İçeriğe atla

Ihlara, Güzelyurt

Koordinatlar: 38°14′27″K 34°18′22″D / 38.24083°K 34.30611°D / 38.24083; 34.30611
Ihlara
Harita
Aksaray'ın Türkiye'deki konumu
Aksaray'ın Türkiye'deki konumu
Aksaray üzerinde Ihlara
Ihlara
Ihlara
Ihlara'nın Aksaray'daki konumu
ÜlkeTürkiye
İlAksaray
İlçeGüzelyurt
Coğrafi bölgeİç Anadolu Bölgesi
İdare
 • Belediye başkanıAhmet Dİnç (AK Parti)
Rakım1276 m
Nüfus
 (2022)
 • Toplam2.289
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
ISO 3166 koduTR-68
İl alan kodu382
İl plaka kodu68
Posta kodu68570

Ihlara, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'ndeki Aksaray ilinin Güzelyurt ilçesine bağlı bir beldedir. 2022 nüfus sayımına göre belde nüfusu 2.289'dur. Beldenin ortalama yüksekliği 1.276 metredir.

Tarihçe

Beldenin adı, 1905 yılı kayıtlarında Yunancada "ılısu" anlamına gelen Xliára olarak geçmekte iken 1919 yılı kayıtlarında Irhala olarak geçmektedir.[4]

Coğrafya

Belde, Aksaray il merkezine 45 km, Güzelyurt ilçe merkezine 15 km uzaklıktadır.[5]

Özellikler

Ihlara Vadisi, Hasandağı volkanından püskürtülen lavların akarsu aşındırması sonucunda oluşan kanyon vadidir. Melendiz Çayı, milyonlarca yıllık bir sürecin sonunda, 14 kilometre uzunluğunda ve yüksekliği yer yer 110 metreye ulaşan kanyon görünümlü bu vadiyi meydana getirmiştir. Bu çatlaklardan yol bulan kanyonun bugünkü halini almasını sağlayan Melendiz Çayı'na ilk çağlarda Kapadokya Irmağı anlamına gelen "Potamus Kapadukus" denilmekteydi.

14 km uzunluğundaki vadi Ihlara'dan başlar, Selime'de son bulur.[6] Melendiz Çayı kanyon içinde menderesler çizerek akar. Ihlara ve Selime arasında 26'dan fazla menderes çizen akarsunun kuş uçumu boyu 8 km iken gerçekte 13 km'ye ulaşmaktadır. Vadinin yüksekliği yer yer 100 –150 m dir. Vadi boyunca kayalara oyulmuş sayısız barınaklar, mezarlar ve kiliseler bulunmaktadır. Ihlara Vadisi'nde kiliselerdeki süslemeler 6. yüzyılda başlayarak 13. yüzyılın sonuna kadar devam etmiştir. Bazı barınaklar ve kiliseler yeraltı şehirlerinde olduğu gibi birbirine tünellerle bağlantılıdır.

Vadiden bir görünüm

Kiliseler

Vadi boyunca yer alan kiliseler iki gruba ayrılabilir: Ihlara'ya yakın olan kiliselerin duvar resimleri Kapadokya sanatından uzak, doğu etkisi taşırlar. Belisırma yakınında yer alanlar, Bizans tipi duvar resimleri ile süslüdür. Ihlara Bölgesi'nde Bizans Dönemi'ne ait bilinen kitabelerin sayısı oldukça azdır. Belisırma köyüne 500 m uzaklıktaki Aziz George (Kırkdamaltı) Kilisesinde Selçuklu Sultanı II. Mesud (1282 -1305) ve Bizans imparatoru II. Andronikos'un adlarını içeren 13. yüzyıla ait fresk üzerine yazılmış bir kitabe bulunmaktadır. Bu kitabe bölgeyi ellerinde bulunduran Selçukluların hoşgörülü yönetiminin varlığını kanıtlamaktadır. Kiliselerden tarihi tespit edilenler:

  • Direkli Kilise (976-1025)
  • Pürenli Seki Kilisesi 10.yüzyıl başı ile 12.yüzyıl arasına aittir.
  • Saint Georges (1283-1295) yıllarına aittir.
  • Karanlık Kale Kilisesi 10.-11.yüzyıllara tarihleniyor.

10. yüzyıl ortasında Bizans Toroslar ve Kilikya bölgelerini geri almasıyla Ihlara bölgesinde yeni Kiliseler yapılmıştır.

