İçeriğe atla

Irak başbakanı

Irak Cumhuriyeti Başbakanı
Görevdeki
Muhammed Şiya es-Sudani

27 Ekim 2022 tarihinden beri
Resmî ikametCumhuriyet Sarayı, Bağdat, Irak
AtayanCumhurbaşkanı
Görev süresiDört yıllık dönem, yenilenebilir[1]
Oluşum11 Kasım 1920
İlk sahibiAbdurrahman el-Gilani
MaaşYıllık 96.000 $[2]
Websitesihttps://www.pmo.iq/pme/indexe.htm

Irak başbakanı, Irak hükûmetinin başıdır. Irak Anayasası'nın koyduğu hükümler gereğince; Irak vatandaşı olan Şii Müslümanların arasından seçilir. Mevcut başbakan, 27 Ekim 2022 tarihinden beri Muhammed Şiya es-Sudani'dir.

Tarihçe

Başbakan aslen atanmış bir makamdı, devlet başkanına bağlıydı ve Irak Parlamentosunun nominal lideriydi. Yeni kabul edilen anayasaya göre başbakan, ülkenin aktif yürütme organıdır. Nuri el-Maliki, 21 Nisan 2006'da başbakan olarak seçildi.[3][4] 14 Ağustos 2014'te el-Maliki, Haydar el-İbadi'nin yerine geçmesine izin vermek için Irak başbakanlığı görevinden istifa etmeyi kabul etti.[5] 25 Ekim 2018'de Adil Abdülmehdi, 2018 seçimlerinden beş ay sonra yemin ederek göreve başladı.[6] Abdülmehdi 2019'da görevinden istifa etti. Abdülmehdi, ülkedeki siyasi anlaşmazlık nedeniyle bir kez daha bu kez geçici başbakan olarak atandı.[] Abdülmehdi'nin yerine 7 Mayıs 2020'de meclis tarafından onaylanan Mustafa el-Kazimi getirildi.[7] El-Kazimi'nin yerine 2021 Irak parlamento seçimlerinden sonra es-Sudani getirildi.

Atanma

Temsilciler Meclisi; cumhurbaşkanını, yardımcılarını ve Bakanlar Kurulu başkanını seçer. Cumhurbaşkanlığı Konseyi daha sonra içinden bir başbakanı oybirliğiyle seçer. Buna göre, Cumhurbaşkanlığı Konseyi iki hafta içinde görev için bir aday üzerinde anlaşmak zorundadır. Bunu başaramazsa, başbakanı belirleme sorumluluğu Parlamentoya geri döner. Bu durumda, Temsilciler Meclisi adaylığı salt çoğunlukla onaylamalıdır. Başbakan bir ay içinde kendi Bakanlar Kurulunu aday gösteremezse, Cumhurbaşkanlığı Konseyi başka bir başbakan seçer.

Doğrudan bağlı kurumlar

Irak Terörle Mücadele Bürosu doğrudan başbakana rapor verir. Irak TMB, tüm Irak Özel Operasyonel Kuvvetleri içeren bir oluşum olan Irak Terörle Mücadele Komutanlığını yönetir. 30 Haziran 2009 itibarıyla, Irak TMB'yi ayrı bir bakanlık yapmak için bir yıldır devam eden bir mevzuat vardı.[8]

İkamet

El-Zakura Binası, Bağdat (2019)

Başbakanlık ofisi Bağdat'taki el-Zakura Binası'nda bulunur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Iraqi lawmakers pass law to block Maliki from third term". Reuters. 6 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2018. 
  2. ^ "Names and figures .. salaries of the heads of the world". 12 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Iraq parliament elects new leaders 15 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CNN, 22 April 2006
  4. ^ Maliki endorsed as new Iraqi PM 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC News, 22 April 2006
  5. ^ "Maliki gives up Iraq PM job to rival". www.aljazeera.com. Al Jazeera and agencies. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Prime Minister Abdul-Mahdi sworn in with 14 ministers, so far". Rudaw.net. 16 Haziran 2015. 24 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018. 
  7. ^ "Mustafa al-Kadhimi sworn in as prime minister of Iraq". Rudaw (İngilizce). 7 Mayıs 2020. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020. 
  8. ^ Montrose Toast, Iraqi Counter Terrorism Bureau 26 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 30 June 2009

