İçeriğe atla

Ii Naosuke

Ii Naosuke (Kanō Eigaku, 1860)
Hikone Kalesi'ndeki Ii Naosuke Heykeli

Naosuke Ii (井伊 直弼, Ii Naosuke) (d. 29 Kasım 1815 - ö. 24 Mart 1860), Japon devlet adamı. ABD ile ilk ticaret antlaşmasını 1858 yılında imzalayarak, Japonya'nın batıya açılmasında önemli rol oynamıştır.[1]

Hikone Derebeyliği'ni yöneten güçlü Ii ailesinden geliyordu. Ailesi 17. yüzyılın başlarında Tokugawa Şogunluğunun kurulmasına yardımcı olan Daimyo'lar arasında yer alarak büyük güç kazanmış ve ülke yönetiminde söz sahibi olmaya başlamıştı. Ii ailesinin geleneklerine göre Daimyo olan babanın ölümünden sonra ardılı dışındaki bütün erkek çocukları kendilerini evlat edinecek başka bir Daimyo ailesi bulmak ya da kendi ailelerinin mülklerinde düşük bir maaşla çalışmak zorundaydılar. Babası Ii Naonaka'nın ölümünden sonra kendisini evlat edinecek bir aile bulamayan Ii, ailesinin kurduğu bir okulda çalışmaya ve bütün zamanını okumakla geçirmeye başladı. Ayrıca bir samuray olarak savaş sanatını ve Japonya'nın kültürel geleneklerini öğrendi. Önce ağabeyinin oğlunun, ardından da ağabeyinin 1850 yılındaki ölümü üzerine, Ii ailesinin başka bir aile tarafından evlat edinilmemiş tek erkek çocuğu olarak Hikano Daimyosu oldu ve böylece ülke siyasetiyle ilgilenme olanağı buldu.

Bu yıllarda ABD, Japonya'nın geleneksel dışa kapalılık politikasından vazgeçip dış dünyaya açılması için baskı yapmaya başlamıştı. ABD'nin bu amaçla 1853'te Matthew Perry'nin komutasındaki bir filoyu Japonya'ya göndermesi ciddi bir bunalıma yol açtı. Tokugawa yönetimi, ABD tehdidi karşısında Ii Naosuke ve öteki Daimyoların görüşlerine başvurdu. Ii, öteki Daimyoların tersine batıya açılmanın gerekliliğini savundu. Ona göre Japonya, batıya karşı direnecek güçte değildi ve ancak dışa açılmanın sağlayacağı olanaklarla güçlenip yeniden dışa kapalılık politikasını izlemeye başlayabilirdi. Amerikalılara karşı koyacak askerî güce sahip olmayan Tokugawa yönetimi 1854'te Perry Sözleşmesi'ni imzalayarak iki Japon limanını Amerikan gemilerine açmak zorunda kaldı. Perry Sözleşmesi'nin kapsamına girmeyen ticaret düzenlemelerini yapma görevi, ilk ABD başkonsolosu olarak Japonya'ya gönderilen Townsend Harris'e bırakıldı.

ABD'yle Townsend Harris aracılığıyla bir ticaret antlaşmasının hazırlıklarına girişilmesi ülke içinde büyük tartışmalara yol açtı. Bu tartışmalara bir süre sonra, çocuğu olmayan Tokugawa Iesada'nın yerine kimin Şogun olacağı sorununun yol açtığı bunalım eklendi. Ii 1858'de, genellikle bunalım dönemlerinde atanan ve Tairo adı verilen başdanışmanlığa getirilerek hükûmetin denetimini ele geçirdi. Ii'nin göreve başlamasından önce Şogunluk yönetimi ticaret antlaşmasının imzalanması için imparatorluk mahkemesinden izin istemiş, ama antlaşmaya karşı olan güçler bu iznin verilmesini engellemişti. Ii görüşmelere katılan görevlilere imparatorun izni olmadan antlaşmayı imzalamaları için yetki verdi. Bu olay antlaşmaya karşı çıkan güçlerin tepkisine yol açtı. Öte yandan, Tokugawa Iesada'nın ardılı olarak Tokugawa Nariaki'nin oğluna karşı, İesada'nın kuzeninin küçük yaştaki oğlunu desteklemesi, Ii'ya karşı sürdürülen muhalefetin daha da güçlenmesine neden oldu. Ticaret antlaşmasına karşı çıkan çevreler Nariaki'nin çevresinde birleşerek, Ii Naosuke'yi antlaşmayı imparatorun izni olmadan imzalamakla suçladılar ve Nariaki'nin oğlunun vâris olması için baskı yapmaya başladılar.

