İçeriğe atla

Ivan Izquierdo

Ivan Antonio Izquierdo
Doğum16 Eylül 1937
Buenos Aires, Arjantin
Ölüm9 Şubat 2021 (83 yaşında)
Porto Alegre, Rio Grande do Sul, Brezilya
VatandaşlıkArjantin
Brezilya
EğitimUniversity of Buenos Aires
ÖdüllerOrdem Nacional do Mérito Científico
Order of Rio Branco
Doctor honoris causa, University of Buenos Aires
Kariyeri
DalıNöroloji
Nörobiyoloji
Çalıştığı kurumlarUniversidad Nacional de Córdoba
Universidade Federal do Rio Grande do Sul
Pontifícia Universidade Católica do Rio Grande do Sul

Ivan Antonio Izquierdo (16 Eylül 1937[1] - 9 Şubat 2021), Arjantinli Brezilyalı bilim insanı ve öğrenme ve hafızanın nörobiyolojisi çalışmasında öncü araştırmacıydı.

1937 yılında Arjantin, Buenos Aires'te doğan Izquierdo, 1961 yılında Buenos Aires Üniversitesi'nde (UBA)[2] Tıp Fakültesi'nden mezun olmuş ve aynı yerde Farmakoloji alanında (1962) doktorasını tamamlamıştır. Yaklaşık on yıl boyunca Arjantin'deki Ulusal Cordoba Üniversitesi'nde (UNC) dersler vermiş ancak hem siyasi (Arjantin diktatörlüğü) hem de kişisel (eşi Ivone, Brezilyalı) çeşitli nedenlerden dolayı 1970'lerin başında Brezilyada ve 1978'den beri Porto Alegre'de yaşımıştır. 20 yılı aşkın bir süre Rio Grande do Sul Federal Üniversitesi'nde (UFRGS ) Sağlık Temel Bilimleri Enstitüsü'nün (ICBS) Biyokimya Bölümü'nün "Hafıza Merkezi"nde çalıştı. Çoğu Brezilya ve başka yerlerdeki üniversitelerde akademik araştırma pozisyonlarında bulunan 42 Doktora öğrencisi yetiştirdi. Daha sonra araştırmalarına devam ettiği Rio Grande do Sul Papalık Katolik Üniversitesi'ne (PUCRS) geçmiştir.

Izquierdo 9 Şubat 2021'de 83 yaşında ıPorto Alegre'de zatürreden öldü.[3][4]

Katkıları

Ivan Izquierdo, hafıza depolama ve geri çağırmanın altında yatan beyin süreçlerinin hücresel temelinin anlaşılmasına önemli katkılar yaptı.[5][6][7][8][9][10] Araştırmaları, davranışsal psikobiyolojiden nörokimyaya, farmakolojiye, nörofizyolojiye ve deneysel nörolojiye kadar çeşitli deneysel yaklaşımlar kullanarak, genellikle ilaçların intraserebral mikroinfüzyonlarını kullanarak ve farklı beyin reseptörleri, hücresel süreçler üzerindeki etkilerini analiz ederek bellek süreçlerinin biyolojik mekanizmalarına odaklandı. Epinefrin, dopamin, endojen opioid peptitler ve asetilkolinin bellek konsolidasyonunu ve duruma bağlı bellek alımını modüle etmedeki rollerini ilk ortaya koyanlar arasındaydı. Daha sonraları benzodiazepin ve GABAerjik etkilerin bellek üzerindeki etkilerini araştırdı. Başlıca başarılarından bazıları; memeli beyninde bellek oluşumu, geri çağırma, kalıcılık ve yok oluşun moleküler temelleri, içsel durum bağımlılığı ve kısa ve uzun süreli bellek arasındaki işlevsel ayrımdır.