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cumhurbaşkanlığı Kabinesi</span> Türkiye Cumhuriyetinin yürütme organı

Cumhurbaşkanlığı Kabinesi, Hükûmet veya Kabine, Türkiye'de Cumhurbaşkanının başkanlık ettiği ve tüm bakanların bir araya gelip kararlar aldığı kuruldur. Her bakan, kendi bakanlığını ilgilendiren iş ve emri altındaki kamu personelinin yerine getirdikleri işlem ve eylemlerinden sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan başbakanı</span> Ermenistanın hükûmet başkanı

Ermenistan başbakanı, hükûmetin başıdır ve Ermenistan Hükûmeti içindeki en kıdemli bakandır. Anayasa tarafından verilen yetkiye göre "hükûmetin politikasının ana yönlerini belirlemesi, hükûmetin faaliyetlerini yönetmesi ve üyelerinin çalışmalarını koordine etmesi" gerekmektedir. Ayrıca anayasaya göre başbakan, ülkenin savunma politikasının ana yönlerini belirleyen Güvenlik Konseyine başkanlık eder; dolayısıyla başbakan fiilen Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır. Yeni 2015 anayasasına göre, başbakan Ermenistan siyasetindeki en güçlü ve etkili kişidir. Başbakan, Ulusal Meclisin oyu üzerine Ermenistan cumhurbaşkanı tarafından atanır. Başbakan, parlamentoda güvensizlik oyu ile görevden alınabilir. 2015 yılında yapılan anayasa referandumunda vatandaşlar Ermenistan'ın parlamenter cumhuriyete dönüştürülmesi lehinde oy kullandı.

2011 Irak protestoları, Irak'ta Irak Savaşı'nın başladığı 2003 yılından beridir süren şiddetin ortasında gerçekleşen 2010-2011 Arap dünyası protestolarının bir parçası olan protesto gösterileri. Gösterilerde 6 kişi öldü, 140 kişi yaralandı.

<span class="mw-page-title-main">Irak Temsilciler Meclisi</span> Irakın yasama organı

Temsilciler Meclisi, genellikle basitçe Parlamento olarak anılır, Irak Cumhuriyeti'nin tek meclisli yasama organıdır. 2020 itibarıyla 329 sandalyeden oluşuyor ve Bağdat'ta Yeşil Bölge'de bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan başbakanı</span> Bulgaristanın hükûmet başkanı

Bulgaristan başbakanı Bulgaristan hükûmetinin başıdır. Başbakan, Bulgaristan Ulusal Meclisi olarak bilinen Bulgar parlamentosunda siyasi bir koalisyonun lideri ve kabinenin lideridir.

<span class="mw-page-title-main">Haydar el-İbadi</span> Eski Irak Başbakanı

Haydar Cevad Kazım el-İbadi Iraklı siyasetçi. Cumhurbaşkanı Fuad Masum tarafından 11 Ağustos 2014 tarihinde Irak Başbakanlığı için aday gösterildi. 8 Eylül 2014 tarihinde Irak Başbakanı olarak atandı.

<span class="mw-page-title-main">Jean Castex</span> 101. Fransa başbakanı

Jean Castex, Fransız siyasetçi. 3 Temmuz 2020'de Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından Fransa Başbakanı olarak atandı.

