İçeriğe atla

Ignacy Łukasiewicz

Jan Józef Ignacy Łukasiewicz

Jan Józef Ignacy Łukasiewicz (Lehçe telaffuz: [wukaˈɕɛvʲitʂ]; d. 8 Mart 1822 – ö. 7 Ocak 1882), Polonyalı eczacı ve petrol sanayii öncüsüdür.[1] Diğer başarıları ve keşifleri arasında sızıntı yağdan, gaz yağının damıtılmasını keşfetmesi, 1853 yılında modern gaz lambasının icadı, yine 1853'te Avrupa'da modern sokak lambalarının kullanılmasını sağlaması ve 1854 yılında Polonya'da ilk petrol kuyusunun inşası ve 1856 yılında dünyadaki ilk petrol rafinerisini kurması gelir.[2]

Lukasiewicz, keşif ve icatlarının getirdiği maddi güçle döneminde çok zengin bir adam ve Galiçya'nın en önde gelen hayırseverlerinden biri oldu. Bölgenin ekonomik olarak gelişmesi için yaptıklarından dolayı, halk arasında tüm döşenmiş yolların onun guldenlerinin katkısıyla yapıldığı şeklinde bir söylenti çıktı.

Biyografisi

Mikolasch'in eczanesi
Galiçya'daki petrol kuyuları
Grabownica'da petrol kuyuları; 1930'lar

Ignacy Łukasiewicz, 8 Mart 1822 tarihinde o dönemde Avusturya İmparatorluğu (Daha sonraki dönemde Polonya) sınırları içinde yer alan Mielec yakınlarındaki Zaduszniki'de dünyaya geldi. Ailesi Apolonia ve Józef Łukasiewicz, yerel entelejansiya arasında yer alır ve Kościuszko Başkaldırısı'na katılmışlardı. Ailesi doğmadan önce Zaduszniki'de küçük bir malikane kiraladı, ancak Ignacy'nin doğumdan hemen sonra ekonomik sıkıntıdan dolayı Rzeszów'a taşınmak zorunda kaldılar. Burada Ignacy, Rzeszów'daki yerel "Konarski's Lisesi'nde" okumaya başladı 1836'da okulu terk etmek zorunda kaldı. Ailesine yardım etmek için, Ignacy Łukasiewicz Łańcut'a taşındı ve burada bir eczacının çırağı olarak çalışmaya başladı. Aynı zamanda Polonya'da egemenliğin restorasyonu fikrini destekleyen çeşitli siyasi örgütlere dahil oldu. 1840 yılında Rzeszów'a geri döndü ve burada Edward Hübl'ün eczanesinde çalışmaya başladı. 1845'te Edward Dembowski ile tanıştı. Dembowski, Łukasiewicz'i ilegal bir örgüt olan Polonya Demokratik Toplumu'na (Towarzystwo Demokratyczne Polskie) üye yaptı. Bu örgütün amacı bölünme güçlerine karşılık Krakov Ayaklanması'nı hazırlamaktı. Bundan dolayı, 19 Şubat 1846 tarihinde Łukasiewicz, Avusturyalı güçler tarafından tutuklandı ve Lviv'de hapsedildi. 27 Aralık 1847'de kanıt eksikliğinden dolayı serbest bırakıldı, ancak yaşamı boyunca "siyasi olarak güvensiz" olarak kabul edildi. Ayrıca yaşamı boyunca Lviv'de kalması hükmedildi.

Burada Łukasiewicz, Piotr Mikolasch'ın sahibi olduğu Pod Złotą Gwiazdą isimli eczanede çalışmaya başladı. Piotr Mikolasch'ın ısrarı sonucunda Łukasiewicz'in Lviv'den ayrılmasına izin verildi ve Kraków Üniversitesi'ne girdi. Burada çalıştığı yıllar boyunca genellikle Mikolasch tarafından finansal açıdan desteklendi ve farmakognozi hariç tüm sınavlarını geçtiği halde bu yüzden mezun olamadı. Sonunda 30 Temmuz 1852 tarihinde Łukasiewicz Viyana Üniversitesi Eczacılık Fakültesi'nden mezun oldu. Mezun olduktan sonra Lviv'e geri döndü. Łukasiewicz uzun süredir petrolün genellikle kullanılan ve pahalı bir hammade olan balina yağına göre iyi ve ucuz bir alternatif olacağını düşünüyordu. 1846'da kömürden gaz yağı damıtan Kanadalı Abraham Gesner'den sonra 1853'te "Jan Zeh" ile birlikte petrolden gaz yağı (kerosen) damıtan ilk kişi oldu.[3] 31 Temmuz 1853'te, Łukasiewicz yerel bir hastanedeki acil tıbbi operasyonlarda kullanmak için ilk gaz lambasını keşfetti.[4] Bu tarih modern petrol endüstrisinin başlangıç noktası olarak kabul edilir.[3]