  • Bahaeddin Samanlığı Kilisesi
  • Sümbüllü Kilise
  • Direkli Kilise

11. yüzyıl başlarındaki Bizans sanatına örnek teşkil edenler:

Eski kiliseler sonradan bazı Bizans tipi resimler de ilave edilmiştir. Bu davranış, 11. yüzyılda Selçuk Türklerinin bölgeye gelmesiyle son bulur. Fakat bölgedeki dini hayat devam eder. Bölgenen kilise hayatı 1924'teki nüfus mübadelesiyle son bulur.

Ihlara Vadisi'ndeki iyi korunmuş kiliseler

Dini yaşam

Ihlara vadisi jeomorfolojik özelliklerinden dolayı keşiş ve rahipler için uygun bir inziva ve ibadet yeri olmuştur. Aksaray, Hristiyanlığın daha ilk yıllarında önemli bir din merkezi olmuştur. Kayseri'li Basilus ve Nazianzos'lu Gregorius gibi mezhep kurucuları 4. yy. da burada yetişmişlerdir. Mısır ve Suriye sisteminden ayrı bir manastır hayatının kurallarını bunlar tespit etmişlerdir. Böylece Yunan ve Slav sistemi doğmuştur. Mısır ve Suriyeli rahiplerin dünya ile olan ilişkilerini kesmelerine rağmen Basilus ve Gregorius'un rahipleri dünya ile olan ilişkilerini kesmiyorlardı. Bu yeni anlayışın yeri Belisırma idi. Gregorius, teslis inancına yeni bir izah getirerek İsa'nın tanrılığı tartışmasında İznik toplantısı görüşlerine kuvvet kazandıran fikirler ileri sürdü. Böylece Hristiyanlık tarihinde öncü bir aziz oldu. Gregorius'un yetiştiği kayalık bölge (Belisırma, Ihlara, Güzelyurt (Gelveri)) Manastır ruhuna uygun, kayalara oyulan kiliseler topluluğu haline geldi. Arap akınlarına karşı, Hasandağı'ndaki müdafaa kaleleri karşı koyunca bu kiliseler faal ibadet merkezi durumlarını devam ettirdiler.

Vadi'den resimler

Nüfus

Yıllara göre belde nüfus verileri
2022 2.289[3]
2021 2.289[3]
2020 2.322[3]
2019 2.286[3]
2018 2.410[3]
2017 2.375[3]
2016 2.399[3]
2015 2.396[3]
2014 2.504[3]
2013 2.566[3]
2012 2.842[3]
2011 2.566[3]
2010 2.709[3]
2009 2.808[3]
2008 2.830[3]
2007 2.777[3]
2000 3.767[5]
1990 3.922[5]
1985 3.588[7]
1980 3.927[8]

Yönetim

Belediye başkanlığı

Seçildiği yıl Belediye başkanları[5]
2024 Yunus AKAR (MHP)
2019 Ahmet Dinç (AK Parti)
2014 İsmail Yılmaz (MHP)
2009 Dursun Kaya (AK Parti)
2004 Dursun Kaya (AK Parti)
1999 Çetin Kuşsan (DYP)
1994 Serdar Akar (ANAP)
1989 Serdar Akar (ANAP)
1984 Yaşar Güçlüer (HP)
1977 Kazım Akar (CHP)
1973 Bekir Akar (DP)
1968 Ali Kaya (BĞMSZ)
1963 Yaşar Güçlüer (CHP)

Kaynakça

  1. ^ "31 Mart 2019 Aksaray Güzelyurt Ihlara Belediyesi Seçim Sonuçları". haberler.com. 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2023. 
  2. ^ "Ihlara, Turkey Page" (İngilizce). fallingrain.com. 9 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2023. 
  3. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2023. 
  4. ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023. 
  5. ^ a b c d "Ihlara Belediyesi". yerelnet.org.tr. 21 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2017. 
  6. ^ EMİROĞLU, Doç. Dr. Mecdi. "Ihlara Vadisi" (PDF). 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2018. 
  7. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  8. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1981). "1980 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Niğde (il)</span> Türkiyenin İç Anadolu Bölgesinde bir il

Niğde, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi’nin güneydoğusunda ve Kapadokya bölgesinde yer alan merkezi Niğde kenti olan idari birimdir. Rakımı 1.229 m olan Niğde ilinin 2023 yılı itibarıyla nüfusu 377.080'dir.

