İçeriğe atla

Irène Mélikoff

Irène Mélikoff
Doğum7 Kasım 1917(1917-11-07)
Sankt-Peterburg, Çarlık Rusyası
Ölüm8 Ocak 2009 (91 yaşında)
Strazburg, Fransa
MilliyetAzeri
MeslekDilbilimci, Türkolog
ÖdüllerLegion d’Honneur (1994)
Türk Tarih Kurumu Onur Madalyası (1982)
Strasbourg Üniversitesi Onur Madalyası (1992)

Irène Mélikoff (Azerice: İren Məlikov; d. 7 Kasım 1917, Sankt-Peterburg, Rusya - ö. 8 Ocak 2009, Strazburg, Fransa) Azeri ve Rus asıllı Fransız Türkolog.

Hayatı

1917 yılında Ekim Devrimi'nin başladığı gece, Petrograd'da doğan İrene Melikoff'un babası Bakülü bir Azeri, annesi Rus'tu. Babasının adı İsgender Melikov, annesiyse Rus balerin Yevgenya Nikiferovna Mokşanov'dur. Petrolcülük işleriyle uğraşan ailesi Ekim Devrimi olunca Finlandiya'ya kaçar. Finlandiya'dan Danimarka'ya, oradansa Fransa'ya giderek Paris'e yerleşirler. Melikoff babasının kütüphanesinde 14 yaşındayken Hafız Divanı'nı, Ömer Hayyam'ı ve Sadi Şirazi'yi okur.

Sorbonne Üniversitesi Edebiyat Bölümünden mezun oldu. Doğu Dilleri Yüksek Okulu Türkçe ve Farsça Bölümünü, Sorbonne Üniversitesi Uygulamalı Yüksek Eğitim Okulu'nu bitirdi. Sorbonne Üniversitesinde Prof. Adnan Adıvar'ın öğrencisi olur.

Ünlü İslam araştırmacısı Louis Massignon onu Sufiliği araştırmaya yöneltir. Mehmet Fuat Köprülü, Feyzullah Çınar ve Ömer Lütfi Barkan ile yakın ilişki içinde olur. Türk destanları üzerine çalışan Melikoff mistisizmi öğrenmek isterken Alevilikle karşılaşır. Alevi inancının derinliğinden etkilenen Melikoff, çalışmalarını Alevilik üzerine yoğunlaştırır.[1][2] Türkoloji'ye katkısı 1968 yılında Strasbourg Türk Etüdleri Enstitüsü direktörü olmasıyla hız kazanır. 1970 yılından beri yayınlanan önemli bir Türkoloji dergisi olan Turcica'nın da kurucusu olur.

Melikoff, Sorbonne Üniversitesi'nde "Umur Paşa dastanı" ile üniversiteyi tamamlamış (1954), 1957-ci ildə "Geste de Melik Danişmend" başlıqlı tezi ilə doktor olmuş ve aynı üniversiteden emekli olmuştur.[3] Strasbourg Humanitar Bilimler Universitesi'nde 1984 yılında Azerbaycan Kültürünü Araştırma Merkezi yaratıyor ve onun başkanı seçiliyor. Merkezin adı 1988 yılının Mayıs'ında değiştirilerek Azerbaycan Kültürünü ve Sivilizasyonunu Öğrenen Merkez oluyor. Bu merkeze Profesör Irène Mélikoff başkan, Profesör Louis Bazin ve Timurçin Hacıbeyli başkan yardımcısı seçiliyor.[4]

Strasbourg Üniversitesi Türkoloji Enstitüsü ve İranoloji Enstitüsü Müdürlüğü, TURCICA Dergisi Kurucu Başkanlığı, Osmanlı Dönemi Öncesi ve Osmanlı Dönemi Eğitimi Uluslararası Komite (CIEPO) Başkanlığı, Türkoloji Gelişim Derneği Başkanlığı, Paris Asya Toplumu Derneği Üyesi Alsace Lorraine Bölgesi Başkanlığı, Paris Dil Derneği Üyeliği, Ernest Renan Derneği Üyeliği görevlerinde bulundu.

