İçeriğe atla

Irak Ermenileri

Irak Ermenileri
Toplam nüfus
10,000–20,000[1]
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Şehirler: Bağdat, Musul, Basra, Kerkuk, Bakuba and Duhok[2]
Diller
Din
Hıristiyanlık (çoğunlukla Ermeni Apostolik, bazıları Ermeni Katolikler ve Evanjelik ve Protestanlar)

Irak Ermenileri (Arapça: أرمن العراق; Ermenice: իրաքահայեր) Ermeni etnik kökene sahip Irak vatandaşları ve sakinleridir. Birçok Ermeni, 1915 Ermeni soykırımından kaçtıktan sonra Irak'a yerleşmiştir. Bağdat, Musul, Basra, Kerkük,[3] Bakuba, Avzrog, Zakho ve Dohuk gibi şehirlerde Irak'ta yaşayan 10.000–20.000 Ermeni olduğu tahmin edilmektedir.[4][5]

Tarih

Bağdat'ta Ermeni çocukları, 1918

Irak'taki Ermenilerin tarihi, Babil döneminin sonlarından beri belgelenmiştir. Bununla birlikte, Irak'taki çağdaş Ermeni cemaatinin genel kökleri, büyük ölçüde Şah Abbas'ın Ermenileri 1604'te zorla İran'a yerleştirmesine kadar izlenebilir, bunların bir kısmı daha sonra Irak'a yerleşmek için hareket etmiştir[6] 20. yüzyılın başlarında, Ermeni soykırımı zulmünden kaçan 25.000 Ermeni daha Irak'a geldi.[6][7] Irak'ın dört bir yanındaki şehir merkezlerinde okullar, spor ve kültür kulüpleri, siyasi ve dini kurumlar kurdular.[8]

1980'lerde Ermeni topluluğu, Başkan Saddam Hüseyin'in modernleşme çabaları ve kültürel kurumlarını yeniden inşa etmeye devam ederken ve hatta Bağdat'ta heybetli bir katedrali kutsarken Ermenilere karşı iyi muamelesi sonucunda gelişti.[6] Saddam, birçok Ermeniyi kişisel çevresi arasında tuttu: dadısı, korumalarından biri, kuyumcusu, terzisi ve ev personeli Irak Ermenisi idi.[9]

Ermeniler ve siyasi durum

Irak Ermenileri Ulusal Yönetimi başkanı Paruyr Hakopian, ikinci Irak harekâtının başlamasının ardından 3.000'den fazla Ermeni'nin ülkeyi terk ettiğini söyledi.[10]

Pek çok Ermeni, Irak'ın İran'la sekiz yıl süren savaşı ve Basra Körfezi Savaşı sırasında orduda görev yaptı. Zaho'dan 130'dan fazla kişi İran'la çatışmada öldürüldü.[11]

Din

Bağdat'taki bir Ermeni Kilisesi'nin içi.

Irak'taki Ermeniler çoğunlukla Ermeni Apostolik Kilisesi'ne (Ermeni Ortodoks Kilisesi olarak da bilinir) veya Ermeni Katolik Kilisesi'ne üyedir.

Kaynakça

  1. ^ "About 10,000 Armenians live in Iraq". 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023. 
  2. ^ "Armenians of Iraqi Kurdistan – Taking Up Arms Against the Ongoing ISIL Threat – Hetq – News, Articles, Investigations". 8 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2017. 
  3. ^ "Armenian Issues: From the Armenian Church of Iraq- A visit to the Armenian Community of Kirkuk". 12 Ağustos 2009. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2017.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ "Iraq: Tiny Ethnic-Armenian Community Survived Hussein, Making It In Postwar Times 12 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.."
  5. ^ The Middle East: A Physical, Social and Regional Geography. Londra: Routledge. 1978. s. 363. ISBN 978-0-416-71520-0.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ a b c Dekmejian, R. Hrair (1997).
  7. ^ "Crushing Iraq's human mosaic". BBC News. 13 Temmuz 2007. 11 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2010. 
  8. ^ Hovannisian, Richard G. "The Ebb and Flow of the Armenian Minority in the Arab Middle East 5 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.," Middle East Journal 28 (Winter, 1974), p. 28.
  9. ^ Cockburn, Andrew and Patrick Cockburn.
  10. ^ 28 Armenians died during 4 years in Iraq 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  11. ^ Fisk, Robert.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Saddam Hüseyin</span> 5. Irak cumhurbaşkanı

