Ironbridge Vadisi (İngilizce: Ironbridge Gorge), Shropshire, İngiltere'deki Severn Nehri üzerinde yer alan bir derin vadidir. Son buzul çağının sonunda, buzulların eriyip Lapworth Gölü'nden taşması sonucu oluştu. Bu vadi oluşumu, endüstriyel devrimin erken dönemlerinde bölgenin hızlı ekonomik gelişimini sağlayan kömür, demir, kireç taşı gibi madenlerin bölgeden çıkarılmasını sağladı.[1][2]
Başlangıçta Severn Vadisi (Severn Gorge) olarak adlandırılan bu vadi adını, dünyada türünün ilk örneği olan ünlü demir köprü Iron Bridge'den ve oradan başlayan endüstriye ait bir anıttan almaktadır. Köprü, 1779 yılında endüstriyel kasaba olan Broseley ile Madeley'in küçük madencilik kasabası ve Coalbrookdale'in büyüyen sanayi merkezi arasında bağlantıyı kurmak için inşa edildi.
Erciyes, İç Anadolu Bölgesi'nde yer alan sönmüş bir yanardağ. Kayseri'nin 25 km güneybatısındaki Sultansazlığı ovaların'ın yanından yükselen büyük kütleli bir stratovolkandır.
Kapadokya, 60 milyon yıl önce Erciyes, Hasandağı ve Göllüdağ’ın püskürttüğü lav ve küllerin oluşturduğu yumuşak tabakaların milyonlarca yıl boyunca yağmur ve rüzgâr tarafından aşındırılmasıyla ortaya çıkan bölgedir.
Tarih öncesi veya Prehistorya, insanlığın yazının bulunmasından önceki dönemidir.
Tanrı Dağları ya da Tien-Şan, Orta Asya'da bulunan büyük dağ sistemlerinden birini oluşturan sıradağlardır.
Ordovisiyen, Paleozoyik Zaman'ın ikinci dönemi olarak kabul edilir ve 485,4 milyon yıl önce başlamış ve 443,8 milyon yıl önce sona ermiştir. Ordovisiyen, jeolojik zaman cetvelindeki dönemlerden biridir. Bu dönem boyunca yerküre tarihindeki bazı kayda değer evrimsel olaylar görülmüştür.
Kanyon, Dünya yüzeyinde nehirlerce oluşturulmuş derin vadilere denir. Türkçeye Frenk dillerden gelen Kanyon adı, kaynağı İspanyolca asıllı olan cañón sözüdür.
Demir Çağı, demirin çeşitli alet ve silah yapımında esas malzeme olarak kullanıldığı bir arkeolojik devirdir.
Buzul, dağ zirvelerinde yaz kış erimeyen ve yer çekiminin etkisiyle yer değiştiren büyük kar ve buz kütlesidir. Eğimli arazilerde yıllar boyunca biriken kar kütlesinin önce buzkar, sonra da buza dönüşmesiyle oluşur. Buzullar okyanuslardan sonra dünya üzerindeki ikinci büyük su deposu ve en büyük tatlı su deposudur, tatlı suyun % 98,5'ini oluştururlar. Hemen hemen her kıtada buzullara rastlanır. Dünya'nın belirli bölgeleri, bütün yıl erimeyen ve "buzul" adını alan buzlarla kaplıdır. Bunlar kutup bölgeleriyle yüksek dağların tepeleridir. Buzul oluşabilecek bölgenin deniz yüzeyinden yüksekliği, enlemin artmasıyla azalır. Ekvator yakınlarında 0° enlem çevresinde buzullara rastlamak için Runewenzorilerin 4.400 m yüksekliğine çıkmak gerekirken, Alplerde (45°) 2500 m'ye, Norveç'te (60°) 1500 m'ye çıkmak yeterlidir. Kutupta buzullara deniz yüzeyinde rastlanır.
