İçeriğe atla

Ion Luca Caragiale

Ion Luca Caragiale
Ion Luca Caragiale
Doğum13 Şubat 1852(1852-02-13)
Haimanale, Eflak
Ölüm9 Temmuz 1912 (60 yaşında)
Berlin, Alman İmparatorluğu
Takma adCar
MeslekKısa hikâye yazarı, oyun yazarı, gazeteci, deneme yazarı, aktör, tercüman, şair, devlet memuru, restorasyoncu
MilliyetRumen
Dönem1873–1912
TürDrama, komedi, trajedi, kısa hikâye, karalama hikâye, roman, parodi, hiciv, vecize, fantezi edebiyat, röportaj, anı, masal, epigram, fabl
KonuGünlük hayat, değerler ve davranışlar, politika, sosyal eleştiri, edebiyat eleştirisi, müzik eleştirisi, Junimist (Junimea Topluluğu ile ilgili akım), natüralizm, neoromantisizm, realizm
Edebî akımRomantik
Etkiledikleri
  • Ioan A. Bassarabescu, Gheorghe Brăescu, Ioan Alexandru Brătescu-Voineşti, Radu Cosaşu, Horia Gârbea, Paul Gusti, Eugène Ionesco, Ioan Lăcustă, Constantin I. Nottara, Dumitru D. Pătrăşcanu, I. Peltz, Dumitru Radu Popa, Victor Ion Popa, Mihail Sebastian, Mihail Sorbul, George Mihail Zamfirescu, Paul Zarifopol

Etkilendikleri

İmza

Ion Luca Caragiale (d. 13 Şubat 1852, Haimanale, Eflak – ö. 9 Temmuz 1912, Berlin), senaryo, kısa öykü, şiir yazarı, tiyatro yöneticisi, siyaset yorumcusu ve gazetecidir. Arkasında önemli bir kültürel miras bırakan Caragiale, Rumen dili ve edebiyatında en önemli yazar ve oyun yazarlarından biri ve aynı zamanda yerel mizahın önde gelen temsilcisi olarak görülmektedir. Mihai Eminescu, Ioan Slavici ve Ion Creanga'nın yanında, her şeye rağmen hayatının ikinci yarısında katıldığı, sözü geçen bir edebiyat topluluğu olan Junimea'nın ana temsilcilerinden biridir.

Hayatı

Prens Ioan Gheorghe'nin dönemi sırasında 1812 yılından sonra Eflak'a (Wallachia) göçeden, Rum Köken'li bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Çevrede tanınan dedesi Ştefan Caragiali, Bükreş Adliyesi'nde aşçı olarak çalışmaktaydı. Ion Luca'nın babası, Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'dan olup, Prahova İdari Bölgesi'ne yerleşmiş ve Margineni Manastırı Emini (Yöneticisi) olarak çalışmıştır.

Çevrede Luca Caragiali olarak bilinmekte olup, Ploieşti'de avukat ve hakim olarak ünlendi. Yine Rum Kökenli olarak bilinen (bazı tarihçilere göre de Macar asıllı) Braşav'lu bir tacirin kızı Ekaterine Karaboa (veya Alexovici) ile evlendi. Çiftin, Lenci adında bir kızları oldu.

Hayatının İlk Dönemi

Yeniyetme Caragiale

Prohova'nın Haimanele kasabasında (güncel adıyla kendi adı verilen komününde) doğup, Ploieşti'de eğitim gördü. Kendisinin de söylediği gibi, okumayı Safanta (Sf./St.) George Rumen Ortodoks Kilisesi'nde öğrendi. Kısa süre sonra, dili kullanmasında üzerinde çok etkisini olduğunu söylediği, Transilvanya'da doğan Bazilie Dragoşescu tarafından Rumen edebiyatı dersleri aldı. Henüz Ion Luca 7 yaşındayken, Moldova Prensi Alexander John Cuza'nın Eflak Prensi olarak seçilmesinden sonra gerçekleştirdiği reformlar, onun ileriki yaşlarındaki politik görüşlerini etkiledi. Yeni hükümdarın 1859 yılında ilkokulunu ziyareti, onlar tarafından büyük heyecanla karşılandı.

