İçeriğe atla

Irak Ulusal Müzesi

Koordinatlar: 33°19′42″K 44°23′07″D / 33.32833°K 44.38528°D / 33.32833; 44.38528
Irak Ulusal Müzesi
المتحف العراقي
Harita
Açılış1926
KonumBağdat, Irak
Koordinatlar33°19′42″K 44°23′07″D / 33.32833°K 44.38528°D / 33.32833; 44.38528
Koleksiyon boyutu170.000+ eser
Resmî sitewww.iraqmuseum.org[1]

Irak Ulusal Müzesi (Arapça: المتحف العراقي) Irak'ın başkenti Bağdat'da yer alan bir müzedir. Mezopotamya uygarlıklarına dair çok önemli eserlerin sergilendiği müze 2003 yılında Irak’ın işgalinin ardından ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından yağmalanmıştır. Irak Başbakanı Nuri El Maliki tarafından 23 Şubat 2009 tarihinde yeniden açıldığında bünyesindeki eserlerin yarısından fazlasının çalınmış olduğu ortaya çıkmıştır. Eserlerin yeniden müzeye kazandırılması için Birleşmiş Milletler başta olmak üzere çok sayıda kuruluş çalışmalar yürütmektedir.

Kuruluşu

Müze İngiliz gezgin ve yazar Gertrude Bell tarafından oluşturulmuş ve ölümünden hemen önce 1926 yılında açılmıştır. İlk ismi Bağdat Arkeoloji Müzesi'dir.

Eserler

Bölgenin tarihinin zenginliğinin bir yansıması olarak müzede dünyada çok önemli sayılan çok sayıda eser bulunmaktadır. Mezopotamya'nın 5 bin yıllık tarihine dair sayısız eser müzede sergilenmektedir.

Yakın tarihçesi

Müze Körfez Savaşı sırasında saldırılardan zarar görmemesi için kapatılmış ve sonrasında ancak 28 Nisan 2000 günü Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in doğumgünü nedeniyle açılmıştır.

Yağmalanması

Ana madde: Irak Savaşı

2003 yılındaki Irak'ın işgalinden önce çeşitli uzmanlar ABD Savunma Bakanlığı Pentagon ve İngiltere hükûmetine başvurarak olası savaşta kültür varlıklarının ve müzenin güvenliğinin sağlanmasını talep ettiler. Savaş sırasında işgal edilen Bağdat'ta süren çatışmalar müze civarında da yaşanmıştır. ABD Silahlı Kuvvetleri mensuplarının iddialarına göre müze içinde mevzilenen Irak askerlerinin püskürtülmes için binaya saldırılmış ve bina ele geçirilmiştir.[2]

Bu tarihten sonra özellikle müze yetkilileri savaştan dolayı kaçmak durumunda olduğundan müzede yoğun yağma, talan ve hırsızlık olayı yaşanmıştır. Müze yetkililerine göre yağmacılar müzedeki en görkemli eserlere gözlerini dikmişler ve bunları çalmışlardır. 5 bin yıldan eski Sümer vazosu olan Varka, yine en az 5 bin yaşındaki Akadlardan kalma Uruk heykeli yağmalanmıştı.[3]

Yağmalanan en önemli eserlerden bir tanesi olan 4.400 yıllık Sümer kralı Entemena'nın başsız heykeli ABD'de ele geçirilmiştir.[4]

Yağmaya tepkiler

ABD hükûmeti Bağdat'ın işgal edilmesinin ardından müzenin güvenliğini almamakla suçlanmıştır.[5] Yağma üzerine ABD Başkanının Kültürel Danışmanları Gary Vikan ve Richard S. Lanier durumu protesto ederek görevlerinden istifa etmiştir.[6] Yağmaya karşı en önemli tepkilerden birisini Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac vermiş ve 16 Nisan 2003 günkü açıklamasında müzenin yağmalanmasını insanlığa karşı bir suç olarak nitelendirmiştir. ABD yetkililerinden General Richard Myers sürmekte olan savaşta insanların ölmekte olduğu bir dönemde başka önceliklerinin olduğunu belirtmiş, Savunma Bakanı Donald Rumsfeld yaşanan yağmanın talihsiz olduğunu ancak bunun savaş planlarının hatası olarak değerlendirilmemesi gerektiğini savunmuş, Dışişleri Bakanı Colin Powell ise çalınan eserlerin müzeye iadesi için çalışılacağını ifade etmiştir.

