İçeriğe atla

Irak-Suriye sınırı

Irak-Suriye sınır haritası

Irak-Suriye sınırı, Suriye ile Irak arasındaki sınırdır ve toplam 599 kilometre (372 mi) uzunluktadır. Yukarı Mezopotamya ve Suriye çölü boyunca, güneybatıda Ürdün ile olan üçlü noktadan kuzeydoğuda Türkiye ile olan üçlü noktaya kadar uzanır.[1]

Açıklama

Batıda Ürdün ile üç noktadan başlayan33°22′29″N 38°47′37″E / 33.3747°K 38.7936°D / 33.3747; 38.7936, ilk bölüm Ürdün-Suriye sınırının doğu bölümünü oluşturan uzun düz çizginin devamı niteliğindedir. Sınır daha sonra Fırat nehri ve El-Kaim sınır kapısı çevresinden kayarak, bir dizi kısa düz hat üzerinden kuzeye ve ardından kuzey-doğuya Dicle Nehri'ne doğru ilerler. Dicle daha sonra Habur Çayı ile birleştiği noktada, Türkiye üçlü noktasına kadar sınırın 3-4 millik kısa bir bölümünü oluşturur.37°06′22″N 42°21′26″E / 37.1060°K 42.3572°D / 37.1060; 42.3572 .

Tarih

20. yüzyılın başında, Osmanlı İmparatorluğu şimdiki Suriye ve Irak'ı kontrol ediyordu.[2] Birinci Dünya Savaşı sırasında İngiltere tarafından desteklenen bir Arap İsyanı, Osmanlıları Ortadoğu'nun çoğunluğundan çıkarmayı başardı. İngiliz-Fransız ortak yapımı Sykes-Picot Anlaşması neticesinde İngiltere, 1920'de Irak Mandası altında örgütlediği Musul, Bağdat ve Basra'daki Osmanlı vilayetlerinin kontrolünü ele geçirdi ve Fransa, Suriye üzerinde bir manda kurdu.

IŞİD'in toprakları, Mayıs 2015'teki en büyük bölgesel kapsamının olduğu sırada gri renkte

1920-1923 arasındaki dönemde Fransa ve İngiltere toplu olarak Paulet-Newcombe Anlaşması adıyla bilinen bir dizi anlaşma imzaladı. Bu anlaşma ile Sykes – Picot Anlaşması'nda A bölgesi olarak tasarlanan bölüme bir düzenleme ile modern Ürdün-Suriye ve Irak-Suriye sınırları yaratıldı.[2] 1932'de, Milletler Cemiyeti'nin komisyon incelemesinin ardından sınırlar sonuçlandırıldı.[3]

2003'teki Irak Savaşı'nın başlangıcından bu yana, sınır bölgesi istikrarsız hale geldi ve istikrarsızlık 2011'den beri devam eden Suriye İç Savaşı nedeniyle şiddetlendi.[4] Her iki taraftaki sınır bölgesinin çoğu, birkaç yıl boyunca Irak ve Şam İslam Devleti'nin (IŞİD) bir parçasıydı, ancak kuzey kısmı Kürt kontrolü altında kaldı ve Rojava ile Irak Kürdistanı arasındaki sınırı oluşturdu.[5] O zamandan beri İslam Devleti, Suriye tarafında Rojava ve Suriye hükümeti ile Irak tarafında ise Kürdistan Bölgesel Yönetimi ve Irak hükümeti tarafından kontrol edilen sınırın kontrolünü kaybetti.

Sınır geçişleri

Suriye ile Irak arasında üç resmi sınır kapısı[6] ve bir geçici geçiş var:

