İçeriğe atla

Irk haini

Irk haini, kişinin kendi ırkının varsayılan çıkarlarına veya refahına aykırı olduğu düşünülen tutum veya konumları desteklediği düşünülen bir kişiye yönelik aşağılayıcı bir referanstır. Örneğin, ırklararası bir ilişkinin taraflarından biri veya her ikisi "ırk haini" olarak nitelendirilebilir. Terim, 1993 yılında kurulan ve üç ayda bir yayınlanan Race Traitor dergisi ile kendisine yer buldu.[1]

Örnekler

Güney Afrika

Güney Afrika'da beyaz azınlığın münhasır siyasi güce sahip olduğu apartheid sırasında, apartheid karşıtı beyaz eylemciler hükûmet tarafından "hainler" olarak nitelendirildi.[2]

Jo Cox'un öldürülmesi

2016'da İngiliz milletvekili Jo Cox'u öldüren Thomas Mair, Cox'u beyaz ırkın "haini" olarak görüyordu. Mair ayrıca Güney Afrika'da "eski apartheid sisteminin en büyük düşmanı" olarak nitelendirdiği "beyaz liberalleri ve hainleri" eleştiren mektuplar yayınlamıştı.[3] Cox cinayetiyle suçlandıktan sonra, bir mahkeme duruşmasında adını "Hainlere ölüm, Britanya'ya özgürlük" olarak verdi.[4]

Kaynakça

  1. ^ Garvey (Kış 1993). "Change Our Name". Race Traitor (1): 126-127. 
  2. ^ "Frederik van Zyl Slabbert, white anti-apartheid leader, dies at 70". 15 Mayıs 2010. 10 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi – www.washingtonpost.com vasıtasıyla. 
  3. ^ "The slow-burning hatred that led Thomas Mair to murder Jo Cox". 23 Kasım 2016. 23 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi – www.theguardian.com vasıtasıyla. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika Cumhuriyeti</span> Güney Afrikada bir ülke

Güney Afrika Cumhuriyeti ya da daha yaygın kullanımı ile Güney Afrika, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Namibya, Botsvana, Zimbabve, Mozambik ve Esvatini oluştururken ülkenin güneydoğusunda Hint Okyanusu, güney ve güneybatısında Atlas Okyanusu bulunmaktadır. Bu ülkelerin haricinde Lesotho'da da tamamen Güney Afrika Cumhuriyeti toprakları içinde yer alan bir ülke olarak Güney Afrika ile tüm sınırlarını paylaşmaktadır. Güney Afrika'da yürütme başkenti Pretoria, yasama başkenti Cape Town, yargı başkenti Bloemfontein olmak üzere üç başkent bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nelson Mandela</span> Güney Afrika Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Nelson Rolihlahla Mandela ya da kabile adıyla Madiba, Güney Afrikalı Anti Apartheid aktivist ve Güney Afrika Cumhuriyeti'nin ilk siyahî devlet başkanı. 1994'te ilk defa tüm halkın katıldığı seçimlerde devlet başkanı seçilmiştir. Yönetimi, Apartheid'ın mirasının dağılmasına, ırkçılığı engellemeye, fakirlik ve eşitsizliğe odaklanmıştır. Siyasi görüş olarak Demokratik Sosyalist olan Mandela, Afrika Ulusal Konseyi siyasi partisinde 1990'dan 1999'a kadar parti başkanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jim Crow yasaları</span> ırksal ayırmacı yasalar

Jim Crow yasaları, 19. ve 20. yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri'nin güney eyaletlerinde çıkartılmış ırksal ayırmacı (segregationist) yerel yasalardır. Yasalar, ABD'deki yeniden yapılanma döneminde Siyahilerin elde etmiş olduğu politik ve ekonomik kazançlara karşı çıkartılmıştır. Yasalar, Afroamerikalılar ile Beyazların sosyal ve politik hayatta ayrı kurumları kullanmalarını amaçlamış ve "ayrı, ama eşit" yasal doktrini ile temellendirilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Desmond Tutu</span> Başpiskopos

Desmond Mpilo Tutu Cape Town, Güney Afrika Cumhuriyeti), apartheid karşıtı ve insan hakları aktivisti olarak yaptığı çalışmalarla tanınan Güney Afrika Anglikan Kilisesi başpiskoposu ve ilahiyatçı. 1984 yılında Nobel Barış Ödülünü kazandı. 1985'ten 1986'ya kadar Johannesburg Piskoposu ve ardından 1986'dan 1996'ya kadar Cape Town Başpiskoposu olup her iki durumda da bu mevkiye gelen ilk Siyah Afrikalı oldu. İlahiyat alanında Siyah ilahiyat kaynaklı fikirleri Afrika ilahiyatı ile birleştirmeye çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Cape Town</span> Güney Afrika Cumhuriyetinin yasama başkenti