Yağmalanan eserlerin iade edilme çabaları

UNESCO 17 Nisan 2003 tarihinde Paris'te yaptığı acil toplantıda yağmada çalınan eserlerin dünya çapında antik eser camiası tarafından takip edilmesini gündeme alır. 7 Mayıs 2003 tarihinde ülke çapında yapılan araştırma ve aramalarda müzeden çalınmış eser yakalanır. Arıca yağmalanan eserlerin iade edilmesi için çıkartılan af ve ödül sistemi sayesinde çok sayıda eser iade edilir. Müzenin güvenliğinin sağlanmasına rağmen Irak'daki tarihi kazı alanlarının güvenliğinin alınmaması nedeniyle birçok tarihî eserin yurtdışına çıkartıldığı sanılmaktadır.

Savaş sonrası dönem

26 Ağustos 2006 tarihinde müzenin yöneticisi Dr. Donny George Youkhanna Suriye'ye ve sonrasında ABD'ye kaçar. Irak'da son dönemde artan İslami anlayışa dayanamadığını açıklayan uzman, müzede sadece İslami eserlerin kalması yönünde bir tasfiye yapılmak istendiğini belirtir.[7]

9 Haziran 2009 tarihinde müzedeki eserler İtalya'nın girişimleriyle sanal müze kapsamında internet ortamında sergilenmeye başlanır.[8]

Yeniden açılış

Müze kapılarını halka açmamış, sadece birkaç kez çeşitli siyasilerin gezmesi için açılmıştır. İlk açılış 3 Temmuz 2003 günü ABD yetkilisi Paul Bremer için yapılmıştır. 23 Şubat 2009 tarihindeki açılış ise Irak Başbakanı El Maliki şerefine yapılmıştır.[9] Müze yetkilileri ve uzmanlar müzeye yatırım yapılmadığını ve henüz açılmaya hazır olmadığını belirtmişlerdir.

Kaynakça

  1. ^ 15 Ağustos 2010 itibarıyla geçici olarak hizmet vermemektedir
  2. ^ Ocak 2005 tarihli Matthew Bogdanos makalesi 13 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi Marine Corps Gazette (İngilizce), 15 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  3. ^ 21 Mart 2007 tarihli 17 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Newsweek haberi (İngilizce), 15 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  4. ^ 26 Temmuz 2006 tarihli 15 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The New York Times haberi (İngilizce), 15 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  5. ^ 18 Nisan 2003 tarihli 5 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Deutsche Welle haberi (İngilizce), 15 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  6. ^ 18 Nisan 2003 tarihli 12 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC haberi (İngilizce), 15 Ağustos tarihinde erişilmiştir
  7. ^ 26 Ağustos 2006 tarihli 7 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC haberi (İngilizce), 15 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  8. ^ 9 Haziran 2009 tarihli Ansa.it haberi 22 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 15 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  9. ^ 24 Şubat 2009 tarihli 8 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. El Cezire haberi (İngilizce), 15 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çok Uluslu Güç - Irak</span>

Çokuluslu Güç (Irak) Irak Savaşı’nın ardından Irak’ın işgal edilmesinde görev alan ve komutasının ABD’de olduğu silahlı kuvvet. Kuvvet, 15 Mayıs 2004 tarihinde ülkedeki işgalin denetimini Combined Joint Task Force 7 adlı yapıdan almış ve 1 Ocak 2010 tarihinde de ABD Silahlı Kuvvetlerine teslim etmiştir.

Irak Direnişi ABD Silahlı Kuvvetleri öncülüğündeki yabancı silahlı kuvvetler tarafından gerçekleştirilen Irak’ın işgalinin ardından işgal kuvvetlerine, işgal kuvvetlerinin sayesinde iktidara gelmiş olan yönetime karşı silahlı mücadele yürüten, destek veren Iraklı ve yabancı tüm unsurları kapsar. Direniş, ABD önderliğindeki Çokuluslu Güç birliklerinin yanı sıra, iş birliği yaptığı gerekçesiyle diğer Iraklı gruplarla da savaşmaktadır. Direniş, çeşitli farklı taktikler kullansa da asimetrik savaş gereğince genelde gerilla taktiklerine başvurmaktadır.