Saddam Hüseyin Abdülmecid et-Tikriti, Iraklı siyasetçi. Irak'ın beşinci cumhurbaşkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ermeniler</span> anayurdu Ermeni Yaylaları olan bir halk

Ermeniler, anayurdu Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları olan etnik grup ve millettir.

<span class="mw-page-title-main">Irak Savaşı</span> ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin, Irakı işgaliyle başlayan savaş (2003-2011)

Irak Savaşı, 20 Mart 2003'te Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık önderliğinde oluşturulmuş Çokuluslu Koalisyon Kuvvetleri'nin bir askerî harekâtla Irak'a girmesiyle başlayan ve devam eden savaş. Ayrıca İkinci Körfez Savaşı, Irak'ın İşgali ve koalisyon ülkelerince Irak'ı Özgürleştirme Operasyonu olarak da adlandırılır. 21 Ekim 2011 tarihinde ABD Başkanı Barack Obama yaptığı açıklamada, ülkedeki ABD askerlerinin 31 Aralık 2011'e kadar geri çekileceğini açıkladı. 15 Aralık 2011 tarihinde Bağdat'ta bulunan Amerikan Üssü'nden son Amerikan Bayrağı'nın indirilmesiyle savaş resmen sona ermiştir. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry savaşın vahim bir hata olduğunu belirtmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Irak-İran Savaşı</span> 1980-1988 yılları arasında İran ve Irak arasında geçen savaş

Irak-İran Savaşı, İran'da Tahmilî Savaş veya Mukaddes Müdafaa, Irak'ta Saddam'ın Kadisiyesi ve Arap Dünyasında Birinci Körfez Savaşı olarak anılan 1980-1988 yılları arasında İran ve Irak arasında yaşanmış savaş. Yaklaşık bir milyon kişinin ölümüne, iki milyon kişinin yaralanmasına, 150 milyar Amerikan Doları maddi hasara, her iki ülkede de ağır yıkımlara yol açmıştır. Irak'ın zaferleri ile başlayan savaş, İran'ın direnmesiyle yıpratma savaşına dönüşmüş ve galibi olmadan sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni diasporası</span> Ermenistan dışındaki Ermeni toplulukları

Ermeni diasporası, Ermenilerin yerli halk olarak kabul edildiği bölgeler dışında yaşayan Ermeni topluluklarını ifade eder. Ermenistan dışında 3-4 milyon kadar Ermeni'nin yaşadığı iddia edilmektedir. Ancak sağlıklı istatistikler yoktur. Ermenilerin diasporada en yoğun olduğu ülkeler Rusya, ABD ve Fransa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Dört Halife</span>

Dört Halife ya da Râşid Halifeler; Sünnilik'te Râşid halifeler, doğru yola yönlendirilen ve doğru bir model olduğu kabul edilen halifelerdir. Bazıları bu kategoriye Muhammedin torunu Hasan'ın 6 aylık hilafetini de sokarlar. İslam peygamberi Muhammed'in ölümünden sonra ümmete önderlik eden ilk dört halifedir:

Türkiye Ermenileri, Türkiye sınırları içinde yaşayan ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan etnik azınlıktır. 1914-1921 yılları arasında 2 milyondan fazla olan Ermeni nüfusunun, günümüzde 40.000 ila 76.000 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Bugün Türkiye Ermenilerinin ezici çoğunluğu İstanbul'da yaşamaktadır. Kendi gazetelerini, kiliselerini ve okullarını desteklemektedirler ve çoğunluğu Ermeni Apostolik inancına mensuptur ve Türkiye'deki Ermenilerin azınlığı Ermeni Katolik Kilisesi'ne veya Ermeni Evanjelik Kilisesi'ne mensuptur. Dört bin yıldan fazla bir süredir tarihi anavatanlarında yaşadıkları için Ermeni Diasporası'nın bir parçası olarak görülmemektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Süryaniler</span> Sami kökenli etnik grup

