols.) (İngilizce). Philadelphia: The American Philosophical Society. s. 567. ISBN 978-0-87169-114-9. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Süleyman</span> 10. Osmanlı padişahı (1520–1566)

I. Süleyman, Osmanlı İmparatorluğu'nun onuncu padişahı ve 89. İslam halifesidir. Batı'da Muhteşem Süleyman, Doğu'da ise adaletli yönetimine atfen Kanûnî Sultan Süleyman olarak da bilinmektedir. 1520'den 1566'daki ölümüne kadar, yaklaşık 46 yıl boyunca padişahlık yapan ve 13 kez sefere çıkan I. Süleyman, saltanatının toplam 10 yıl 1 ayını seferlerde geçirmiştir. Süleyman böylece imparatorluğun hem en uzun süre hüküm süren hem en çok sefere çıkan hem de en uzun süre sefer yapan Osmanlı Sultanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">I. Viyana Kuşatması</span> Osmanlı İmparatorluğunun, I. Süleyman komutasında Roma Cermen İmparatorluğu hakimiyetinde bulunan Viyana’ya düzenlediği sefer

I. Viyana Kuşatması veya 1529 Viyana Kuşatması, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir parçası olan Avusturya Arşidüklüğü'ndeki Viyana şehrini ele geçirmek için yaptığı ilk girişimdi. Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman, 100.000'den fazla askeriyle şehre saldırırken, Niklas Graf Salm liderliğindeki savunmacıların sayısı 21.000'i geçmiyordu. Buna rağmen Viyana, 27 Eylül 1529 ile 15 Ekim 1529 tarihleri arasında, iki haftadan biraz fazla süren kuşatmadan sağ çıkmayı başardı.

İstanbul Antlaşması, 22 Temmuz 1533 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ve Avusturya Arşidüklüğü arasında yapılan, yazılı olmayan barış antlaşması.

<span class="mw-page-title-main">I. János</span> Macaristan Kralı

János Szapolyai, János Zápolya olarak da bilinir., 1511'den itibaren Erdel voyvodası, 1526'dan ölümüne değin Macaristan Kralı.

<span class="mw-page-title-main">Güns Kuşatması</span>

Güns Kuşatması veya Kőszeg Kuşatması, Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya Arşidüklüğü arasında yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. János</span> Transilvanya ve Macaristan Kralı

János Zsigmond Zápolya, 1540-1571 arası Transilvanya ve Macaristan Kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">İstabur Seferi</span>

İstabur Seferi ya da 1541 Budin Seferi, Kanuni Sultan Süleyman'ın 1541'de Avusturya üzerine yapmış olduğu seferdir. Sultan Süleyman'ın 9. seferi olan İstabur Seferi, Osmanlı'nın zaferi ile bitmiştir. Ferdinand, Macaristan'ı bırakma niyetinde değildi. Jan Zapolya'nın 1540 yılındaki ölümü üzerine Macaristan karışmaya başladı. Zapolya'nın eşi kocasının ölümünden önce bir erkek çocuk dünyaya getirmişti. Kraliçe Izabela Jagiellonka oğlu Sigismund'un Macar Kralı olması istirhamında bulunmuştu. Bu istirham üzerine Osmanlı Devleti, kendisine teminat vermişti. Jan Zapolya'nın ölüp yerine oğlu Sigismund'un geçmesini fırsat bilen Ferdinand Budin'i kuşattı. Sonuçta Macaristan'a yeni bir sefer yapılma mecburiyeti doğar. Osmanlı hükümdarı, 1541 senesinin İlkbaharındaki hareketinden evvel, derhal Rumeli Beylerbeyi, arkasından da Sokullu Mehmed Paşa'yı gönderir. Bundan sonra da bizzat kendisi sefer için 20 Haziran 1541 tarihinde İstanbul'dan ayrılarak, sefere çıkar. Asıl ordunun yaklaşmakta olduğunu duyan Ferdinand kuvvetleri, bir gece gizlice kaçmak istedilerse de imha edilirler ve ordugahları da Türklerin eline geçer. Başkomutanları Rokendorf Komaran'da öldürülür. Seferde I. Süleyman'a; Şehzade Selim, Şehzade Bayezid, Rumeli Kazaskeri Mehmet Ebussuud Efendi ve Vezir-i Azam Süleyman Paşa refakat etti.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Antlaşması (1547)</span>