Irak ambargosu, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından Irak'a yönelik uygulanan ekonomik ve ticarî yaptırımların toplamıdır. Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesinden dört gün sonra 6 Ağustos 1990 tarihinde yürürlüğe konan yaptırımlar Körfez Savaşından sonra da sürmüş, 22 Mayıs 2003 günü Irak Savaşının ardından ülkenin işgal edilip Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesiyle yürürlükten kaldırılmıştır. Ambargonun açıklanan temel amacı Kuveyt'i işgal eden Irak Silahlı Kuvvetlerinin bu ülkeden çekilmesi olsa da, sonradan Kuveyt hükûmetinin talebi gereğince savaş tazminatının ödenmesi ve varolduğu iddia edilen kitlesel imha silahlarının tasfiye edilmesini sağlamak için tehdit unsuru olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kellogg Brown & Root</span> Amerikan mühendislik, tedarik ve inşaat şirketi

Kellogg Brown & Root (KBR), Houston merkezli ABD kökenli mühendislik, inşaat ve güvenlik şirketi. Halliburton'a bağlı bir M. W. Kellogg Co olarak varlığını sürdüren şirket Brown & Root ile birleşerek KBR adını almıştır. Vietnam Savaşı ve Irak Savaşı sırasında ABD Silahlı Kuvvetlerinin önemli ihalelerini almıştır.

Nijer uranyum iddiaları, Irak'daki Saddam Hüseyin rejiminin nükleer silah geliştirme amacıyla girişimlerde bulunduğuna dair İtalyan İstihbarat Teşkilatı SISMI tarafından ortaya atılan ve sahte belgelere dayandırılan iddiaları kapsar. Buna göre Birleşmiş Milletler ambargosu altındaki Irak'ın Nijer'den toz halinde uranyum almak istediği öne sürülür.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1441 sayılı kararı, 8 Kasım 2002 tarihinde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından alınan ve Irak'taki Saddam Hüseyin rejiminin daha önce alınan kararların gereği olarak silahsızlanma yükümlülüklerini getirmesi için son uyarı niteliğini taşıyan karardır.

<span class="mw-page-title-main">Jessica Lynch</span> Amerikalı Mor Kalp Nişanı sahibi

Jessica Dawn Lynch ABD Silahlı Kuvvetleri İstihkâm Kolordusuna bağlı eski onbaşı. Lynch 2003 yılında Irak’ın işgaline katılmış ve 23 Mart 2003 tarihinde bağlı bulunduğu birlik pusuya düşürüldüğünde Irak Ordusuna bağlı kuvvetler tarafından yaralı ele geçirilmiştir. 1 Nisan günü ABD Özel Kuvvetlerine bağlı askerler tarafından kurtarılmış ve kurtarılışı basında büyük yankı uyandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Firdevs Meydanı Olayı</span>

Firdevs Meydanı Olayı, 2003 yılındaki Irak’ın işgali sırasında başkent Bağdat'taki Firdevs Meydanındaki Saddam Hüseyin heykelinin ABD Silahlı Kuvvetlerine bağlı askerlerin öncülüğünde sökülmesi ve tahrip edilmesidir. Olayın siyasi ve simgesel önemi büyüktür. Olayın ardında ABD tarafından tezgâhlanan bir siyasi oyun olduğu iddiaları dile getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Irak Savaşına karşı protestolar</span>

Irak Savaşına karşı protestolar, 2002 yılında başlayarak 2003 yılındaki Irak’ın işgali sırasında ve sonrasında dünya çapında eş zamanlı olarak düzenlenen kitlesel eylemlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Bağdat Muharebesi (2003)</span>

Bağdat Muharebesi ya da Bağdat'ın işgali, 2003 yılı Nisan ayı başlarında Irak’ın işgali kapsamında başkent Bağdat'ın yoğunluklu olarak ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından askeri olarak işgal edilmesini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">2004 Irak KBR konvoyu pusu olayı</span>

2004 Irak KBR konvoyu pusu olayı, ağırlıklı olarak ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından gerçekleştirilen Irak’ın işgalinin ardından 9 Nisan 2004 günü Irak Direnişi mensupları tarafından Bağdat Uluslararası Havaalanı yakınlarındaki ABD kökenli Kellogg Brown & Root (KBR) firmasına ait askerî lojistik konvoyuna düzenlenen saldırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Um Kasr Muharebesi</span>

Um Kasr Muharebesi, 2003 yılında Irak'ın işgali sırasında 21-25 Mart 2003 tarihleri arasında gerçekleşen ilk büyük muharebedir. İşgalin başlamasından sonra önemli bir liman olan Um Kasr ABD, Birleşik Krallık ve Polonya Silahlı Kuvvetleri tarafından ele geçirilmeye çalışıldı. İşgalci kuvvetler Um Kasr'da bir direnişle karşılaştılar.