  • Eş-Şaddadah - Musul yolu üzerindeki Rabia sınır kapısı, en kuzeydeki resmi geçiştir .
  • Suriye'deki Ebu Kamal ile Irak'taki El Kaim arasındaki El Kaim sınır kapısı. Geçit, Suriye İç Savaşı ve Irak İç Savaşı nedeniyle sekiz yıllık kapanmanın ardından 30 Eylül 2019'da yeniden açıldı.[7] Sınır kapısının yeniden açılmasından bu yana, İran destekli milis Kata'ib Hizbullah - Halk Seferberlik Birlikleri'ne bağlı bir grup - sınırın Irak tarafında önemli bir askeri ve güvenlik rolü oynadı.[8][9]
  • Suriye'de el-Tanf olarak bilinen El-Velid sınır kapısı, Enbar İli'nin Rutbe İlçesi'nde, Irak'ın en batı noktası ve Ürdün'ün en kuzeydoğu noktası, çöl Badia bölgesinde yer almaktadır. Şam ile Bağdat arasındaki karayolu üzerinde ana sınır kontrol noktası olarak hizmet vermektedir. El-Tanf kontrol noktası, Humus eyaletinde, sınırın Suriye tarafındadır. Orada her iki tarafta da Filistin mülteci kampları vardır: El-Velid kampı Irak tarafında ve et-Tanf kampı Suriye tarafında. Geçiş IŞİD tarafından Mayıs 2015'te ele geçirildi ve Mart 2016'da geri alındı.[10]
  • Semalka Sınır Kapısı, Kürdistan Bölgesel Hükümeti tarafından Suriye İç Savaşı sırasında Irak-Suriye-Türkiye üçlü noktasının 1 km aşağısında ve Irak'taki Fişhabur'un hemen kuzeyindeki bir noktada[11][12] Dicle üzerinde kurulan bir duba köprüdür.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ CIA World Factbook - Syria, 29 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 3 Nisan 2020 
  2. ^ a b International Boundary Study No. 100 – Iraq-Syria Boundary (PDF), 15 Mayıs 1970, 19 Şubat 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 3 Nisan 2020 
  3. ^ Report of the Commission entrusted by the Council with the Study of the FRONTIER BETWEEN SYRIA AND IRAQ (PDF), League of Nations/United Nations, 10 Eylül 1932, 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 5 Nisan 2020 
  4. ^ The Transformation of the Iraqi-Syrian Border: From a National to a Regional Frontier, Carnegie Middle East Center, 31 Mart 2020, 4 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 5 Nisan 2020 
  5. ^ Al-Tamimi (26 Eylül 2018). "Islamic State Shifts From Provinces and Governance to Global Insurgency". Global Observatory. 6 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2018. 
  6. ^ "Syrian border crossings". mapaction.org. September 2013. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2016. 
  7. ^ "Iraq reopens Syria crossing in win for mutual ally Iran". Reuters. 30 Eylül 2019. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ Rees, Sebastian. (26 September 2019). Iran's Trojan Army: How Iranian Militia Have Merged with Iraq's Popular Mobilisation Forces 8 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved 30 September 2019.
  9. ^ Frantzman, Seth J. (30 September 2019). Sensitive and Strategic Border Crossing between Iraq-Syria Opens. 24 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved 30 September 2019.
  10. ^ "Iraqi forces remove Islamic State fighters from vicinity of U.S. base in Syria". Reuters. 17 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2017. 
  11. ^ "US welcomes opening of border between Rojava and Iraqi Kurdistan". ARA News. 10 Haziran 2016. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2016. 
  12. ^ "Business booming in Rojava after outlet opened with Kurdistan Region". Kurdistan24. 22 Nisan 2017. 28 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Irak-İran Savaşı</span> 1980-1988 yılları arasında İran ve Irak arasında geçen savaş

Irak-İran Savaşı, İran'da Tahmilî Savaş veya Mukaddes Müdafaa, Irak'ta Saddam'ın Kadisiyesi ve Arap Dünyasında Birinci Körfez Savaşı olarak anılan 1980-1988 yılları arasında İran ve Irak arasında yaşanmış savaş. Yaklaşık bir milyon kişinin ölümüne, iki milyon kişinin yaralanmasına, 150 milyar Amerikan Doları maddi hasara, her iki ülkede de ağır yıkımlara yol açmıştır. Irak'ın zaferleri ile başlayan savaş, İran'ın direnmesiyle yıpratma savaşına dönüşmüş ve galibi olmadan sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Deyrizor çatışmaları (2011-14)</span>

Deyrizor Kuşatması, IŞİD ile Suriye Ordusu arasında Deyrizor şehir merkezi ve civarındaki yerleşim bölgelerindeki çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Kürdistanı çatışmaları</span> Kuzey Suriyede askeri ve siyasi çatışma

Rojava Savaşı ya da Suriye Kürdistanı Çatışmaları, Suriye'nin kuzeyindeki taraflar arasındaki çatışmaları kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Kürdistanı</span> Suriyenin kuzeydoğusunda yer alan özerk bölge

Suriye Kürdistanı, Batı Kürdistan veya Rojava, Suriye'nin kuzeyinde ve doğu kesiminde çoğunlukla Kürtler olmak üzere Arap, Çerkes, Süryani ve Türkmenlerin yaşadığı bölge. Orta Doğu coğrafyasında Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı Kürdistan'ın, Suriye sınırları içinde kalan kısmını tanımlar. PYD tarafından bölgede Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ilan edilmiş; fakat Suriye hükûmeti veya diğer ülkeler tarafından tanınmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bab el-Hava Sınır Kapısı</span>

