İçeriğe atla

Israel Aerospace Industries

Israel Aerospace Industries Ltd.
TipLimited şirket
Menkul değer sembolüTASE: ARSP.B1
EndüstriSavunma
Kuruluş1953
KurucuAl Schwimmer
Şimon Peres
Genel merkeziLod, İsrail
Önemli kişilerBoaz Levy (CEO)
Gelirartış 3.7 milyar US$ (2018)
Alt kuruluş(lar)Elta Systems
Sahibiİsrail hükûmeti
Çalışan sayısı15.000
Web sitesiwww.iai.co.il

Israel Aerospace Industries (İbranice: התעשייה האווירית לישראל, romanize: ha-ta'asiya ha-avirit le-yisra'el) veya IAI (תע"א), hem askeri hem de sivil kullanım için hava ve astronotik sistemler üreten İsrail'in en büyük havacılık ve uzay üreticisidir. Şirketin 2021 yılı itibarıyla 14.000 çalışanı bulunmaktadır. IAI, İsrail hükûmetinin devlet mülkiyetindedir.

Merkezi Lod'da olan IAI, sivil uçak, insansız hava aracı, savaş uçağı, füze, aviyonik ve uzay tabanlı sistemler tasarlar, geliştirir, üretir ve bakımını yapar. IAI'nin ana odak noktası mühendislik, havacılık ve yüksek teknoloji elektroniği olmakla birlikte, kara ve deniz kuvvetleri için askeri sistemler de üretmektedir. Bu ürünlerin çoğu İsrail Savunma Kuvvetleri'nin (IDF) temel ihtiyaçlarına odaklanmaktadır. Diğer ürünler ise çok sayıda yabancı orduya pazarlanmaktadır.

Tarihçe

İlk uçak üretimi

IAF Akrobasi Ekibinin IAI Tzukit'i (2007)

1959 yılında Bedek, ilk uçağını, Fransız tasarımı V kuyruklu çift jet eğitim uçağı Fouga CM.170 Magister'i, yerel adıyla Tzukit'i (Monticola) üretmeye başladı. Tzukit, 50 yıl boyunca İsrail Hava Kuvvetleri'nin ana eğitim uçağı oldu. Ayrıca 1967 Altı Gün Savaşı'nda 147 Filosu tarafından yakın destek uçağı olarak kullanıldı ve İsrail'in daha yetenekli savaş uçaklarının Arap hava üslerine ve uçaklarına karşı konuşlandırıldığı savaşın ilk gününde Mısır cephesindeki hedeflere saldırdı.[1] Daha sonra Batı Şeria'da zırhlılar da dahil olmak üzere Ürdün kuvvetlerine karşı konuşlandırıldılar. Magister, yakın destek görevinde etkili olduğunu kanıtladı, ancak altı kayıp vererek ağır kayıplar verdi.[2]

Tamamen IAI tarafından tasarlanan ve üretilen ilk uçak olan IAI Arava kısa kalkış ve iniş nakliye uçağı, üç yıllık geliştirme sürecinin ardından ilk kez 1969 yılında uçtu.[3]

Fransız ambargosunun etkisi

IAI Kfir

Fransız ambargosuna yanıt olarak IAI, 1968 yılında Mirage 5'in bir türevi olan IAI Nesher adlı kendi savaş uçağını geliştirmeye başladı. Nesher, 1971 yılında Yom Kippur Savaşı sırasında hizmete girdi. Nesher'i, İsrail'in Dassault Mirage III'ü İsrail Hava Kuvvetleri'nin özel gereksinimlerine uyarlama ihtiyacının bir sonucu olarak geliştirilen IAI Kfir izledi. Kfir, 1975 yılında IAF ile hizmete girdi ve ilk birimler 101. "Birinci Avcı" Filosuna atandı. Takip eden yıllarda, diğer birkaç filo da yeni uçakla donatıldı. Kfir'in kayıtlara geçen ilk muharebe eylemi 9 Kasım 1977'de İsrail'in Lübnan'daki Tel Azia'da bulunan bir eğitim kampına düzenlediği hava saldırısı sırasında gerçekleşti. Bir Kfir'in IAF'deki hizmeti sırasında kazandığı tek hava zaferi 27 Haziran 1979'da bir Kfir C.2'nin bir Suriye MiG-21'ini düşürmesiyle gerçekleşti.[3]