Sfantii Petru ve Pavel Lisesini bitirdikten sonra daha yüksek öğrenimi takip etmedi. Bir olasılıkla doğrudan ikinci seviyeye kaydedilmişti, çünkü ilk yıllarında okula devam ettiğini gösteren hiçbir kayıt yoktur. Özellikle, sonra Ploieşti Belediye Başkanı olacak Constantin Iennescu'dan tarih dersleri aldı. Genç Caragiale amcasının ayakizlerinden devam ederek, sonrasında devam edeceği Bükreş'deki tiyatro okulunun hocası Costache'den hitabet ve mimik sanatları derslerini aldı. Annesi ve kızkardeşi de bu okulda ona katıldılar. Ayrıca olasıdır ki, Bükreş Milli Tiyatrosu'nda figüran olarak roller aldı. Bu alanda tamzamanlı iş bulamadığından, 18 yaşlarındayken Prahova Idari Birimi Adliyesi'nde (Prahova County Tribunal) kopyacı olarak çalıştı. Hayatı boyunca, bu tiyatrodaki eğitimi hakkında konuşmayacak, herkesten hatta eşinden bile saklayacaktı.

1862 yılında, Caragiale muhafazakâr ve liberallerin koalisyonu tarafından gerçekleştirilen Cuza'nın düşürülüşüne tanık oldu. Daha sonra, bu hareket için yapılan halkoylamasında kendisinin ve arkadaşlarının, "evet" dediklerini söyleyecekti. 18'inde hevesli bir liberal akım destekçisi olarak, bu akımın cumhuriyetçi fikirlerine sempati ile bakıyordu. 1871'de Liberal Grup tarafından, geleceğin Romanya Kralı olacak Domnitor Carol I'i yerinden etmeyi amaçlayan, kısa sürecek Ploieşti Cumhuriyeti'ni gördü. Hayatının ileri döneminde, hem darbe girişimi, hem de kendisinin ona katılımı konusunda dalga geçecekti.

O yılın sonlarında, sonraları kendi eseri "Din cametul unui vechi sufleur"'da (Eski Suflörün Kitabından) hatırlatacağı dönem olan, Milli Tiyatro Müdürü Mihail Pascaly onu suflörlük yapak üzere işe almasıyla Bükreş'e geri döndü. Çok samimi ve aynı zamanda rakibi olduğu şair Mihai Eminescu da, aynı şekilde tiyatro müdürü Iorgu Caragiale tarafından işe alınmıştı. Genç Caragiale, tiyatrodaki repertuvara olan aşinalığına ek olarak, Aydınlanma Çağı Felsefecileri'ni okuyarak kendini eğitti. 1870 ve 1872 arasındaki aynı noktada, Teatrul National din Iaşi'da (Yaş Milli Tiyatrosu) da aynı görevle çalışmaktaydı. Bu dönemde ayrıca, çeşitli yayınların hazırlanmasında düzeltmen olarak ve öğretici asistan olarak çalışmaktaydı.

Edebi Başlangıç

Caragiale'nin gençliği.

Ion Luca, edebi çıkışını 1873 yılında 21 yaşındayken, G.Dem.Teodorescu'nun liberallerden etkilenen hicivsel Ghimpele dergisinde çıkan şiirleri ve mizah dizileri ile yaptı. Değişik mahlaslarla (takma ad/nick name) göreceli olarak çok az makale yazdı. Bu isimlerden biri de soyadından ve Palicar'dan (Şakacı) esinlenen "Car." idi. Bükreş'e dönüşü ile birlikte, toplantılarına sık sık katıldığı "Kırmızılar" olarak bilinen liberal eğilimin radikal ve cumhuriyetçi kanadına daha çok yaklaştı. Gimpele'de çalışırken cumhuriyetçi yazar N.T.Oraşanu ile tanıştı.

Gimpele'ye yazdıklarının çoğu dönemin çeşitli edebiyatçılarını hedef alan alaycı-küçümseyici (sarkastik) tondaydı. Aynı dergiye ayrıca şiirler de verdi; iki sone ve bir seri nükte. Yeni yükselen şairlerden Alexander Macedonski ile çok uğraştı.

Sonraki yıllarda, yeni kurulan Milli Liberal Parti'nin farklı sözcüleri ile işbirliği yaptı. Mayıs 1877'de hiciv dergisi Claponul'u (Kısır) yarattı. 1877'de Milli Tiyatro için bir seri Fransızca yazılmış oyunu tercüme etti. Fransız Cumhuriyetçi Frederic Dame ile birlikte, hayatı kısa sürecek Natiunea Romana ("Rumen Milleti") dergisini yönetti.

Romania Libera ("Özgür Romanya") gazetesine, Rumen tiyatrosunun bayağılığı ve eser çalmaya başvurulmasının artışı gibi, Rumen tiyatrosu üzerine serilerle katkıda bulundu. Edebiyat tarihçisi Perpessicius'a göre bu seriler " "tiyatro tarihimizin en sağlam eleştirel katkısını oluşturdu".