Yayınları

Ivan Izquierdo yıllar içinde hakemli dergilerde 500'den fazla bilimsel makale yayınladı ve yıllarca Brezilya'da (ve Latin Amerika'da) en çok alıntı yapılan bilim insanlarından biri oldu. 13 makalesine 100'ün üzerinde atıf yapılmış ve 1958'den beri makaleleri 10.000'den fazla atıf almıştır.

Kaynakça

  1. ^ The History of Neuroscience in Autobiography: Volume 7. Oxford University Press, USA. 9 Eylül 2011. ISBN 978-0-19-539613-3. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021 – Google Books vasıtasıyla.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ Trivedi (2010). "Profile of Ivan Izquierdo". Proceedings of the National Academy of Sciences. 107 (34): 14947-14949. doi:10.1073/pnas.1010117107. PMC 2930525 $2. PMID 20696922. 
  3. ^ "Morre Iván Izquierdo, neurocientista especialista em memória - PUCRS - Portal". 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Em razão de pneumonia, morre Iván Izquierdo, especialista em memória e reconhecido pesquisador latino-americano". GZH. 9 Şubat 2021. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  5. ^ Izquierdo (1997). "Memory Formation: The Sequence of Biochemical Events in the Hippocampus and Its Connection to Activity in Other Brain Structures". Neurobiology of Learning and Memory. 68 (3): 285-316. doi:10.1006/nlme.1997.3799. PMID 9398590. 
  6. ^ Izquierdo (1998). "Mechanisms for memory types differ". Nature. 393 (6686): 635-636. doi:10.1038/31371. PMID 9641675. 
  7. ^ Izquierdo (2006). "Different molecular cascades in different sites of the brain control memory consolidation". Trends in Neurosciences. 29 (9): 496-505. doi:10.1016/j.tins.2006.07.005. PMID 16872686. 
  8. ^ Bekinschtein (2007). "Persistence of Long-Term Memory Storage Requires a Late Protein Synthesis- and BDNF- Dependent Phase in the Hippocampus". Neuron. 53 (2): 261-277. doi:10.1016/j.neuron.2006.11.025. PMID 17224407. 
  9. ^ Rossato (2009). "Dopamine Controls Persistence of Long-Term Memory Storage". Science. 325 (5943): 1017-1020. doi:10.1126/science.1172545. PMID 19696353. 
  10. ^ Da Silva (2013). "Memory reconsolidation and its maintenance depend on L-voltage-dependent calcium channels and CaMKII functions regulating protein turnover in the hippocampus". Proceedings of the National Academy of Sciences. 110 (16): 6566-70. doi:10.1073/pnas.1302356110. PMC 3631664 $2. PMID 23576750. 

Kaynaklar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Porto Alegre</span> Brezilyada belediye; Rio Grande do Sul eyaletinin başkenti ve en büyük şehri

Porto Alegre, Brezilya'nin 26 eyaletinden biri olan Rio Grande do Sul'un başkenti ve en büyük nüfuslu şehridir. Adı Portekizcede "Mesut Liman" anlamına gelir. Porto Alegre Brezilya eyaletleri arasında başkent olan şehirlerin en güneyinde bulunanıdır. Porto Alegre şehrinin sınırları içinde alanı 496.827 km² olup 2010 nüfus sayımına nazaran Porto Alegre şehrinin sınırları içindeki nüfus 1.509.939 kişidir ve böylece bu şehir Brezilya içinde 10. sırada gelmektedir. Şehir ve sınırları dışında bulunup şehre bağlı olan varoşları ile birlikte Porto Alegro Metropoliten Bölgesi nüfusu 2010 itibarıyla 4.405.760 kişiye ulaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dopamin</span> Hem hormon hem de nörotransmitter olarak işlev gören organik kimyasal