<span class="mw-page-title-main">Keith Rowley</span> Trinidad ve Tobago başbakanı

Keith Christopher Rowley, Trinidad ve Tobago'nun mevcut Başbakanı. Eylül 2015'ten bu yana görev yapıyor. Mayıs 2010'dan bu yana Halkın Ulusal Hareketini (PNM) yönetti ve 2010-2015 yılları arasında Muhalefet Lideriydi. 1991 yılından beri Diego Martin West'den Temsilciler Meclisi Üyesi olarak görev yapıyor. Jeokimya alanında uzmanlaşmış jeoloji alanında doktora eğitimini alan bir volkanolog'tur.

<span class="mw-page-title-main">Irak cumhurbaşkanı</span> Irakın devlet başkanı

Irak cumhurbaşkanı, Irak'ın devlet başkanıdır. Irak cumhurbaşkanı "Anayasaya bağlılığı ve Irak'ın bağımsızlığını, egemenliğini, birliğini, topraklarının anayasanın hükümlerine uygun olarak korunmasını" garanti eder. Irak Anayasası'nın koyduğu hükümler gereğince; Irak cumhurbaşkanı, Irak vatandaşı olan Kürtlerin arasından, Temsilciler Meclisi tarafından üçte iki çoğunlukla seçilir ve cumhurbaşkanının görev süresi dört yıllık iki dönem ile sınırlıdır. Cumhurbaşkanı, Temsilciler Meclisi tarafından kabul edilen anlaşmaları ve yasaları onaylamaktan, başbakanın tavsiyesi üzerine af çıkarmaktan ve "törensel ve onursal amaçlarla Silahlı Kuvvetlerin Yüksek Komutanlığı görevini" yerine getirmekten sorumludur. 2000'lerin ortalarından bu yana cumhurbaşkanlığı, Ekim 2005'te kabul edilen anayasaya göre Irak cumhurbaşkanı, ülke içinde önemli bir güce sahip olmadığı için büyük ölçüde törensel ve sembolik bir makamdır. Parlamenter sistemin 'cumhurbaşkanlığı, devlet başkanlığı'' sınırlarına uygun bir makamdır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan başbakanı</span> Gürcistanın hükûmet başkanı

Gürcistan başbakanı, Gürcistan Parlamentosu tarafından seçilip Gürcistan devlet başkanı tarafından atanan Gürcistan Bakanlar Kurulunun en kıdemli bakanıdır. Gürcistan Hükûmeti Başkanının resmi unvanı tarih boyunca değişmiştir, ancak liderin görev ve işlevleri sadece marjinal olarak değişmiştir. Gürcistan'ın ilk başbakanı Noe Ramişvili'dir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye cumhurbaşkanı yardımcısı</span> Türkiyede bir resmî makam

Türkiye cumhurbaşkanı yardımcısı, Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanından sonra devlet protokolünde 2. sırada yer alan makamdır. Cumhurbaşkanlığı Kabinesi üyesidir. Makam, 16 Nisan 2017'de gerçekleştirilen anayasa değişikliği referandumu ile oluşturuldu ve 2018'deki cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra yeni cumhurbaşkanının 9 Temmuz 2018'de göreve başlamasıyla yürürlüğe girdi.

<span class="mw-page-title-main">Adil Abdülmehdi</span>

Adil Abdülmehdi el-Müntefiki, Iraklı politikacı, ekonomisttir. Abdülmehdi, Şii bir parti olan Irak İslam Devrim Konseyi'nin 1982 ve 2017 yılları arasında üyesi olmuştur. Merkezi eskiden İran'da bulunmuş partinin Amerika Birleşik Devletleri ile Saddam Hüseyin hükûmetine karşı çıkmış ABD destekli Irak Ulusal Kongresi ve Kürtler gibi gruplara karşı politikalar izlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mesrur Barzani</span> Kürdistan Bölgesel Yönetiminin başbakanı.