Timpul (Zaman) and Claponul (Kısır)

1876'dan hemen sonra, hareket Ion Bratianu'nun başkan olması ile Milli Liberal Politika'dan uzaklaşmaya başladı. Diğerlerine göre, yazıişlerinde çalışan Mihai Eminescu, Caragiale ve Transilvanyalı nesir yazıcısı Ioan Slavici'in muhafazakâr Timpul gazetesinde çalışmasını istemiş, ikisi de işe alınmıştı. Bu olay zinciri biraz tartışmalıdır. Bazıları Eminescu'nun onlardan sonra Mart 1876'da değil, Ocak 1878'de gazeteye geldiğini söylerler.

Slavici, üçü kah Calea Victoriei'de (Victoria Caddesi) Timpul'un merkezinde, kah Eminescu'nun Strada Sfintilor'daki (Ermişler/Havariler Caddesi) buluşarak, saatlerce Rumen dili grameri üzerine beraber yapmayı planladıkları çalışma üzerine uzun uzun konuştuklarını söylemişti.

Cragiale, Romanya'nın Osmanlı İmparatorluğu'ndan tam olarak bağımsızlığını alabilmesi için, Türkler ve Ruslar arasındaki 93 Harbi olarak bilinen savaşa katılması ile Eminescu'nun Kırmızılar Politik Akım'ı lideri Rosetti ile polemiğe girmesi sıralarında, Timpul'da çalışma konusunda ilgisini azaltmıştı. Slavici'e göre, Eminescu tarafından yarıda bırakılmış katkıları zaman zaman tamamlamıştı. Daha sonra da beklenmedik şekilde dergiden ayrıldı.

Tüm dikkatini, savaş boyunca tak başına yazacağı ve düzenlemesini yapacağı Claponul'a yönlendirdi. Zarifopol'e göre, Caragiale kendi sitilini denemeyle meşkul olup, halkın içine karışarak onları öğrenmeye çalışıyor ve dergiye hafif hiciv serileri ile katkıda bulunuyordu. Bir seri çalışmasında, hem berber, hem amatör bir sanatçı olan ve yaptığı iş ile sanat ve edebiyat arasında paralellik kuran Nastase Ştirbu adında, daha sonraki çalışmalarında da tekrar kullanacağı bir kahraman yaratmıştı. Benzer şekilde, Şotrocea and Motrocea adındaki iki ayrılmaz arkadaş hakkındaki düzyazı, Momente şi Schite'deki Lache ve Mache çiftinin taslağının oluşmasına hizmet etmişti. Zamanın bir diğer önemli çalışması ise Rus Ordusu'nun Bükreş'e varışını ve sokaklardaki tepkiyi uyaklı bir röportaj ile belgeleyen Pohod la Şosea'dır. Claponul 1878 yılının başlarında yayımını durdurdu.

Junimea'ya Kabulü

Bir olasılıkla Eminescu tarafından, Iaşi'da yerleşik etkili edebiyat topluluğu ve Milli Liberal Politika karşıtı bir merkez konumundaki Junimea ile tanıştı. İlk olarak, Romanya Kralı Domnitor Carol I'in aile doktoru Dr.Kremnitz'in evindeki bir ziyaret sırasında Junimea'nın kurucusu eleştirmen ve politikacı Titu Maiorescu ile tanıştı. Daha sonra Eminescu'nun sevgilisi olacak, doktorun karısı ve Maiorescu'nun yengesi Mite Kremnitz de yazardı. Birkaç toplantı sırasında, Maiorescu Caragiale'den bir seri özdeyiş (aforizma, vecize) albümü hazırlamasını istedi. Onun özlü sözleri, doğasında düşündürücü ve bazıları ise hem insanlardan kaçışın kanıtsal seçimlerine ve hem de bir derecede kadın düşmanlığına sahipti.

1878'de Caragiale ve Maiorescu, Caragiale'nin ünlü oyunu O Noapte Furtunoasa'sının (Fırtınalı Bir Gece) ilk taslağını okuduğu, Junimea'nın 15'inci yılı kutlamalarına katılmak üzere Iaşi'a gittiler. Petite bourgeoisie'nin (küçük burjuvazi) liberal değerler ile yüzeysel kültürün geçmişi üzerine yapılan demegojinin karışımını tiye alan bu çalışma, derhal konservatif grup çoğunluğunun bamteline dokundu. Topluluğun Bükreş'e açılımı ve sanatın koruycusu oluşuyla karakter bulan derginin resepsiyonu, Ikinci Dönem Junimea Aktiviteleri'nin odak dakikaları hâline gelmiştir. Bu aşamaya işaret eden diğer yazarlar, Creanga, Slavici, Vasile Alecsandri ve Vasile Conta idi. Caragiale ile birlikte, edebiyat üzerine Junimea'nın direkt etkisinin öndegelen temsilcileri olacaklardı. Değişen derecelerde, Maiorescu'nun eleştirisi olan Junimalist Tez'in ana unsuru "temelsiz formlar"a iltifatta bulundular. Junimea'nın, sadece Rumen üst sınıfının yararlandığı ve ancak diğerlerini yükselen yanlış değerlere mahkûm ettiğini savunduğu bu fikirin kendisi, modernleşmenin olumsuzluğuna dikkat çekiyordu.

