İçeriğe atla

Irmak kümesi

Koordinat:Sky map 03sa 28d 13,8s; -20º 44' 40″
Irmak Kümesi
Irmak kümesi haritası.
Kaynak: Richard Powell
Gözlem verisi (Dönem J2000)
TakımyıldızIrmak
Sağ açıklık (α)03sa 28d 13,8s[1]
Dik açıklık (δ)-20° 44′ 40″[1]
En parlak üyeNGC 1232 (B)
Galaksi sayısı~200[2]
Hız dağılımı (σ)261 km/sn[3]
Özellikler
Kırmızıya kayma (z)0,005570[1]
Dikey hız ()1670 km/sn[1]
Uzaklık68,49 MIy (21 Mpc)[1]
ICM sıcaklığı~107 K (~1 keV)[2]
Bağlanma kütlesi (U)~1014 M[3] M
X-ışın akısı0,105 mCrab[2]
Katalog belirtmeleri
Eridanus GROUP • Fornax II Cluster[4] • de Vaucouleurs Group 31[5]

Irmak Kümesi, uzaklığı yaklaşık olarak 68,49 MIy (21 Mpc)olan ve güney yarımkürede yer alan çok ünlü bir gökada kümesidir. Ocak kümesi ile birlikte bu iki kümenin etrafına saçılmış birçok başka gökada grupları vardır ve bu gruplar toplu olarak sık sık "Ocak Üstkümesi" veya "Güney Üstkümesi" olarak adlandırılırlar. Bu küme, Ocak Kümesi'ne kıyasla, biraz gökadaların daha geniş bir alana yayılmış olmasından, biraz da kümenin daha uzak ve bu nedenle de Ocak Kümesi'nden daha sönük olmasından dolayı, daha az şaşırtıcıdır. Irmak Kümesi kabaca iki parçaya ayrılmıştır. Bunlar, NGC 1407 çevresindeki kuzey alt grubu ve NGC 1395 çevresindeki güney alt grubudur. Kümenin bilinen diğer adı Ocak II Kümesi'dir.

Dikkat çekici üyeler

Çubuklu sarmal gökada NGC 1300

Küme, yaklaşık olarak 73 ana gökada ile toplamda 200 gökada içerir. Gökada dağılımı yaklaşık olarak %30 eliptik veya merceksi, %70 ise sarmal veya düzensizdir.[2]NGC 1300 büyük bir çubuklu sarmal gökadadır. NGC 1371 ve NGC 1385, merkezin güneyinde iki sarmal gökadadır ve büyük bir ihtimalle yakın bir çifttirler. NGC 1395, kümenin güney yarısındaki en büyük eliptik gökadadır. NGC 1398, kümenin güney kenarında büyük bir sarmal gökadadır. NGC 1407, kümenin kuzey yarısındaki en büyük eliptik gökadadır. Bir diğer gökada ise NGC 1232'dir. Kümenin sağ tarafında yer alan bu gökada, gruptaki birçok sarmal gökadadan biridir. Bu gökada, çok sayıdaki sarmal kolları nedeniyle, kümedeki en güzel gökadalardan da biridir.

Irmak kümesi'ndeki Gökadalar

Irmak Kümesi'nin başlıca gökadaları aşağıda listelenmiştir. Listedekiler, kümenin en büyük gökadalarıdır. Bu liste, Ocak Kümesi'ne kıyasla daha uzun bir listedir. Irmak Kümesi, iki küme arasında biraz daha büyük ve biraz daha zengin olanı gibi görünmektedir.

Sütun 1: Gökada adı
Sütun 2: Mavi görünür parlaklık
Sütun 3: Gökada sınıfı: E=Eliptik; S0=Merceksi; Sa, Sb, Sc, Sd=Sarmal; SBa, SBb, SBc, SBd=Çubuklu sarmal; Sm, SBm, Irr=Düzensiz