Bunun üzerine Nariaki'yi evinde göz hapsine alan Ii, kendisine karşı çıkan Daimyoların unvanlarını geri alarak ya da tutuklatıp öldürterek muhalefeti bastırdı. Ama, 24 Mart 1860'ta hizmetkarları ve koruyucularıyla birlikte Şogunun sarayına giderken Nariaki'nin adamlarının saldırısına uğradı ve başı kesilerek öldürüldü.

Kaynakça

  1. ^ Henshall, Kenneth G. (2014). Historical dictionary of Japan to 1945. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-0810878716. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tokugawa Yoshinobu</span>

Tokugawa Yoşinobu , Meiji çağdaşlaşması öncesi Japonya'sının en önemli politikacılarından biridir. Japonya'nın son Şogunudur.

<span class="mw-page-title-main">Şimazu boyu</span>

Şimazu (島津) Japonya'nın Satsuma, Ōsumi ve Hyūga eyaletlerinde yaşamakta olan, Satsuma Hanının daimyōsunun aile adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sakuma Shōzan</span> Japon siyasetçi (1811 – 1864)

Sakuma Shōzan Sakuma Zōzan olarak da okunur, asıl adı Sakuma Kunitada, Japonya'da Batılılaşma politikasını savunan öncülerden. Ortaya attığı Doğu ahlakı ve Batı bilimi sloganı 19. yüzyıl sonlarında Japonya'daki modernleşme girişiminin temelini oluşturmuştur. Öğrencisi Yoshida Shōin'in yaygınlaştırdığı düşünceleri, Meici Restorasyonu döneminin başlıca esin kaynakları arasında sayılır.

<span class="mw-page-title-main">Oda Nobunaga</span>

Oda Nobunaga , asıl adı Kichihōshi, sonradan Saburō, Japon savaşçı. Ashikaga şogunluğunu devirmiş ve Japon eyaletlerinin yarısını kendi yönetimi altında birleştirerek yıllardır sürmekte olan Sengoku dönemini sona erdirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Meiji Restorasyonu</span> Japonyada reform dönemi

Meiji Restorasyonu, Meiji Ishin, Islah, Devrim, Reform ya da Meiji Yenilenmesi olarak da bilinen, 1868 yılında İmparator Meiji idaresi altındaki Japonya'nın imparatorluk yönetimini yenileyen bir olaylar zinciridir. Yeni Meiji hükümdarları, iktidarı o zamanlarda Güneş Tanrıçası Amaterasu'nun soyundan geldiğine inanılan İmparator Meiji'ye iade etmişlerdir. Meiji Restorasyonu'ndan önce de imparatorlar başa gelmiş olsa da bu olaylar uygulamadaki kabiliyetini yenilemiş ve politik sistemi Japonya İmparatorluğu altında birleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri</span>

Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri ,, Japon İmparatorluğu'nun deniz kuvvetleri. Hukuken Japonya'nın silahlı kuvvetlerine sahip olmasını yasaklayan Japon Anayasası'nın uygulamaya konulduğu 3 Mayıs 1947'ye kadar varlığını sürdürmüştür. Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri'ne bağlı bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Osaka Seferi</span>

Osaka Seferi, 1614 - 1615 yılları arasından Osaka Kalesi ve civarında Toyotomi Hideyori'nin ordusu ile Tokugawa Ieyasu'nun ordusu arasında gerçekleştirilen kuşatma ve muharebeler. Başlıca Osaka Kış Seferi ile Osaka Yaz Seferi olmak üzere ikiye ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Boshin Savaşı</span>

Boşin Savaşı (Japonca) Boşin Sensō 1868 yılından 1869 yılına kadar Japonya’da iktidarda bulunan Tokugawa Şogunluğu ile iktidarın imparatorluk hanedanına dönmesini isteyenler arasında yaşanan iç savaş.