1854 yılının başlarında Łukasiewicz Gorlice'ye taşındı ve çalışmalarına burada devam etti. Girişimciler ve toprak sahipleri ile birlikte birçok şirket kurdu. Aynı yıl, Krosno yakınlarındaki Bóbrka'da Dünya'nın ilk petrol kuyusunu açtı ve bu petrol kuyusu 2006 yılında halen aktif olarak kullanılmaktaydı. Aynı zamanda Łukasiewicz gaz lambaları üzerine çalışmalarına devam etti. Yine bu yıl içinde Gorlice'nin ilçesi Zawodzie'de Dünya'da ilk kez çalışan gaz yağlı sokak ışıklarını kurdu. Sonraki yıllarda çeşitli yerel tüccarlar ve iş adamları ile bir ortak girişim olarak pek çok petrol kuyusu açtı. 1856 yılında Jasło yakınlarındaki Ulaszowice'de Dünya'nın ilk endüstriyel arıtımevini kurdu. Genel olarak o dönemde kerosene talep fazla olmadığından dolayı, bu tesis ağırlıklı olarak yapay asfalt, makine yağı ve yağ üretti. Rafineri 1859 yılında çıkan bir yangın sonucu tamamen yıkıldı, ancak bir sonraki yıl Krosno yakınlarındaki Polanka'da tekrar kuruldu.

1858 yılında Jasło'ya taşınan Łukasiewicz, 1863'te artık oldukça zengin ve etkin biri olmuştu. Ocak Ayaklanması'nı açıkça destekledi ve mülteciler için finans sağlıyordu. 1865'te çok büyük bir malikâne ve Chorkówka Köyü'nü satın aldı. Burada başka bir petrol rafinerisi kurdu. Galiçya'nın en büyük servetlerinden birini elde ettikten sonra, Łukasiewicz Dukla ve Gorlice'de petrol endüstrisinin gelişimi için çalıştı. Ropianka, Wilsznia, Smereczne, Ropa ve Wójtowa'daki petrol kuyuları da dahil olmak üzere, bölgedeki çeşitli petrol arama tesislerine ismi verildi. Ayrıca bölgenin önemli bir hayırsever kişisi olarak ünlendi ve Bóbrka'da bir spa merkezi, Chorkówka'da bir şapel ve Zręcin'de büyük bir kilise yaptırdı. Döneminin en çok tanınan iş adamlarından biri olarak, Galiçya'nın bölgesel müzakere asamblesine şeçildi. 1877 yılında Łukasiewicz ilk Petrol Endüstri Kongresi'ni organize etti ve Ulusal Petrol Derneği'ni kurdu.

Ignacy Łukasiewicz, 7 Ocak 1882 tarihinde Chorkówka'da zatürre sonucu öldü. Zręcin'de kendi yaptırdığı kilisenin yanındaki küçük mezarlığa gömüldü.[5]

Sözleri

Bu sıvı ülkenin gelecekteki servetidir, sakinlerinin mutluluğu ve başarısıdır. Fakirler için yeni bir gelir kaynağıdır. Endüstrinin çok meyve verecek yeni bir koludur. (1854)

Kaynakça

  1. ^ Frank, Alison Fleig (2005). Oil Empire: Visions of Prosperity in Austrian Galicia (Harvard Historical Studies). Harvard University Press. ISBN 0-674-01887-7. 
  2. ^ Warsaw University timeline 19 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
  3. ^ a b "Elektrik Mühendisleri Odası sayfası arşivi - Cumhuriyet Bilim Eki - Kuyudan petorlü ilk çıkardı" (PDF). 2 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  4. ^ "The Ignacy Lukasiewicz Memorial Museum of Oil Industry". 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  5. ^ "Ignacy Łukasiewicz - Complex of Schools". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Petrol</span> doğal olarak oluşan yanıcı sıvı