Kaçkar Dağları, Türkiye'nin kuzeyinde, Doğu Karadeniz sahili boyunca uzanan bir dağ sırası. Kuzey Anadolu Dağları'nın doğudaki bölümünü oluşturur. Doğusundaki birçok zirvesi 3500 m üzerindeyken, batı kesimi 2000 m yüksekliğe kadar ulaşır. En yüksek noktası olan Kaçkar Kavrun Dağı 3932 m yüksekliktedir. 1994 yılında Kaçkar Dağları Millî Parkı tesis edilmiştir. Millî parkın büyük bir bölümü Rize ili Çamlıhemşin ilçesi sınırları içinde, küçük bir bölümü de Artvin ili Yusufeli ilçesi sınırları içinde kalmaktadır.
Buzul çağı ya da buz çağı, Dünyanın ve atmosferinin sıcaklığının uzun süren dönem boyunca azalarak kıtasal, kutup ve alp buzullarının genişlemesi ve varlığını sürdürmesidir. Dünyanın iklimi, gezegende buzulların olmadığı sera dönemleri ile buzul çağları arasında gidip gelir. Dünya halen Kuvaterner buzullaşması içindedir. Buzul çağındaki soğuk iklimin bireysel darbeleri buzul dönemi ve buzul çağındaki aralıklı sıcak dönemlere ise buzullararası denir.
Kuvaterner, jeolojide yaklaşık son 2,588 ± 0,005 milyon yıllık dönemi kapsayan, Uluslararası Stratigrafi Komisyonunun (ICS) kabul ettiği jeolojik zaman cetveline göre tanımlanmış, Senozoik Zaman'ın sonuncu bölümüdür. Neojen'in sonundan günümüze kadar devam eder. Gayriresmî "Geç Kuvaterner" kavramı, son 0,5–1,0 milyon seneyi kapsar.
Vadi ya da koyak, akarsuyun içinde aktığı, kaynaktan ağıza doğru sürekli inişi bulunan ve birkaç kilometre ile binlerce kilometre arasında olabilen coğrafi alandır. Kısaca vadi, iki dağın arasında zamanla oluşan çukurluktur. Vadiler, akarsuların yaptığı aşınmayla yanlamasına, derinlemesine gelişir. Genellikle dağ ya da tepelerle çevrelenirler.
Kings Canyon Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya eyaletinde Fresno şehrinin doğusundaki güney Sierra Nevada dağlarında bulunan, 1869,25 km² yüzölçümünü kapsayan, 4 Mart 1940'ta kurulmuş olan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır. Bu ulusal park Sekoya Ulusal Parkı'nın kuzeyinde olup iki ulusal park birbiriyle ortak sınırları vardır. Bu nedenle ABD Ulusal Park Hizmeti bu iki ulusal park için tek birleşik idare uygulamaktadır.
Doğal kemer, doğal ark veya daha az bilinen adıyla kaya kemeri, bir kemerin altında meydana gelen açıklık ile oluşan, doğal bir kaya oluşumudur. Doğal kemerler çoğunlukla iç kesimlerdeki uçurumların, falezlerin, kanatçıkların ya da kaya balyalarının denizden, nehirlerden ya da hava koşullarından kaynaklanan erozyona maruz kaldıkları yerlerde oluşurlar.
Ironbridge Gorge Trust Müzesi İngilterede, Shropshirekontluğunda Ironbridge Gorge yakınlarında bulunan, on müzeyi işleten ve 35 tarihi alanı yöneten bir endüstriyel kültür kuruluşu. Yaygın olarak Endüstriyel Devrimin doğduğu yer kabul edilir. Alan, bir Dünya Mirası Alanı ve Avrupa Endüstriyel Miras Güzergahı'nın (ERIH) bir bağlantı noktasıdır.