IAI Kfir, Kolombiya, Ekvador ve Sri Lanka'ya ihraç edildi ve 1985'ten 1989'a kadar ABD Donanması ve ABD Deniz Piyadeleri'ne farklı hava muharebe eğitimlerinde rakip uçak olarak görev yapmak üzere kiralandı.[4]

Çeşitlendirme

IAI Gabriel

1969 yılında IAI, North American Rockwell'in Jet Commander serisi iş uçaklarını satın aldı. Bu, IAI Westwind serisinin temeli oldu. Astra adı verilen geliştirilmiş bir Westwind üzerindeki çalışmalar 1970'lerin sonunda gövdeyi uzatarak ve yeni bir süpürme kanadı tasarlayarak başladı[5] ve ilk prototip uçuş 19 Mart 1984'te gerçekleşti.[6] İlk üretim Astra, 20 Mart 1985'te uçtu, FAA sertifikasyonu 29 Ağustos 1985'te geldi ve müşteri teslimatları 1986'da başladı.[6]

1960'larda IAI, Gabriel anti-gemi füzesini geliştirdi ve Elta Electronics Industries iştiraki başarılı bir ihracat ürünü haline gelecek olan ucuz bir uçak radarı geliştirdi. 1970'lerde IAI Dabur sınıfı devriye botunu geliştirdi.

1970'lerde IAI, IAI Scout'un geliştirilmesiyle İnsansız hava aracı (İHA) pazarına da girdi. IAI, 1984 yılında rakip İsrail şirketi Tadiran ile her iki şirketin İHA'ları olan Tadiran Mastiff ve IAI Scout'u pazarlamak için bir ortak girişim kurdu.[7]

Kaynakça

  1. ^ Aloni 2001, s.44.
  2. ^ Aloni 2001, ss. 49-51, 54-55.
  3. ^ a b "Israel Aircraft Industries Ltd. – Company History", FundingUniverse, 18 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 14 Nisan 2024 
  4. ^ "IAI will lease Kfir aircraft to US Air Force, Navy - Globes". en.globes.co.il (İngilizce). 18 Haziran 2003. 17 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
  5. ^ Relman 1993, s. 314.
  6. ^ a b Relman 1993, s. 316.
  7. ^ "Unmanned Aerial Vehicles". 2 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Konuyla ilgili yayınlar

  • Aloni, Shlomo (Eylül-Ekim 2003). "Golden Heritage: Israeli Aircraft Industries at 50". Air Enthusiast, 107. ss. 15-30. ISSN 0143-5450. 
  • Aloni, Shlomo. "Trainers in Combat: Valour and Sacrifice in the Six Day War". Air Enthusiast, No. 94, July/August 2001. pp. 42–55. ISSN 0143-5450
  • Relman, Paul (Aralık 1993). "IAI Astra: Israel's star-struck biz jet". Air International. 45 (6). ss. 313-319. ISSN 0306-5634. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Israel Aerospace Industries ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas F-4 Phantom II</span> Amerikan yapımı savaş uçağı

McDonnell Douglas F-4 Phantom II, McDonnell Douglas Firması tarafından ilk olarak Amerika Birleşik Devletleri Donanması için geliştirilmiş, tandem iki koltuklu, çift motorlu, tüm hava koşullarına uygun, uzun menzilli süpersonik, 3. nesil jet önleme ve avcı-bombardıman uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Douglas C-47</span> askeri nakliye uçağı

C-47 Skytrain Amerikan Douglas şirketi tarafından DC-3 uçağından geliştirilerek üretilen bir askerî nakliye uçağıdır. Aynı zamanda Dakota adıyla da bilinir, II. Dünya Savaşı sırasında C-47'ler Müttefiklere savaşı kazandıran en önemli uçaklardan biridir. Müttefikler tarafından yaygın olarak kullanılmıştır ve savaş sırasında C-47, asker taşımacılığı, kargo, paraşütçü, planör çekme ve askerî kargo paraşütü atışı için kullanılmıştır. C-47'ler kolay üretilmesi aynı zamanda birçok görevde rahatlıkla kullanılabilmesi sayesinde yıllardır birçok ordunun bünyesinde kullanılmaktadır. ABD Ordusu için benzer bir rolü üstlenen daha büyük, çok daha ağır yük taşıma kapasitesine sahip Curtiss C-46 Commando'nun yaklaşık üç katı sayıda üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Altı Gün Savaşı</span> 1967 yılında İsrail ile Arap ülkeleri arasında yapılan savaş

