İçeriğe atla

Ingeborg Brun

Ingeborg Brun
Ingeborg Brun tarafından yapılan el boyaması Mars küresi
DoğumEmmy Ingeborg Brun
27 Haziran1872
Kopenhag, Danimarka
Ölüm19 Mayıs 1929
Svendborg, Danimarka
MilliyetDanimarkalı
Meslekastronom, küre yapımcısı


Ingeborg Brun (27 Haziran 1872-19 Mayıs 1929) Danimarkalı bir amatör astronom, sosyalist ve yazardı. Mars'ın yüzeyini gösteren el boyaması küreleriyle tanınır.

Her ne kadar bunlardan çok az sayıda yapmış olsa da, Brun'ın müzeye ait küreleri (el yazması küreler olarak adlandırılır) "güzellikleri ve o dönem var olduğu sanılan Mars kanallarının ayrıntılı tasviri için özel olarak anılmayı hak ediyor." [1]

Erken yaşam

Daha yaygın şekilde Ingeborg Brun olarak bilinen Emmy Ingeborg Brun, 1872'de Danimarka'nın Kopenhag kentinde doğdu. Saray avcısı Alexander Brun ve üçüncü karısı Louise'in tek kızıydı ve iki büyük erkek kardeşi Carl Frederik Emil Brun (1865 doğumlu) ve Alf Harald Brun (1866 doğumlu) vardı.[2]

Akıl hastanesi süreci

Brun, bir akıl hastanesinde dokuz yıl geçirdi. Günlüğüne yazdığına göre, onu oraya kardeşi Alf koydurdu. Ancak dokuz yıl sonra arkadaşlarının yardımıyla deli olmadığını kanıtlamayı başardı ve böylece 1910'da topluma geri dönebildi.[2] Ne var ki, o zaman, yaklaşık 38 yaşında ve fiziksel olarak hastaydı. Hayatının geri kalanında yatağa mahkûm olmuştu [2]

Mars büyüsü

Brun her ne kadar resmi astronomi eğitimi almamış ve bir teleskopu veya dürbünü olmasa da, hevesli bir araştırmacıydı. Çağdaş astronomların çalışmalarını kapsamlı bir şekilde okuyarak, kendi kendine gökyüzü ve felsefe hakkında bilgi edindi. Özellikle, Amerikan Percival Lowell'in (1855-1916) Mars hakkındaki kitapları ve İtalyan Giovanni Schiaparelli'nin Mars gözlemlerinin yanı sıra, Mars'ın yeni ve özgür bir toplum için ideal bir yer olabileceğini ümit eden Amerikalı siyaset bilimci Henry George'un sosyalist fikirleri onu etkilemişti.[2][3][4][5]

Milanlı astronom Schiaparelli, ilk olarak 1855'te Mars yüzeyinde bir koyu çizgi ağı gözlemledi ve bunların yapay kanallar olduğunu öne sürdü. Daha sonra bunların optik illüzyonlar olduğu ortaya çıkacaktı.[5] Bulgularını, Mars'ın ilk ayrıntılı modern haritasıyla birlikte yayınladığında, onlara "canali" adını verdi ve herhangi bir ulusal sınır olmaksızın gezegen çapında bir sistem olarak sosyalist bir rejim tarafından inşa edildiğini öne sürdü.[3] Onun varsayımları, Lowell'ın Arizona, Flagstaff'taki gözlemevinden (şimdi Lowell Gözlemevi) gezegen gözlemleriyle desteklendi. Lowell, kanalların gezegende yaşam kanıtı gösterdiğini iddia etti. Bu “kanallar” Brun'ın ilgisini çekmişti.[4][5]

El yazması küreler

Akıl hastanesinde geçirdiği sürede Brun,1905'ten 1909'a kadar, Lowell'in haritalarını "el yazması kürelere" uyarladı ve Mars dünyalarını mevcut Dünya küreleri üzerine boyadı.[4] Lowell'ın gezegenin altyapısına ilişkin vizyonu Brun'un ilgisini çekti ve bunun radikal olarak farklı, işbirlikçi bir Mars sosyal düzeninin kanıtı olduğunu düşündü.[1][6][7] Bu nedenle, küreleri, Lowell'in bölgesel gözlemlerini, Schiaparelli'nin çoğu artık kullanılmayan, gezegenin özellikleri için adlandırdığı isimlendirmeyle kapladı [3]

