Iga-Kōka ittifakı
| Iga–Kōka ittifakı | |
|---|---|
| Kuruluş | y. 1487 |
| Kuruluş yeri | Iga vilayeti Kōka İlçesi |
| Kapanış | 27 Mart 1574 |
| Birleşme | Iga ikki Kōka ikki |
| Amaç | Karşılıklı savunma |
| Merkez | Iga–Kōka sınırı |
| Konum | |
Japonya'nın Sengoku Dönemi'nde komşu Iga vilayeti ve Kōka İlçesi'nin ilgili bölgelerindeki ninja ailelerinin kendi kendini yöneten askerî konfederasyonları olan Iga ikki ve Kōka ikki, dış askerî tehditlere karşı karşılıklı savunma için sık sık ittifak kurdular. İttifak ilk olarak 1487 yılında Magari Muharebesi'nde doğrulanmıştır. Yaklaşık tarihi 1560 olan ve Iga'ya atfedilen bir anayasal belge, Iga ve Kōka arasındaki ittifakı resmîleştirmiştir. İttifakın yönetimi, anayasal belgede belirtildiği gibi iki ikki sınırı boyunca buluşacak olan Iga'dan 10 ve Kōka'dan 12 askerî komiserden (bugyo) oluşuyordu. İki ikki arasındaki ittifak, Kōka'nın 27 Mart 1574'te Oda Nobunaga'nın kuvvetlerine teslim olmasıyla fiilen sona ermiştir.
Arka plan
Japonya'da 15. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar Iga vilayeti 300-500 kadar küçük mülk ve 700 kale içerirken, güneydeki Ōmi vilayetinde yer alan Kōka'da 53 kadar klan bulunmaktaydı.[1][2] 15. yüzyılın başlarında her iki bölge de anarşi içindeydi, çok sayıda mülk ve aile sürekli olarak hem bölge içinde hem de bölgeler arasında düşük seviyeli, küçük ölçekli kan davaları ve çekişmelerle uğraşıyordu.[1][3] Iga'da çatışmalar en azından 13. yüzyılın sonlarından beri sürekliydi.[4] Haydutlar da sık sık yerel manastırlara baskınlar düzenliyordu.[5] Eşkıyalığa ek olarak, 14. yüzyılda bölgede patlak veren aralıksız savaşların yarattığı sürekli dış tehditler, askerî yönetimle görevli köylü sınıfından askerî yetkililer olan yerel jizamuraiların bir araya gelerek vilayette barış ve düzeni sağlamak için özel savaş, casusluk ve gerilla savaşı becerileri geliştirmelerini gerektirmiştir.[1][5] 1477'de Iga vilayeti, şogun tarafından atanan ve shugo olarak bilinen askerî valilerin otoritesini reddetmesiyle biliniyordu[6] ve yaklaşık 1500'de bir ikki "birlik"i oluşturmuşlardı.[7] Kōka da benzer bir birlik oluşturmuştu. Iga ve Kōka tarafından 1580'lerin sonu ve 1600'lerin başında kurulan ordular geriye dönük olarak shinobi, özellikle de shinobi-mono terimiyle anılmaya başlandı ve daha sonra ninjalar olarak bilinmeye devam etti.[8]
Iga'da shugonun yerini alan yerel bir daimyo (askerî aristokrasiden bir savaş lordu) yerine liderlik jizamurailar arasında bölünmüş olarak kalmıştır.[9] Iga ikki esasen vilayet çapında bir sō olarak işlev görmüştür. Sō, Avrupa Orta Çağ komününe benzer şekilde karşılıklı yardım ve askerî savunma için bir araya gelmiş münferit köylerdi.[10] Tipik olarak, Iga da dâhil olmak üzere sō liderliği, kokujin ("jizamurai" için alternatif bir terim), dogō (köylüler) ve daha küçük çiftçilerden oluşuyordu.[11]
Kōka'da jizamurailar, Iga'dakine benzer bir ikki modelinde örgütlenmiş ve yüksek rütbeli aileler, teknik olarak köylü sınıfından olmalarına rağmen, bölgenin baronları olarak hareket etmiştir.[12][13] Bölgedeki 53 klan, Kōka konfederasyonunun ileri gelenleri olarak hüküm sürmüştür.[14] Bunlar, Kōka Konfederasyonu'nun yönetim meclisi ve tarihsel ifadesi olan Kōka-gun Chūsō'yu (Kōka İlçesi Genel Meclisi) oluşturuyordu.[15][16] Meclisteki bu ailelerin her biri bir sōyu yönetiyordu.[16] Bu bölgeler daha sonra bazen kendileri daha üst düzey sōların bir parçasıydı ve tüm bu sōlar daha sonra Kōka ikki olan kapsayıcı sōyu oluşturuyordu.[10][16]