İstanbul Antlaşması veya bazı kaynaklarda geçen kullanımıyla Edirne Antlaşması, Avusturya Arşidüklüğü ile Osmanlı İmparatorluğu arasında 19 Haziran 1547 tarihinde İstanbul'da imzalanan, Kutsal Roma İmparatorluğu'nun da dahil edildiği antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı döneminde Macaristan</span>

Osmanlı döneminde Macaristan, Orta Çağ'ın sonlarında Macaristan Krallığı'nın güney ve orta kısımlarıydı ve 1541'den 1699'a kadar Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedildi ve yönetildi. Osmanlı egemenliği, Büyük Macar Ovası ve Güney Transdanubia'nın neredeyse tamamını kapsıyordu.

Budin Kuşatması, Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Macaristan Krallığı'nın elindeki Budin'in Avusturya Arşidüklüğü tarafından, 4 Mayıs ile 21 Ağustos 1541 tarihleri arasında gerçekleştirilen kuşatılması. Kuşatma devam ettiği sırada Osmanlı Padişahı I. Süleyman'ın bölgeye hareket ettiğinin Avusturya kuvvetleri tarafından duyulmasının ardından üç aydan fazla süren kuşatma kaldırıldı. Süleyman'ın bu seferi sonrasında Budin Eyaleti kuruldu ve şehir direkt olarak Osmanlı İmparatorluğu'na bağlandı.

Weißenburg Antlaşması veya diğer kullanımıyla Karlsburg Antlaşması, Avusturya Arşidüklüğü ile Macaristan Krallığı arasında 19 Temmuz 1551 tarihinde, Alba Iulia'da imzalanan antlaşma. Avusturya Arşidükü I. Ferdinand ile Macaristan Kralı II. János'un naibesi olan annesi Izabela Jagiellonka arasında imzalanan anlaşmayla birlikte Ferdinand'ın, Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrolündeki Macaristan ve Erdel toprakları üzerindeki hakimiyeti kabul edilmiş olmaktaydı. Bunun karşılığında ise János ve Izabela'ya Opole Dükalığı'nın yönetimi verilmişti.

İstanbul Antlaşması, Avusturya Arşidüklüğü ile Osmanlı İmparatorluğu arasında 1 Haziran 1562 tarihinde İstanbul'da imzalanan antlaşma. Sekiz yıl geçerliliği olan antlaşmayla birlikte Avusturya Arşidüklüğü'nün Osmanlı İmparatorluğu'na yıllık 30.000 altın vergi vermesi ve her iki tarafın da birbirine saldırılmaması kabul edilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan-Osmanlı savaşları</span> 16. yüzyılda Macaristan İmparatorluğu ile Osmanlı İmparatorluğu arasında yapılan savaşlar

16. yüzyıla gelindiğinde Osmanlılar'ın Balkanlar'daki gücü giderek artarken, Macaristan Krallığı köylü isyanlarıyla giderek zayıflıyordu. II. Ulászló'nun ölümünden (1516) sonra dokuz yaşında tahta geçen II. Lajos döneminde Macaristan'a yönelik Osmanlı tehdidi yeniden yükseldi. Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman, 1521'de Belgrad'ı almasından sonra, 23 Nisan 1526 tarihinde başlayarak, 5 Ekim 1526 tarihinde sona eren ve "Engürüs Seferi" adı verilen 3. sefer-i hümayununda, Macar kuvvetlerinin son direnişi gösterdiği ve Macar kralı Lajos'un da yaşamını yitirdiği Mohaç Savaşı'nın ardından başkent Budin'e girerek bağımsız Macaristan Krallığı'na son verdi.

