İçeriğe atla

Ilıman geniş yapraklı ve karma ormanlar

Ilıman geniş yapraklı ve karma ormanların dağılımı

Ilıman geniş yapraklı ve karma ormanlar, geniş yapraklı ağaç ekolojik bölgeleri ve kozalaklı ve geniş yapraklı ağaç karma iğne yapraklı orman ekolojik bölgeleri ile Dünya Doğayı Koruma Vakfı tarafından tanımlanan ılıman iklim karasal habitat türüdür.[1]

Bu ormanlar, Kafkasya, Himalayalar, Güney Avrupa, Avustralasya, Güney Güney Amerika ve Uzak Doğu Rusyası'nda küresel olarak farklı bazı ekolojik bölgeler ile Orta Çin ve Doğu Kuzey Amerika'da en zengin ve en belirgin olanıdır.[1][2][3]

Ekoloji

Bu ormanların tipik yapısı dört katmandan oluşur.[1]

  • En üst katman, 100 ila 200 fit (30 ila 61 m) yükseklik arasında değişen uzun boylu ağaçlardan oluşan kapalılıktır. Kapalılığın altında, kapalılıktan yaklaşık 9 ila 15 m (30 ila 50 ft) daha kısa olan üç katmanlı, gölgeye dayanıklı bir alt bitki katmanı bulunur.
  • Alt katmanın üst katmanı, kapalılıktan bir açıklık bekleyen daha küçük olgun ağaçlar, fidanlar ve bastırılmış genç kapalılık katmanı ağaçlarından oluşan alt kapalılıktır.
  • Alt kapalılık altında, fazla büyümeyen odunsu bitkilerden oluşan çalı katmanı bulunur.
  • Tipik olarak en alçak büyüyen (ve en çeşitli) katman, zemin örtüsü veya otsu katmandır.

İklim ve konum

Ilıman geniş yapraklı ormanlar yazların ılık ve kışların soğuk olduğu yerlerde bulunurlar. Ağaçları sonbahar ve kış aylarında renk değiştirip yaprak döktüğünden kolayca tanınabilir. Bundan dolayı “Ilıman Geniş Yapraklı Yaprak Döken Ormanlar” olarak da adlandırılırlar. Açık tohumlulardır yani çiçekleri vardır. Bu ormanlar 30° Kuzey ve Kuzey Kutbu ile 30° Güney ve Güney Kutbu arasında bulunur. Güney yarımkürede Güney Amerika, Güney Afrika, Avustralya ve Yeni Zelanda'da görülür. Kuzey yarımkürede Orta Avrupa, Doğu Asya ve Kuzey Amerika'da görülür.

Toprak

Sıkışık ağaç örtüsü ve ılık, yağışlı yazlar iyi gelişmiş bir humus tabakası oluşturan maksimum organik madde birikimine izin verir. Yüzey toprak koyu kahverengiyken aşağıya doğru oksitlenme artışından dolayı daha kırmızımsı alanlar oluşur.

Bitki Örtüsü

Bu ormanlar yaprak döken ağaçlardan oluşur. Çok katmanlıdır. Bu katmanlar; Bitki katmanı, Çalı katmanı, 1-2 ağaç katmanından oluşur.

Uzun ağaçlar orman örtüsünde meşe(Quercus), huş(Betula), kayın(Fagus), titrek kavak(Populus tremula), karaağaç(Ulmus) ve akçaağaç(Acer) gibi ağaçları barındırır. Bir sonraki katmanda daha küçük ve daha genç ağaçlar bulunur. Çalı katmanında böğürtlen ve çalılar gibi odunsu bitkiler yetişir. Buradan sonra kır çiçekleri, çimenler ve eğrelti otları gibi yumuşak saplı (otsu) bitki tabakası gelir. En son gelen katman ise orman tabanıdır. Biyomun bu kısmı ince dallar, çürümüş yapraklar, yosun ve hayvan atıklarından oluşur.

Çeşitlilik

Yapısal olarak karmaşıklardır. Bazı ormanları çeşitli bitki türleri barındırır ve bu da hayvanlar için bazı kaynaklar sağlar. Kuzey Amerika ve Doğu Asya'da daha çok bitki çeşitliliğine rastlanır.