Dopamin, hücrelerde ve canlılarda önemli rol oynayan nöromodülatör bir moleküldür. Çoğu hayvanda ve bazı bitkilerde sentezlenir. Katekolamin ve feniletilamin familyasından olan bir organik bileşiktir. Beyin ve böbreklerde sentezlenen L-DOPA molekülünden bir adet karboksil grubunun çıkarılmasıyla sentezlenen bir amindir. Dopamin, merkezi sinir sisteminde nörotransmiter olarak görev yapar. Nörotransmitterler beynin belirli bölgelerinde sentezlenir, ancak sistemsel olarak birçok bölgeyi etkilerler. Beyin, biri ödül sisteminde önemli bir rol oynayan birkaç farklı dopamin yolağı içerir. Hafıza, hareket, motivasyon, ruh hali ve dikkat süresi dahil olmak üzere birçok vücut fonksiyonunda rol oynar. Genellikle yapılması durumunda sonucunda ödül beklenen eylemler ve aktiviteler, beyindeki dopamin seviyesini artırır. Birçok bağımlılık yapan ilaç dopamin seviyelerini arttırarak çalışır.

Uzun süreli bellek ya da Uzun dönemli hafıza, iki depolama hafıza modeli teorisinin bir parçası olarak, öğeler arasındaki ilişkilerin depolandığı bellektir. Teoriye göre uzun süreli bellek, kısa süreli bellekten farklı işlevlere sahiptir. Bu da kısa süreli belleğin 20 ila 30 saniye içerisindeki bilgileri çağırmasından farklı olarak, depolanmış bilgileri uzun sürelerde tekrar, tekrar çağırabilmesidir. Bu iki bellek arasında bir fark görünmüyor gibi olsa da, her ikisi bilgiyi farklı yer ve alanlarda depolamaları bağlamında modelleri farklıdır.

Hipokampus, beynin medial temporal lobunda yer alan, hafıza ve yön bulmada önemli rolü olan bölge. Bir gri cevher tabakası olup, lateral ventrikülün alt boynuz tabanı boyunca uzanır. Filogenetik olarak en eski beyin kısımlarındandır.

Sihirli Sayı Yedi, Artı veya Eksi İki Psikolojide en fazla alıntı yapılan yayınlardan birisidir. Yayın 1956 yılında Princeton Üniversitesi Psikoloji Bölümünden bilişsel psikolog George A. Miller tarafında yapılmış ve Psychological Review dergisinde yayımlanmıştır. Özetle yayında "Ortalama bir insanın çalışan belleğinde tutabileceği nesnelerin sayısı 7 ± 2 'dir." denilmektedir. Bu durum genellikle Miller Kanunu olarak adlandırılır.

Yankı belleği duyusal bellek kayıtlarından biridir; işitsel bilgiyi tutmaya özgü duyusal belleğin bir bileşenidir. Seslere yönelik duyusal bellek yalnızca insanların algıladıkları yankı belleğinin bir formudur. İçinde gözlerimizin uyarıları tekrar tekrar tarayabildiği görsel bellekten farklı olarak, işitsel uyarı tekrar tekrar taranamaz. Genel olarak, yankı bellekleri görüntüsel belleklerden biraz daha uzun zaman devreleri olarak depolanır. İşitsel uyarılar, işlenebilmeden ve anlaşılabilmeden önce kulak tarafından teker teker alınır/duyulur. Söz gelimi, radyoyu dinlemek bir dergi okumaktan çok daha farklıdır. Bir dergi tekrar tekrar okunabilirken, bir kişi belirli bir zamanda radyoya yalnızca bir seferlik kulak verebilir. Denilebilir ki yankı belleği bir bekleme tankı kavramı gibidir. Çünkü bir ses, takip eden ses duyulana kadar işlenmez (tutulur) ve ancak ondan sonra anlamlandırılabilir. Bu özel duyusal deponun büyük miktarlarda işitsel bilgiyi depolaması çok kısa bir zaman devresinde olabilmektedir. Bu yankısal ses zihinde yankılanır ve işitsel uyarının verilmesinden sonra çok bir kısa zamanda tekrarlanır (replay). Yankı belleği uyarıyı yalnızca bir dereceye kadar kabaca, primitif yönlerden şifreler, mesela ses perdesi (pitch), bağlantısız beyin bölgelerine yerleşimini belirler.