<span class="mw-page-title-main">Aksaray (il)</span> Türkiyenin İç Anadolu Bölgesinde bir il

Aksaray, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde, kısmen Konya Havzası'nda ve kısmen Kapadokya'da yer alan, merkezi Aksaray kenti olan ildir. Daha öncesinde il iken 1933'te ilçe yapılmış ve 15 Haziran 1989 tarih ve 3578 sayılı yasa ile Niğde'den ayrılarak yeniden il olmuştur. Niğde'nin kuzeybatısında, Konya'nın doğusunda, Ankara'nın güneydoğusunda yer almaktadır. 433.055 nüfusa (2022) ve 7.659 km² yüz ölçümüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Aksaray</span> Aksaray ilinin merkezi olan şehir

Aksaray, Aksaray ilinin şehir merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Kapadokya</span> Türkiyede bulunan turistik bir bölge

Kapadokya, 60 milyon yıl önce Erciyes, Hasandağı ve Göllüdağ’ın püskürttüğü lav ve küllerin oluşturduğu yumuşak tabakaların milyonlarca yıl boyunca yağmur ve rüzgâr tarafından aşındırılmasıyla ortaya çıkan bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Göreme Tarihî Millî Parkı</span>

Göreme Tarihî Millî Parkı, İç Anadolu bölgesinde, Nevşehir ili sınırları içerisinde yer alan Millî park idi. 1985 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alındı. 30 Ekim 1986'da Bakanlar Kurulu kararıyla millî park ilan edildi, 22 Ekim 2019 tarihinde millî park statüsünden çıkarıldı.

<span class="mw-page-title-main">Güzelyurt, Aksaray</span> Aksarayda bir ilçe

Güzelyurt, Aksaray'ın ilçesi. Aksaray merkeze 45 km, Ihlara Vadisi'ne ise 15 km. uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ağaçaltı Kilisesi</span>

Ihlara Vadisi, Aksaray Kapadokya'da Ihlara Vadisi'nde bulunur. Gişeden geçip merdivenlerden indikten sonra sağ tarafa doğru 10 metre ilerdedir. Ancak merdivenlerin yarısına kadar inip sağa dönülmelidir.

<span class="mw-page-title-main">Selime, Güzelyurt</span> Aksaray ilinin Güzelyurt ilçesine bağlı bir belde

Selime, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'ndeki Aksaray ilinin Güzelyurt ilçesine bağlı bir beldedir. 2022 nüfus sayımına göre belde nüfusu 1.763'dür. Beldenin ortalama yüksekliği 1.276 metredir.

<span class="mw-page-title-main">Hasandağı</span> Aksaray-Niğde sınırında eski bir Stratovolkan

Hasandağı ya da Hasan Dağı deniz seviyesinden 3268 metre yüksek olan tepesiyle bir volkanik dağdır. Büyük Hasan ve Küçük Hasan Dağı olmak üzere iki büyük krateri vardır. Melendiz dağının büyük kısmı, bu iki kraterden çıkan lavlardan meydana gelmiştir. Büyük Hasan dağında iyi muhafaza edilmiş bir ana krater ile onun etrafında parazit koniler bulunur. Küçük Hasan dağının zirvesi bir Somma durumundadır. Yani eski kalderanın sınırlarını teşkil eden dikliklerin artıkları vardır. Bunlar sayesinde ilk kraterin şeklini çıkarmak mümkündür. Adı geçen kraterden çıkan andezit ve bazalt lavları kuzeye doğru akarak geniş bir alana yayılmış, tüfler ise Kızılırmak'a kadar ulaşmıştır. Bu dağ Aksaray ve Niğde il sınırları içerisinde yer almaktadır. 1750 metresine kadar meşe ormanlarıyla kaplıdır. Dağın eteklerinde ve çevresinde çeşitli Türk boyları ve özellikle de Yörükler yaşarlar. Özellikle ana volkan konisini oluşturan Büyük Hasan Dağı ; kuzeybatısındaki Aksaray Ovası batısındaki Obruk Platosu ve güneyindeki Bor Ovası düzlüklerinden aniden yükselerek kasvetli bir doğal Abide görüntüsü sunmaktadır. Bu ana volkan konisinin doruğu tipik bir kraterden oluşmakta ve kraterin tabanında bir krater gölü bulunmaktadır. Ana koninin hemen güneydoğusundaki daha küçük boyutlu ve yükseltisi daha az olan ikiz koni ise Küçük Hasan Dağı olarak anılmaktadır. Bu volkan konisinin de doruğu tipik bir krater halindedir. Oldukça taze ve karakteristik volkan şekilleriyle Türkiye'nin en genç volkan dağları arasında bulunan Hasan Dağı volkanik ünitesi tarihi çağlardan bu yana daldığı uykusuna devam etmektedir. Dağın eteklerinde Antik Roma şehri Nora bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mokissos</span>

Mokissos ya da bir diğer adıyla Nora, Aksaray ilinin, merkez ilçesinin 30 km güneyinde, Helvadere Kasabası sınırları içinde antik kent.