Bab el-Hava Sınır Kapısı, Suriye ile Türkiye arasındaki uluslararası geçişlere açık Suriye sınır kapısı. Sınırın Türkiye tarafında ise Cilvegözü Sınır Kapısı bulunmaktadır. Bu kapılar, İskenderun ile Suriye'nin Halep kentleri arasında M45 Suriye Karayolu ve D827 Türk Karayolu üzerinde yer almakta ve kamyon ve otobüs uzun hatlarında kullanılan bir sınır geçiş noktasıdır. Sınırın Türk tarafında en yakın şehir Hatay İline bağlı Reyhanlı ilçesi ve Suriye tarafında en yakın yerleşim yeri olarak El-Dana ve Atarib kasabaları bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">YPJ</span> Suriyede çoğunluğu Kürt kadınların oluşturduğu silahlı örgüt

YPJ veya Kadın Koruma Birlikleri YPG 'nin kadın koludur. 2012 yılında YPG'nin kadın tugayı olarak kurulmuştur. 2014'te 18 ile 40 yaşları arasında 7000'den fazla gönüllü savaşçı kadroya ulaşmıştır. Jineoloji YPJ'nin fikir bütünlüğünü oluşturan düşüncelere temel olan doktrinlerden biridir. Irak ve Şam İslam Devleti'nin Yezîdî soykırımına karşı savaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Irak İç Savaşı (2013-2017)</span>

Irak İç Savaşı (2013-2017), IŞİD'in Musul'a saldırmasıyla başlayan iç çatışmaları kapsamaktadır. IŞİD ve IŞİD'e destek veren eski Baas partisi mensupları, Sünni Arap aşiretleri ve diğer radikal örgütler ile Irak Ordusu, Peşmerge, İran destekli Şii milisler, Süryani/Asuri/Yezidi azınlık savaşçıları ve merkezi hükûmete destek veren Sünni ve Şii Arap, Kürt ve Türkmen aşiretleri arasındaki çatışmalar günümüzde de devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye-Türkiye sınırı</span> uluslararası sınır

Suriye-Türkiye sınırı, Suriye ile Türkiye arasındaki 877 km'lik kara sınırıdır. Batıda Akdeniz'den başlar ve doğuda Irak sınırıyla kesişen noktada sona erer. İki ülke sınırı hem Suriye'nin hem de Türkiye'nin en uzun sınırıdır.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Halil Sınır Kapısı</span>

İbrahim Halil Sınır Kapısı, Irak ile Türkiye arasında bir sınır kapısıdır. Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne bağlı Duhok ilinde yer almaktadır. Sınırın diğer tarafında Habur Sınır Kapısı bulunmaktadır. Kontrol noktası ve kapısından önce Irak ile Türkiye arasındaki doğal sınırı oluşturan Habur nehrini geçen bir köprü bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye İç Savaşı'ndaki isyancılar arasındaki çatışmalar</span> Suriye iç savaşındaki hükümet ve halkın çatışmaları

Suriye İç Savaşı'ndaki isyancılar arasındaki çatışmalar, Suriye İç Savaşı'nda hükûmete karşı silahlı savaş veren isyancı gruplar arasındaki çatışmaları ifade eder. Özgür Suriye Ordusu ile müttefikleri, el-Kaide'ye bağlı gruplar ile müttefikleri ve Irak ve Şam İslam Devleti'nin başını çektiği bu gruplar, Ocak 2013 başlarından itibaren birbirleriyle çatışmaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">Arap Federasyonu</span> 1958 yılında kısa ömürlü Irak ve Ürdün konfederasyonu

Haşimi Arap Federasyonu, 1958'de Irak ve Ürdün Haşimi Krallıkları arasındaki birlikten kurulan kısa ömürlü bir ülkeydi. Adı federal bir yapıyı ima etse de, fiilen bir konfederasyondu.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Kürtleri</span> Etnik grup

Suriye Kürtleri, Suriye'de doğmuş veya ikamet eden Kürtlerdir. Kürtler, Uluslararası Azınlık Hakları Grubu, CIA The World Factbook ve hükûmet yanlısı kaynaklara göre ülke nüfusunun %10 ila %15'ini oluşturan Suriye'deki en büyük etnik azınlıktır. Suriye Kürtleri, hükûmet tarafından rutin bir ayrımcılığa ve zorbalığa maruz kaldılar.

<span class="mw-page-title-main">Irak'ta turizm</span>

Irak'taki turizm, Batı Asya ülkesi Irak'taki turizmi ifade eder. Başkent Bağdat, Kahire'den sonra Arap dünyasının en büyük ikinci şehridir. Irak'ın Şii İslamı ile ilgili birçok İslami hac yeri bulunmaktadır. Irak, ekoturizm için potansiyel bir yer olarak görülüyor. Erbil, 2014 yılında Arap Turizm Komitesi tarafından "Arap Turizm Sermayesi" seçildi. Oysa Kerbela ve Necef kentleri, ülkedeki dini alanların konumu nedeniyle Irak'taki en popüler turistik yerlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi</span> Suriyede de facto özerk bölge

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi (KDSÖY) Suriye'nin kuzeydoğu kesimindeki Suriye Kürdistanı'nda Arap, Çerkes, Kürt, Süryani ve Türkmenlerin yaşadığı, Ekim 2019 itibarıyla de facto özerk olan yönetim alanı. PYD tarafından bölgede önce özerk kantonlar, sonrasında federasyon ilan edilmiş; fakat hiçbiri Suriye hükûmeti veya diğer ülkeler tarafından tanınmamıştır. İsviçre'de ve birçok Avrupa ülkesinde temsilcilikleri vardır.