Yönetim
Daimyolardan, özellikle de iki ikkinin çevresindeki bölgelerden gelen dış istila tehlikesi, jizamuraiların oluşturduğu konfedere sosyal düzene tehdit oluşturuyordu.[17] Iga'daki aileler otoritelerini sağlamlaştırmak için hemen kuzeydeki Kōka'ya ulaşarak bir ittifak kurdular. 1487'ye gelindiğinde iki konfederasyon askerî operasyonlara ortaklaşa katılıyordu. 1552-1568 yılları arasında bir noktada, tarihçiler tarafından Iga'ya atfedilen bir anayasal belge ittifakı resmîleştirdi. İttifakı yönetmek için, her ikkiden bugyō (askerî komiserler), Iga'dan 10 ve Kōka'dan 12 kişi, iki bölgenin sınırında toplanarak strateji ve her iki ikki için önemli olan diğer önemli meseleleri tartıştıkları "alan toplantıları" yapacaklardı.[18] Rus ekonomist Vladimir V. Maltsev, vilayetler arasındaki ittifakın aralarındaki yüzyıllardır süren kan davasını sona erdirdiğini ve böylece oldukça kârlı bir paralı asker pazarından ortaklaşa kâr etmelerini sağladığını varsaymaktadır.[19]
Tarih ve ortak askerî seferler
Magari Muharebesi
Iga ve Kōka arasındaki ilk belgelenmiş ortak operasyonlar 1487 yılında, Iga ve Kōka ninjalarının Magari köyündeki (bugün Rittō, Shiga) eylemleri nedeniyle önemli bir ün kazandıkları zamandı.[20] Kōka shugosu (askerî vali) Rokkaku Takayori, komşularının topraklarına agresif bir şekilde baskın yapıyordu. Bu yağmalara karşılık olarak şogun Ashikaga Yoshihisa, Takayori'ye saldırdı.[21] Magari'de Iga ve Kōka ninjaları Takayori'nin yanında savaştı. Iga ve Kōka birlikleri gerilla savaşı, vur-kaç taktikleri ve gece saldırılarıyla Yoshihisa'nın ordusuna saldırdı. Yoshihisa bu sefer sırasında yaralandı ve bu yaralar iki yıl sonra hastalıktan ölmesine katkıda bulunmuş olabilir.[22] Kōka'da çatışmaya katılan 53 ninja ailesi Takayori tarafından resmen "Kōka 53" olarak tanındı ve bu ailelerden 21'ine hizmetlerinden dolayı hizmetkârlık ve soyadı taşıma ve kılıç sahibi olma izni de dâhil olmak üzere özel takdir verildi.[22]
1500'lü yıllarda ortak eylemler
1500'lerin ortalarına gelindiğinde, Iga ve Kōka'dan ninjaların hizmetleri yüksek talep görüyordu ve en az 37 çevre bölge tarafından kullanılıyordu.[23] 15 Aralık 1541'de Kyoto'daki şogun, Iga valisine bir mektup göndererek, vilayetin Japonya'nın başkenti Yamashiro vilayetindeki Kasagi Kalesi kuşatmasında komşu Yamato vilayetinden Tsutsui Junshō'ya yardım etmesini istedi.[24] 23 Aralık 1541 sabahı, Iga ve Kōka'dan 70'le 80 arası ninja ajanı kaleye sızdı, yerleşimi ateşe verdi ve birinci ve ikinci baileyleri ele geçirdi.[24] İki gün sonra, Kasagi'deki ordular dışarı çıktı ve yenildi, ardından ninjalar dağıldı.[25]
