İçeriğe atla

Ilex paraguariensis

Ilex paraguariensis
Korunma durumu

Neredeyse tehdit altında (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Aquifoliales
Familya:Aquifoliaceae
Cins:Ilex
Tür: I. paraguariensis
İkili adlandırma
Ilex paraguariensis
A.St.-Hil., Mém. Mus. Hist. Nat. 9: 351 (1822).

Ilex paraguariensis (Yerba mate), Aquifoliaceae (çobanpüskülügiller) familyasından bir bitki türüdür.

Bilinen diğer ismi "Paraguay çayı"dır. Anlam itibarı ile yerba bitki, mate de kap anlamına gelmektedir.

Dağılımı

Yerba mate Orta tropik bir bitki olarak, yüksek sıcaklığa ve yıllık 1500 mm üzerinde yağışa ihtiyaç duyar. Kuzey Arjantin, Paraguay, Uruguay, güney Brezilya ve Bolivya gibi tropik altı Güney Amerika ülkelerinde yerel olarak ve ticari amaçlı yetiştirilir.

Avrupalılar tarafından "yerlilerin yeşil altını" olarak nitelendirilmiştir. Özellikle Arjantin'in günlük yaşamında önemi büyüktür; zaman zaman fabrika işçilerinin içmeleri yasaklanmıştır.

Özellikleri

İçeriğinde potasyum, magnezyum ve manganez bulundurmaktadır.[1] Hafif uyarıcı etkisi varsa bile çay ve kahvenin yanında çok düşük kalmaktadır. İştah kesme ve diüretik özelliği bilinmektedir.

Mate adını taşıyan içecek bitkinin öğütülmüş toz halinden hazırlanır. Genelde kendisine has kabında, mate tozunun üzerine sıcak su döküldükten sonra kendine has elekli pipeti ile içilmektedir. Aynı tozun üzerine defalarca (3-10) sıcak su döküp içmek mümkündür.

Sütle karıştırıp içmek de mümkündür; genelde çocuklara bu şekilde verilmektedir. Güney Amerika'da çok popüler bir içecektir. Kuzey Amerika'da ise genelde kahve alışkanlıklarını bırakmak isteyenler ve zayıflama çayı olarak kullanılmaktadır. Arjantinli Che Guevara'nın astımına karşı sürekli tükettiği bilinir.

Türkiye'de tarçın ya da nane katkılı çay poşeti şeklinde piyasada bulmak mümkündür.

Varyeteler

I. p. var. paraguariensis – I. p. var. sincorensis – I. p. var. vestita

Galeri

Kaynakça

  1. ^ "İçerdiği mineraller". 9 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2010. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kafein</span>

Kafein, matein veya guaranin olarak da bilinen bir alkaloiddir. Kahvede, çayda, yerba mate'de, guarana'da ve, az miktarda, kakao içinde bulunur. Kafeinin karakteristik, yoğun bir acı tadı vardır. Kola gibi bazı gazlı içeceklere tat vermesi için eklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kahve</span> kahve çekirdeklerinden elde edilen içecek

Kahve, kökboyasıgiller (Rubiaceae) familyasının Coffea cinsinde yer alan bir ağaç ve bu ağacın meyve çekirdeklerinin kavrulup öğütülmesi ile elde edilen tozun su ya da süt ile karıştırılmasıyla yapılan içecektir.

<span class="mw-page-title-main">Türk kahvesi</span> Türk usulü kahve

Türk kahvesi, daha çok Türk kültüründe önemli yere sahip Osmanlı İmparatorluğu'dan günümüze kadar gelmiş bilinen en eski kahve hazırlama ve pişirme metotlarındandır. Kendine has tadı, köpüğü, kokusu, sunuluş biçimiyle özgün bir kimliği ve geleneği vardır. Telvesi ile ikram edilen tek kahve türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Sıcak çikolata</span>

Sıcak çikolata veya sıcak kakao, genellikle eritilmiş çikolata veya toz kakao, sıcak süt veya su ve şeker içeren sıcak içecek.

<span class="mw-page-title-main">Hardal</span>

Hardal, turpgiller (Brassicaceae) familyasından, tohumları baharat olarak kullanılan, sarı çiçekli, otsu bir bitkidir. On kadar farklı türü olmasına karşın üç ana türü genelde baharat olarak bilinir ve kullanılır. Bunlar: Beyaz, siyah ve kırmızı hardaldır. Kırmızı hardal Hint hardalı olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Çay (içecek)</span> su ve çay yapraklarının demlenmesiyle yapılan sıcak içecek

Çay, çeşitli bitkilerin yapraklarının, çiçeklerinin, köklerinin, gövdelerinin, kabuklarının, tohumlarının kaynatılmasıyla veya haşlanmasıyla elde edilen bir içecek türüdür. Çay, çalının yapraklarının fermantasyonu, ısıtılması, kurutulması ve bazen diğer meyve veya bitkilerle karıştırılması sonucu hazırlanır.

<span class="mw-page-title-main">Türk çayı</span> Türkiyeye özgü çay

Türk çayı, Türklere özgü bir çay pişirme ve sunma yöntemidir.

<span class="mw-page-title-main">Çay (bitki)</span> Çaygiller familyasından bir bitki türü

Çay, çaygiller (Theaceae) familyasından nemli iklimlerde yetişen, yaprak ve tomurcukları içecek maddesi üretmekte kullanılan bir tarım bitkisi. Yeşil çay, siyah çay, fermente çay, beyaz çay, sarı çay, bitki çayı ve oolong farklı oksidasyon seviyelerinden geçirilerek üretilir. Diğer yandan Kukicha çayı yapraklardan ziyade sürgün ve gövdeden elde edilir. Çay bitkisinin bilimsel ismi Camellia sinensistir.