Hafıza güçlendirme ilk ediniminden sonra bazı bilgilerin hafızaya yerleşmesi için sürdürülen sürecin bütünüdür. Hafıza izi, bir şeyin ezberlenmesi sonucu sinir sisteminde meydana gelen değişikliktir. Hafızanın sağlamlaşması iki özel sürece ayrılır. Geç faz uzun vadeli güçlenmeye karşılık geldiği düşünülen ilk sinaptik güçlendirme, öğrenmeden sonraki ilk birkaç saatte sinaptik bağlantılarda ve sinir devrelerinde küçük ölçekte olur.

Epizodik bellek, açıkça belirtilebilen veya bir araya getirilebilen günlük olayların hafızasıdır. Belirli zamanlarda ve yerlerde meydana gelen geçmiş kişisel deneyimlerin toplanmasıdır; örneğin, kişinin 7. doğum günündeki parti gibi. Semantik bellek ile birlikte, uzun süreli hafızanın iki ana bölümünden biri olan açık belleği oluşturur(diğeri örtük bellek).

Arka singulat korteks (ASK), singulat korteksin kaudal kısmıdır. Ön singulat korteksin arkasında yer alır. Limbik lobun üst kısmını oluşturur. 23. ve 31. Brodmann alanlarıyla ilişkilendirilir.

Geçmişe dönüş ya da istemsiz tekrar eden bellek, bireylerin eski deneyimleri ya da eski deneyimlerin ögelerini ani ve genellikle güçlü bir şekilde yeniden deneyimlediği psikolojik fenomendir. Bu deneyimler sevindirici, üzgün, heyecan verici veya herhangi başka bir duygu olabilir. Geçmişe dönüş terimi, özellikle, anı istemsiz hatırlandığında ve/veya bu anı insanın tekrar yaşayabileceği kadar yoğun olduğunda, bunun gerçek zamanda yaşanmadığını, sadece bir anı olduğunu fark edemeyeceği durumlarda kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Hafıza ve yaşlanma</span>

Bazen "normal yaşlanma" olarak tanımlanan yaşa bağlı hafıza kaybı, Alzheimer hastalığı gibi demans türleriyle ilişkili hafıza kaybından niteliksel olarak farklıdır ve farklı bir beyin mekanizmasına sahip olduğuna inanılır.

Ödül sistemi ; teşvik edicilik özelliği, çağrışımsal öğrenme ve pozitif değere sahip duygulardan sorumlu bir grup nöral yapıdır. Ödül, bir uyaranın iştah (yaklaşma) ve tüketme davranışlarına yol açan çekici ve güdüsel özellikleridir. Ödüllendirici bir uyaran şu şekilde tanımlanmaktadır: "Bizi ona yaklaşmaya ve onu tüketmeye yöneltme potansiyeli olan her uyaran, nesne, olay, aktivite veya durum; tanımı gereği bir ödüldür". Edimsel koşullamada ödüllendirici uyaranlar, olumlu pekiştireç olarak işlev görürler fakat bu ifadenin tersi de doğrudur; olumlu pekiştireçler ödüllendiricidir.

<span class="mw-page-title-main">Alnespiron</span>

Alnespiron (S-20,499) azapiron kimyasal sınıfından seçici bir 5-HT1A reseptörü tam agonistidir. Antidepresan ve anksiyolitik etkileri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Patricia Goldman-Rakic</span>

Patricia Goldman-Rakic Yale Üniversitesi Tıp Fakütesinde nörobilim, nöroloji, psikiyatri ve psikoloji profesörü. Prefrontal korteks ve çalışma belleğiyle ilgili çokdisiplinli araştırmalara öncülük etmiştir.