Ion Luca Caragiale, Junimea'nın sözcüsü, topluluğun önemi düşmeye başladığı 1885 yılından sonra bile katkıda bulunmaya devam ettiği Convorbiri Literare (Edebi Sohbetler) ile birlikte de anılıyordu. Orası onun bütün büyük komedilerini ilk defa halka sunduğu yerdi. Ancak, Junimea'yı Romanya'nın üçüncü politik gücü olarak pekiştirmeyi amaçlayan Petre. P. Carp Hareketi'ne katılmadı ve ileriki yıllar boyunca bir sağlam bağımsız olarak kaldı. Caragiale buna rağmen Junimist Dergi Constitutionalul ile anıldı.

1879'un başlarında, O Noapte Furtunoasa (Bir Fırtınalı Gece), ilk defa Milli Tiyatro'da sahneye konmuştu. Caragiale ve onun karakterlerini canlandırmaya devam edecek olan komedyen Mihai Mateescu'yu ilk defa bir araya getiren bu sahnelenişti. Bu oyun iyi bir çıkıştı ve adının posterlere basılmasına karşı çıkmış olsa da ona büyük bir alkış getirdi. İkinci sahnelenişte, hükûmetçe Tiyatrolar Yöneticiliği'ne atanan Milliyetçi Liberal Ion Ghica tarafından hikâyesinin kesildiğini anladığında hakarete uğradığını hissetmişti. Resmi bir açıklama istediğinde, O Noapte Furtunoasa, sezonun programından çıkarılmıştı. Sonraki yıllarda, bağımsız tiyatro grupları (kumpanyalar) oyunu aynen veya çalıntı versionlarını kendi yararlarına sahnelediler. 1883'te yeniden Milli Tiyatro Repertuvarı'na dahil edildi ve Craiova ve Iaşi gibi şehirlerdeki devlet tiyatroları da kendi programlarına dahil etmek için çaba sarf ettiler.

Sonrasında Caragiale, oyuncusu ve yöneticisi, ana işbirlikçisi Constantin I. Nottara'nın olduğu Milli Tiyatro'da kendi oyunlarını yönetme konusuna da el attı. Beraberce, Mihail Pascaly'nın tercih ettiği teknigi sonlandırıp, yerine oyunculukta daha doğal ve çalışılmış perspektifle empatik hitabeti koyarak itibarlar kazandılar.

Genel Müfettiş

1880'de, sokak kavgasını duyarak, devrimin yakında olduğuna inanan kültürsüz “Kızıl” emekli ve saf karısı üzerine yazdığı “Conu Leonida fata cu reactiunea” adlı oyununun basımını yaptı. Bu oyun ayrıca tiyatro dünyasında basımı yapılan, kendi ünlü kitabı “Amintiri din copilarie” (Çocukluk Anıları) adlı kitabının çıkışı ile aynı zamana rastlayan ilk anısıydı.

Caragiale, Maiorescu eşliğinde Avusturya-Macaristan'a gitti. Viyana'da, Burgheater'ca misafir edilen William Sheakespeare'nin Bir Yazgecesi Rüyası oyununun sahnelenişine katıldılar. Dönüşünden sonra hemen hemen işsizdi. 1881'de Timpul'daki konumundan ayrıldı. Bununla beraber o sonbahar, Ion Brationu'nun Milli Liberal Kabinesi'nde yer alan Milli Eğitim Bakanı V.A.Urechia, Moldova tarafındaki Suceava ve Neamt Yönetim Bölgeleri için Genel Müfettiş olarak atadı.

Ion Luca Caragiale, yeni evinin Iaşi'a yakın olmasından yararlanarak, Junimea'nın aktivitelerine düzenli katılabiliyordu. Bu aktivitelerde, derginin en önemli temsilcileri Iacob Negruzzi, Vasile Pogor ve Pentru Th.Missir ile iyi arkadaş oldu. Negruzzi ile, Nicolae Gane'nin kısa öyküsü “Hatmanul Baltag”ı opera olarak sahneye koydular.