Mesrur Barzani Kürt siyasetçi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başbakanı. Kürdistan Demokrat Partisinin bir üyesidir. Mesut Barzani'nin oğlu ve Kürdistan Bölgesi'ndeki Kürdistan Bölgesi Güvenlik Konseyi eski başkanıdır. 10 Temmuz 2019'da, Kürdistan Parlamentosu'ndaki 97 milletvekilinden aldığı 88 oyla Kürdistan Bölgesel Yönetimi 9. kabinesinin Başbakanı olarak yemin ederek görevine başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fethi Başağa</span> Libyalı siyasetçi

Fethi Ali Abdüsselam Başağa, kısaca Fethi Başağa veya Fethi Ali Paşa olarak bilinen, şu anda Libya'nın geçici başbakanı olarak görev yapan bir Libyalı politikacıdır. 2018-2021 yılları arasında içişleri bakanı olarak görev yapmıştır.

Kamboçya başbakanı, Asya ülkesi Kamboçya'da 1945 yılından bu yana hükûmetin başında yer alan kişiye verilen unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa el-Kazımi</span> Iraklı siyasetçi

Mustafa el-Kazımi, Iraklı siyasetçi. Irak Ulusal İstihbarat Servisi eski Başkanı. 9 Nisan 2020 tarihinde Irak'ta hükûmeti kurmakla görevlendirildi. 7 Mayıs 2020 tarihinde Irak Temsilciler Konseyi'nden güvenoyu alarak Irak Başbakanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Fetih İttifakı</span> Irakta bir siyasi ittifak

Fetih İttifakı, Irak'ta 2018 genel seçimlerine katılmak için kurulan siyasi bir koalisyondur. Ana bileşenler, 2014'ten 2017'ye kadar IŞİD'i yenmek için Irak Ordusu ile birlikte savaşan Iraklı Şii Müslümanlardan oluşan ve devlet destekli bir şemsiye örgüt olan Halk Seferberlik Güçleri'nde yer alan gruplardır. İttifak, Bedir Örgütü lideri Hadi el-Emiri tarafından yönetiliyor.

2022 Irak parlamentosu saldırısı, 27 Temmuz 2022'de Iraklı Şii din adamı Mukteda es-Sadr'ı destekleyen yüzlerce Iraklı gösterici, Irak'ın başkenti Bağdat'taki Yeşil Bölge'de bulunan Irak Temsilciler Meclisi binasını bastı. Sadrcılar tarafından, "Aşure Devrimi"(Arapça: ثورة محرم الحرام) veya "Muharrem Devrimi" olarak bilinen fırtına Sadr hareketine karşı çıkan Şii güçlerin, Muhammed Şia' Al Sudani'nin Irak başbakanlığı görevine aday gösterilmesiyle ilgili haberler sızdırıldıktan sonra ardından sızdırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Şiya es-Sudani</span> Iraklı siyasetçi

Muhammed Şiya Sabbar es-Sudani 27 Ekim 2022'den beri Irak başbakanı olarak görev yapan Iraklı bir siyasetçidir. Başbakanlık görevinden önce sanayi ve madenler bakanı, çalışma ve sosyal işler bakanı, ticaret bakanı vekili, maliye bakanı vekili, göç ve yerinden rdilenler bakanı vekili, tarım bakanı vekili ve insan hakları bakanı olarak çeşitli bakanlık görevlerinde bulunmuştur. 2009-2010 yıllarında Meysan valisi olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sri Lanka başbakanı</span> Sri Lankanın hükûmet başkanı

Sri Lanka Demokratik Sosyalist Cumhuriyeti başbakanı, bakanlar kurulundaki en kıdemli parlamento üyesidir. Sri Lanka'nın yürütme organında anayasal yürütmenin başı olan cumhurbaşkanından sonra en güçlü ikinci pozisyondur. Kabine, politikaları ve eylemleri için parlamentoya karşı kolektif olarak sorumludur. Başbakanın yetkileri ve işlevleri, makamın 1947'de oluşturulmasından bu yana birkaç kez değişmiştir.