Cape Town, Güney Afrika'daki en eski şehirdir. Halk dilinde "Anne Şehir" olarak anılmaktadır. Güney Afrika'nın yasama başkentidir ve Batı Kap eyaletinin en büyük kentidir. Şehir, Cape Town Şehri adlı Metropoliten alan'ın sadece bir parçasını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Irkçılık</span> bir ırkın bir diğerine üstünlüğüne inanmak

Irkçılık, farklı bir ırk veya etnik kökene sahip oldukları için diğer insanlara yönelik önyargı, ayrımcılık veya düşmanlıktır. Irkçılık davranışını gösteren kişiye ise ırkçı adı verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nadine Gordimer</span> Nobel Edebiyat Ödüllü, Güney Afrikalı kadın yazar

Nadine Gordimer, Johannesburg doğumlu, Güney Afrikalı yazardır. 1974'te Man Booker Ödülü'nü ve 1991'de Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanmıştır. Apartheid karşısında durmuştur. Özgürlük ve insanlık vurgusu yapmıştır. Afrika Ulusal Kongresi'nin (ANC) üyesi olarak, çok sayıda makale, deneme ve söylev kaleme almış, ırk ayrımcılığına karşı tavır almıştır. 14 Temmuz 2014'te 90 yaşında hayatını kaybetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika Komünist Partisi</span>

Güney Afrika Komünist Partisi, 1921 yılında Güney Afrika'da kurulan bir komünist partidir. SACP, ANC ve COSATU'yla birlikte üç partili ittifak içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Steve Biko</span> Güney Afrikada apartheid karşıtı aktivist (1946-1977)

Steve Bantu Biko, Güney Afrika Cumhuriyeti'nde ırk ayrımına karşı mücadele eden halk önderi, Siyah Bilinç Hareketi'nin kurucusu.

<span class="mw-page-title-main">Siyahiler</span> orta ila koyu kahverengi tenli insan ırkı

Siyahî ya da zenci, antropolojide insanların ayrıldığı ırklardan biri. Bu kavram yalnızca belirli milletleri değil, derileri siyah olan tüm insanları kapsar. Batılı devletlerde yaygın olarak kullanılan Afro (Afrikalı) ve Karayipli sözcükleri de zaman zaman Türkçede kullanılır.

Anti-Apartheid Hareketi, Güney Afrika Cumhuriyeti'nde 1960-1994 yılları arasında ırk ayrımcılığına son vermek için yürütülmüş uluslararası mücadele. 21 Mart 1960'taki Sharpeville Katliamı'ndan sonra, 1912'de kurulan ve farklı ırklardan insanlara seslenen ve Afrika Ulusal Konseyi'nden (ANC) ayrılanların "apartheid"e karşı kurdukları bu hareket, Nisan 1994'te ANC seçimi kazanıp, Nelson Mandela devlet başkanlığı koltuğuna oturduğunda sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Apartheid</span> Güney Afrikada ırk ayrımı sistemi

Apartheid, Afrika'nın güneyinde bulunan Güney Afrika Cumhuriyeti ile bu devlete bağlı Güneybatı Afrika'da (Namibya) 1948-1994 yılları arasında resmî devlet politikası olarak iktidarda bulunan Ulusal Parti hükûmeti tarafından uygulanan ve bu doğrultuda yasalar çıkartarak ırksal ayrımcılığı savunan sistemdir. Apartheid kelimesi Afrikaanca "ayrılık" anlamına gelmektedir. Bu süreç Avrupa kökenli beyazlar tarafından, baasskap adı da verilen ve beyaz ırkın diğer ırklardan üstün olduğunu savunan bir ideoloji ile yürütülmüştür.