Macaristan'daki Habsburg-Osmanlı savaşları, 1526'dan 1568'e kadar, Habsburg Monarşisi ile Osmanlı İmparatorluğu arasında, Macaristan Krallığı topraklarında ve Güneydoğu Avrupa'daki birkaç yerde yürütülen savaşlardı. Habsburglar ve Osmanlılar, 1526-1568 yılları arasında Macaristan'da birbirlerine karşı bir dizi askerî harekât yürüttüler. Genel olarak Osmanlıların üstünlüğü olmasına rağmen, savaştan kesin bir sonuç çıkmadı. Osmanlı ordusu kara bakımından büyük bir üstünlüğe sahipti ve bu yüzden açık bir meydan muharebesine giremedi ve Macar sınırındaki birçok kaleyi kuşatarak önemli miktarda zaman kaybetti.Bu şekilde iletişim ve lojistik yolları tehlikeye girdi. Çatışmanın sonunda Macaristan; Osmanlılar, Habsburglar ve bir Osmanlı vassal devleti olan Transilvanya arasında bölündü.

<span class="mw-page-title-main">1540-1545 Osmanlı-Alman Savaşı</span>

1540-1545 Osmanlı-Alman Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında Macaristan'ın hakimiyeti konusundaki çekişme nedeniyle başlayan ve gerek Macaristan gerek Akdeniz'deki kesintisiz Osmanlı zaferleri üzerine 1545'teki ateşkesin ardından 1547 yılında İstanbul Antlaşması'yla sonuçlanan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">1550-1562 Osmanlı-Alman Savaşı</span>

1550-1562 Osmanlı-Alman Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında Macaristan ve Erdel'in hakimiyeti konusundaki çekişme nedeniyle başlayan ve gerek Macaristan gerek Akdeniz'de büyük bir mücadeleye dönüştükten sonra karada ve denizdeki Osmanlı zaferleri üzerine 1555 ve 1559'daki iki ateşkesin ardından 1562 yılında İstanbul Antlaşması'yla sonuçlanan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Estergon Kuşatması (1543)</span>

Estergon Kuşatması, Avusturya Arşidüklüğü'nün elindeki Estergon'un Osmanlı İmparatorluğu tarafından, 25 Temmuz ile 8 Ağustos 1543 tarihleri arasında kuşatılması. Yaklaşık iki hafta süren kuşatma sonrasında şehir Osmanlı egemenliğine girdi.

1527-1528 Macar seferi, Avusturya Arşidükü ve Macaristan ile Bohemya Kralı I. Ferdinand tarafından Osmanlı Türklerine karşı başlatıldı. Mohaç Muharebesi'nin ardından Osmanlılar, İmparatorluğun diğer bölgelerdeki olaylarla ilgilenmek gerektiğinden geri çekilmek zorunda kaldılar. Onların yokluğunu fırsat gören I. Ferdinand, Macaristan Kralı iddiasını gerçekleştirmeye çalıştı. 1527'de Osmanlı vasalı John Zápolya'yı geri püskürttü ve 1528'de Budin, Győr, Komárom, Estergon ve Székesfehérvár'ı ele geçirdi. Bu sırada Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman, vasalının ricalarına rağmen bu aşamada hiçbir adım atmamıştır.

Osmanlı İmparatorluğu 1526 yılında Macaristan Krallığı'na karşı kazandığı Mohaç zaferiyle bu ülkeyi kendine bağımlı hale getirmiş; Macar Kralı II. Layoş'un muharebe sırasında ölümü üzerine İstolni Belgrad'da toplanan Macar Dieti 10 Kasım 1526'da Erdel Voyvodası Yanoş Zapolya'yı krallığa seçmişti. Kararı kabul etmeyen soyluların oluşturduğu bir diğer Diet ise 17 Aralık 1526'da Presburg'da toplanarak Avusturya Arşidükü Ferdinand'a krallığı tevcih etmişti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.