Yapım

Her küre benzersizdir. Brun'un tipik küresi, bir kürenin önceden basılmış yüzeyini kaplamak için kağıt hamuru kullanılarak yapıldı, daha sonra elle renklendirildi ve mürekkeplendi. Lowell'ın haritalarını dikkatlice kopyalayarak gezegenin özelliklerini çizerken, bir dizi kanalla adlandırılan ve birbirine bağlanan hayali vahaları ve mevsimsel bitki örtüsü alanlarını dahil etti. Bazı kürelerin ahşap veya bronz kaidesinde şuna benzer bir metin yazılıydı: Lowekks Glober 1894-1914'ten sonra Mars .[7] Birinin çapı 20 cm (yaklaşık 7.8 inç), yüksekliği 38–40 cm (yaklaşık 15 inç) idi.[1] Bir diğerinin çapı 14 cm (5 1/2 inç) ve yüksekliği 29 cm (yaklaşık 11 inç) idi.[2]

Brun'un Mars küreleri özellikle eksenin tepesinde güney kutbu ve altta kuzey kutbu olarak yapıldı. Bu ters çevrilmiş görüntü, Mars'ın astronomik bir teleskop kullanarak Dünya'nın kuzey yarımküresinden nasıl görüntülendiğine karşılık gelir.[1]

Brun küreleri çeşitli astronomlara, astronomik gözlemevlerine ve kurumlara bağışladı. 1915'te Lowell'a bir tane gönderdi. Lowell, bunun "büyük bir iş" olduğunu sıcak bir şekilde yanıtladı, ancak Lowell, oradaki memurların bir bomba zannettikleri için başlangıçta gümrükte durdurulduğunu söyledi.[3]

Şu anki sahipler

Brun'un kürelerinden ondan daha azı tespit edildi.[8][9] Bir örnek, 5 Aralık 2012'de Bonhams, New York'taki açık artırmada 50.000 dolara satıldı (Lot 129). Brun'un küreleri bu kurumlarda yer aldı::[3]

  • Ulusal Denizcilik Müzesi, Greenwich, İngiltere
  • İskoçya Ulusal Müzesi, Edinburg
  • Whipple Bilim Tarihi Müzesi, Cambridge, İngiltere
  • Museo Specula Vaticana, Vatikan (Castel Gandolfo), İtalya
  • Müze Gözlemevi Camille Flammarion, Juvisy-sur-Orge, Fransa
  • Ole Rømer Müzesi, Taastrup, Danimarka
  • (olası bir örnek) Randy ve Yulia Liebermann Ay ve Gezegensel Keşif Koleksiyonunda [3]

Yazılar

  • Brun'ın günlüğünün başlığı "Ben Oni. Emmy Hanum'un Günlüğünün Yaprakları." [2]
  • 1923'te dua metni (Et Bønskrift) Svendborg'da basıldı ve şimdi Kopenhag'daki Danimarka Kraliyet Kütüphanesinde tutuluyor.[10]
  • 1929'da Danimarka Kraliyet Kütüphanesinde de tutulan İki Nesilden Tanıklık'ı yayınladı.[11]

Ölüm

Brun, 19 Mayıs 1929'da Svendborg'daki evinde ölene kadar yatalak kaldı.[2][12]

