İçeriğe atla

István Dobi

István Dobi
Macaristan Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı
Görev süresi
14 Ağustos 1952 - 14 Nisan 1967
Yerine geldiğiSándor Rónai
Yerine gelenPál Losonczi
Macaristan Halk Cumhuriyeti Bakanlar Konseyi Başkanı
Görev süresi
20 Ağustos 1949 - 14 Ağustos 1952
Yerine geldiğiKendisi (Başbakan olarak)
Yerine gelenMátyás Rákosi
Macaristan Başbakanı
Görev süresi
10 Aralık 1948 - 20 Ağustos 1949
Yerine geldiğiLajos Dinnyés
Yerine gelenKendisi
(Bakanlar Konseyi Başkanı olarak)
Kişisel bilgiler
Doğum 31 Aralık 1898(1898-12-31)
Szőny, Macaristan Krallığı, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
Ölüm 24 Kasım 1968 (69 yaşında)
Budapeşte, Macaristan
Partisi Bağımsız Küçük Çiftçi Partisi (1916-1949)
Macar Çalışma Halk Partisi (1949-1956)
Macar Sosyalist İşçi Partisi (1956-1968)

István Dobi (Macarca telaffuz: [ˈiʃtvaːn ˈdobi]; d. 31 Aralık 1898 – ö. 24 Kasım 1968), Macar politikacı. 1948-1952 yılları arası Macaristan Başbakanı oldu. 1949'da ülkenin tam kontrolünü ele aldıktan kısa bir süre sonra partiye katılarak göreve gelen ilk komünistti.

Gençliği

Macaristan'nın Szőny kentinde fakir bir köylü ailesinde doğdu. İlkokulu bitirdi ve 1916 yılında köylü hareketi ile temas etti. Macar Sovyet Cumhuriyetini destekledi ve 1919 yılında ilk defa hapse girdi. Serbest bırakılması üzerine, 1920'lerin başında, polis gözetiminde köylü ve sosyal demokrat siyasetde aktif oldu. Daha sonra rahat bir işçi olarak çalıştı ve mesleğine göre bir çiftçi oldu. Komünist olmamasına rağmen, Miklós Horthy hükümdarlığı sırasında birkaç kez tutuklandı.

İkinci Dünya Savaşı

Savaş sırasında Macar direniş liderlerinden biri oldu. II. Dünya Savaşı'nın sonuna gelindiğinde, genel seçimlerde çoğunluğu elde ederek Küçük Çiftçi Partisi'nin(Bağımsız Tarım İşçisi ve Sivil Partisi) üyesi olmuştu. Dobi, partinin sol kanadının bir üyesiydi ve komünistlerle iş birliğini savundu.

Savaş sonrası

Küçük Çiftçi Partisi, Macaristan'ın savaş sonrası koalisyon hükûmetinin bir parçası oldu ve Tarım Bakanı olarak görev yaptı. Küçük Çiftçi Partisi'nin sol kanadının bir üyesi olarak, Komünist-egemen devlette bazı çok gerekli meşruiyete katkıda bulunmuştur. Direktifleri altında partinin gerici unsurları temizlenmiş ve Komünistlerle bir halk demokrasisini oluşturmak programın bir parçası haline gelmiştir.

Nisan 1967'de emekli olana kadar, 1952'den itibaren Başkanlık Konseyi Başkanı (Macaristan'ın fiili başkanı) olarak görev yaptı. Macaristan'nın ikinci veya üçüncü güçlü adamı haline geldi. 1956 Macar Devrimini destekledi. 1962 yılında Lenin Barış Ödülü aldı. 1968 yılında Budapeşte'de öldü.

Kaynakça

Siyasi görevi
Önce gelen:
Béla Kovács
Macaristan Tarım Bakanı
1946
Sonra gelen:
Károly Bárányos
Önce gelen:
Árpád Szabó
Macaristan Tarım Bakanı
1948
Sonra gelen:
István Csala
Önce gelen:
Lajos Dinnyés
Macaristan Başbakanı
1948–1952
Sonra gelen:
Mátyás Rákosi
Önce gelen:
Sándor Rónai
Macaristan Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı
1952–1967
Sonra gelen:
Pál Losonczi
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Zoltán Tildy
Bağımsız Küçük Çiftçi Partisi Başkanı
1947–1949
Sonra gelen:
Parti kapatıldı

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Komintern</span> uluslararası kuruluş

Komintern 1919 Martında, savaş komünizmi döneminin (1918-1921) ortasında Vladimir Lenin ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından kurulan, "silahlı kuvvetler de dahil tüm mümkün araçlarla uluslararası burjuvaziyi yıkmak ve devletin tamamen yok oluşu için bir geçiş aşaması demek olan Uluslararası Sovyet Cumhuriyetini yaratmak için" mücadele etme amacı güden uluslararası bir komünist örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan tarihi</span> Macaristan ülkesinin tarihi

Macaristan tarihi, Macarların ya da Avrupa'da bilinen adları ile Hungarların kökenine ilişkin genel olarak kabul edilen görüş belirsiz ve tartışmalı olmasına karşın; onların milattan sonra 9. yüzyıla kadar Avrasya'nın ovalarında yaşayan göçebe topluluklar oldukları yönündedir.