Petrol, neft ya da yer yağı, hidrokarbonlardan oluşmuş, sudan yoğun kıvamda, koyu renkli, arıtılmamış, kendisine özgü kokusu olan, yer altından çıkarılmış doğal yanıcı mineral yağı. Latincede taş anlamına gelen "petra" ile yağ anlamına gelen "oleum" sözcüklerinden oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Auschwitz-Birkenau</span> toplama ve imha kampları ağı

Auschwitz-Birkenau, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde kurulmuş en büyük toplama, zorunlu çalışma, sistematik katliam ve imha kampı.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span> Devlet

Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, 1917 Ekim Devrimi ile kurulan SSCB'yi oluşturan 15 birlik cumhuriyetinden biri. Kuzeyde ve doğuda Rusya SFSC, güneyde Azak Denizi ve Karadeniz, güneybatıda Moldova SSC ve Romanya, batıda Macaristan, Çekoslovakya ve Polonya, kuzeybatıda da Belarus SSC ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı</span> şirket

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Türkiye'de bir petrol şirketidir.

<i>Kan Dökülecek</i>

Kan Dökülecek, Paul Thomas Anderson tarafından yazılıp yönetilen 2007 yapımı Amerikan epik dönem drama filmidir ve Upton Sinclair'in 1927 tarihli romanı "Oil!"dan esinlenmiştir. Film, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarındaki Güney Kaliforniya'nın petrol patlaması sırasında servet peşinde koşan acımasız bir gümüş madencisinden petrolcüye dönüşen Daniel Plainview'u canlandıran Daniel Day-Lewis'i başrolde oynuyor. Paul Dano, Kevin J. O'Connor, Ciarán Hinds ve Dillon Freasier filmde yardımcı rollerde yer alıyor. Film, Ghoulardi Film Company tarafından üretilmiş ve Paramount Vantage ve Miramax Films tarafından dağıtılmıştır. 2008 Berlin Uluslararası Film Festivali'nde En İyi Yönetmen dalında Gümüş Ayı Ödülü ve Jonny Greenwood'un müziği için Özel Sanatsal Katkı Ödülü kazanmıştır. Film, 25 milyon dolarlık bütçesiyle dünya çapında 76.2 milyon dolar hasılat elde etti.

<span class="mw-page-title-main">Doğalgaz</span> yanıcı gazlardan oluşan fosil yakıt türü

Doğalgaz yer kabuğunun içindeki fosil kaynaklı bir çeşit yanıcı gaz karışımıdır. Bir petrol türevidir. Yakıt olarak önem sıralamasında ham petrolden sonra ikinci sırayı alır. Doğalgazın büyük bölümü (%70-90'ı), Metan (CH4) adı verilen hidrokarbon bileşiğinden oluşur. Diğer bileşenleri; etan (C2H6), propan (C3H8), bütan (C4H10) gazlarıdır. İçeriğinde eser miktarda karbondioksit (CO2), azot (N2), helyum(He) ve hidrojen sülfür (H2S) de bulunur. Doğalgaz konvansiyoneldir ve konvansiyonel olmayan doğalgaz türleri arasında kaya gazı, kum gazı ve kömür gazı bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Gaz lambası</span>

Gaz lambası, yakıt olarak gaz yağı kullanan bir aydınlatma aracıdır. "Fitilli" ve "basınçlı" olmak üzere iki türü bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lviv Üniversitesi</span>

Lviv Üniversitesi ya da resmi adıyla Lviv İvan Franko Ulusal Üniversitesi Ukrayna'da, tarih boyunca eğitimini kesintisiz sürdüren en eski üniversite. Batı Ukrayna'nın Lviv Oblastı'ndaki tarihi Lviv kentinde bulunur. Ukrayna devlet sınavları puan alımları ile yüksek öğretim kurulu listesinde ülkenin en iyi dördüncü (2020) üniversitesi olarak yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Petrol endüstrisi</span>

