İçeriğe atla

Iribarren sayısı

Dökülen kırıcı.
Dökülen kırıcı.
Dalış kırıcı.
Dalış kırıcı.
Çöken kırıcı.
Çöken kırıcı.
Kabaran kırıcı.
Kabaran kırıcı.
Kırılma dalgası türleri: serbest yüzey ve kabarcık tüyleri, dalga kanalı deneyi sırasında çekilen fotoğraflardan yeniden çizilmiştir.[1]

Akışkanlar dinamiğinde, Iribarren sayısı veya Iribarren parametresi – ayrıca sörf benzerlik parametresi ve kırıcı parametresi olarak da bilinir – plajlar ve kıyı yapıları üzerindeki (kırılan) yüzey gravite dalgasının çeşitli etkilerini modellemek için kullanılan bir boyutsuz parametredir. Bu parametre, eğimli plajlarda dalga kırılmasını tanımlamak amacıyla İspanyol mühendis Ramón Iribarren Cavanilles (1900–1967) tarafından tanıtılmıştır.[2][3] Bu parametre, plajlardaki dalga kırılması türlerini; veya plajlar, dalgakıranlar ve setlerde dalga çıkışını ve yansımasını tanımlamak için kullanılır.[4][5][6]

Plaj eğim açısının sabit olduğu durumda dalga yüksekliğine göre Iribarren Sayısı'nın bir grafiği.
Plaj eğiminin sabit olduğu durumda dalga yüksekliğine göre Iribarren Sayısı (ξ0) grafiği, 7.5 derece eğim ile.

Iribarren'in çalışması, 1974 yılında Jurjen Battjes tarafından daha da geliştirilmiş ve parametreye Iribarren'in adı verilmiştir.[4][7][8]

Bu parametrenin eğimlerde kırılan dalgaların birçok yönü için önemli olması, ona özel bir ad verilmesini haklı kılmaktadır. Yazarın görüşüne göre, bu parametreyi tanıtan ve su dalgaları konusundaki bilgimize birçok değerli katkıda bulunan kişi onuruna "Iribarren sayısı" (Ir) olarak adlandırılması uygundur.

— Jurjen A. Battjes, "Surf Similarity", Proceedings of the 14th International Conference on Coastal Engineering (1974)[4]

Tanım

Genellikle Ir veya ξ olarak gösterilen Iribarren sayısı şu şekilde tanımlanır:[5]

  burada  

burada ξ Iribarren sayısıdır, yapının denize bakan eğim açısıdır, H dalga yüksekliğidir, L0 derin su dalga boyudur, T periyottur ve g yerçekimi ivmesidir. Kullanım amacına bağlı olarak, H ve T için farklı tanımlar kullanılabilir, örneğin: periyodik dalgalar için derin su dalga yüksekliği H0 veya sörf bölgesinin kenarındaki kırılma dalgası yüksekliği Hb; veya, rastgele dalgalar için, belirli bir yerdeki önemli dalga yüksekliği Hs.

Kırıcı türleri

Kırıcı türleri.

Kırılan dalga türü – dökülen, dalan, çöken veya kabaran – Iribarren sayısına bağlı olarak değişir. Battjes (1974)'e göre, düz bir plajda ilerleyen periyodik dalgalar için Iribarren sayısının iki olası tanımı vardır:

  veya  

burada H0, derin suda kıyıdan uzak dalga yüksekliğini ve Hb, dalgaların kırılmaya başladığı noktadaki dalga yüksekliğini ifade eder. Iribarren sayısına (ξ0 veya ξb) bağlı olarak kırıcı türleri yaklaşık olarak şu şekilde sınıflandırılır:[4]

kırıcı türü ξ0–aralığı ξb–aralığı
kabaran veya çöken ξ0 > 3.3 ξb > 2.0
dalan 0.5 < ξ0 < 3.3 0.4 < ξb < 2.0
dökülen ξ0 < 0.5 ξb < 0.4

Kaynakça

Dipnotlar

  1. ^ Kjeldsen, S.P. (1968), Bølge brydning, fysisk beskrivelse [Wave breaking, physical description] (Danca), Technical University of Denmark, M.Sc. thesis, 110 pp 
  2. ^ Real Academia de Ciencias Exactas, Físicas y Naturales (Spanish Royal Academy of Sciences) (2003), Relación de Académicos desde el Año 1847 hasta el 2003 (PDF) (İspanyolca), ss. 24-25, 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 25 Mayıs 2024 
  3. ^ Iribarren & Nogales (1949)
  4. ^ a b c d Battjes (1974)
  5. ^ a b Holthuijsen (2007)
  6. ^ Bruun (1984)
  7. ^ Iribarren Cavanilles, R.; Nogales y Olano, C. (1952). "Spanish practice in harbor design". Coastal Engineering Proceedings. 1(3) (13). s. 13. doi:10.9753/icce.v3.13 Özgürce erişilebilir. 25 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. 
  8. ^ Schiereck, G.J.; Verhagen, H.J. (2016). Introduction to bed, bank and shoreline protection. Delft, The Netherlands: VSSD. ISBN 978-90-6562-306-5. 28 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 