Fujibayashi ailesinin bir üyesi tarafından 1676'da derlenen erken Edo Dönemi'nde ait bir belge olan Bansenshūkai, 1558'de Iga'dan bir ninja komutanı olan Tateoka Doshun'un Sawayama Kalesi'ne karşı Iga ve Kōka askerlerinden oluşan birleşik bir güce liderlik ettiğine dair bir olay olduğunu iddia etmektedir. Ancak tarihçi Stephen Turnbull'a göre bu anlatı hatalarla doludur ve Bansenshūkai'den alınmayan anlatılarda Tateoka Doshun değil, ninjalardan bile bahsedilmemektedir.[26] Anlatıya göre Rokkaku Yoshikata isyancı olduğu iddia edilen Dodo Oki-no-Kami Kuranosuke'ye karşı sefer düzenliyordu ve onu kuşattı. Günlerce süren başarısız kuşatmadan sonra Yoshikata ona yardım etmek için görevlendirildi. Doshun, 44 Iga ninjası ve 4 Kōka ninjasından oluşan ve Doshun'un Dodo'nun monunun (aile arması) kopyalarıyla yaptığı fenerleri taşıyan bir ekibe liderlik etti. Karşı koymadan kalenin kapılarından içeri girdiler ve ardından kaleyi ateşe verdiler. Başarıyla kaçtılar ve ardından yayılan panikte Yoshikata kaleyi ele geçirmeyi başardı.[27] Turnbull'a göre, anlatılanların aksine, Dodo aslında Rokkaku'nun düşmanları olan Azai boyunun bir hizmetkârıydı ve Yoshikata 1559'da Kuzey Omi vilayetini işgal ettiğinde, Dodo'ya Azai Nagamasa tarafından Sawayama'yı tutması emredildi.[28] Öte yandan tarihçi ve seyahat yazarı John Man, bu olayı ninjaların ününe ve kiralık olarak hizmet vermelerine bir örnek olarak göstermektedir.[29]
Resmîleştirilmiş ittifak
Yaklaşık 1560 tarihinde, Iga ve Kōka arasındaki ittifak anayasal bir belgeyle resmîleştirilmiştir.[30] Belgenin tam olarak ne kadar süreyle geçerli olduğu ve köylerde ne kadar geniş çapta uygulandığı bilinmediği gibi, kaynağı ya da ortaya çıkış tarihi de bilinmemektedir.[7] Yamanaka ailesi tarafından Kōka'da muhafaza edilmiş ancak tarihçi Ishida Yoshihito tarafından Iga'ya atfedilmiştir çünkü "kendi kendini yöneten bir birlik" -sokoku ikki- Iga'nın kendisini adlandırdığı şeydir.[7] Belgedeki referanslara dayanarak, Yoshihito 1552 ile 1568 yılları arasında oluşturulduğu sonucuna varmıştır.[7]
Nobunaga'ya direniş
1568 yılında, orta Japonya'da yükselen bir güç olan Oda Nobunaga, Ashikaga Yoshiaki adına onu şogun olarak atamak üzere Kyoto'ya gitti. Güney Ōmi vilayetindeki Rokkaku klanı Miyoshi klanıyla ittifak kurdu ve Miyoshi'nin Kyoto'da kurduğu Yoshiaki'nin yeğeni ve rakibi Ashikaga Yoshihide'yi destekledi.[31] Rokkaku Yoshitaka ve oğulları Kannonji Kalesi'nin işgali sırasında Nobunaga tarafından yenilgiye uğratıldıktan sonra önce Kōka'ya sonra da Kōya Dağı'na kaçtılar. Oradan Iga ve Kōka ninja güçlerinin yardımıyla Nobunaga'ya karşı bir gerilla savaşı düzenlediler.[32] Bu ittifakın yarattığı tehlike, Nobunaga'nın güney Ōmi'deki kontrolünü güvensiz hâle getirdi ve 1570'te Nobunaga, Kanegasaki Kuşatması'ndan Kyoto'ya geri çekilirken güney Ōmi'den geçen daha doğrudan rota yerine Biwa Gölü'nün kuzeybatı kıyısı boyunca ilerlemek zorunda kaldı.[33]
Iga ve Kōka'dan jizamurailar, Heso köyünü ve Moriyama'nın güney yaklaşımlarını ateşe vermek de dâhil olmak üzere Nobunaga'ya karşı baskınlarda Yoshitaka ve oğullarına yardım etti.[33] 6 Temmuz 1570'te bu ittifak güçleri Yasugawa nehri boyunca ilerlerken Nobunaga'nın generalleri Shibata Katsuie ve Sakuma Morimasa liderliğindeki bir ordu onları Ochikubo köyünde durdurdu.[33] İttifak yenildi ve Iga ve Kōka ikkilerinden samuray olduğu belirtilen 780 ninja, baba ve oğul Mikumo Takanose ve Mikumo Mizuhara ile birlikte öldürüldü.[34] Tarihçi Stephen Turnbull, 780 kaybın Iga ve Kōka için çok büyük olması gerektiğini tahmin etmektedir, çünkü orduları muhtemelen çok büyük değildi ve gerçekten de Oda Nobunaga'nın Edo döneminin başlarına tarihlenen ve Nobunaga'nın ordusundan bir savaşçı tarafından derlenen bir kaydı olan Shinchō Kōki, sonraki üç yıl boyunca bu ittifaka hiçbir atıfta bulunmamaktadır.[35]