Slovakya tarihi, bugünkü Slovakya Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Komünist Partisi</span>

Almanya Komünist Partisi, 1918-1933 yılları arasında önde gelen Alman siyasi parti. KPD, 1918'in sonunda Spartakusbund'un daha küçük radikal sol gruplarla birleşmesinden ortaya çıktı. Bu birleşmenin amacı, Almanya'da komünizmin hakim rejim hâline getirilmesiydi. 30 Aralık 1918'den 1 Ocak 1919'a kadar aşırı solcuların hakim olduğu kurucu parti kongresi, partinin Alman Ulusal Meclisi seçimlerine katılmasını reddetti. 1919'daki ocak ayaklanmasının ardından rejim güçleri, önce KPD liderleri Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg'u, kısa bir süre sonra da kurucu üye Leo Jogiches'i öldürdü. Aralık 1920'de KPD, Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi' nin sol çoğunluğuyla birleşti ve geçici olarak Birleşik KPD adını aldı. KPD, kuruluşundan itibaren SPD'nin devrimci alternatifi olarak görüldü. Weimar Cumhuriyeti döneminde sosyalist üretim koşulları ve Sovyetler Birliği'ni model alan bir proletarya diktatörlüğünü savundu. Parlamentarizm ve demokrasi hakkındaki görüşleri, “burjuva demokrasisini” parti liderliğinde bir sosyalist konsey cumhuriyeti ile değiştirmek istedikleri için bölünmüştü, ancak yine de seçimlere katıldılar. 1919'dan itibaren Lenin'in ve daha sonra Stalin'in egemen olduğu Komünist Enternasyonal'in bir üyesiydi. KPD, işçi hareketinde sosyal demokrasiye karşı mücadele etmek için, 1928'den itibaren SPD'yi sosyal faşist ve baş düşman ilan ederek Nasyonal Sosyalizm'e karşı ortak bir mücadeleyi engelledi. 1929'dan itibaren KPD, otoriterleşti. Parti, Stalin ve Ernst Thälmann etrafında giderek bir şahıs kültü hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Viktor Orbán</span> Macaristan başbakanı (1998–2002, 2010–görevde)

Viktor Mihály Orbán, Macar siyasetçi ve 2010 yılından beri Macaristan Başbakanı. Aynı zamanda 2003 yılından beri Fidesz partisinin genel başkanıdır.

Himmet Partisi, Himmet Sosyal-Demokrat Müslüman Teşkilatı veya kısaca Himmet, Azerbaycan'ın ve tüm İslam Dünyasının ilk sosyal demokrat nitelikteki siyasi partisi. Sol kanadı 1920 yılında Bakü'deki komünist Adalet Fırkasıyla birleşerek, Azerbaycan Komünist Partisi'ni kurdu. Himmet Gazetesi adında yayın organları vardı.

<span class="mw-page-title-main">Miklós Németh</span> Macar siyasetçi

Miklós Németh Macarca telaffuz: [ˈmikloːʃ ˈneːmɛt] Macar ekonomist ve siyasetçi. Macaristan başbakanı olarak 24 Kasım 1988 ile 23 Mayıs 1990 tarihleri arasında görev yapmıştır. Doğu ve Orta Avrupa'da komünizmin çöküşüne giden çalkantılı yıllarda Macaristan'ın Komünist partisi olan Sosyalist İşçi Partisi'nin liderlerinden birisiydi. Macaristan'ın son komünist başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Károly Grósz</span> Macar siyasetçi

Károly Grósz Macarca telaffuz: [ˈkaːroj ˈɡroːs] Macar komünist siyasetçi. 1988 ila 1989 yılları arasında Macar Sosyalist İşçi Partisi'nin Genel Sekreterliğini yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">György Lázár</span> Macar siyasetçi (1924-2014)

György Lázár, Macar mühendis ve siyasetçi. Lázár, Avrupa'da günümüzde Macaristan'ın bulunduğu bölgede 1949 ile 1989 yılları arasında var olan Macaristan Halk Cumhuriyeti'nde 1975 ile 1987 arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">András Hegedüs</span> Macar siyasetçi (1922-1999)

András Hegedüs, Macar komünist siyasetçi. 1955-1956 yılları arasında Bakanlar Kurulu Başkanı olarak görev yaptı. 28 Ekim 1956'daki Macar Devrimi'nin beşinci gününde Sovyetler Birliği'ne kaçtı, ancak 1958 yılında geri döndü ve sosyoloji dersleri verdi.