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Historical Globes of the Red Planet". webspace.science.uu.nl. 7 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020. 
  2. ^ a b c d e f g Kim, Uffe (18 Mart 2019). "Emmy Ingeborg Brun og Astronomien" (PDF) (Danca). 7 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020. 
  3. ^ a b c d e f "The Mars Globe | Instruments | Daniel Crouch Rare Books". www.crouchrarebooks.com (İngilizce). 7 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020. 
  4. ^ a b c "Object lessons: from a manuscript globe of Mars to a Baroque female self-portrait". www.theartnewspaper.com. 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020. 
  5. ^ a b c "Bonhams : BRUN, EMMY INGEBORG. 1872-1929. [Inscription on base:] Mars efter Lowell's Glober [sic]. Denmark, c.1905-1909". www.bonhams.com. 7 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020. 
  6. ^ "Worlds Within Worlds Mix It Up at the Winter Show". The New York Times (İngilizce). 23 Ocak 2020. ISSN 0362-4331. 7 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  7. ^ a b "Rare Globe of Mars Portraying Early Theory of Life on the Red Planet Goes Up for Auction". Geek.com (İngilizce). 5 Haziran 2019. 8 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020. 
  8. ^ "Rare Globe of Mars Portraying Early Theory of Life on the Red Planet Goes Up for Auction". Geek.com (İngilizce). 5 Haziran 2019. 8 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020. 
  9. ^ "Bonhams : BRUN, EMMY INGEBORG. 1872-1929. [Inscription on base:] Mars efter Lowell's Glober [sic]. Denmark, c.1905-1909". www.bonhams.com. 7 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020. 
  10. ^ "Et Bønskrift / trykt som Manuskript. 13 s.. . - 1923" (PDF). Det kgl. Bibliotek, Stregkode. M. Jorgensen, Svendborg. 1923. 21 Haziran 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2020.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  11. ^ "Forgæves Vidnesbyrd fra to Generationer (Testimony from Two Generations)" (PDF). 1929. Erişim tarihi: 8 Nisan 2020.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)[]
  12. ^ "Brun, Emmy Ingeborg f. 27 jun. 1872 'Louisiana', Asminderød, Frederiksborg d. 19 maj 1929 Strandhuse, Svendborg: UKP Slægtsdatabase". www.ukp.dk. 15 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2020. 

Dış kaynaklar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mars</span> Güneş Sisteminde Güneşe en yakın 4. gezegen

Mars, Güneş Sistemi'nin Güneş'ten itibaren dördüncü gezegeni. Roma mitolojisindeki savaş tanrısı Mars'a ithafen adlandırılmıştır. Yüzeyindeki yaygın demir oksitten dolayı kızılımsı bir görünüme sahip olduğu için "Kızıl Gezegen" olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Güneş Sistemi</span> Güneş ve Güneş merkezli astronomik cisimler

Güneş Sistemi, Güneş'in kütleçekim kuvvetiyle yörüngede tutulan ve çeşitli gök cisimlerinden oluşmuş bir sistemdir. Güneş ve 8 gezegen ile onların doğruluğu onaylanmış 150 uydusu, 5 cüce gezegen ile onların bilinen toplam 8 uydusu ve milyarlarca küçük gök cisminden oluşur. Küçük cisimler kategorisine asteroitler, Kuiper Kuşağı cisimleri, kuyruklu yıldızlar, gök taşları ve gezegenler arası toz girer.

<span class="mw-page-title-main">Plüton</span> Cüce gezegen

Plüton, Kuiper Kuşağı'nda bulunan bir cüce gezegendir. Güneş Sistemi'nde bilinen en büyük cüce gezegen ve Neptün ötesi cisim ve doğrudan Güneş etrafında dolanan en büyük on altıncı cisimdir. 2006 yılına dek gezegen olarak sınıflandırılmaktaydı. Plüton, bünyesinde birçok cisim barındıran Kuiper Kuşağı'nın en belirgin üyelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">NASA</span> ABDde uzay programı çalışmalarından sorumlu kurum

NASA, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzay programı çalışmalarından sorumlu olan kurum. 29 Temmuz 1958 tarihinde ABD Başkanı Dwight Eisenhower tarafından kurulmuştur. Daire, 1 Ekim 1958 tarihinden itibaren askerî amaçlardan ziyade sivil alanda barışçıl bir şekilde faaliyet göstermeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Merkür</span> Güneş sisteminde yer alan, Güneşe en yakın ve sistem içerisindeki en küçük gezegen

Merkür, Güneş Sistemi'ndeki en küçük ve Güneş'e en yakın gezegendir. Adını, ticaret ve iletişim tanrısı ve tanrıların habercisi olan antik Roma tanrısı Mercurius'tan (Mercury) almıştır. Yüzey kütleçekimi yaklaşık olarak Mars ile aynı olan bir karasal gezegen olarak sınıflandırılır. Yüzeyi, milyarlarca yıldır biriken sayısız çarpma olayının bir sonucu olarak yoğun şekilde kraterlerle kaplıdır. En büyük krateri olan Caloris Planitia, 1.550 km (960 mi) çapındadır ve gezegenin çapının üçte biri kadardır. Dünya'nın uydusu Ay'a benzer şekilde Merkür'ün yüzeyi, bindirme faylarından kaynaklanan geniş bir uçurum sistemi (yarıklar) ve çarpma olayı kalıntıları tarafından oluşturulan parlak ışın sistemleri sergiler.