Eminescu’nun da ilişki yaşamış olduğu Veronica Micle ile yakınlaştı. Kısa bir zaman, Caragiale ve Veronica (şairle zaman zaman görüşmeye devam etmesine rağmen) aşk macerası yaşadılar. Bu Eminescu ve Caragiale arasındaki arkadaşlığın soğumasına neden oldu. Eski arkadaşının Caragiale ile ilişki yaşaması onu kıskandırmıştı. Aynı zamanda Micle de, Eminescu’nun Mite Kremnitz ile bir ilişki yaşamasına gücenmişti.

Bir yıl sonra, Caragiale Valahya’ya (Eflak/bugünkü Romanya’nın aşağı yarısı) geri dönerek, Argeş ve Valcea’da Genel Müfettiş oldu. Sonunda, 1884'teki konumunu tamamen kaybetmiş, kendini iflasın eşiğinde bulmuş ve böylece düşük düzeydeki kâtiplik konumuna razı olmuştu. Olasılıkla, melodraması “O soacra” (Kaynana) bu dönemde yazılmış ve basılmıştır. Hatasının farkında olan Caragiale, çalışmanın gençliğinden kaldığını belirterek, 1876'da onu silmiştir. Yazımdaki birkaç detay, itibarına gölge düşürmüştür.

Haziran 1883'te Maiorescu'nun evini ziyareti sırasında, Eminescu'nun psikolojik bir hastalıkla ilgili sorun yaşadığını öğrendi. Bir rivayete gore, Caragiale bu haber üzerine bir hayli ağlamıştı.

Bu geçen olaylar nedeniyle, Pogor gibi Junimea Üyeleri ile arası açılmıştı. Bu olaylar arasında, Caragiale'nin, genç Eminescu ile dalga geçtiğini öğrenmesi ile şok geçirdiği yaşlı şair, Vasile Alecsandri ile fikir ayrılığına düşmesi de vardı. Bu nedenle Alecsandri'yi, Mart 1884'teki topluluğun gerçekleştirdiği toplantıda, herkesin önünde eleştirmeye karar verdi. Maiorescu'nun kendi tuttuğu notlara gore, Caragiale, Alecsandri'ye karşı saldırgan ve kabaydı.

Caragiale'nun zengin akrabası, annesi Ecaterina'nın kuzeni ve dul Catinca Momulo Cardini (daha çok Catinca Momuloaia olarak bilinir) 1885'te ölmesi ile, büyük bir miras kalması olasılığı doğdu. Momuloaia'nın diğer akrabaları ile davalık oldu ve bu dava 1900'ün başlarına kadar sürdü.

İlk Büyük Başarısı

Bundan aylar sonra, yeni komedisi O Scrisoare Pierduta (Bir Kayıp Mektup) ilk defa halka sunuldu. Bu politik mekanizma, taşradaki bozulma, önemsiz hırslar ve anlamsız demagoji arasındaki çelişkilerin resmedilmesi, halk arasında bir ani çıkış gerçekleştirdi. Rumen edebiyatında kendi türündeki en iyi bilinenlerden biri olarak, muhtemelen Caragiale'nin kariyerinde yüksek bir nokta oldu. Maiorescu bu başarıdan mutlu olmuştu ve bunun sahnelenişiyle Milli Liberal söylemine “gülmeye başlayan” Rumen toplumunda olgunluğun işareti ve olduğuna inanmıştı.

D-ale carnavaluluinun basılan ilk versiyonu, Convorbiri Literare'deki hali ile (Mayıs 1885)

Ion Luca Caragiale, Bükreş Belediye'sinde çalışan Maria Constantinescu adındaki bekar ve genç bir kadınla romantik bir aşk yaşamaktaydı. Maria'nın 1885'te Mateiu adında bir oğlu olmuş, Caragiale de onu oğlu olarak tanımıştı.

Aynı yıl boyunca, varoşların değerleri ve beklenmeyen gönül işlerinin daha hafif bir hicvi olan “D-ale Carnavalului” (Sayın Karnaval Bey), halk tarafından yuhalanmış ve sorgulanmıştı. Eleştirmenler, samimi zina tasvirinin cezalandırılmamasına rağmen oyunu ahlaksız saymışlardı. Maiorescu tartışmada arkadaşının yanında yer alarak, Milli Liberal Kültürel Değerleri sert bir şekilde eleştiren “Comediile domnului Caragiale” (Sayın Caragiale'nin Komedileri) başlıklı ve 1889'da Caragiale'nin toplu oyunlarının önyazısı olacak bir yazı yayınladı. Arthur Schopenhauer'in fikirlerinden etkilenen bu eleştiride, Caragiale'nin insan ruhunu yükselmede başarısız olmadığını, çünkü kesinlikle didaktisizm ve egoizm'in üzerine çıktığını savunmuştu. Oyunun vatansever oladığı suçlamalarını, Maiorescu şöyle yanıtlamıştı;