Aynı dönemde, Iga ya da Kōka'dan paralı ninja olduğu tahmin edilen Sugitani Zenjūbō adlı bir keşiş Nobunaga'ya suikast girişiminde başarısız olmuştur. Turnbull, Zenjūbō'nun Nobunaga'ya iki el ateş ettiğini ve her ikisinin de Nobunaga'nın zırhı tarafından engellendiğini belirtmektedir.[35][36] Buna karşılık John Man, Kōka Şehri'nde yerel bir sakinle yaptığı röportajı aktarır ve sakinin Kōka'dan olduğu konusunda ısrar ettiği keşişin sadece bir atış denediğini ve bu atışın Nobunaga'yı kıl payı ıskalayarak sağ kolundan geçtiğini iddia eder.[37] Zenjūbō üç yıl sonra idam edilmiştir.[35][36]
1573'te Şogun Yoshiaki, Nobunaga'nın üzerinde tuttuğu gücü engellemeye çalıştı ve Rokkaku klanı ve Kōka ve Iga ikkileri ile ittifak kurdu.[33] Yoshiaki, Biwa Gölü'nün yanında bir kale inşa etmeye başladı. Nobunaga saldırdığında kale henüz tamamlanmamıştı ve Kōka ve Iga birliklerinden oluşan garnizon küçüktü. Savunmacılar kaçarak merhamet diledi ve Nobunaga hemen kaleyi yıktı.[38] Aynı yıl Iga ve Kōka'dan okçular, Honshu'nun birçok bölgesinde toprakları bulunan Jōdo Shinshū'ya bağlı isyancı bir konfederasyon olan Ikkō-ikkiye, İkinci Nagashima Kuşatması'ndan geri çekilirken Nobunaga'ya karşı saldırıda yardımcı oldu.[39] Yoshiaki, Nobunaga'ya karşı direnişini sürdürdü ancak 1573 yazının sonlarında yenildi ve teslim olmak zorunda kaldı.[35]
Dağılması
Iga-Kōka ittifakı, ittifakın Oda'ya karşı Rokkaku ve Ashikaga Yoshiaki'nin yanında yer almasının ardından Oda Nobunaga'nın 1574 yılında Kōka'yı teslim olmaya zorlamasıyla sona ermiştir. Yamanaka ailesi tarafından korunan bir belgeye göre, 27 Mart 1574'te Kōka jizamurailarının kalıntıları Nobunaga'ya teslim oldu.[35] Nobunaga 1581'de Iga'yı yok ettiğinde, Nobunaga'nın kuvvetleri arasında Kōka birliklerinden bahsedilmektedir, bu da artık eski müttefikine karşı çıkmak zorunda olduğunu göstermektedir.[40]
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c Man 2012, ss. 89–90, 130
- ^ Kobayashi, Shigeru (2015). Lecture No.3: "Iga-Shu in Muromachi and Sengoku Period - a study from historical materials" - (2nd term). Conference with the Cooperation of Iga on Ninja Culture. Mie Üniversitesi. 10 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ Maltsev 2022, s. 433
- ^ Souyri 2001, s. 191
- ^ a b Souyri 2001, s. 191; Souyri 2010, s. 116; Turnbull 2017, ss. 78–79
- ^ Barducci & Orbach 2020, ss. 1007–1008
- ^ a b c d Man 2012, ss. 92–94
- ^ Barducci & Orbach 2020, s. 999
- ^ Turnbull 2017, s. 75
- ^ a b Keiji 1988, s. 336
- ^ Ikegami 1995, s. 133
- ^ Turnbull 2017, s. 82
- ^ Keiji 1988, s. 336, note 59
- ^ Man 2012, ss. 89–90, 97–98, 131
- ^ Turnbull 2017, ss. 82–83
- ^ a b c Souyri 2010, s. 116
- ^ Souyri 2010, ss. 117, 120
- ^ Souyri 2001, s. 191, Jingū bunkozō, Yamanaka monjo, Iga sōkoku ikki okitegakiI alıntılandı (çevrilmiş); Souyri 2010, s. 116; Maltsev 2022, s. 440; Man 2012, s. 173
- ^ Maltsev 2022, s. 440
- ^ Hurst III, G. Cameron (2001). "Ninjutsu". Green, Thomas A. (Ed.). Martial Arts of the World: An Encyclopedia (İngilizce). 1: A-Q. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. s. 356. ISBN 978-1-57607-150-2.