Petrol endüstrisi, petrol sanayi veya petrol ve doğal gaz endüstrisi, küresel olarak petrol ve petrol ürünlerinin aranması, çıkarılması, rafine edilmesi, taşınması ve pazarlanması süreçlerini kapsayan terimdir. Sektörün en büyük hacme sahip ürünleri arasında mazot ve benzin bulunmaktadır. Petrol ayrıca ilaçlar, solventler, gübre, pestisit ve plastik gibi birçok kimyasal ürün içinde ham madde niteliği taşımaktadır. Petrol endüstrisi upstream, midstream ve downstream şeklinde üç ana bileşene ayrılmaktadır. Midstream yani orta kısım işlemler genellikle downstream kategorisine dahil edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Polonya-Ukrayna Savaşı</span>

Polonya-Ukrayna Savaşı 1918 ve 1919 yıllarında, Avusturya-Macaristan'ın dağılmasından sonra İkinci Polonya Cumhuriyeti ve Batı Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin Doğu Galiçya üzerindeki kontrolü için çıkan bir çatışmaydı. Doğu Galiçya, Avrupa'da en büyük petrol rezervine sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Tomasz Arciszewski</span>

Tomasz Stefan Arciszewski, Polonya Sosyalist Partisi üyesi ve 1944-1947 yılları arasında Londra'da sürgünde bulunan Polonya hükûmetinin Başbakanı olarak hükûmetin Batılı güçlerin tanınmasını kaybettiği dönemde başkanlık yapıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Batı Ukrayna Halk Cumhuriyeti</span>

Batı Ukrayna Halk Cumhuriyeti Kasım 1918'den Temmuz 1919'a kadar doğu Galiçya'da bulunan kısa ömürlü bir cumhuriyetti. Lviv, Przemyśl, Ternopil, Kolomyia, Boryslav ve Stanislaviv şehirlerini içeriyordu ve Bukovina ve Karpat Ruthenia'nın bazı kısımlarını talep etti. Siyasi olarak, Ukrayna Ulusal Demokrat Partisi, değişen derecelerde Yunan Katolik, liberal ve sosyalist ideolojinin rehberliğinde yasama meclisine egemen oldu. Temsil edilen diğer partiler arasında Ukrayna Radikal Partisi ve Hristiyan Sosyal Partisi de vardı. Batı Ukrayna Halk Cumhuriyeti arması masmavi, bir aslan yaygın veya. Bayrağın renkleri mavi ve sarı idi.

<span class="mw-page-title-main">Enerji güvencesi</span> Enerji mevcudiyetine ilişkin ulusal güvenlik değerlendirmeleri

Enerji güvencesi ulusal güvenlik ile enerji tüketimi için doğal kaynakların bulunabilirliği arasındaki ilişkidir. (Nispeten) ucuz enerjiye erişim, modern ekonomilerin işleyişi için zorunlu hale gelmiştir. Bununla birlikte, enerji kaynaklarının ülkeler arasında eşit olmayan dağılımı, ciddi kırılganlıklara neden olmuştur. Uluslararası enerji ilişkileri, hem enerji güvenliği hem de enerji kırılganlığına yol açan dünyanın küreselleşmesine katkıda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Galiçya-Volhinya Krallığı</span>

Galiçya-Volhinya Prensliği ya da, 1253'ten itibaren, Galiçya-Volhinya Krallığı, 1199'dan 1349'a kadar, Doğu Avrupa'nın Galiçya ve Volhynia bölgelerinde Altın Orda'nın bir vasalı olarak varlığını sürdürmüş, Orta Çağ devleti. Toprakları ağırlıklı olarak günümüzde Ukrayna'yı ve Belarus, Polonya, Litvanya'nın ufak parçalarını içerir. Novgorod ve Vladimir-Suzdal ile birlikte, Kiev Rus'unun çöküşünden çıkan en önemli üç güçten biriydi. Ana dili, modern Doğu Slav dillerinin öncülü olan Eski Doğu Slav diliydi ve resmi dini Doğu Ortodoksluğu idi.

<span class="mw-page-title-main">Anlage Süd</span>

Anlage Süd, İkinci Dünya Savaşı sırasında Güney Polonya'nın Nazi işgali altındaki bölümünde Adolf Hitler için inşa edilmiş bir çift demiryolu karargahıydı. Rzeszów ve Jasło arasındaki demiryolu hattının yakınında iki güçlendirilmiş tünel inşa edildi. İlk büyük tren sığınağı Stępina köyünde, diğeri ise Strzyżów kasabasındaydı. Başlangıçta 27-28 Ağustos 1941'de Hitler ile İtalyan faşist lider Benito Mussolini arasında iki günlük bir toplantı için kullanıldılar.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da petrol endüstrisi</span>

Azerbaycan'daki petrol endüstrisi yaklaşık 873.260 varil (138.837 m3) günlük petrol ve 2013 itibarıyla yılda 29 milyar metreküp gaz üretmektedir. Azerbaycan, petrol endüstrisinin doğum yerlerinden biridir. Tarihi petrol servetiyle bağlantılıdır. Dünyadaki en önemli petrol ve gaz üreticisi olmaya adaydır.