Süryaniler, Mezopotamyalı Sâmî kökenli bir etnik gruptur. Baskın bir diaspora nüfusuna sahip olan halk, ikamet ettikleri ülkelerdeki birincil dillerin yanı sıra Neo-Aramice veya Süryanice konuşur. Bazen kendilerini ''Asurlu", "Arami" veya "Keldânî" olarak isimlendirirler ve tarihleri Dünya'nın en eski medeniyetlerinden biri olarak görülen Asur İmparatorluğu'na ve Kuzey Levant'daki Aramilere dayanır. Süryaniler, İngilizcede de Asurlular ile aynı anlamı taşıyan kelimeyle ifade edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Apostolik Kilisesi</span> Ermeni halkının çoğunluğunun üye olduğu ortodoks inancına inanan Hristiyan kilisesi

Ermeni Apostolik Kilisesi ya da Ermeni Ortodoks Kilisesi, dünya Ermenilerinin büyük çoğunluğunun üye olduğu, dünyanın eski millî Hristiyan kiliselerinden biri olan mezhep. Hristiyanlığı Ermenilere ilk tanıtanlar olduklarına inanılan, İsa Mesih'in havarileri Taday ve Bartalmay'a dayanarak kendisini "apostolik" bir kilise olarak tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Kuveyt'in İşgali</span> İşgal

Kuveyt'in İşgali veya diğer adıyla Irak-Kuveyt Savaşı, Irak ile Kuveyt arasında, 1990'ın Ağustos ayında gerçekleşen ve Körfez Savaşı'nın başlangıcı olarak kabul edilen çatışmalardır. Irak'ın, yedi ay boyunca Kuveyt'i işgaliyle sonuçlanmış ve Amerika Birleşik Devletleri'nin önderliğindeki koalisyon güçleri tarafından Irak'a karşı mücadele başlatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Um Kasr</span>

Um Kasr, Irak'ın güneyinde bir liman kenti. Basra Körfezi'nde oluşmuş Havr Abdullah halici boyunca Basra Körfezi kıyısında kurulmuştur. Küçük bir koy, Kuveyt ile arasında sınır olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Amerikalı Ermeniler</span>

Amerikalı Ermeniler, Ermeni kökenli ABD vatandaşları veya sakinleri. Rusya Ermeniler' inden sonra Ermeni diasporasındaki en büyük ikinci toplululuktur. ABD'ye ilk büyük Ermeni göçleri, on dokuzuncu yüzyılın sonlarında ve yirminci yüzyıl başlarında meydana geldi. 1890'lardaki Hamidiye katliamlarından ve 1915'teki Ermeni Kırımı'ndan sonra binlerce Ermeni, Osmanlı İmparatorluğu'nu terk ederek ABD'ye yerleşti. 1960'lar ve 1980'ler arasında ise siyasi istikrarsızlık sebebiyle Lübnan, İran, Suriye ve Türkiye'den ABD'ye göçler gerçekleşti. Aynı dönemde Sovyetler Birliği'nden göçler de başlayarak 1980'lerin sonunda ve 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından artarak devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Gizli Ermeniler</span> Kripto Ermeniler