Altı Gün Savaşı ; diğer adlarıyla 1967 Arap-İsrail Savaşı, Üçüncü Arap-İsrail Savaşı, Altı Günün Savaşı veya Haziran Savaşı, 5 Haziran 1967 Pazartesi, İsrail ile Arap komşuları Mısır, Ürdün ve Suriye arasında başlayan ve 6 gün süren savaşa verilen addır. Arap İttifakı'na Irak, Suudi Arabistan, Sudan, Tunus, Fas ve Cezayir de asker ve silah yardımıyla katılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">THK-15</span>

THK-15 veya diğer adıyla MKEK-4 Uğur, 1955-1963 yılları arasında Türk Hava Kuvvetleri tarafından kullanılan temel bir eğitici hava aracıydı. Başlangıçta THK-15 olarak geliştilmiş olup uçağın tasarımı, Miles Magister eğitim hava aracı temel alındı ve toplam 57 adet üretildi. Bu uçakların tamamı TuAF uçuş okulunda kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Hava kuvvetleri</span> Bir ordunun, hava savaşından ve hava savunmasından sorumlu silahlı hizmet dalı

Hava kuvvetleri ya da bazı ülkelerde anıldığı ismiyle hava ordusu, en geniş anlamda, ana olarak hava savaşı yürütmek üzere kurulmuş ve ülkenin havadan savunulmasını sağlamak için uçak, helikopter gibi hava araçlardan ve bunlarla ilgili yer hizmetlerinden, kuruluşlarından oluşturulan teşkilattır. Daha spesifik olarak, hava kuvvetleri bir ordunun; kara kuvvetleri, donanması ve diğer askeri kuvvetlerinden farklı olarak hava savaşından sorumlu silahlı hizmet dalıdır. Tipik olarak, hava kuvvetleri, ülkenin hava sahasının kontrolünü sağlamak, kontrol stratejik ve taktik bombardıman görevleri yürütmek ve kara ve deniz kuvvetlerine destek sağlamaktan sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Umeå Havaalanı</span>

Umeå Havaalanı, İsveç'in Umeå şehrinin güneyinde bulunan havaalanıdır. 2011 itibarıyla İsveç'in en büyük yedinci havaalanıdır.

<span class="mw-page-title-main">IAI Kfir</span>

IAI Kfir, IAI tarafından üretilen İsrail yapımı avcı uçağıdır. Uçağın ilk prototipi 19 Ekim 1970 tarihinde üretilmiş olup ilk uçuşunu Haziran 1973 tarihinde gerçekleştirmiş ve 1976 yılında hizmete girmiştir. Kfir, Fransız Dassault Mirage 5'in temelinde tasarlanmış olup ve General Electric J79 motor ile İsrail üretimi aviyonik ve silahlar ile donatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dassault Mirage 5</span>

Dassault Mirage 5, Dassault Aviation tarafından üretilen Fransız yapımı saldırı uçağıdır. Uçak, Dassault'un en popüler uçağı olan Mirage III üzerinden geliştirilmiştir. Mirage 5, nükleer silah taşıma kapasitesine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">IAI Nesher</span> İsrail yapımı avcı uçağı

IAI Nesher, IAI tarafından üretilen Dassault Mirage 5'in İsrail yapımı modeli olan avcı uçağıdır. Uçakların büyük bir kısmı daha sonra Arjantin Hava Kuvvetleri'ne Daggers adıyla satılmış olup Fingers adıyla modernize edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kanada Kraliyet Hava Kuvvetleri</span>

Kanada Kraliyet Hava Kuvvetleri, Kanada Silahlı Kuvvetleri'nin hava kuvvetleridir. Hava Kuvvetleri, ilk olarak 1920 yılında kurulmuş olup günümüz halini 1924 yılında aldı. 2011 yılına kadar Hava Komutanlığı olarak bilinmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Yıpratma Savaşı</span>