Hayvan

Ilıman geniş yapraklı ormanda yaşayan böcekler arasında sinekler, arılar, kelebekler, ağustosböcekleri, vb. bulunur. Sürüngenler olarak kurbağalar, yılanlar ve semenler vardır. Yaygın kuşlar arasında ağaçkakanlar, baykuşlar, şahinler, alakargalar ve kızılgergedanlar bulunur. Memeliler topluluğunda ayılar, ak kuyruklu geyikler, zürafalar, filler ve pandalar bulunur. Daha küçük memelilerin arasında ise tavşanlar, maymunlar, rakunlar, su samurları ve sincaplar vardır.[4][5][6][7][8]

Kaynakça

  1. ^ a b c  İşbu madde CC BY-SA 3.0 lisansı altında yayımlanan ilgili metni içermektedir. World Wide Fund for Nature. "Temperate Broadleaf and Mixed Forest Ecoregions". 1 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019. 
  2. ^ Zhao, Ji; Zheng, Guangmei; Wang, Huadong; Xu, Jialin, (Ed.) (1990). The natural history of China. New York: McGraw-Hill Publishing Company. 
  3. ^ Martin, WH; Boyce, SG; Echternacht, AC, (Ed.) (1993). Biodiversity of the southeastern United States: Lowland terrestrial communities. New York: John Wiley and Sons. 
  4. ^ Editors, B. D. (19 Mayıs 2017). "Temperate Deciduous Forest (Biome) - Climate, Location, Animals, Plants". Biology Dictionary (İngilizce). 11 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023. 
  5. ^ "Temperate Broadleaf Forest | University of Puget Sound". www.pugetsound.edu. 11 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023. 
  6. ^ "Temperate Broadleaf Deciduous Forest | Biomes of the World" (İngilizce). 20 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023. 
  7. ^ "World Map of Temperate Broadleaf and Mixed Forests". databayou.com (İngilizce). 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023. 
  8. ^ "Temperate Deciduous Forest: Mission: Biomes". earthobservatory.nasa.gov (İngilizce). 11 Mayıs 2023. 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Ilıman geniş yapraklı ve karma ormanlar ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Orman</span> büyük bir alandaki yoğun ağaç topluluğu

Orman, belirli yükseklikteki ve büyüklükteki çeşitli ağaçlar, çalılar, otsu bitkiler, mantarlar, mikroorganizmalar, böcekler ve hayvanlar bütününü içeren, topraklı alanda genellikle doğal yollardan oluşmuş bir kara ekosistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Tayga</span>

Tayga Yakutça "orman" sözcüğünden gelir. Bu sözcük Ruslar tarafından kuzey yarımkürede, özellikle Sibirya'da tundranın bittiği yerlerde başlayan soğuk, bataklık ve ormanlık bölgeleri tanımlamak için Altay dili Şor lehçesindeki tayγa kökenli taĭgá terimi kullanılmıştır. Avrupa ve Kuzey Amerika'daki buna benzer bölgeler için de tayga ismi kullanılmaya başlanmıştır. Ama tayga günümüz kullanımında artık yalnızca orman anlamına gelmez; Kuzey Yarımkürede tundranın güneyinde oluşmuş bir bitki örtüsü sınırının adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Biyom</span> Bir çevre ile ilişkili organizmalar topluluğu

Biyom, bulundukları fiziksel çevreye ve ortak bir bölgesel iklime tepki olarak oluşmuş biyolojik bir topluluktan oluşan biyocoğrafik bir birimdir. Bir diğer tanıma göre, biyosferin aynı iklim koşullarında ve aynı bitki örtüsünün egemen olduğu çok geniş bölümlerini belirten çevrebilim terimidir. Yeryüzündeki birbirine bitişik, benzer yayılmış yaşam alanları olarak da tanımlanabilir. Biyomlar birden fazla kıtaya yayılabilir. Biyom, habitattan daha geniş bir terimdir ve çeşitli habitatları içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Carpinus betulus</span>

Adi gürgen, huşgiller (Betulaceae) familyasından kerestesi değerli bir orman ağacı türü.