Diğerleri

  • Battjes, J.A. (1974). "Surf similarity". Proceedings 14th International Conference on Coastal Engineering. 1. ss. 466-480. doi:10.9753/icce.v14.26. 
  • Bruun, P., (Ed.) (1984), Design and construction of mounds for breakwaters and coastal protection, Developments in geotechnical engineering, 37, Elsevier, ss. xi & 39, ISBN 0-444-42391-5 
  • Goda, Yoshimi (2010), Random seas and design of maritime structures, 3rd, World Scientific, s. 213, ISBN 978-9814282406 
  • Holthuijsen, L.H. (2007), Waves in oceanic and coastal waters, Cambridge University Press, s. 242, ISBN 978-1139462525 
  • Iribarren, C.R.; Nogales, C. (1949), "Protection des ports", Proceedings XVIIth International Navigation Congress, Section II, Communication, 4, Lizbon, ss. 31-80 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türev</span> Fonksiyonun grafiğine çizilen teğetin eğimini hesaplama tekniğidir.

Matematikte türev, bir fonksiyonun tanımlı olduğu herhangi bir noktada değişim yönünü veya hızını veren temel bir kavramdır. Tek değişkenli bir fonksiyonun tanım kümesinin belli bir noktasında türevi, fonksiyonun grafiğine bu noktada karşılık gelen değerde çizilen teğet doğrunun eğimidir. Teğet doğru, tanım kümesinin bu noktasında fonksiyonun en iyi doğrusal yaklaşımıdır. Bu nedenle türev genellikle anlık değişim oranı ya da daha açık bir ifadeyle, bağımlı değişkendeki anlık değişimin bağımsız değişkendeki anlık değişime oranı olarak tanımlanır. Bir fonksiyonun türevini teorik olarak bulmaya türev alma denilir. Eğer bir fonksiyonun tanım kümesindeki her değerinde hesaplanan türev değerlerini veren başka bir fonksiyon varsa, bu fonksiyona eldeki fonksiyonun türevi denir.

Laplasyen , skaler bir alanının gradyanı alınarak elde edilen vektörün diverjansıdır. Fizikteki birçok diferansiyel denklem laplasyen içerir.

<span class="mw-page-title-main">Dalga fonksiyonu</span>

Kuantum fiziğinde dalga fonksiyonu izole bir kuantum sistemindeki kuantum durumunu betimler. Dalga fonksiyonu karmaşık değerli bir olasılık genliğidir ve sistem üzerindeki olası ölçümlerin olasılıklarının bulunmasını sağlar. Dalga fonksiyonu için en sık kullanılan sembol Yunan psi harfidir ψ ve Ψ.

Fourier dönüşümü, fizik, mühendislik ve matematikte, bir fonksiyonu, içerdiği frekansların belirtildiği bir biçime dönüştüren bir integral dönüşümüdür. Dönüşümün çıktısı, frekansa bağlı karmaşık değerli bir fonksiyondur. "Fourier dönüşümü" terimi, hem bu karmaşık değerli fonksiyon için hem de buna karşılık gelen matematiksel operasyon için kullanılmaktadır. Bu ayrımın netleştirilmesi gerektiğinde, Fourier dönüşümü bazen orijinal fonksiyonun frekans uzayında temsili olarak adlandırılır. Fourier dönüşümü, bir müzik akorunun sesini, onu oluşturan tonlara ayrıştırmaya benzer.

<span class="mw-page-title-main">Beta dağılımı</span>

Olasılık kuramı ve istatistikte, beta dağılımı, [0,1] aralığında iki tane pozitif şekil parametresi ile ifade edilmiş bir sürekli olasılık dağılımları ailesidir. Çok değişkenli genellemesi Dirichlet dağılımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gamma dağılımı</span>

Olasılık kuramı ve istatistik bilim dallarında gamma dağılımı iki parametreli bir sürekli olasılık dağılımıdır. Bu parametrelerden biri ölçek parametresi θ; diğeri ise şekil parametresi k olarak anılır. Eğer k tam sayı ise, gamma dağılımı k tane üstel dağılım gösteren rassal değişkenlerin toplamını temsil eder; rassal değişkenlerin her biri nin üstel dağılımı için parametre olur.

<span class="mw-page-title-main">Üstel dağılım</span>

Olasılık kuramı ve istatistik bilim dallarında üstel dağılımı bir sürekli olasılık dağılımları grubudur. Sabit ortalama değişme haddinde ortaya çıkan bağımsız olaylar arasındaki zaman aralığını modelleştirirken bir üstel dağılım doğal olarak ortaya çıkar.