<span class="mw-page-title-main">Gezegen</span> bir yıldız veya yıldız kalıntısının yörüngesinde dolanan gök cismi

Gezegen; genellikle bir yıldız, yıldız kalıntısı ya da kahverengi cücenin yörüngesinde bulunan, yuvarlak hâle gelmiş bir astronomik cisimdir. Uluslararası Astronomi Birliğinin (IAU) tanımına göre Güneş Sistemi'nde sekiz gezegen bulunur. Bunlar, karasal gezegenler Merkür, Venüs, Dünya ve Mars; dev gezegenler Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün'dür. Gezegen oluşumu için bilimsel açıdan mevcut en iyi teori, bir bulutsunun kendi içine çökmesi sonucu bir yıldızlararası bulut meydana getirdiğini ve yıldızlararası bulutun da bir önyıldız ve bunun yörüngesinde dönen bir öngezegen diski oluşturduğunu öne süren bulutsu hipotezidir. Gezegenler bu disk içinde, kütleçekiminin etkisiyle maddelerin kademeli olarak birikmesi sonucu, yığılma (akresyon) olarak adlandırılan süreçte büyürler.

<span class="mw-page-title-main">Astrobiyoloji</span> Dünyadaki ve uzaydaki yaşamın incelenmesi ile ilgilenen dirim bilimi dalı

Astrobiyoloji ya da eksobiyoloji, disiplinlerarası bir bilim olup, özellikle evrende yaşamın ortaya çıkmasını ve evrimini sağlayan jeokimyasal ve biyokimyasal etken ve süreçleri konu alır; bir başka deyişle, evrende biyolojik kökenin, evrimin, dağılımın ve canlıların geleceğinin incelenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Phoenix (uzay aracı)</span>

Phoenix, NASA'nın denetimi altında Mars Keşif Programı çerçevesinde Mars'a gönderilen robotik bir uzay aracı. Programda görev alan bilim insanları, Mars üzerinde mikrobiyal yaşam olup olmadığını ve orada suyun geçmişini araştırmak için Phoenix'in iniş bölümünün üstünde yer alan cihazları kullanacaklardır. Çok ortaklı program, NASA'nın Roket İtiş Laboratuvarı yönetimi altında Arizona Üniversitesi'ndeki Ay ve Gezegenler Laboratuvarı bölümünün başkanlığında yürütülmekteydi. Program ABD, Kanada, İsviçre, Filipinler, Danimarka, Almanya ve İngiltere'den çeşitli üniversitelerin; NASA, Kanada Uzay Ajansı, Finlandiya Meteoroloji Enstitüsü, Lockheed Martin Space Systems ve diğer uzay şirketlerinin ortak çalışmasıdır. Bir devlet üniversitesi tarafından yönetilen ilk uzay uçuşudur.

<span class="mw-page-title-main">SN 1604</span> Yılancı takımyıldızı yönünde Samanyolunda ortaya çıkan bir süpernova

Süpernova 1604, gökyüzünde Yılancı takımyıldızı yönünde Samanyolu'nda ortaya çıkan bir süpernova. Eylül 2011 itibarıyla galaksimizde gözlenmiş son süpernovadır ve Dünya'dan yaklaşık olarak 20.000 ışık yılı uzaklıktadır. -2,5 kadir görünen parlaklığıyla gece gökyüzünde tüm yıldızlardan ve Venüs hariç tüm gezegenlerden daha parlak olarak çıplak gözle gözlemlenebilmiştir. Süpernova 1604, üç hafta boyunca gündüzleri de görülebiliyordu.