Kahverengi orman toprakları, ılıman iklim bölgelerinde kışın yaprağını döken geniş yapraklı ormanlar altında gelişir. İklim, bitki örtüsü ve yerli kaya etkisi altında oluşmuştur. Orman altında oluştuğu için organik madde (humus) açısından zengindir, genellikle rengi koyudur.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'daki ormanlar</span>

Azerbaycan'da 1.021.880 hektar ormanlarla kaplıdır ve bu ülkenin toplam yüz ölçümünün %11,8'i oluşturur. Azerbaycan'daki ormanların hepsi devlete aittir ve Azerbaycan Cumhuriyeti Ekoloji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın sorumluluğu altındadır. Azerbaycan'daki orman biyomları ılıman yaprak döken ormanlar, ılıman geniş ve iğne yapraklı karışık ormanlar, ılıman iğne yapraklı ormanlar ve riparian ormanlardan oluşur. Uzmanlar 8.-9. yüzyıllarda şimdiki Azerbaycan topraklarının %30-35'i ormanlarla kaplı olduğunu tahmin etmektedir ve ormanların çoğu o zaman olduğu gibi bugün de dağlık bölgelerde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Atlas Ormanları</span> Brezilyada biyom

Atlas Ormanı, Brezilya'nın Atlantik kıyısında, kuzeyde Rio Grande do Norte eyaletinden güneyde Rio Grande do Sul eyaletine, iç kısımlarda Paraguay ve Arjantin'deki Selva Misionera olarak bilinen Misiones'e kadar uzanan bir ormandır.

<span class="mw-page-title-main">İdil-Kama Tabiatı Koruma Alanı</span>

İdil-Kama Tabiatı Koruma Alanı, İdil, Kama ve Myosha nehirlerinin birleştiği yerde bulunan bir Rus zapovedniktir. Biri İdil'in sol kıyısındaki teraslarında, nehirlerin buluşma noktasında, diğer kısmı Kazan şehrinin batı eteklerindeki İdil'in yaklaşık 100 km yukarısında bulunan iki bölümü bulunmaktadır. Koruma alanı, Tataristan'ın Zelenodolsky ve Laishevsky Bölgesi'nde bulunmaktadır. Orta Volga bölgesinin kalan orman ve orman bozkır habitatını korumak için 1960 yılında resmi olarak kurulmuştur ve 8.024 ha (30,98 sq mi) alana sahiptir. Bilimsel çalışmanın özel bir odağı, Kuybışev Baraj Gölü'nün yerel çevre üzerindeki etkileridir. Baraj gölü 1950'lerin ortalarında tamamlanmıştır ve Avrupa'nın en büyük baraj gölüdür. İdil-Kama Tabiatı Koruma Alanı, UNESCO Biyosfer Rezervi'nin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Trans-Baykal iğne yapraklı ormanları</span>

Trans-Baykal kozalaklı ormanlar ekolojik bölgesi, Rusya'nın Güney Sibirya bölgesindeki Baykal Gölü kıyılarından doğuya ve güneye uzanan ve kuzey Moğolistan'ın bir bölümünü içeren 1.000 km x 1.000 km'lik bir dağlık güney tayga bölgesini kapsayan ekolojik bölgedir. Tarihsel olarak bu bölgeye "Dauria" veya Transbaykal adı verilmiştir. Palearktik biyocoğrafik bölgesinde yer alır ve çoğunlukla subarktik, nemli bir iklime sahip boreal ormanlar/tayga biyomundadır. 200.465 km2 (77.400 sq mi) alan kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Ussuri geniş yapraklı ve karma ormanları</span>

Ussuri geniş yapraklı ve karma ormanları ekolojik bölgesi, Rus Uzak Doğusu'ndaki Primorsky Krayı'nda, Ussuri Nehri ve Amur Nehri üzerindeki dağlık alanları kaplamaktadır. Ekolojik bölge, nemli kıtasal bir iklime sahip Palearktik biyocoğrafik bölgesinde yer almaktadır. 187.357 km2 (72.339 sq mi) alan kaplamaktaadır.