Gizli Ermeniler veya Kripto Ermeniler, genelde Ermeni kimliğini Türk toplumundan gizleyen, tam ya da kısmi etnik Ermeni kökenli insanları tanımlamak için kullanılan şemsiye bir terimdir. Genellikle Ermeni Kırımı sırasında "fiziksel yokoluş tehdidi altında" İslamlaşan Osmanlı Ermenilerinin torunlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Mahallesi</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Ermeni Mahallesi, Kudüs'ün duvarlarla çevrili Eski Şehir'in dört mahallesinden biridir. Eski Şehir'in güneybatı kısmında yer almakta ve Sion Kapısı ile Yafa Kapısı'yla mahalleye girilebilmektedir. Eski Şehir'in toplamda %14'ünü kaplayarak 0.126 km² alana sahiptir. 2007 yılına göre 2 bin 424 nüfusa sahiptir. Her iki kriterde de Yahudi Mahallesi ile karşılaştırılabilir. Ermeni Mahallesi, Hristiyan Mahallesi'nden Davud Sokağı ve Yahudi Mahallesi'nden Habad Sokağı ile ayrılmıştır.

Fransa Ermenileri, Ermeni asıllı Fransız vatandaşları. Fransız Ermeni topluluğu, bugüne kadar Avrupa Birliği'nin en büyük ve dünyanın üçüncü büyük Ermeni topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">2003 Irak askerî müdahalesi</span> ABD önderliğindeki askeri işgal

2003 Irak askerî müdahalesi, Amerika Birleşik Devletleri yönetimindeki koalisyonun kuvvetlerinin Irak Savaşı'nda gerçekleştirmiş olduğu ilk topyekün askerî aşamadır. Müdahale ilk olarak 19 Mart 2003 tarihinde hava taarruzu ile başlamış, 20 Mart 2003'te ise kara taarruzu ile devam etmiştir. Müdahalenin ilk 26 günü; çatışmalar Irak'ın çeşitli bölgelerinde yoğun olarak yaşanmıştır. Saddam Hüseyin yönetimindeki Irak güvenlik güçlerinin verdiği ağır kayıplar sonucu, müdahale yaklaşık bir ay içerisinde başarı ile sonuçlanmıştır. Müdahale sonucunda; koalisyon kuvvetleri arasında bulunan ABD, Birleşik Krallık, Avustralya ve Polonya askerleri Irak'ı işgal etmiştir. Irak Savaşı'nın bu erken ve ilk aşaması, 1 Mayıs 2003'te Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George W. Bush'un Amerikan halkına yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında; savaşın resmen bittiğini duyurmuştur. Koalisyon güçlerinin zaferini ilan etmesinin ardından Geçici Koalisyon Yönetimi (CPA), birkaç ardışık geçiş hükûmetinin ilki olarak kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Kırımı'nın tarihyazımı</span>

1915 ve 1917 yılları arasında en az 800.000 Ermeni'nin öldürüldüğü Ermeni Kırımı'nın tarihyazımı I. Dünya Savaşı'nın sonundan beri değişikliklere uğradı. Türkiye'nin dışındaki tarihçilerin çoğu Kırım'ın meydana geldiğini ve olayların bir soykırım olduğunu savunmaktadır, ancak bununla birlikte Kırım'ın sebepleri ve motivleri gibi bazı önemli hususların yorumlanmasında büyük farklılıklar vardır.

Yunanistan Ermenileri, Yunanistan'da yaşayan Ermenilerdir. Yüzyıllar önce bazı Ermeniler, çeşitli sebeplerden dolayı Yunanistan'da yaşamaya başladı ve Teselya, Makedonya (Selanik) ve Trakya gibi yerlere yerleştiler. Ermeni Kırımından sağ kalan yaklaşık 70.000 ila 80.000 Ermeni Yunanistan'a kaçtı ve Yunanistan'ın birçok yerine dağıldılar. Günümüzde ise, Yunanistan'da bulunan Ermeniler bir süre sonra Kuzey Amerika'ya göç edince Yunanistan'daki Ermeni sayısı 20.000-35.000'e düştü.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Ermenileri</span>

İstanbul Ermenileri, İstanbul'da yaşayan Türkiye Ermenilerine verilen isim. İstanbul Ermenilerinin nüfusunun 50.000, 60.000 ya da 70.000 olduğu tahmin ediliyor.

İran, Irak Şam İslam Devleti'nin (IŞİD) muhalifi olup Suriye ve Irak'ta bu grupla savaşmaktadır.