Shameless, 9 Ocak 2011 tarihinden itibaren yayınlanmaya başlayan aile temalı Amerikan televizyon dizisi. Eleştirmenler tarafından övgüler alan dizi Amerika'da yüksek reyting dereceleri elde etmiştir. Değişik kategorilerde ödüller almış, defalarca Emmy'e aday gösterilmiş, misafir oyuncu Joan Cusack "Komedi Dizisi En İyi Misafir Kadın Oyuncu" dalında 2015 Emmy Ödülü kazanmıştır.

Vesto Melvin Slipher Amerikalı astronom.

Danimarka, İsveç'in başkenti Stockholm'da yapılan 2016 Eurovision Şarkı Yarışması'na katılımını onaylamıştır. Danimarka'nın şarkı ve temsilcisi, ülkenin kamusal yayın kuruluşu Danmarks Radio (DR) tarafından düzenlenecek "Dansk Melodi Grand Prix" isimli ulusal final doğrultusunda Stockholm'de Danimarka'yı temsil eden kişi belirlenmiştir. Danimarka'yı "Soldiers of Love" adlı şarkısıyla Lighthouse X temsil etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Vinterberg</span> Danimarkalı film yönetmeni

Thomas Vinterberg, Danimarkalı film yönetmeni, yapımcı, aktör ve senarist. 2008 ve 2012'de iki defa Avrupa Film Ödülü'nün sahibi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Johann Gottfried Galle</span> Astronom

Johann Gottfried Galle, Alman astronom. Radis, Almanya'da doğan Galle, Berlin Gözlemevi'nde 23 Eylül 1846'da öğrencisi Heinrich Louis d'Arrest'in yardımıyla Neptün'ü bilerek gözlemleyen ilk kişi oldu. Urbain Le Verrier, Neptün'ün varlığını ve konumunu ilk öngören kişiydi, koordinatları Galle'ye göndererek doğrulamasını istedi. Galle, Le Verrier'in mektubunu aldığı akşam yaptığı gözlemde mektuptaki koordinatların 1° yakınında gezegeni gözlemledi.

Knidos'lu Eudoxus veya Knidoslu Ödoksus, antik bir Yunan astronomu, matematikçi, bilim insanı ve Archytas ile Platon'un öğrencisiydi. Hipparchus'un Aratus'un astronomi üzerine şiiriyle ilgili yorumunda bazı parçalar korunsa da tüm eserleri kaybolmuştur. Bithynialı Theodosius tarafından yazılan Sphaerics, Eudoxus'un bir çalışmasına dayanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Ortak merkezli küreler kuramı</span>

Ortak merkezli küreler kuramı, Eudoxus, Callippus ve Aristoteles tarafından geliştirilen eş merkezli kürelerin kozmolojik modeli olup bu modelde tümü Dünya merkezli olan göksel küreler kullanılmıştır. Bu yönüyle Batlamyus ve diğer matematiksel gök bilimciler tarafından Kopernik dönemine kadar kullanılan çok merkezli episiklik ve eksantrik modellerden farklıydı.

<span class="mw-page-title-main">Anja Cetti Andersen</span>

Anja Cetti Andersen, Dan astronom ve astrofizikçi.

<span class="mw-page-title-main">Kevin Møller</span> Danimarkalı hentbolcu

Kevin Kam Møller, Danimarkalı hentbolcudur. SG Flensburg-Handewitt ve Danimarka millî takımında oynamaktadır.

Mathias Gidsel, Füchse Berlin ve Danimarka millî takımında forma giyen Danimarkalı hentbol oyuncusudur.

Lemmon Dağı Araştırması veya Mount Lemmon Survey (MLS), G96 gözlemevi koduyla yürütülen Catalina Gökyüzü Araştırması'nın bir parçası olan uzay araştırmasıdır. Tucson, Arizona'nın kuzeydoğusundaki Santa Catalina Dağları'nda 2.791 metre (9.157 ft) yükseklikte bulunan Mount Lemmon Gözlemevi bünyesindeki Steward Gözlemevi tarafından yürütülen f/1.6 esas odaklı, beş derece kare alan görüntüleme özellikli 10560x10560 piksel kamera ile birlikte 152 m (6.000 in) cassegrain yansıtıcılı teleskop kullanmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.