1940 yılında ünlü matematikçi Salih Zeki Sayar'ın oğlu Faruk Sayar ile evlenen Melikoff, bir süre Türkiye'de de yaşadı. Faruk Sayar ile olan evliliğinden Belkıs Sonya, Ladin ve Şirin Laura isimli üç kızı oldu.[5]

1990 yılının 20 Ocakı'nda Kara Ocak Olayı'ndan sonra Fransa'da yaşayan Azerbaycanlı muhacirlerin büyük bir kısmı ile birlikte Paris'te gösteri düzenlediler.[6]

Eserleri

Irene Melikoff uzmanlık alanı ile ilgili çeşitli konularda kitaplar ve araştırmalar yayınladı ve pek çok ödül aldı. Birçok uluslararası kongreye katılan Melikoff'un Umur Paşa Destanı, Melik Danişmend, Ebu Müslim Horasani, Türk Sufizminin İzinde, Uyur İdik Uyardılar, Efsaneden Gerçeğe Hacı Bektaş, Türk Sufiliği ve Destandan Efsaneye ve Kırklar Sofrası isimli kitapları bulunuyor.

Ödülleri

Melikoff'un aldığı ödüller ise şöyle:[7]

  • İran Millî Eğitim Bakanlığı Onur Ödülü (1973),
  • Türkiye Devlet Bakanlığı Onur Diploması (1973),
  • Chevalier de l'Ordre des Palmes Academiques (1978),
  • Officier de l'Ordre des Palmes Academiques (1983),
  • Türk Tarih Kurumu Onur Madalyası (1982),
  • Mevlana Anma Töreni Onur Madalyası (1982),
  • Strasbourg Üniversitesi Onur Madalyası (1992),
  • Chevalier de l'Ordre du Merite (Legion d'Honneur) (1994),
  • Bakü Devlet Üniversitesi fahri doktora unvanı,
  • Selçuk Üniversitesi fahri doktora unvanı.

Kaynakça

  1. ^ Aydın, Ayhan. "Prof. Dr. Irene Melikoff ile söyleşi". Cem Vakfı. 21 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2014. 
  2. ^ "Melikoff". web.itu.edu.tr. 1 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Nail Tan. "TÜRKLÜK BİLİMİ ÖĞRETİM ÜYESİ - PROF. DR. IRÈNE MÉLİKOFF". www.millifolklor.com. 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Diaspora hərəkatında qadınların rolu". Olaylar.az. 11 Mart 2013. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2013. 
  5. ^ Özcan, Ömer (Mart 2009). "Türk Kültürünün Büyük Araştırmacısı İrene Melikoff". Türk Yurdu. 29 (259). 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2014. 
  6. ^ "СВЕТЛАЯ ПАМЯТЬ О ВИДНОМ ТЮРКОЛОГЕ ИРЕН МЕЛИКОФФ ВСЕГДА БУДЕТ ЖИТЬ В НАШИХ СЕРДЦАХ". azertag.az. 28 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "İrene Melikoff hayatı". 21 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Tahsin Yücel,, Türk akademisyen, öykü ve roman yazarı, denemeci, eleştirmen ve çevirmendir.

<span class="mw-page-title-main">Ayşegül Sarıca</span> Türk piyanist

Ayşe Gül Sarıca Diyarbekirli Türk piyanist, eğitimci.

<span class="mw-page-title-main">Hıfzı Topuz</span> Türk gazeteci ve yazar (1923–2023)

Hıfzı Topuz tam adıyla Mustafa Hıfzı Rami Topuz, Türk gazeteci ve yazar.

Prof. Dr. Niyazi Öktem, Türk yazar ve akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Filiz Ali</span> Türk piyanist ve müzikbilimci

Filiz Ali, Türk piyanist, müzikbilimci, yazar, eleştirmen, eğitimci ve akademisyen.

Jak Kamhi, Türk iş insanı, Profilo Holding'in kurucusu ve ölümüne dek onursal başkanıydı. Türkiye'de birçok elektronik ürünün ilk üreticisi olması ile bilinmektedir. Ayrıca Alarko Holding'in kurucu ortağıydı.