<span class="mw-page-title-main">1951 Polonya-Sovyet toprak değişimi</span>

1951 Polonya-Sovyet toprak değişimi veya 1951 Polonya-Sovyet sınır düzenleme anlaşması, Moskova'da Sovyetlerin kontrolündeki Polonya Halk Cumhuriyeti ile Sovyetler Birliği arasında karşılıklı sınırları boyunca yaklaşık 480 km² araziyle ilgili olarak imzalanan bir sınır düzenlemesiydi. Anlaşma 15 Şubat 1951'de imzalandı ve 28 Mayıs 1951'de Polonya Halk Cumhuriyeti ve 31 Mayıs 1951'de SSCB tarafından onaylandı. 16 Ağustos 1945 tarihli sınır anlaşmasını değiştirdi ve 5 Haziran 1951'de yürürlüğe girdi. Değişim, Polonya tarafından vazgeçilen zengin kömür yatakları nedeniyle Sovyetler Birliği'nin kesin ekonomik yararına yapıldı; bu yataklar II. Dünya Savaşı'ndan çok önce keşfedildi. Anlaşmayı izleyen sekiz yıl içinde, Sovyetler orada yıllık toplam 15 milyon ton madencilik kapasitesine sahip dört büyük kömür madeni inşa etti. Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti hükûmetinin bu süreçte söz hakkı yoktu.

<span class="mw-page-title-main">Zygmunt Wojciechowski</span>

Zygmunt Wojciechowski Polonyalı bir tarihçi ve milliyetçi politikacıydı. 1900 yılında Avusturya'da doğdu, Lviv Üniversitesi'nde Orta Çağ tarihi alanında doktora yaptı. 1925'te Poznan'a taşındı ve 1929'da profesör oldu. 1934-1939'da milliyetçi parti Endecja'ya siyasi olarak dahil oldu. Polonya'nın Nazi Almanyası tarafından işgali sırasında, Alman devleti tarafından yasaklanan yeraltı eğitimini sağlayarak Polonyalıların Almanlar tarafından soykırımına karşı Polonya yeraltı devletine hizmet etti ve Alman saldırganlığına karşı güvenlik sağlayacak gelecekteki Polonya sınırları ile ilgili çalışmalar yaptı. Sovyetler Birliği ile ittifakı destekledi ve savaştan sonra Polonya Halk Cumhuriyeti'nde tarihçi olarak çalışmaya devam etti. Almanya'dan kurtarılan eski Polonya topraklarını ve Polonya-Alman ilişkileri tarihini inceleyen Batı Enstitüsü'ne başkanlık etti. Polonia Restituta Komutan Haçı ve Subay Haçı Nişanı aldı.

<span class="mw-page-title-main">Dorota Kłuszyńska</span> Polonyalı siyasetçi

Dorota (Dora) Kłuszyńska, née Pilcer, Polonyalı sosyalist politikacı, aktivist ve feministti. 1925–1935'teki birinci, ikinci ve üçüncü dönem boyunca senatör, 1947–1952 yıllarında birinci dönemde Yasama Sejmi ve Polonya Halk Cumhuriyeti Sejm'inin üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">RP-1</span>

RP-1, roket yakıtı olarak kullanılan, görünüm olarak jet yakıtına benzeyen ve çok yüksek düzeyde rafine edilmiş bir kerosen türüdür. RP-1, sıvı hidrojenden daha düşük bir özgül dürtü sağlar, ancak daha ucuzdur, oda sıcaklığında saklanabilir ve patlama tehlikesi çok daha düşüktür. RP-1, özgül enerjisi LH 2'den daha düşük olsa da, özkütlesi ondan fazla olduğundan daha yüksek bir enerji yoğunluğu sağlar. RP-1'in ayrıca oda sıcaklığında alternatif bir sıvı yakıt olan hidrazin kadar çok toksik ve kanserojen tehlikesi de yoktur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.