Etnokrasi, ülke yönetiminin baskın olan etnik grubun kontrolünde olduğu ve bu kontrolün yönetimdeki grubun çıkarlarını ilerletmek için kullanıldığı sosyolojik, siyasal veya toplumsal sistemdir. Bu yönetime sahip ülkelerde yönetim organları orantısız bir şekilde baskın grubun kontrolü altındadır ve azınlık grupların çıkarları ile çatışmalar meydana gelmesi olasıdır. Bu durum sadece tek bir etnik grup ile olabileceği gibi, bazı ülkeler "poli etnokratik" olarak sınıflandırılmıştır. Bu çoklu etnokrasi durumunda genellikle iki etnik grup yönetimde baskın olurken, yönetici kişinini etnik kimliği aynı zamanda politik kimliğinin göastergesi olmaktadır. Politik sistemde Valonyalı Fransızca konuşan Valonlar ile Flandreli Felemenkçe konuşan Flamanlar gibi sadece iki grubun baskın olduğu ve bu politik sistemin iki grup arasında şekillendiği Belçika gibi ülkeler poli etnokrasi olarak tanımlanmıştır.

Linda Mvusi, Güney Afrikalı oyuncu ve mimar. Mvusi 1988 Cannes Film Festivali'nde Chris Menges tarafından yönetilen A World Apart adlı filmdeki rolü ile En İyi Kadın Oyuncu ödülünü kazandı. Mvusi Cannes Film Festivali'nde En İyi Kadın Oyuncu Ödülünü alan ilk Güney Afrikalı oyuncu oldu. Mvusi ayrıca Apartheid Museum için mimarlıkta mükemmeliyet ödülünü de paylaştı.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Kathrada</span> Güney Afrikalı siyasetçi

Ahmed Mohamed Kathrada, bilinen adıyla Kathy, Güney Afrikalı politikacı, eski politik tutsak ve ırk ayrımı önleyici eylemci.

<span class="mw-page-title-main">Afrikaner milliyetçiliği</span>

Afrikaner milliyetçiliği, 19. yüzyılın sonlarında Güney Afrika'daki Afrikanerler arasında doğan politik bir ideolojidir. İdeoloji, özellikle Boer Savaşları nedeniyle Afrikanerler arasında güçlenen İngiliz karşıtı duygulardan güçlü bir şekilde etkilenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz üstünlükçülüğü</span> ırkçı düşünce

Beyaz üstünlükçülüğü, Beyazların diğer ırklardan üstün olduğu ve bu nedenle onlara karşı baskın olması gerektiği yönündeki ırkçı inanç ve ideoloji. Günümüzdeki Neo-Nazizm gibi bazı beyaz üstünlükçüsü hareketler, Yahudilerin yanı sıra diğer ırklara karşı çıkarlar.

Nobel Ödülü, 1901'den beri Fizik, Kimya, Fizyoloji veya Tıp, Edebiyat ve Barış alanlarındaki başarılar için her yıl verilen uluslararası bir ödüldür. İktisadi Bilimler alanı ödülü 1969'dan beri verilmektedir. Nobel Ödülleri 800'den fazla kişiye verildi.

<span class="mw-page-title-main">Hendrik Verwoerd</span> 6. Güney Afrika Başbakanı

Hendrik Frensch Verwoerd veya bilinen adı ile Dr. H. F. Verwoerd, eski Güney Afrikalı siyasetçi ve Die Transvaler gazetesinin sorumlu müdürü. Apartheid hareketinin mimarı olarak bilinir. 1950 ve 1958 yılları arasında Güney Afrika'nın İçişleri Bakanı, 1958 ve 1966 yılları arasında ise ülkenin altıncı Başbakanı olarak görev yaptı. 6 Eylül 1966 tarihinde Dimitri Tsafendas tarafından bıçaklanmıştır. Groote Schuur Hastanesine getirildikten kısa bir süre sonra ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Herrenvolk demokrasisi</span> azınlıkları dışlayan hükümet sistemi

Herrenvolk demokrasisi, sadece belirli bir etnik grubun yönetime katıldığı, diğer grupların ise haklarından mahrum edildiği bir hükûmet sistemidir. Bir etnik grubun devlete hakim olduğu etnokrasi ise bununla bağlantılı bir kavramdır. "Üstün ırk" anlamına gelen Almanca Herrenvolk terimi, sömürgeciliği Avrupalıların sözde ırksal üstünlüğü ile meşrulaştıran 19. yüzyıl söyleminde kullanılmıştır. Amerika Konfedere Devletleri (1861–1865), Apartheid Güney Afrikası (1948–1994) ve Rodezya (1965–1979) herrenvolk demokrasinin tipik örnekleri olarak kabul edilir. Seçimler genellikle serbesttir, ancak oy kullanma hakkı belirli bir etnik gruba veya ırka dayalı olarak kısıtlanır ve yönetim, siyasi olarak egemen olan etnik gruba veya ırka uygun olarak şekillenir ve onun çıkarlarını yansıtır.