Gökada TürParlaklık
NGC 1232SBc 10,7
IC 1898SBc 13,7
NGC 1258SBc 13,9
NGC 1297E 13,5
NGC 1300SBbc 11,2
NGC 1315S0 14,0
PGC 12680 Irr ?
NGC 1325SBbc 12,3
NGC 1332E 11,4
NGC 1345SBc 14,3
NGC 1347SBc 13,9
NGC 1353SBb 12,4
IC 1952 SBbc 13,5
IC 1953 SBc 12,7
NGC 1359SBm 13,0
Gökada TürParlaklık
NGC 1362S0 14,2
NGC 1371 SBa 11,6
NGC 1370E 13,9
IC 1962 SBd 14,8
NGC 1377S0 13,8
NGC 1385SBc 11,5
NGC 1383S0 13,8
NGC 1390SBa 14,9
NGC 1395E 10,7
NGC 1398SBab 10,5
NGC 1403E 14,1
NGC 1401S0 13,7
NGC 1400E 12,3
IC 343 S0 14,3
NGC 1407E 10,9
Gökada TürParlaklık
NGC 1412S0 14,7
NGC 1415Sa 12,8
NGC 1414SBbc 14,6
NGC 1422SBab 14,2
IC 346 S0 13,9
NGC 1426E 12,7
NGC 1439E 12,4
NGC 1440S0 12,9
NGC 1438SBa 13,3
NGC 1452Sa 12,9
NGC 1482S0 13,3
ESO 482-49 Sc 15,3
ESO 482-46 Sc 13,7
ESO 549-18 SBc 13,3
ESO 549-06 Irr 15,7
Gökada TürParlaklık
ESO 548-82 Sbc 15,4
ESO 548-79 Sa 14,8
ESO 482-35 SBab 14,2
ESO 482-32 Irr 15,9
ESO 548-70 SBcd 15,4
ESO 548-68 E 14,3
ESO 548-65 Sa 15,3
ESO 548-63 Sbc 15,1
ESO 482-17 Sab 14,9
ESO 482-11 Sbc 14,7
ESO 548-47 S0 14,1
ESO 548-44 S0 14,2
ESO 482-05 SBcd 15,2
ESO 548-34 SBc 14,6
ESO 548-33 S0 14,5
Gökada TürParlaklık
ESO 548-32 SBm 15,8
ESO 548-29 SBbc 14,3
ESO 548-28 S0 14,0
ESO 481-30 Scd 15,5
ESO 548-25 SBa 15,0
ESO 548-21 SBd 14,7
ESO 548-16 Scd 15,6
NGC 1325ASBcd 13,6
ESO 548-05 SBa 13,3
ESO 547-20 SBm 16,0
ESO 547-12 Scd 16,5
ESO 547-09 Irr 16,8
_
_
_

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e "NASA/IPAC Dış Galaksi Veritabanı". NED results for object ERIDANUS GROUP (İngilizce). 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2012. 
  2. ^ a b c d Omar, A.; Dwarakanath, K. S. (Mart 2005). "GMRT HI Observations of the Eridanus Group of Galaxies I" (PDF). Journal of Astrophysics and Astronomy. 26 (1). ss. 1-33. arXiv:astro-ph/0503536 $2. Bibcode:2005JApA...26....1O. doi:10.1007/BF02702451. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Şubat 2012. 
  3. ^ a b Willmer, C. N. A.; Rocardi, P.; da Costa, L. Nicolaci; Pellegrini, P. S. (Kasım 1989). "Studies of nearby poor clusters - The Eridanus group" (PDF). Astronomical Journal. 98 (Nov. 1989). ss. 1531-1541. Bibcode:1989AJ.....98.1531W. doi:10.1086/115236. ISSN 0004-6256. Erişim tarihi: 25 Şubat 2012. 
  4. ^ "atlasoftheuniverse.com". 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2009. 
  5. ^ Chincarini, G.; Rood, H. J.; Welch, G. A. (Mart 1975). "A re-analysis of the dynamics of the nearby groups of galaxies" (PDF). Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 170 (Mart 1975). ss. 441-445. Bibcode:1975MNRAS.170..441C. A&AA ID. AAA013.160.006. Erişim tarihi: 10 Mart 2012. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Messier 105</span> galaksi

Messier 105 Aslan takımyıldızında yaklaşık olarak 56,09 MIy (17,2 Mpc) uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır. Pierre Méchain tarafından yakınlardaki Messier 95 ve Messier 96 gökadalarını keşfetmesinden sadece birkaç gün sonra 24 Mart 1781 tarihinde keşfedildi. Başak kümesi'nde yer almayan Messier Kataloğu'ndaki en büyük eliptik gökadadır. Bu gökada, Messier tarafından doğrulanmadığı için kendi dönemindeki kataloğunun baskılarında yer almamıştır. Helen Sawyer Hogg'un bu gökadanın konumunu ve tanımını içeren Méchain'e ait bir mektup bulmasıyla, ilk yayınlanan adı olan NGC 3379 ile uyumlu olduğu anlaşıldığında kataloğa eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4631</span>

NGC 4631, Av köpekleri takımyıldızında yaklaşık olarak 38,81 MIy (11,9 Mpc) uzaklıkta bulunan ve kenardan görünen bir çubuklu sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 20 Mart 1787 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve yakınındaki NGC 4627 ile birlikte "çift ve çoklu gökadalar" kategorisi altında "çekilen ve düşen gökadalar" olarak Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Gökada, hafifçe bozulmuş şeklinin balinayı andırması nedeniyle Balina Gökadası olarak adlandırılır.