Zebra Bulmacası, çok kişi tarafından bilinen ünlü bir mantıksal bulmacadır.

<span class="mw-page-title-main">Kore çayı</span>

Kore çayı sıcak veya soğuk olarak servis edilebilen tisane’nin çeşitli tiplerini ima eder. ‘’Yaygın’’ çay ile mutlaka ilişkili değildir, onlar meyveler, yapraklar, kökler ve geleneksel Kore ilacında kullanılan farklı özleri içeren maddelerden yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Endonezya mutfağı</span>

Endonezya mutfağı 17.000'den fazla adadan oluşan Endonezya üzerinde yaşayan binlerce kültürün çeşitliliğinden meydana gelir. Bu nedenle tek bir çeşit Endonezya mutfağı yoktur fakat bölgesel yemek çeşitleri vardır. Endonezya mutfağı Endonezya kültürünün bir yansımasıdır. Yemek pişirme tarzı ve stili bölgeden bölgeye farklılıklar gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Buzlu çay</span> soğuk olarak tüketilen bir çay türü, soğuk çay

Buzlu çay veya ice tea, genellikle bir bardakta buzlu olarak servis edilen soğuk çay türü. Şekerli veya şekersiz olabilmektedir. Buzlu çay siyah, yeşil, karışık olabilir, limon, şeftali, karpuz ve çilek gibi meyve aroması içerebilmektedir. Çoğu buzlu çay, aromasını çay yapraklarından alırken, yeşil çay ve bitki çayı da bazen soğuk olarak servis edilir. Buzlu çay bazen çay yapraklarının daha düşük bir sıcaklıkta özellikle uzun süre demlenmesiyle yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Cott</span>

Cott Kanada merkezli bir içecek ve gıda hizmetleri şirketidir. Mississauga, Toronto ve Tampa, Florida merkezlidir. Kuzey Amerika ve Avrupa'daki Cott platformu, satış ve dağıtım tesisleri ve filoları, toptancılar ve distribütörler, konutlar, işletmeler, restoran zincirleri, oteller ve moteller, küçük ve büyük perakendeciler ve sağlık tesisleri tarafından desteklenmektedir. RC Cola gibi meşrubatları Kuzey Amerika hariç, tüm dünyaya dağıtır. Şişelenmiş sularda Cott, Sparkletts, Hinckley Springs, Kentwood Springs, Kanada Springs, Labrador ve Eden Springs gibi markalar sunuyor. Ofis kahve hizmetlerinde Cott, Keurig, Mars Alterra, Starbucks, Caribou Coffee, Peet Coffee & Tea, Javarama ve Lavazza gibi markaların altında ürünler sunmaktadır. Kahve kavurma ve çay harmanlamada Cott, üretilen kahve ve çay ürünlerinin çoğunu perakendeci ya da yiyecek servis markaları altında bu ürünlerle ilişkili ticari markalara sahip müşterilere satmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çikolatalı dondurma</span>

Çikolatalı dondurma, doğal veya yapay çikolata tadında dondurmadır. Çikolata, Amerika Birleşik Devletleri'nde vanilyadan sonra ikinci en yaygın dondurma lezzetidir.

<span class="mw-page-title-main">Bitki çayı</span> bitki çayı düşdüğünüz çaylardan farklı.

Bitkisel çaylar ot, bitkilerin, baharatların veya diğer bitki materyallerinin sıcak suda infüzyonundan veya kaynatılmasından yapılan içeceklerdir. Genellikle kafein içermezler. Bitkisel çaylar, çay bitkisinin kurutulmuş yapraklarından hazırlanan gerçek çaylarla veya kafeinin içinde bulunduğu kafeini alınmış çay ile karıştırılmamalıdır. Gerçek çaylardan yapılan içecekler gibi, bitkisel çaylar da sıcak veya soğuk olarak servis edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova mutfağı</span>

Kosova mutfağı, Kosova'ya özgü etnik grupların geleneksel yemeklerinden oluşan, Balkan mutfağının bir temsilcisidir. Arnavutluk ile tarihsel ve etnik bağları nedeniyle, Arnavut mutfağından önemli ölçüde etkilenmiş ve diğer Balkan ülkelerinin unsurlarını da benimsemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Teobromin</span>

Teobromin, kakao bitkisinde bulunan, C7H8N4O2 kimyasal formülüne sahip acı bir alkaloid. Çikolata, çay ve kola fındığı da dahil olmak üzere bazı gıdalarda bulunur. Kimyasal, teofilin ve kafein ile birlikte ksantin alkaloidi olarak sınıflandırılır. Kafein, teobromine kıyasla fazladan bir metil grubuna sahip olması bakımından farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Meksika çay kültürü</span>

Meksika çay kültürü, tıbbi özelliklere sahip olduğu bilinen geleneksel bitki çaylarıyla bilinmektedir. Bazı Meksika bitki çayı tarifleri, Meksika dışında da yaygınlık kazanmıştır.

Mate, Güney Amerika menşeli, Arjantin, Paraguay ve Uruguay'da popüler olan, oradan dönen göçmenler tarafından getirilerek Suriye, Lübnan ve Ürdün'ün bazı bölgelerinde de yaygınlaşan sıcak, uyarıcı bir içecek.

<span class="mw-page-title-main">Hazır çay</span>

Hazır çay, hazır içecek türüdür. Hazırlanması demleme gerektirmeyen çay konsantresidir. Bir fincan çaya sıcak su eklemekle hazır hale getirilir. Toz, macun kıvamında, granül veya sıvı çay ekstraktında sunulur. Hazır çayın en eski formu 1885'te Birleşik Krallık'ta geliştirildi.