Ahmet Yaşar Ocak, Türk akademisyen, tarihçi, yazar. Türk Tarih Kurumu ve Türkiye Bilimler Akademisi şeref üyesi olan profesör doktordur.

<span class="mw-page-title-main">İoanna Kuçuradi</span> Türk akademisyen ve filozof

İoanna Kuçuradi, Rum kökenli Türk filozof ve öğretim üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">İsmet Giritli</span> Türk yazar

İsmet Giritli, Türk hukuk profesörü ve yazar.

Mahmut Gazi Yaşargil, Türk bilim insanı ve tıp hekimi.

İmamîye Şiası, Şiîlik meşrebi içerisinde mevcut olan tüm tarikât ve mezheplerin ortak i'tikatlarını tanımlamak maksadıyla kullanılan bir fıkıh deyimi olup, Aşırı Ghulât (Radikal dinci fırkalar), Keysanîlik (Dörtçüler), Zeydîlik (Beşçiler), İsmailîlik (Yedicilik/Yedi İmamcılık) (Mustâlîlik ve Nizarîlik) ve İsnâaşerîyye (Onikicilik/On İki İmamcılık) (Câferiyye Şiîliği ve Anadolu Alevîliği) ile Arap Aleviliği'ni de kapsamı altına alan bir şekilde tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Erkan Özerman</span>

Mehmet Erkan Özerman, Türk prodüktör, organizatör ve sanatçı menajeri.

Onur Güntürkün Bochum'daki Ruhr Üniversitesi'nde biyopsikoloji profesörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Robert Mantran</span> Fransız tarihçi (1917 – 1999)

Robert Mantran, Fransız tarihçi, Türkolog, İslam ve Osmanlı tarihi uzmanı.

Prof.Dr.Oğuz Oyan, Türk siyasetçi.

Zeynep Birsel Oral,, Türk yazar, gazeteci, tiyatro eleştirmeni.

<span class="mw-page-title-main">Fahir Yeniçay</span> Türk nükleer fizikçi ve futbolcu

Mustafa Fahir Yeniçay İlk Türk atom fiziği profesörü, Fenerbahçe SK eski futbolcusu ve İstanbul Üniversitesi eski rektörü. Fahir Bey, “Su ve Cıva Üzerinde Tek Moleküllü Filmler” adlı teziyle, bir Türk bilim insanı tarafından tarihteki ilk fizik doktorasını hazırlayan kişi unvanına sahip olmuştur. Ayrıca, 60 yıllık bilim-eğitim hayatı boyunca Türkiye'de Çağdaş Atom Fiziği dalının kurulması için birçok hamleler yapmış, Türk Fizik Derneği, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ve Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi gibi Türkiye atom fiziği birimi için önemli kurumların kurucu başkanı olmuş bir bilim insanıdır. Ayrıca Fahir Bey, Türk edebiyatının önemli simalarından Abdülhak Hamit Tarhan'ın torunudur.

<span class="mw-page-title-main">Krzysztof Matyjaszewski</span> Polonyalı-Amerikan kimyager

Krzysztof "Kris" Matyjaszewski Polonya doğumlu, ABD vatandaşı kimyager. Carnegie Mellon Üniversitesi'nde Doğa Bilimleri Profesörü.

<span class="mw-page-title-main">Fatma Başaran</span> Türk psikolog

Fatma (Taşkıngöl) Başaran Türk bilim insanı, sosyal psikolog, akademisyen.

Aron Rodrigue, Sefarad Yahudisi kökenli Amerikan akademisyen, tarih araştırmacısı ve yazardır. Stanford Üniversitesi Tarih Bölümü'nün Daniel E. Koshland Musevi Kültürü ve Tarihi Kürsüsü'nde, Burke Ailesi Bing Denizaşırı Araştırmalar Programı Direktörü ve John Henry Samter Fellow'u olarak Musevi tarihi ve kültürü alanlarında dersler vermektedir. Osmanlı ve Fransız Yahudileri alanında uzmanlaşmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.