<span class="mw-page-title-main">Her dem yeşil</span> her mevsim yeşil yaprakları olan bitki

Her dem yeşil ya da yaprak dökmeyen, botanikte yaprakları yılın her dönemi yeşil kalan ve dökülmeyen bitkileri tarif eden bir sıfattır. Her dem yeşil bitkiler, yaprak döken bitkilerin aksine kış ya da kurak mevsim gelince yapraklarını dökmeyen bitkileri kapsadığı gibi tamamen sıcak ve nemli iklimlerde yetiştiği için yaprak dökmeyen bitkileri de içerir.

<span class="mw-page-title-main">Euxine-Kolşik yaprak döken ormanlar</span>

Euxine-Kolşik yaprak döken ormanlar, Karadeniz'in güney kıyısında yer alan ılıman geniş yapraklı ve karma ormanlar ekolojik bölgesidir. Ekolojik bölge, batıda Bulgaristan'ın güneydoğu köşesinden Türkiye'nin kuzey kıyısına, doğuda Karadeniz'in doğu ucunu saran Gürcistan'a kadar uzanan ince kıyı şeridi boyunca uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Yaprak döken bitkiler</span>

Yaprak döken bitkiler, ağaçlar, çalılar ve çok yıllık otsu bitkiler dahil olmak üzere yılın bir bölümünde tüm yapraklarını kaybeden bitkiler. Yaprak kaybı, ılıman veya kutup iklimlerinde sonbahar ve kışla aynı zamana denk gelir, ancak tropikal, subtropikal ve kurak bölgeler dahil olmak üzere dünyanın diğer bölgelerinde bitkiler yapraklarını yağışın az olduğu kuru sezonda dökerler.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Anadolu yaprak döken ormanları</span>

Doğu Anadolu yaprak döken ormanları, Türkiye'nin doğusundaki dağlarda yer alan bir ekolojik bölgedir. Ilıman geniş yapraklı ve karma ormanlar biyomunda bir Palearktik biyocoğrafik bölgesidir.

Geniş yapraklı ağaç, kapalı tohumlular grubundaki, düz yaprakları olan ve meyvelerin içinde tohum üreten bir ağaç türüdür. Bu tür ağaçlar, sert ağaç olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Avrupa karma ormanları</span>

Orta Avrupa karma ormanlar ekolojik bölgesi, Almanya'dan Rusya'ya kadar kuzeydoğu Avrupa'nın çoğunu kapsayan ılıman bir sert ağaç ormanıdır. Alanın, tarım faaliyetlerinin baskısıyla meydana gelen geleneksel otlaklar, çayırlar ve sulak alanlardan oluşan üçte ikilik alandan ve üçte biri oranda ormanlık alandan oluşmaktadır. Ekolojik bölge ılıman geniş yapraklı ve karışık orman biyomunda ve Nemli Kıta iklimi ile Palearktik biyocoğrafik bölgesindedir. 731.154 kilometrekare (282.300 sq mi) kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Japonya florası</span>

Japonya florası, sakura, katsura, momiji ve açelya gibi Japonya'da bulunabilen geniş bir bitki türleri topluluğundan oluşur. Japonya'ya özgü birçok tür vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Anadolu kozalaklı ve yaprak döken ormanları</span>

Kuzey Anadolu kozalaklı ve yaprak döken ormanları, Türkiye'nin Kuzey Anadolu bölgesinde yer alan ılıman iğne yapraklı ormanlar ekolojik bölgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ilıman iğne yapraklı orman</span>

Ilıman iğne yapraklı orman, Dünya Doğayı Koruma Vakfı tarafından tanımlanan ılıman bir orman türüdür. Ilıman iğne yapraklı ormanlar ağırlıklı olarak yazların sıcak ve kışların serin olduğu bölgelerde bulunur ve bitki türleri bakımından farklılık gösterir. Bazılarında iğne yapraklı ağaçlar hakimdir, diğerleri ise öncelikle geniş yapraklı yaprak dökmeyen ağaçlara veya her iki ağaç türünün bir karışımına ev sahipliği yapmaktadır. Ayrı bir habitat türü olan tropikal iğne yapraklı ormanlar, daha tropikal iklimlerde görülür.

<span class="mw-page-title-main">Ilıman yağmur ormanı</span>

Ilıman yağmur ormanı, ılıman bölgede meydana gelen ve yoğun yağış alan, iğne yapraklı veya geniş yapraklı ağaçların bulunduğu yağmur ormanlarıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.