NGC 4631 Grubu Av Köpekleri ve Berenis'in Saçı takımyıldızlarında bulunan zayıf-tanımlı gökada kümesi. En parlak üyesi, Dünya'dan yan görünen sarmal gökada NGC 4631'dir.

<span class="mw-page-title-main">Saç Kümesi</span>

Saç Kümesi, 1.000'in üzerinde tanımlanmış gökada içeren büyük bir gökada kümesidir. Aslan kümesi ile birlikte Saç Süperkümesi'ni oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Ocak kümesi</span>

Uzaklığı yaklaşık olarak 62.0+5.9-5.5 MIy, olan Ocak Kümesi, 100 milyon ışık yılı içinde, Başak kümesi'nden çok daha küçük ikinci en zengin gökada kümesidir. Irmak kümesi ile birlikte, güney yarımkürede yer alan çok ünlü bir kümedir. Birbirlerine yakın görünseler de aralarında 20 milyon ışıkyılı mesafe vardır. Bu iki kümenin etrafına saçılmış birçok başka gökada grupları da vardır ve bu gruplar toplu olarak sık sık "Ocak Süperkümesi" veya "Güney Süperkümesi" olarak adlandırılırlar. Kümenin merkezinde NGC 1399 bulunur, gökyüzünde iki derecelik bir alana yayılmış gökadalardan oluşan yoğun bir çekirdeği vardır ve bu da kümeyi amatör gök bilimci için popüler bir hedef haline getirmektedir. Bu küme, ayrıca iki çok büyük gökada içermektedir. Bunlar NGC 1316 ve NGC 1365'tir. Bu gökadalar, Ocak Kümesi'ndeki diğer tüm gökadalardan daha büyüktür.

<span class="mw-page-title-main">M94 Grubu</span> Av Köpekleri ve Berenisin Saçı takımyıldızları bölgesinde gökada grubu

M94 Grubu Av Köpekleri ve Berenis'in Saçı takımyıldızları bölgesinde yaklaşık 13 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan gevşek ve geniş bir gökada grubudur. Grup, Başak Süperkümesi içerisinde bulunan pek çok gökada kümesinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">M109 Grubu</span> sarmal gökada çıkıntısı

M109 Grubu, Büyük Ayı Grupları Başak kümesi'nin bir kenarında, uzayda 20 milyon ışıkyılı büyüklüğünde bir alana yayılan, büyük bir sarmal gökada çıkıntısıdır. Muhtemelen burada iki ana grup bulunmaktadır; Büyükayı Kuzey ve Büyükayı Güney.

<span class="mw-page-title-main">M83 Grubu</span> Suyılanı, Erboğa ve Başak takımyıldızları bölgesinde bulunan bileşik gökadalar grubu

Erboğa A/M83 Grubu, Suyılanı, Erboğa ve Başak takımyıldızları bölgesinde bulunan karmaşık bir gökada grubudur. Grup, büyük olasılıkla iki alt gruptan oluşur. Erboğa A Grubu, yaklaşık olarak 11,9 MIy uzaklıktaki yakın bir radyo gökada olan Erboğa A merkezinin etrafındadır. M83 Grubu, yaklaşık olarak 14,9 MIy uzaklıkta ve karşıdan görünen bir sarmal gökada olan Messier 83 merkezi etrafındadır.

<span class="mw-page-title-main">Kılıçbalığı Grubu</span>

Kılıçbalığı Grubu, ikisi sarmal ve eliptik gökadalardan oluşan gevşek bir gökada grubu.

<span class="mw-page-title-main">Merceksi galaksi</span>

Merceksi gökada, biçimsel gökada sınıflandırma şemalarında eliptik (E) ve sarmal gökada (S) arasında yer alan bir gökada türüdür. Büyük ölçekli bir disk içermesine karşın, büyük ölçekli sarmal kollara sahip değildir. Merceksi gökadalar, yıldızlararası maddelerinin çoğunu tüketmiş veya kaybetmiş ve bu nedenle devam eden çok az yıldız oluşumuna sahip disk gökadalarıdır. Buna rağmen, disklerinde önemli miktarda toz barındırabilirler. Sonuç olarak, tıpkı eliptik gökadalar gibi çoğunlukla yaşlı yıldızlardan oluşurlar. Merceksi ve eliptik gökadalar morfolojik farklılıklarına rağmen spektral özellikler ve ölçekleme ilişkileri gibi ortak bazı özellikleri paylaşırlar. Her ikisi de, en azından evrenin yerel kısmında, pasif olarak evrimleşen erken tip gökadalar olarak kabul edilebilir. "E" gökadaları ile "S0" gökadalarını morfolojik olarak birbirine bağlayan, orta ölçekli disklere sahip "ES" gökadalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4088</span>