<span class="mw-page-title-main">Béla Miklós</span> Macar general ve siyasetçi (1890-1948)

Vitéz Béla Miklós de Dálnok, Macar asker ve siyasetçi. 1944'ten 1945'e kadar Macaristan Başbakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Gyula Károlyi</span>

Gyula Károlyi de Nagykároly muhafazakâr Macar politikacı. 1931-1932 yılları arasında Macaristan başbakanlığı yapmıştır. Daha önce 191'da birkaç aylığına Szeged'de bulunan karşı devrim hükûmetine de başbakanlık yapmıştır. Başbakan olarak selefi István Bethlen'in ılımlı muhafazakâr politikasını sürdürmeye çalışsa da daha az başarılı oldu.

<span class="mw-page-title-main">István Tisza</span> Macar siyasetçi (1861-1918)

Kont István Tisza de Borosjenő et Szeged Macar siyasetçi, siyaset bilimci, başbakan ve Macar Bilimler Akademisi üyesi. Yaşamının en öne çıkan dönemi ikinci defa başbakan olduğu sırada Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'na girmesidir. Daha sonra Krizantem Devrimi sırasında aynı zamanda Macaristan'ın Avusturya ile olan siyasi birliğini bitirdiği gün olan 31 Ekim 1918'de suikaste uğrayarak öldürülmüştür. Tisza Avusturya Macaristan imparatorluğu'nun çifte monarşi rejimini desteklemiştir ve o zamanların liberal-muhafazakâr ittifakı içinde yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Petru Groza</span>

Petru Groza, Romanya'daki komünist rejimin ilk aşamalarında, Sovyet işgali altında kurulan ilk Komünist Parti hükûmetlerinin Başbakanı olarak bilinen bir Rumen politikacıydı.

<span class="mw-page-title-main">János Kádár</span> Macaristan başbakanı (1912-1989, hd. 1956-1958 & 1961-1965)

János Kádár, Macar devlet adamı, politikacı, Macar Sosyalist İşçi Partisi Genel Sekreteri, 1956 yılından, emekli olduğu 1988 tarihine kadar 32 yıl boyunca Macaristan'a Başkanlık yapmış komünist lider. İlerlemiş yaşı ve buna bağlı sağlık problemleri yüzünden 1988 yılında emekli olmak zorunda kalıncaya kadar Parti Genel Sekreterliği görevini sürdürdü ve görevini daha genç reformcu kadrolara devretti.

<span class="mw-page-title-main">Romanya Sosyalist Cumhuriyeti</span> 1965-1989 arasında Romanyada hüküm sürmüş devlet

Romanya Sosyalist Cumhuriyeti 1947-1989 yılları arasında, Romanya'daki Marksist-Leninist tek parti rejimini tanımlar. Bu devlet, 1947'den 1965 yılına kadar Romanya Halk Cumhuriyeti olarak adlandırılmıştır. Ülke, anayasasında da belirtildiği üzere, Romanya Komünist Partisi yönetimi altında, Varşova Paktı üyesi, bir Doğu Bloku ülkesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Macar İşçi Partisi</span>

Macar İşçi Partisi, 1948-1956 yılları arasında Macaristan Halk Cumhuriyeti'nde iktidarda bulunan komünist parti.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Macaristan Cumhuriyeti</span>

İkinci Macar Cumhuriyeti 1 Şubat 1946'da Macaristan Krallığı'nın lağvedilmesinden kısa bir süre sonra kurulmuş ve 20 Ağustos 1949'da Komünist yönetimin iktidara gelmesinin ardından feshedilmiş parlamenter cumhuriyettir.

<span class="mw-page-title-main">Sol Parti (İsveç)</span> İsveçte bir siyasi parti

Sol Parti, İsveç'te sosyalist bir siyasi partidir. 1917'de İsveç Sosyal Demokrat Partisi'nden ayrıldı ve 1921'de İsveç Komünist Partisi adını aldı. 1967'de partinin adı Sol Parti - Komünistler olarak değiştirildi; mevcut adını 1990 yılında aldı. Parti hiçbir zaman ulusal düzeyde hükûmetin bir parçası olamadı.

<span class="mw-page-title-main">Ok Haç Partisi</span>

Ok Haç Partisi, Macaristan'da II. Dünya Savaşı öncesi ve sırasında etkili olmuş, Ferenc Szálasi önderliğinde aşırı sağcı bir partiydi. 15 Ekim 1944 - 28 Mart 1945 arasında iktidarda olan hareket Nazilerle iş birliği halinde oldu. İktidarı sırasında özellikle solcular, Yahudiler ve Romanlara karşı işledikleri yargısız infazlarda binlerce kişiyi katletmiştir. Ayrıca yaklaşık 80 bin Macar vatandaşı da Nazi toplama kamplarına gönderilmiştir. Savaşın ardından parti ve lider kadrosu Macar mahkemelerinde savaş suçlusu olarak yargılanmış ve hüküm giymiştir.