<span class="mw-page-title-main">I. Felluce Muharebesi</span>

I. Felluce Muharebesi, 2003 yılındaki Irak’ın işgalinin ardından ABD Silahlı Kuvvetlerinin 2004 yılı Nisan ayında Irak Direnişi'nin elinde bulunan Felluce şehrini almaya çalıştığı başarısız askeri girişimdir.

Hayfa Caddesi Olayı, Irak’ın işgal edilerek Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinden sonra 12 Eylül 2004 tarihinde Bağdat'taki Hayfa Caddesinde meydana gelen ve çok sayıda sivilin yanı sıra bir basın mensubunun ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından öldürüldüğü olaydır.

<span class="mw-page-title-main">Tommy Franks</span> Amerikalı general

Tommy Ray Franks ABD Silahlı Kuvvetlerinde emekli general. En son yaptığı görev ABD Merkez Komutanlığı'dır. Bu görevi General Anthony Zinni'den 6 Temmuz 2000 tarihinde devraldı. Bu görevini 7 Temmuz 2003 tarihinde emekli oluncaya kadar görevini sürdürdü. 11 Eylül Saldırılarının ardından 2001 yılında Afganistan'daki Taliban rejimine karşı düzenlenen işgale ve 2003 yılındaki Irak'ın işgaline komuta etti. Pulitzer Ödüllü gazeteci Thomas Ricks'e göre ABD tarihindeki en başarısız 4. komutandır.

Bedir Tugayı veya Bedir Örgütü başkanlığını Hadi el-Emiri'nin yaptığı Iraklı siyasi partidir. Önceden Irak İslam Devrim Konseyi'nin silahlı kolu konumundayken 2003 yılındaki Irak’ın işgalinden sonra ayrı bir siyasi parti olarak örgütlenmiş ve üyeleri yeni Irak ordusuyla polis örgütüne girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Necef Muharebesi (2004)</span>

Necef Muharebesi, 2003 yılında gerçekleşen Irak’ın işgaliyle Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinin ardından 2004 yılı Ağustos ayında ABD Silahlı Kuvvetleri ve Iraklı destekçileri ile Irak Direnişi içinde yer alan Mukteda El Sadr’a bağlı Mehdi Ordusu arasında Necef kentinde yaşanan çarpışmalardır.

Tarık Eyyub Olayı, Irak’ın işgali sırasında 8 Nisan 2003 tarihinde başkent Bağdat’taki El Cezire televizyonu merkezine ABD Hava Kuvvetleri tarafından düzenlenen hava saldırısını anlatır. Saldırı sonucu Filistinli gazeteci Tarık Eyyub hayatını kaybedecektir. El Cezire televizyonunun yeri ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından bilinmekte olduğu için olay bir kazadan çok muhalif bir basın kurumuna saldırı olarak tanımlanmaktadır.

Duelfer Raporu, 30 Eylül 2004 tarihinde Iraq Survey Group (ISG) tarafından yayınlanan rapordur. 2003 yılındaki Irak’ın işgalinden sonra ülkede faaliyet göstererek kitle imha silahları arayan grup hazırladığı raporda, ABD Başkanı George W. Bush başta olmak üzere ABD hükûmeti tarafından iddia edilenin aksine Irak'da kitle imha silahı bulunmadığını açıklayacaktır.

Nisur Meydanı Olayı, Irak’ın işgalinin ardından başkent Bağdat'taki Nissour Meydanına ABD kökenli silahlı özel güvenlik şirketi Blackwater mensuplarının Iraklı sivillere saldırarak 17 kişiyi öldürdüğü olaydır. Olay, Bağdat'ın batısındaki bir toplantıya giden ABD Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin konvoyunu koruyan özel güvenlik şirketi üyeleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Olayın ardından silahlı özel güvenlik şirketlerinin varlığı sorgulanmış, Blackwater şirketi kurumsal adını Xe Services olarak değiştirmek zorunda kalmış ve şirketin Irak'ta çalışma izni askıya alınmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.