Türkiye'nin Suriye ve Irak'a Nisan 2017'deki hava saldırıları, 25 Nisan 2017 tarihinde Türk Hava Kuvvetleri'nin Suriye'nin kuzeydoğusundaki Halk Koruma Birlikleri (YPG) ve Kadın Koruma Birlikleri'nin (YPJ) medya merkezlerine ve karargahları ile Irak'ın kuzeybatısındaki Sincar Dağları'ndaki Sincar Direniş Birlikleri'nin (YBS) pozisyonlarına karşı düzenlenen hava saldırılarıdır. Saldırılar sonucu Irak'ta 5 Peşmerge'nin yanı sıra Suriye'deki 20 YPG ve YPJ militanı öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Ensaru'l İslam</span> Irak merkezli olan cihatçı Selefi silahlı örgütt

Kürdistan'da Ensaru'l İslam, veya Ensaru'l İslam veya Kürt Talibanı Irak merkezli, Suriye ve Irak'ta faaliyet gösteren Kürt cihatçı Selefi ve silahlı bir örgüttür. Şeriat kanunlarına göre bir İslam devleti kurmak, Kürtleri korumak ve haklarını elde etmek ve korumak için kuruldular. Ebu Abdullah eş-Şafii'nin liderliğini yaptığı Cundu'l Şam ile Kürdistan İslami Hareketi'nden ayrılan Fatih Krekar liderliğindeki bir grup tarafından Krekar'ın liderliğinde Eylül 2001'de, Irak Kürdistanı'nda yer alan Hemrin Dağları'nda kuruldu. 2003 Irak askerî müdahalesi sırasında, koalisyon güçleri ile Peşmerge'ye karşı savaştı. Koalisyon güçlerinin çekilmesinin ardından da Irak ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi hükûmetleriyle savaşmaya devam etti. 29 Ağustos 2014'te, örgütün 50 lideri ve üyesi tarafından yapılan açıklamayla örgütün feshedilerek Irak ve Şam İslam Devleti'ne tâbi olduğu ifade edildi. Ancak örgüt içindeki görece daha küçük bir grup, bu birleşmeyi kabul etmeyerek Ensaru'l İslam'ın bağımsız olarak faaliyetlerini sürdüreceğini bilirdi.

<span class="mw-page-title-main">Hermon Dağı</span>

Hermon Dağı, Anti-Lübnan sıradağlarının güney ucunu oluşturan bir dağ kümesidir. Zirvesi Suriye ve Lübnan arasındaki sınırın bir parçasıdır ve deniz seviyesinden 2.814 m yükseklikle Suriye'nin en yüksek noktasıdır. Dağın zirvesinde, 2814 metre rakımda ki "Hermon Oteli" dünyadaki kalıcı olarak insan bulunan en yüksek Birleşmiş Milletler pozisyonudur. Hermon Dağı'nın güney yamaçları, Golan Tepeleri'nin İsrail işgali altındaki kısmına kadar uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dicle-Fırat havzası</span>

Dicle-Fırat havzası Batı Asya'da Basra Körfezi'ne dökülen büyük bir nehir sistemidir. Başlıca nehirleri, daha küçük kolları ile birlikte Dicle ve Fırat'tır.

<span class="mw-page-title-main">El-Malikiye</span> Haseke, Suriyede bir kasaba

El-Malikiye, Suriye'nin kuzeydoğusunda yer alan bir kasabadır. İdari olarak Haseke Valiliği'ne bağlıdır. Kasaba, Türkiye, Irak ve Suriye arasındaki üçlü sınır noktasını çizen Dicle nehrinin yaklaşık 20 km batısında yer almaktadır. Kasabada Kürtler, Süryaniler, Araplar ve Ermeniler yaşamaktadır.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-PKK çatışması, Irak Kürdistanı'nda meşru Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile PKK ve PKK'nın müttefik grupları arasında gerçekleşen bir dizi savaş ve çatışmadır. 1983 yılında başladı ve hala isyan şeklinde devam ediyor. PKK'nın ağırlıklı yöntemi Peşmergelere karşı gerilla savaşı uygulamaktır.