<span class="mw-page-title-main">Tokugawa şogunluğu</span>

Tokugawa Şoğunluğu ya da Tokugawa Bakufu, Tokugawa boyu mensupları yönetimindeki Doğu Ordusunun Sekigahara Muharebesi'ni kazanmasıyla kurulan Japon feodal devletiydi. Devletin var olduğu dönem başkente ithafen Edo Dönemi olarak anılır. Tokugawa Şogunluğuna Hristiyanlığa karşı başlatılan katı bir izolasyon (Sakoku) yönetimi damga vurmuştur. 1858 yılında Komodor Matthew C. Perry yönetimindeki Amerikan Donanması gemilerinin Japonya açıklarına gelerek şogunluğu dış dünya ile ticaret yapmaya zorlamasıyla Sakoku yönetimi son bulmuştur. Şogunluğun batılılar karşısında attığı geri adım sonucunda ülkedeki soyluların bir kısmı bu duruma tepki göstermiş ve sembolik konumda olan Japon İmparatoru'nun ülkeyi yönetmesini ve batılılara karşı bir siyaset izlemesini arzulamaya başlamışlardır. Bu soylu ve samuray hizbi sayesinde Boshin Savaşı patlak vermiş ve batılı tekniklerle hazırlanmış İmparatorluk Ordusu'nun şogunluk kuvvetlerini yenip Edo'ya girmeleriyle Tokugawa Şogunluğu son bulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kondō Isami</span> Japon kılıç ustası ve Shinsenguminin komutanı

Kondō Isami, Japon kılıç ustası ve Shinsengumi'nin komutanı.

Tozama daimyo, Japon eski yöneticileri tarafından dışlanmış olarak görülen daimyolardır. Bu terim, Kamakura Dönemi'nde kullanılmaya başlandı. Edo Dönemi'nde de kullanılmaya devam edildi.

Sonnō jōi, İmparator'u yüceltip, yabancı işgalcileri ülkeden kovmayı savunan bir düşünce akımıdır. Edo dönemi'nin sonlarına doğru (Bakumatsu) Mitogaku ve Kokugaku gibi ulusal tarih çalışmalarını derinden etkilemiş, Meiji Restorasyonu döneminde yaygınlaşan bir siyasi slogan olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Japonya tarihi</span> Japonya tarihi

Japonya tarihi antik zamanların şehir devletlerinin modern Japon ulus devletine ulaşacak şekilde coğrafi ve sosyal tarihini anlatmaktadır.

<i>Sakoku</i>

Sakoku, Edo döneminde Japonya'nın dış dünyadan soyutlanma politikasıydı. Bu politika ile ülkeye yabancı uyrukluların girişini ve Japon uyrukluların ülkeye giriş ve çıkışını kısıtlamış olup ülkeye izinsiz giriş veya çıkışın cezası ölümdü. Bu politika Tokugawa şogunluğu döneminde Tokugawa Iemitsu zamanında 1633-1639 yıllarında uygulanmaya başlanmış ve Amerikalı Komodor Matthew C. Perry'nin Japonya'ya gelişi ile ülkenin Batı ticaretine açılmaya başlanmasından sonra resmi olarak 1866 yılına kadar uygulanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kōmei (imparator)</span> 121. Japonya imparatoru (1846–1867)

İmparator Kōmei, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 121. imparatorudur. Saltanatı 1846'den 1867 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Japon felsefesi</span>

Japon felsefesi tarihsel olarak hem yerli Şinto hem de Budizm, Taoizm ve Konfüçyüsçülük gibi kıtasal dinlerin bir birleşimi olmuştur. Eskiden, Mitogaku ve Zen'de olduğu gibi, hem Çin felsefesinden hem de Hint felsefesinden büyük ölçüde etkilenen modern Japon felsefesinin çoğu, artık Batı felsefesinden de etkilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Toyotomi Hideyori</span> Japon samuray (1593 – 1615)

Toyotomi Hideyori, Sengoku döneminde yaşamış bir Japon samuray. Toyotomi Hideyoshi'nin oğlu ve belirlenmiş halefiydi. Osaka Seferi'nden sonra alınan yenilgi üzerine annesi ile birlikte seppuku yaparak intihar ettiği düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Fudai daimyō</span>

Fudai daimyō, Japonya'nın Tokugawa şogunluğunda Sekigahara Muharebesi'ndan önce Tokugawa boyunun kalıtsal vasalları olan bir daimyō sınıfı idi. Fudai daimyō ve onların soyundan gelenler, tozama daimyōlara karşı Tokugawa yönetiminin saflarını doldurdu ve Edo döneminde Japonya'daki gücün çoğunu ellerinde tuttular.

<span class="mw-page-title-main">Konishi Yukinaga</span>

Konishi Yukinaga veya vaftiz adı ile Agostinho, Sengoku döneminin sonlarında yaşamış bir Japon samuray ve daimyō. Kirishitan daimyō olarak bilinmekte olup Toyotomi Hideyoshi'ye hizmet etti ve Japonların Kore'yi işgalinin öncüsü rolüyle dikkat çekmektedir. Bu dönemde Julia adında Koreli bir Hristiyan kızı evlat edindi.