Genelleştirilmiş Pareto dağılımı ailesi, olasılık kuramı ve istatistik bilim dallarında geliştirilen ve özellikle iktisat incelemelerinde gelir ve servet dağılımı analizi için kullanılan iki parametreli Pareto dağılımının daha geliştirilmiş üç parametreli bir şekli olur. Bu dağılım da sürekli olasılık dağılımıdır

Boşluğun empedansı elektromanyetikte başta anten hesapları olmak üzere çeşitli hesaplarda kullanılan bir sabittir. MKS sisteminde birimi ohm dur. (Ω).Tanımı;

<span class="mw-page-title-main">Laguerre polinomları</span>

Laguerre polinomları, matematikte adını Edmond Laguerre'den almıştır. Kanonik (benzer) adlandırma Laguerre denklemi'dir:

Bir elektromanyetik dalganın yayılma sabiti, verilen yönde yayılan dalganın genliğindeki değişimin bir ölçüsüdür. Ölçülen nicelik bir elektrik devresindeki gerilim veya akım olabileceği gibi elektrik alan veya akım yoğunluğu gibi bir alan vektörü de olabilir. Yayılma sabiti metre başına değişimin bir ölçüsü olmasının yanı sıra boyutsuz bir niceliktir.

<span class="mw-page-title-main">İletim hattı</span>

İletim hattı, elektronik ve haberleşme mühendisliğinde, akımın dalga karakteristiğinin hesaba katılmasını gerektirecek kadar yüksek frekanslarda, radyo frekansı, alternatif akımın iletimi için tasarlanmış özel kablo. İletim hatları radyo vericisi, alıcısı ve bunların anten bağlantıları, kablolu televizyon yayınlarının dağıtımı ve bilgisayar ağları gibi yerlerde kullanılır.

Saçılma parametreleri veya S parametreleri, sürekli hâlde elektrik sinyalleri ile uyarılmakta olan lineer elektrik devrelerinin davranışlarını tanımlayan parametreler. S parametreleri elektrik mühendisliği, elektronik mühendisliği, haberleşme sistemleri ve özellikle mikrodalga mühendisliğinde kullanılır.

Fizikte Planck kütlesi (mP), Planck birimleri olarak bilinen doğal birimler sisteminde kütle birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Parabolik yörünge</span> Dış merkezliği 1 olan yörüngeler

Parabolik yörünge veya kaçış yörüngesi, dış merkezliği 1 olan yörüngelerdir. Yörünge üzerinde bulunan cismin hızı kaçış hızına eşittir ve dolayısıyla herhangi bir gezegenin yer çekimsel kuvvetinden kurtulabilirler. Yörünge üzerindeki cismin hızı arttırıldığı takdirde, hiperbolik yörüngeye geçer.

Dalga vektörü, fizikte dalgayı ifade etmemize yardımcı olan vektördür. Herhangi bir vektör gibi, yöne ve büyüklüğe sahiptir. Büyüklüğü dalga sayısı ve açısal dalga sayısıdır. Yönü ise genellikle dalga yayılımının yönüdür. İzafiyet kuramında, dalga vektörü, aynı zamanda dört vektör olarak tanımlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Stres-enerji tensörü</span>

Stres-enerji tensörü, fizikte uzayzaman içerisinde enerji ve momentumun özkütle ve akısını açıklayan, Newton fiziğindeki stres tensörünü genelleyen bir tensördür. Bu, maddedinin, radyasyonun ve kütleçekimsel olmayan kuvvet alanının bir özelliğidir. Stres-enerji tensörü, genel göreliliğin Einstein alan denklemlerindeki yerçekimi alanının kaynağıdır, tıpkı kütle özkütlesinin Newton yerçekiminde bu tip bir alanın kaynağı olması gibi.

<span class="mw-page-title-main">Logaritmik ortalama</span>

Matematikte logaritmik ortalama, iki pozitif gerçek sayının farkının bu sayıların doğal logaritmalarının farkına oranı olarak tanımlanır. Bu hesaplama, ısı ve kütle transferi içeren mühendislik problemlerinde kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Dize titreşimi</span>

Bir dizedeki (tel) [[titreşim]] bir ses dalgasıdır. Rezonans titreşen bir dizenin sabit frekanslı, yani sabit perdeli bir ses üretmesine neden olur. Telin uzunluğu veya gerginliği doğru şekilde ayarlanırsa üretilen ses bir [[müzik tonu]] olur. Titreşimli teller gitar, [[Viyolonsel|çello]] ve piyano gibi yaylı çalgıların temelini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Ursell sayısı</span>

Akışkanlar dinamiğinde, Ursell sayısı, bir akışkan tabakasındaki yüzeysel ağırlık dalgalarının nonlineerlik derecesini belirten bir boyutsuz parametredir. Bu terim, 1953 yılında önemini tartışan Fritz Ursell'in adıyla anılmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.