Yıpratma Savaşı, 1967-1970 yılları arasında Sina Yarımadası'nda İsrail ile Mısır ve müttefikleri arasında meydana gelen çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Curtiss C-46 Commando</span>

Curtiss C-46 Commando, Curtiss-Wright tarafından üretilen ABD yapımı bir askerî piston motorlu nakliye uçağıdır. Uçak, II. Dünya Savaşı sırasında Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Hava Kuvvetleri ve ayrıca R5C adıyla Amerika Birleşik Devletleri Donanması ve Deniz Piyadeleri tarafından kullanılmış olup günümüzde halen uzak bölgeler için dayanıklı kargo taşımacılığında kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">IAI Arava</span>

IAI Arava, IAI tarafından üretilen bir İsrail yapımı turboprop askeri nakliye uçağıdır. Uçak, 1960'larda geliştirilmiş olup IAI'nin ilk büyük uçak tasarımıydı. Hem askeri hem de sivil piyasaya yönelikti, ancak sadece nispeten küçük sayılarla üretildi.

<span class="mw-page-title-main">IAI Westwind</span> IAI tarafından üretilen bir İsrail yapımı iş jeti

IAI Westwind, IAI tarafından üretilen bir İsrail yapımı iş jetidir. Uçak, İsrail uçak endüstrisinin temel taşlarından biri haline geldi ve 20 yıldır üretimde kaldı. Genellikle yedi yolcu için yapılandırılmışsa da 10'a kadar yolcu taşıyabilir veya hızlı bir nakliye uçağı olarak kullanılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Airco DH.9</span> askeri uçak

Airco DH.9, Airco tarafından üretilen Büyük Britanya yapımı bir bombardıman uçağıdır. Uçak, önceki DH.4 üzerinden tasarlanmış olup I. Dünya Savaşı'nda kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Martin B-57 Canberra</span>

Martin B-57 Canberra, 1953 yılında Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri ile hizmete giren, Amerikan yapımı, ikiz jet taktik bombardıman ve keşif uçağıdır. B-57, Glenn L. Martin Company tarafından üretilen, British English Electric Canberra'nın lisanslı bir sürümüdür. İlk Martin yapımı modeller, İngiliz yapımı emsalleriyle neredeyse aynıydı; Martin daha sonra tasarımı daha büyük miktarlarda ABD kaynaklı bileşenleri içerecek şekilde değiştirdi ve uçağı birkaç farklı varyantta üretti.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Yunanistan ilişkileri</span>

İsrail-Yunanistan ilişkileri, Yunanistan Cumhuriyeti ile İsrail Devleti arasındaki ikili ilişkidir. İki ülke arasındaki ilişkiler 20. yüzyılın sonlarında gerildi, ancak 2008'den beri Doğu Akdeniz'in en güçlüleri arasında yer aldılar. İsrail ve Yunanistan birbirlerini askeri, istihbari, ekonomi ve kültürel açıdan güçlü işbirlikçiler olarak görüyor. Her iki ülke de 2015 yılına kadar hem İsrail hem de Kıbrıs'tan petrol ve gaz çıkarılmasına atıfta bulunan ve Yunanistan üzerinden bir boru hattıyla Avrupa ana karasına teslim edilecek olan Enerji Üçgeni'nin bir parçasıdır. Gazze filosu saldırısının ardından İsrail'in Türkiye ile ilişkilerindeki bozulma, Yunanistan-İsrail ilişkilerinin güçlenmesine büyük katkıda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika Hava Kuvvetleri</span>

Güney Afrika Hava Kuvvetleri, Güney Afrika Ulusal Savunma Kuvvetleri'nin hava kuvvetleridir. Hava kuvvetleri, 1 Şubat 1920 tarihinde kurulmuş olup ülkenin hava sahasının korunmasından sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Albatros B.I</span> Uçak

Albatros B.I, 1913'te tasarlanmış ve I. Dünya Savaşı sırasında hizmete giren bir Alman askeri keşif uçağıydı.

Mordechai Hod, İsrail'in önde gelen askeri liderlerinden biridir. İsrail Savunma Kuvvetleri'nde (IDF) yüksek rütbeli bir subay olarak hizmet vermiştir ve 1967 Altı Gün Savaşı sırasında İsrail Hava Kuvvetleri Komutanıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.