(…) politik amaç güden günümüz şiirleri, kutsal günlerin methiyeleri, hanedanları göklere çıkaran tiyatro kompozisyonları, sanatın taklitleridir, gerçek sanat değildirler. Bir ülke vatandaşının, davranışlarında görülen, en önemli duygusu vatanseverliğin, sanatta bu duygunun göstergesi olarak yeri yoktur. Hiç Corneille’de Fransız Vatanseverliği’ne ait bir tek söz var mıdır? Racine’de hiç milli bir duylgu fışkırması var mıdır? Peki Moliere’de? Sheakespeare’de bir tane var mı? Goethe’de?

Bu makale, halkla oyun yazarlarının arasını bulan önemli bir unsure rolü oynamış ancak, aynı zamanda Maiorescu ile Maiorescu'nun kendisi ile çeliştiğini söyleyen felsefeci Constantin Dobrogeanu-Gherea arasında bir polemiğe yol açmıştı. Dobrogeanu-Gherea, Caragiale'nin tarafını savunduysa da, “D-ale carnavalului”nin onun en zayıf oyunu olduğu kanısını taşımıştı.

Tiyatro Alanındaki Liderliği ve Evliliği

Ekonomik problemleri süren Caragiale, önceleri Milliyetçi Liberallerle fikir ayrılığına düşmesine rağmen, Partı’nin gazetesine yazılarıyla katkıda bulunmayı kabul etti ve böylece tarihçi ve politikacı Alexandru Dimitrie Xenopol tarafından çıkarılan “Vointa Notionala” isimli dergi ile ilişkilenmiş oldu. “Luca” mahlası altında, iki tiyatro gazetesine katkılarda bulundu. Paralelinde, Bükreş'de özel Sfantul Gheorghe Lisesi'nde dersler verdi. Kariyerinin bu dönemi. Maiorescu'nun Junimist Muhafazakârlar'dan oluşan Teodor Rosetti Kabinesi'nde Eğitim Bakanlığı'na yükselmesiyle, 1888'de bitti. Caragiale, Milli Tiyatro'nun da yöneticisi olma anlamına gelen, tiyatroların başına getirilmesini talep etti. Maiorescu başlangıçta karşı çıksa da, Caragiale sonunda bu konumu elde etti. Son karar Romanya Kraliçesi Elisabeth'in Maiorescu'ya bunu düşünmesini söylemesine yoruldu veya başka bir söylentiye göre Junimist Petre P. Carp'ın etkisili desteği ile atanmıştı.

Bu atama o zamanlar bazı tartışmalar yaratmıştı. C. I. Stancescu da dahil olmak üzere, öncellerinin (seleflerinin) aksine Ion Luca Caragiale, bu alanda bir profesyonel ve aynı zamanda kişi olarak alçakgönüllü bir geçmişe sahipti. Milliyetçi Liberaller'in ona karşı kampanya başlatmasıyla, oyun yazarı Bükreş Basını'na niyetini ortaya koyan ve atamasındaki durumu anlatan bir açık mektup hazırladı. Mektupta Junimea'yı savunarak, Junimea'nın kendisinin “politikaya kapalı olduğu zaman içinde halkın gözünden kaybolma” olarak ortaya koyduğu çalışmalarına ilgisinin kendi yükselişine etkisine değindi. Bir yazar ve yönetici olarak kendi davasını yeniden gözden geçirerek, devletçe yönetilen tiyatrolar için özenerek oluşturduğu ve sonra da uygulamaya geçirdiği, Vianu'ya gore “dakik ve sert” bir program ortaya koydu. Her şeye rağmen, sezon sonunda istifa etti ve edebi uğraşılarını sürdürdü.

1889'da, İtalyan Mimar Gaetano Burelly'nin kızı Alexandrina ile evlendi. Ion Luca Caragiale'nin sosyal sınıfını yükselten, Bükreş Seçkinleri'nin bir üyesiydi. Biri “Luky” diye bilinecek 1893'te Luka ve ikincisi “Tuşchi” diye bilinecek ve Logadi ile evlenecek Ecaterina adında iki çocukları oldu. Birkaç yıl sonra, Caragialeler Mateiu'yu kendi evlerine getirdiler ve Ion Luca onu Anghel Demetrescu'nun Sfantul Gheorghe Koleji'ne kaydettirdi.