İstanbul, tarihî yarımada'da kalan eski İstanbul yedi tepe üzerine kurulmuştur ve "yedi tepeli şehir" olarak bilinmektedir. Şehir bu ünvanı, bilinçli bir şekilde Roma'nın yedi tepesini takip ederek yedi tepe üzerine inşa edilmiş olan Bizans Konstantinopolis'inden miras almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fenari İsa Camii</span> İstanbul Fatihte bir cami

Fenari İsa Camii, Molla Fenari Camii ya da eski adıyla Lips Manastırı Kilisesi, İstanbul'da, eskiden Ortodoks kilisesi olarak kullanılırken Türklerin şehri ele geçirmesi ile birlikte camiye çevrilen bir ibadethanedir.

<span class="mw-page-title-main">Vadi</span> coğrafyada tepeler arasındaki alçak alan

Vadi ya da koyak, akarsuyun içinde aktığı, kaynaktan ağıza doğru sürekli inişi bulunan ve birkaç kilometre ile binlerce kilometre arasında olabilen coğrafi alandır. Kısaca vadi, iki dağın arasında zamanla oluşan çukurluktur. Vadiler, akarsuların yaptığı aşınmayla yanlamasına, derinlemesine gelişir. Genellikle dağ ya da tepelerle çevrelenirler.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi</span>

Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi, Başpiskoposluğu idaresi Tiran, Dıraç bölgeleriyle beraber, genelde ülkenin güney bölgesini kapsar. Ayin dili Arnavutçadır. Ortodoks cemaat yaklaşık yarım milyon üyeye sahiptir. ABD'de yaşayan 15.000 ortodoks Arnavut için iki ayrı idari birim kurulmuş olup, bunlardan birisi dolaysız şekilde İstanbul Ekümenik Patrikhanesi'ne bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cambazlı Kilisesi</span> Silifkede bir kilise harabesi

Cambazlı Kilisesi veya Canbazlı Kilisesi, Mersin ilinin, Silifke ilçesinin Canbazlı köyündedir. Yapı üç nefli olup, erken Bizans dönemi bazilikası olarak tanımlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">I. Gregorius</span> 64. Katolik Kilisesi papası (540-604; pd. 590-603)

Papa I. Gregorius, daha çok Büyük Gregorius olarak bilinir. 3 Eylül 590'dan 604'te ölümüne kadar papalık yapmıştır. Yazdığı dinsel eserlerle ünlü bir Hristiyan din adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Busto Arsizio</span> İtalyanın Lombardia bölgesinde, Varese iline bağlı ilçe (komün)

Busto Arsizio, kuzeybatı İtalya'da Lombardiya Bölgesi'nin Varese ili'nde bir şehir ve yerel idare birimi olarak bir komündür. Bulunduğu ilde en büyük yerleşim birimi olup Lombardiya bölgesinde nüfus bakımından 6. sıradadır. Busto Arsizio'nun ekonomisi ticaret ve sanayiye dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Melendiz Çayı</span> Aksarayda akarsu

Melendiz Çayı (Uluırmak), Aksaray ili topraklarında Ihlara Vadisini oluşturan akarsu. Antik çağlarda adı Potamus Kapadukus'tur. Melendiz Dağı'ndan doğar, Ihlara Vadisi'nden ve Aksaray şehir merkezinden geçerek Tuz Gölüne dökülür.

Kapadokya Volkanik Kompleksi Doğuda Erciyes Volkanı'ndan, batıda Karacadağ-Karadağ volkanlarına ve kuzeybatıda Aksaray ili ve Tuz Gölüne kadar uzanan, kuzey-kuzeydoğu Sivas havzası ile güneyde ise Niğde Masifi, Ulukışla baseni ve Toros karbonat platformuyla sınırlanan Niğde-Nevşehir-Aksaray arasındaki volkanik bölgeyi karakterize eder. Kapadokya Volkanik Kompleksinde Neo-Kuvaterner döneminde polijenetik ve monojenetik yapılı volkanlar püskürmüş ve daha sonra Erciyes ve Hasan Dağı stratovolkanları ile çok sayıda monojenetik püskürme merkezleri KVK içinde geniş alanlara sahip olmuştur. Kompleks içindeki volkanik aktivite günümüzde de canlı yaşamını ve çevreyi büyük oranda etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Stepanos Manastırı</span>

Aziz Stepanos Manastırı, İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'nin kuzeybatısındaki Ermeni manastırıdır. Culfa şehristanının merkezi olan Culfa kentinin yaklaşık 15 km kuzeybatısında, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile İran arasındaki sınırın İran tarafındaki Aras nehri boyunca derin bir kanyonun içinde bulunmaktadır.