İçeriğe atla

Ipomoea alba

Ipomoea alba
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Solanales
Familya:Convolvulaceae
Cins:Ipomoea
Tür: I. alba
İkili adlandırma
Ipomoea alba
L., Sp. Pl.: 161 (1753).

Ipomoea alba, Arjantin'den kuzey Meksika'ya, Florida'ya ve Porto Riko'ya kadar olan, Amerika'nın tropikal ve subtropikal bölgelerinde görülen, gece çiçek açan, Kahkahaçiçeğigiller familyasından bir bitki türüdür.[1] Önceden Calonyction cinsi, aculeatum türü olarak sınıflandırılmış olsa da, artık uygun şekilde Ipomoea cinsi, Quamoclit alt cinsi, Calonyction bölümüne atanmıştır .

Açıklama

Kıvrık gövdeli, 5–30 m boyunda büyüyen çok yıllık, otsu bir lianadır . Yapraklar 5–15 cm uzunluğunda, sapı 5–20 cm uzunluğunda, bütün veya üç lobludur. Çiçekler kokulu, beyaz veya pembe ve büyük, 8–14 cm çapındadır. Çiçekler akşamları hızla açılır ve gece boyunca devam eder, sabah güneşi ile temas edene kadar açık kalır. Bulutlu günlerde çiçekler daha uzun süre açık kalabilir. Çiçekler ayrıca soğuk havalarda daha uzun süre açık kalma eğilimindedir - bu da bölümlerin açıldıkça takılmasına veya yırtılmasına neden olabilir.

Tarihsel kullanım

Yeni çiçek açan bir çift ay çiçeği
Ipomoea alba - MHNT

Mezoamerikan uygarlıkları, Ipomoea alba türünü, sıçrayan kauçuk toplar üretmek için Castilla elastica ağacından lateksi dönüştürmek için kullandılar. Bu bitkideki kükürt, Charles Goodyear'ın vulkanizasyon keşfinden en az 3000 yıl önceye kadar olan bir süreçte kauçuğu çapraz bağlamaya hizmet etti.[2]

Yetiştirme

Tür, çiçekleri için süs bitkisi olarak yaygın bir şekilde yetiştirilmektedir. Kışın yaşayamayacak kadar soğuk olduğu bölgelerde yıllık bitki olarak yetiştirilebilir. Tropikal kökenli olduğu için en iyi yaz kısa gün foto periyodu altında çiçek açar. Kuzeyde başarılı bir şekilde çiçeklenebilmesine rağmen, çiçeklenmesi aşırı uzun yaz günleri nedeniyle bozulur. Bu nedenle, gün ışığı uzunluğunun bir kez daha 12 saate yaklaştığı sonbaharın başlarına kadar genellikle tomurcuk oluşturmaz ve çiçek açmaz. Yayılma genellikle tohumla yapılır. Tohum küçük, kahverengimsi bir ceviz gibidir ve bir törpü ile çentiklenmeli ve ekimden önce gece boyunca ıslatılmalıdır. Bazı bölgelerde, tarımsal ortamlarda sorunlara neden olabilen istilacı bir türdür .

Kaynakça

  1. ^ Flora of Puerto Rico and Adjacent Islands: A Systematic Synopsis. Ed. de la Universidad. 2000. s. 163. ISBN 978-0-8477-0369-2. 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  2. ^ "Rubber processed in ancient Mesoamerica, MIT researchers find". MIT News. 25 Nisan 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2017. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pirinç</span> Buğdaygiller (Poaceae) familyasından otsu bir bitki türü

Pirinç, Buğdaygiller familyasından Oryza sativa veya daha az yaygın olarak Oryza glaberrima türüne ait bitki ve bu bitkinin tohumlarıdır. Yabani pirinç adı genellikle terim her ne kadar yabani ve evcilleştirilmiş olsa da Zizania ve Porteresia cinslerinin türleri için kullanılır ayrıca ilkel veya ekilmemiş Oryza çeşitleri için de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Ak kavak</span> Söğütgiller familyasından bir bitki türü

Ak kavak, söğütgiller (Salicaceae) familyasından yapraklarının altının beyaz olmasıyla tanınan bir kavak türü. Diğer kavak ağaçlarına göre daha uzun ömürlü olan bu tür 700 yaşına kadar yaşayabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pamuk</span> Tekstil için üretilen lif bitkisi

Pamuk, ebegümecigiller (Malvaceae) familyasından anavatanı Hindistan olan kültürü yapılan bir bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Sıcak kuşak iklimleri</span>

Sıcak iklim tipleri ve özellikleri, bulunan bölgedeki yıllık sıcaklık ortalaması 20°yi bulan iklim türleridir. Yani dünya geneline baktığımızda ekvator çizgisi ile 30° enlem arasında görülen iklim tipleri, sıcak iklim tipleridir.