Son Yılları

Alexandru Davila ve Ion Luca Caragiale

1909 yılının başında, Caragiale Universul'a katkılarına ara verdi.

Berlin'deki evinde bir seyahat dönüşü beklenmedik şekilde öldü. Ölüm nedeni, kalp krizi olarak belirtildi. Oğlu'nun söylediğine göre o gece geç saatlerde ona hareketli geldiğini düşündüğü William Shakespeare'nin Macbeth'ini okuyordu. Caragiale'nin naaşı yük treni ile Bükreş'e taşındı. Fakat yoldaki karışıklık dolayısı ile, bir gün geç ulaştı. Bükreş'deki Bellu Mezarlığı'nda 22 Kasım 1912 tarihinde toprağa verildi. Ömürlük rakibi Alexander Macedonski, onun ölümü ile sarsıldı ve Adevarul gazetesine yazdığı mektupta onun mizahını Amerikalı Mark Twain'e tercih ettiğini, birbirlerine saldırılarının ve dalga geçişlerinin nedeninin, birbirlerini çok sevdikleri olduğunu iletti.

Caragiale's grave in the Bellu cemetery)

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Çavuşesku</span> Romanya diktatörü (1965–1989)

Nikolay Çavuşesku, 1965-1989 tarihleri arasında Romanya Komünist Partisi (PCR) Genel Sekreteri, 1967 yılından itibaren Devlet Konsülü Başkanı ve 1974-1989 yılları arasında Romanya Cumhurbaşkanı olan Rumen politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Yaş</span> Romanyada kent

Yaş, Romanya'nın en büyük ikinci şehri ve Yaş ili'nin merkezidir. Yaş, Romanya'nın sosyal, kültürel, akademik ve sanatsal yaşamının önde gelen merkezlerinden biridir. Şehir, 1564'ten 1859'a kadar Boğdan Prensliği'nin, 1859'dan 1862'ye kadar Romanya Prensliği'nin ve 1916'dan 1918'e kadar Romanya Krallığı'nın başkentiydi.

<span class="mw-page-title-main">Demir Muhafızlar</span>

Demir Muhafızlar, 1927'den II. Dünya Savaşı'nın erken dönemlerine kadar Romanya'daki aşırı milliyetçi, kökten dinci, aşırı sağcı, anti-semitist, faşist bir harekete ve de siyasi partiye verilen isimdir.

Bedrettin Tuncel, Türk akademisyen, çevirmen, edebiyatçı, siyasetçi.

Romanya, Bükreş' teki göze çarpan yapılar her bir kategoride alfabetik sıraya göre organize edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mihai Eminescu</span> Rumen yazar ve gazeteci (1850-1889)

Mihai Eminescu, bir romantik şair, romancı ve gazetecidir ve sıklıkla Romanya'nın en ünlü ve etkileyici Rumen yazarı olarak gösterilir.

<span class="mw-page-title-main">Titu Maiorescu</span> Rumen siyasetçi

Titu Liviu Maiorescu, Rumen akademisyen, avukat, edebiyat eleştirmeni, yazar, estetik akımcısı, felsefeci, çocuk eğitmeni, politikacı ve yazar; Romanya'nın 1912 ve 1914 yılları arasındaki Başbakanı, içişleri bakanı, Rumen Dili Akademisi kurucularından ve Romanya'nın 19. yüzyıl sonu, 20. yüzyıl başındaki önemli şahıslarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Çeşmeci Parkı</span>

Çeşmeci Parkı veya Çeşmeci Bahçesi, Bükreş'teki en eski halka açık park veya bahçelerden biridir. Şehrin merkezinde, Regina Elisabeta Bulvarı ve Schitu Magureanu Bulvarı gibi iki ana arter (yol) arasında bulunup, 16 hektarlık bir yüzey alanına sahiptir. Parkın güney-doğusunda Gheorghe Lazar Milli Koleji bulunur. İngiliz Park'ı tipinde düzenlenmiş olup, biri regina Elisaeta Bulvarı'ndan, ikisi Schitu Magureanu Bulvarı'ndan, biri de Ştirbei Voda Caddesi'nden olmak üzere birçok girişi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Gheorghe Mulțescu</span>

Gheorghe "Gigi" Mulțescu, Rumen eski futbolcu ve teknik direktör. Romanya ve Türkiye'de birçok takımda görev yapmıştır.