İkonik hafıza, görsel alanla ilgili görsel duyusal bellek kaydı ve hızla bozulan görsel bilgi deposudur. Görsel kısa süreli bellek (VSTM) ve uzun süreli bellek (LTM) içeren görsel bellek sisteminin bir bileşenidir. İkonik bellek, çok kısa, kategori öncesi, yüksek kapasiteli bellek deposu olarak tanımlanır. Çok kısa bir süre için tüm görsel algımızın tutarlı bir temsilini sağlayarak görsel kısa süreli belleğe katkıda bulunur. İkonik hafıza, sakkadlar sırasında değişim körlüğü ve deneyimin sürekliliği gibi fenomenleri açıklamaya yardımcı olur. İkonik hafıza artık tek bir varlık olarak düşünülmemekte bunun yerine en az iki ayırt edici bileşenden oluşmaktadır. Sperling'in kısmi rapor paradigmasının yanı sıra modern teknikleri içeren klasik deneyler bu duysal hafıza deposunun doğası hakkında fikir vermeye devam etmektedir.

Pek çok hipotez, insanlarda uyku ve öğrenme arasındaki olası ilişkileri açıklar. Araştırmalar, uykunun beynin dinlenmesine imkan tanımaktan daha fazlasını yaptığını belirtiyor. Uyku, aynı zamanda uzun süreli belleğin pekiştirilmesine de yardımcı olabilir.

Çoklu Mağaza veya Modal Model olarak da bilinen Atkinson-Shiffrin Modeli, 1968 yılında psikolog Richard Atkinson ve Richard Shiffrin tarafından önerilen bir bellek modelidir. Modele göre insan hafızasının üç ayrı bileşeni vardır:

  1. Duyusal Kayıt adı verilen duyusal bilgilerin belleğe girdiği bileşen
  2. Hem duyusal kayıttan hem de uzun vadeli bellekten girdi alan ve tutan Kısa Süreli Depo
  3. Kısa süreli depoda tekrarlayarak, prova yaparak hatırlanan, bilgilerin süresiz olarak tutulduğu Uzun Süreli Depo

Bastırılmış hafıza, özellikle bireyleri haksız ve yanlış bir şekilde suçlamak için kullanıldığı ve önemli zararlara yol açtığı yasal bağlamlarda tartışmalı bir kavramdır. Amerikan Psikoloji Derneği çalışma grubu, "çocukken cinsel istismara uğrayan çoğu insan, başlarına gelenlerin tamamını veya bir kısmını hatırlarken, uzun süredir geçmiş istismar anılarının unutulmasının mümkün olduğunu belirtmiştir. Sigmund Freud, daha sonra teorisini revize etse de, başlangıçta çocukluk cinsel travması anılarının sıklıkla bastırıldığını ancak bu travmaların bilinçsizce davranışları ve duygusal tepkileri etkilediğini savunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">2021 Copa América</span> 47. Copa América turnuvası

2021 Copa América, 13 Haziran - 10 Temmuz 2021 tarihleri arasında Brezilya'da düzenlenen, Copa América'nın 47. turnuvası olan etkinliktir. Turnuva başta 12 Haziran - 12 Temmuz 2020 tarihleri arasında 2020 Copa América adıyla Arjantin'de ve Kolombiya'da oynanacaktı; ancak 17 Mart 2020'de CONMEBOL, UEFA'nın 2020 Avrupa Futbol Şampiyonası kararı gibi COVID-19 pandemisi nedeniyle turnuvanın ertelendiğini duyurdu. 1991'den sonra ilk defa stadyumlarda diğer ülke vatandaşları yer almadı.

OSU-6162 (PNU-96391), hem dopamin D2 reseptörlerinde hem de 5-HT2A reseptörlerinde kısmi bir agonist olarak hareket eden bir bileşiktir. Yakından ilişkili ilaç olan pridopidine benzer şekilde bir dopamin dengeleyici görevi görür ve hayvan çalışmalarında antipsikotik, anti-bağımlılık ve anti-Parkinson etkileri vardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.