<span class="mw-page-title-main">Fasulye</span> bitki

Fasulye, baklagiller (Fabaceae) familyasının Phaseolus cinsinden Orta Amerika menşeli, bir yılda yetişen otsu bir bitki türü. Günümüzde fasulyenin; Orta Amerika (Mesoamerica) ve Güney Amerika (Andean) bölgeleri olmak üzere iki gen havuzuna sahip olduğu çeşitli araştırıcılar tarafından rapor edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pırasa</span>

Pırasa, yılın her mevsiminde yetişen veya iki senede bir yetişen ve genellikle yaprakları için yetiştirilen bir bitkidir. Bazı ülkelerde, tipik olarak salata, hamburger, "taco" ve daha birçok yiyecekte soğuk ve çiğ olarak yenir. Çin dahil olmak üzere bazı yerlerde, pırasa pişirilerek yenir ve pırasanın sapı en az yaprakları kadar önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">Ballıbabagiller</span> bitki familyası

'Lamiaceae, Labiatae veya Türkçe adıyla 'Ballıbabagiller; 236 cins ve 7,280 tür ile temsil edilir ve dünya çapında özellikle ılıman kuşakta yayılış gösteren bir bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nilüfergiller</span>

Nilüfergiller (Nymphaeaceae), Nymphaeales takımına ait genellikle sucul bitkileri kapsayan bir çiçekli bitkiler familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Orchidaceae</span> bitki familyası

Orkideler, Asparagales takımına bağlı Orchidaceae familyasına ait bitkilerdir. Orkideler, çiçekleri genellikle renkli ve hoş kokulu olan çeşitli ve yaygın çiçekli bir bitki grubudur. Orkideler, buzullar hariç Dünya'daki hemen hemen her yaşam alanında bulunan kozmopolit bitkilerdir. Dünyanın en zengin orkide cinsleri ve türleri tropiklerdedir.

<span class="mw-page-title-main">Tatlı patates</span> Yenebilir bitki türü

Tatlı patates, kahkahaçiçeğigiller (Convolvulaceae) familyasından anavatanı Orta Amerika olan, yumruları yenen, nişastalı ve tatlı bitki türüdür. Taze yaprakları ve filizleri de yenilebilir. Büyük, nişastalı, tatlı yumrulu kökleri kök sebze olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kırmızı üçgül</span> Bitki

Kırmızı üçgül, Avrupa'nın çoğu için yerli olan, baklagiller (Fabaceae) familyasından bir üçgül türü. Tür adını veren incarnatum "kan kırmızısı" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Convolvulaceae</span> Çiçekli bitkilerin Solanales takımına bağlı bir familyası

Convolvulaceae, Tarlasarmaşığıgiller, Çitsarmaşığıgiller, Kahkahaçiçeğigiller veya Gündüzsefasıgiller; Solanales takımına ait, yaklaşık 58 cins ve 1.880 tür ile temsil edilen, tropikler ve ılıman kuşak başta olmak üzere dünya çapında yayılış gösteren; tatlı patates, cinsaçı ve tarla sarmaşığı gibi bitkileri içeren, bir çiçekli bitki familyasıdır.

<i>Aniseia</i> bitki cinsi

Aniseia, Convolvulaceae familyasına bağlı bir bitki cinsidir. Panama veya Herrera orijinlidir.

<span class="mw-page-title-main">Kahkahaçiçeği</span>

Kahkaha çiçeği, gündüzsefası, tarla sarmaşığı veya sabah sefası güncel taksonomisi ve değişen sistematiği Convolvulaceae ailesindeki 1000'den fazla çiçekli bitki türünün ortak adıdır. Sabah sefası türleri aralarında Argyreia, Astripomoea, Calystegia, Convolvulus, Ipomoea, Lepistemon, Merremia, Operculina, Rivea ve Stictocardia'nın yer aldığı birçok cinse aittir.

<i>Capsicum chacoense</i>

Capsicum chacoense, Capsicum cinsinin Güney Amerika'ya özgü bir türüdür. İnsanlar tarafından nadiren yetiştirilirken, evcilleştirilmiş Capsicum türleri gibi yenilebilir meyveler üretir.

<i>Ipomoea aquatica</i>

Ipomoea aquatica, yumuşak sürgünleri için sebze olarak yetiştirilen yarı sucul, tropikal bir bitkidir ve nereden geldiği bilinmemektedir.

<i>Ipomoea tricolor</i>

Ipomoea tricolor, Meksika gündüz sefası veya gündüz sefası, Yeni Dünya tropiklerine özgü olan ve başka yerlerde yaygın olarak yetiştirilen ve natüralize olmuş, Convolvulaceae ailesindeki çiçekli bir bitki türüdür. Otsu, tek yıllık veya çok yıllık tırmanıcı asmalardır ve 2-4 metre uzunluğa ulaşabilirler. Yapraklar spiral olarak düzenlenmiştir. Çiçekler trompet şeklindedir, 4–9 cm çapındadırlar, genellikle orta kısmı beyaz ila altın sarısı olan mavi renkli çiçeklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Çit sarmaşığı</span>

Çit sarmaşığı, bilimsel adıyla Calystegia sepium Kahkahaçiçeğigiller familyasından bir türdür ve kısmen kozmopolit bir dağılıma sahiptir.

<i>Ipomoea cairica</i>

Ipomoea cairica, palmat yaprakları ve büyük, gösterişli beyaz ila lavanta çiçekleri ile sarmaşık, otsu, çok yıllık bir bitkidir. Kahkahaçiçeğigiller familyasındandır.

<i>Örümcek çiçeği</i> bitki türü

Cleome hassleriana, örümcek çiçeği veya havai fişek çiçeği olarak bilinir. Cleomaceae familyasından Cleome cinsinin bir türüdür. Güney Amerika'nın güney kısmı, Arjantin, Paraguay, Uruguay ve güneybatı Brezilya'ya özgüdür. Aynı zamanda Güney Asya ve Haor'da dahil olmak üzere Bangladeş'te de yetişir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.