Radu Horia Niculescu Rumen eski futbolcudur. Bir dönem Türkiye'de de forma giymiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal Demokrat Parti (Romanya)</span>

Sosyal Demokrat Parti, Romanya'da sosyal demokrat bir siyasi partidir. 2020 genel seçimleri sonrasında, Senatoda sahip olduğu 47 vekil ve Temsilciler Meclisinde 110 vekille Romanya'nın en büyük siyasi partisidir. Ayrıca ülkede en çok sayıda belediye başkanına, yerel belediye meclis üyesi ve ilçe başkanına da sahiptir. Bu sayede ülkedeki en büyük ve en etkili siyasi güçtür.

<span class="mw-page-title-main">Ștefan Luchian</span>

Ștefan Luchian, Rumen ressam. Peyzaj ve natürmort çalışmaları ile ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Tamara Buciuceanu</span>

Tamara Buciuceanu,, Tanınmış Rumen tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, televizyon sanatçısı. Sanatçı 1960'lı yılların başlarından 2010'lu yılların başına kadar Odeon Tiyatrosu'nda sahne almış kariyeri boyunca "Liceeni" (1986), "Liceenii Rock 'n' Roll" (1992), "Silent Wedding" (2008) ve "Everybody in Our Family" (2012) vb. yapımlarda başarılı işler çıkarmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tudor Arghezi</span> Rumen şair (1880-1967)

Tudor Arghezi, başta şiir olmak üzere çocuk edebiyatına yaptığı önemli katkılarla tanınmış bir Rumen yazardı. Ion N. Theodorescu ismiyle Bükreş'te doğan Arghezi'nin kalem ismi, Latincede "Argeș Nehri" anlamına gelen Argesis'dir.

<span class="mw-page-title-main">Alexandru Macedonski</span> Rumen edebiyat eleştirmeni ve yazar (1854-1920)

Alexandru Macedonski ; Rumen şair, romancı, oyun yazarı ve edebiyat eleştirmenidir. Özellikle anavatanında Fransız Sembolizmini desteklemesiyle ve ilk on yılında Romanya Sembolist hareketine liderlik etmesiyle tanınıyordu. Yerel modernist edebiyatın öncüsü olan, serbest dizeyi kullanan ve bazıları tarafından modern Avrupa edebiyatında ilk olduğunu iddia eden ilk yerel yazardır. Rumen edebiyatı çerçevesinde Makedonski, eleştirmenler tarafından ulusal şair Mihai Eminescu'nun ve okulunun içe dönük gelenekselliğine taban tabana zıt olduğu Literatorul dergisi etrafında şekillenen kozmopolit ve estetikçi bir akımın ikinci lideri olarak görülüyor.

<span class="mw-page-title-main">Mihail Kogălniceanu</span> Rumen siyasetçi

Mihail Kogălniceanu (Rumence telaffuz: [mihaˈil koɡəlniˈtʃe̯anu] ; Boğdanlı, daha sonra Rumen liberal devlet adamı, avukat, tarihçi ve gazeteciydi; Domnitor Alexandru Ioan Cuza yönetimindeki 1859 Tuna Prenslikleri birliğinden sonra 11 Ekim 1863'te Romanya Başbakanı oldu ve daha sonra I. Carol altında Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">1907 Romanya Köylü İsyanı</span>

1907 Romanya Köylü İsyanı, 21 Şubat ve 5 Nisan 1907 tarihleri arasında Romanya'da gerçekleşen isyandır. Kuzey Boğdan'da başladı ve bu bölgede yerleştiği üç hafta sonra, hızla yayıldı ve Oltenya'ya kadar uzanan Eflak'a ulaştı. İsyanın ana nedeni, köylülerin, sadece birkaç büyük toprak sahibinin elinde olan toprak mülkiyetindeki adaletsizlik konusundaki hoşnutsuzluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Irina Petrescu</span> Rumen oyuncu (1941-2013)

Irina Carmen Petrescu, Rumen sinema oyuncusudur. 1959 ve 2010 yılları arasında 29 filmde rol aldı. 1969 yapımı A Woman for a Season adlı filmindeki Ana Patriciu karakteriyle 6. Moskova Uluslararası Film Festivali'nde En İyi Kadın Oyuncu Ödülü'nü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Yuan Gika</span> Romen siyasetçi (1816-1897)

Mösyö Yuan Gika, beş kez Romanya Başbakanı olan Rumen devlet adamı, matematikçi, diplomat ve politikacıdır. Romanya Akademisi'nin üyesi ve birçok kez de başkanlığını yapmıştır. Üretken bir yazar ve politikacı olan Pantazi Ghica'nın ağabeyi ve aynı zamandı iş ortağıydı.

<span class="mw-page-title-main">Daniel Barbu</span>

Daniel-Constantin Barbu, Rumen siyaset bilimci, siyasetçi, yayıncı, deneme yazarı, gazeteci ve akademisyen.