NGC 4088 Büyük Ayı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 42,4 MIy (13 Mpc)uzaklıkta bulunan bir ara sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 9 Mart 1788 tarihinde keşfedilmiştir. Gökada, NGC 4085 ile fiziksel olarak bir çift oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">NGC 383 Grubu</span>

NGC 383 Grubu, Balıklar takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 217,87 MIy (66,8 Mpc)uzaklıkta bulunan bir gökada grubudur ve temel olarak birkaç küçük gruptan oluşmaktadır. Beta Andromedae'nin üç derece güneyinde yer alan grup, Kahraman-Balıklar Süperkümesi'nin bir parçasıdır ve 22 üyesi olduğu tahmin edilmektedir. Arp 331 olarak bilinen gökada zinciri, bu grubun merkezinde yer almaktadır. NGC 383 Grubu, NGC 507 Grubu ile birlikte Balıklar Kümesi olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">M74 Grubu</span>

M74 Grubu Balıklar takımyıldızı yönünde bulunan küçük bir gökada kümesidir. Sarmal gökada Messier 74, grubun en parlak üyesidir. Diğer üyeler ise tuhaf sarmal gökada NGC 660 ile bazı küçük düzensiz gökadalardır. M74 Grubu, Başak Süperkümesi içinde yer alan birçok gökada grubundan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">IC 2006</span> Eliptik gökada

IC 2006, Irmak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 58,38 MIy (17,9 Mpc) uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır. Lewis A. Swift tarafından 3 Ekim 1897 tarihinde keşfedildi. Ocak kümesi içerisinde yer alır ve 35.000 ışık yılı çapıyla kümenin en küçük gökadalarından birisidir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4065 Grubu</span> gökada grubu

NGC 4065 Grubu, Berenis'in Saçı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 313,11 MIy (96 Mpc) uzaklıkta bulunan bir gökada grubudur. En parlak üyesi NGC 4065 olan grup, Saç Süper Kümesi içerisinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Cüce sarmal galaksi</span> bir sarmal gökadanın cüce türüdür

Cüce sarmal gökada, bir sarmal gökadanın cüce türüdür. Cüce gökadalar; düşük aydınlatma güçleri, küçük çapları, düşük yüzey parlaklıkları ve düşük hidrojen kütleleri ile karakterizedir. Bu tip gökadalar, düşük yüzey parlaklığına sahip gökadaların (LSB) bir alt sınıfı olarak düşünülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Saç I Grubu</span> Berenisin Saçı takımyıldızındaki gökada grubu

Saç I Grubu, Berenis'in Saçı takımyıldızında yaklaşık olarak 14,5 Mpc (47,3 Mly) uzaklıkta bulunan bir gökada grubudur. Sarmal gökadalar açısından zengin olmakla birlikte az sayıda eliptik ve merceksi gökada içeren grubun en parlak üyesi NGC 4725'tir. Saç I, daha uzakta bulunan Saç ve Aslan kümelerinin önünde yer alır ve Başak Süperkümesi'ne dahildir.

Irmak Grubu, Irmak Takımyıldızı yakınlarında yaklaşık olarak 68,49 MIy (21 Mpc) uzaklıkta bulunan gevşek bir gökada grubudur. Kırmızıya kayma değerleri, grupla ilişkili yaklaşık 200 gökada olduğunu gösterir. Bu gökadaların yaklaşık %70'i sarmal ve düzensiz tip iken, geri kalan %30'u ise eliptik ve merceksi tip gökadalardır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Süperkümesi</span> en yakın komşu gökada süperkümesi

Güney Süperkümesi, Balina, Ocak, Irmak, Saat ve Kılıçbalığı takımyıldızlarında yaklaşık olarak 19,5 Mpc (63,6 Mly) uzaklıkta bulunan yakın bir süperkümedir. İlk olarak 1953 yılında Gérard de Vaucouleurs tarafından tanımlanmıştır.

Dürbün-Turna Bulutu, Tavus, Hintli ve Dürbün takımyıldızları içerisinde bulunan bir gökada iplikçiğidir. Gök bilimci Brent Tully, The Nearby Galaxies Atlas ve ona eşlik eden The Nearby Galaxies Catalog kitaplarında bu yapıyı ilk kez tanımlamıştır.