Pleistosen ya da Pleyistosen, genellikle halk dilinde Buz Devri olarak adlandırılan, yaklaşık 2.580.000 ila 11.700 yıl öncesini kapsayan jeolojik çağdır. Dünyanın en son tekrarlanan buzullaşma dönemidir. Pleistosen'in sonu, son buzul döneminin sonuna ve arkeolojide kullanılan Paleolitik çağın sonuna karşılık gelir. Pleistosen, Kuvaterner Döneminin ilk dönemi veya Senozoik Çağın altıncı dönemidir. ICS zaman ölçeğinde, Pleistosen üç aşamaya ayrılır. Bunlar;
Gelasiyen,
Kalabriyen,
Çibanyen Bu uluslararası alt bölümlere ek olarak, çeşitli bölgesel alt bölümler sıklıkla kullanılır.Pleistosen'i alt bölümlere ayırmak için çeşitli şemalar.
Creswell Crags, Derbyshire ve Nottinghamshire arasındaki sınırda, Creswell ve Whitwell köylerinin yakınında, kapalı bir kireç taşı geçididir. Dağ geçidindeki uçurumlar, son buzul çağında yaklaşık 43.000 ila 10.000 yıl önce mesken tutulmuş birkaç mağara içermektedir. Mağaralar, Avrupa'nın en kuzeyindeki mağara sanatı örneklerini içermektedir. Binlerce yıl boyunca biriken zengin çökeltiler dizisinde bulunan yerleşim kanıtı, tarih öncesi insanların Geç Pleistosen döneminde topraklarının en kuzey sınırlarında nasıl yaşamayı başardığını göstermede uluslararası alanda benzersiz olarak kabul edilmektedir.
Los Angeles Havzası, Güney Kaliforniya'da Yarımada Sıradağları olarak bilinen bir bölgede bulunan tortul bir havzadır. Havza, aynı zamanda topluca Kaliforniya Enine Sıradağları olarak bilinen, doğu-batı yönlü anormal dağ zincirleri grubuna da bağlıdır. Mevcut havza, Pasifik levhası'nın kenarında yer alan uzun alçak sırtlar ve tepe grupları ile zemini işaretlenmiş bir kıyı ovası alanıdır. Los Angeles Havzası, Santa Barbara Kanalı, Ventura Havzası, San Fernando Vadisi ve San Gabriel Havzası ile birlikte, daha büyük Güney Kaliforniya bölgesinde yer almaktadır. Kuzey, kuzeydoğu ve doğuda, ova havzası Santa Monica Dağları ve Puente, Elysian ve Repetto tepeleri ile sınırlıdır. Güneydoğuda, havza Santa Ana Dağları ve San Joaquin Tepeleri ile çevrilidir. Havzanın batı sınırı, Kıta Sınır Bölgesi ile işaretlenmiştir ve kara bölümünün bir parçasıdır. Kaliforniya sınır bölgesi, kuzeybatı eğimli açık deniz sırtları ve havzaları ile karakterizedir.
Thomas Telford, İskoç kökenli mühendis, mimar ve taş ustası. Ayrıca yol, köprü ve kanal kurucusu. Kendisini bir mühendis olarak tanımlayan Telford; İngiltere'nin Shropshire bölgesinde tasarladığı yol, kanal, liman ve tünel projelerinden sonra kendi anavatanı olan İskoçya'da da birçok inşaat projesi tasarladı. Yol ve köprülerin tasarımındaki üretkenliği ile ün kazanan Telford, "Yolların Devi"(İngilizce: The Colossus of Roads) lakabıyla adlandırıldı. Kendisinin yeteneği ve geçmişteki tecrübesi göz önüne alınaraktan, 19. Yüzyılda kurulan İnşaat Mühendisleri Enstitüsü'nün ilk başkanı olarak seçildi. Ölümüne kadar, 14 yıl boyunca bu görevi icra etti.
EdiyakaranDönemi, 635 milyon yıl önce Kriyojeniyen Dönemi'nin sonundan başlayarak Kambriyen Dönemi'nin başlangıcı olan 538,8 milyon yıl öncesine kadar süren, 96 milyon yıllık jeolojik bir dönemdir. Ediyakaran Dönemi'nin başlamasıyla Proterozoyik Üst Zaman sonlanır ve Fanerozoyik Üst Zaman başlar. Adını Güney Avustralya'daki Ediacara Tepeleri'nden almıştır.
Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır. Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir. Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.
Birleşik Krallık