- ^ Turnbull 2017, s. 84.
- ^ a b Turnbull 2017, s. 84; Cummins 2012, ss. 31–32; Mie University 2017, ss. 31–33; Turnbull 2014, ss. 15–16
- ^ Man 2012, s. 182
- ^ a b Turnbull 2017, s. 66
- ^ Turnbull 2017, ss. 66–67
- ^ Turnbull 2017, ss. 155–156
- ^ Turnbull 2003, s. 43; Turnbull 2007, ss. 185–186
- ^ Turnbull 2017, s. 156
- ^ Man 2012, s. 183
- ^ Maltsev 2022, ss. 439–440; Barducci & Orbach 2020, s. 1008; Souyri 2001, ss. 190–191
- ^ Turnbull 2017, s. 87
- ^ Turnbull 2017, ss. 87–88
- ^ a b c d Turnbull 2017, s. 88
- ^ Turnbull 2017, ss. 78, 88–89
- ^ a b c d e Turnbull 2017, s. 89
- ^ a b Turnbull 2007, ss. 189–190
- ^ Man 2012, ss. 107–108
- ^ Turnbull 2017, ss. 88–89
- ^ Turnbull 2017, s. 77
- ^ Turnbull 2017, s. 90
- Genel
- Barducci, Polina; Orbach, Danny (1 Ocak 2020). "Irregular Warfare in Late Medieval Japan: Towards a Historical Understanding of the "Ninja"". Journal of Military History. 84 (4): 997-1020.
- Cummins, Antony (2012). In Search of the Ninja: The Historical Truth of Ninjutsu. Cheltenham: The History Press. ISBN 9780752483559.
- Ikegami, Eiko (1995). The Taming of the Samurai: Honorific Individualism and the Making of Modern Japan. Cambridge, Massachusetts; London: Harvard University Press. ISBN 9780674868083.
- Maltsev, Vladimir V. (1 Aralık 2022). "Lessons from the Japanese ninja: on achieving a higher trade equilibrium under anarchy and private constitutions". Constitutional Political Economy (İngilizce). 33 (4): 433-444. doi:10.1007/s10602-021-09354-6. ISSN 1572-9966 – ResearchGate vasıtasıyla.
- Man, John (2012). Ninja. Londra: Random House. ISBN 9781446487662.
- Mie University, Faculty of Humanities, Law and Economics (2017). The Ninja Book: The New Mansenshukai. Oda, Atsuko tarafından çevrildi. Tsu, Mie: Impress Corporation.
- Keiji, Nagahara (1988). "The medieval peasant". Yamamura, Kozo; Hall, John Whitney (Ed.). The Cambridge History of Japan. 3. Gay, Suzanne tarafından çevrildi. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 303-343. ISBN 9780521223546.
- Souyri, Pierre François (2001). The World Turned Upside Down: Medieval Japanese Society. Roth, Käthe tarafından çevrildi. New York: Columbia University Press. ISBN 9780231118422.
- Souyri, Pierre F. (2010). "Autonomy and War in the Sixteenth Century Iga Region and the Birth of the Ninja Phenomena". Ferejohn, John A.; Rosenbluth, Frances McCall (Ed.). War and State Building in Medieval Japan. Stanford, California: Stanford Universityress]]. ss. 110-123. ISBN 9780804774314.
- Turnbull, Stephen (2003). Ninja AD 1460–1650. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-525-9.
- Turnbull, Stephen (2007). Warriors of Medieval Japan. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84603-220-2.
- Turnbull, Stephen (2014). "The Ninja: An Invented Tradition?". Journal of Global Initiatives: Policy, Pedagogy, Perspective. 9 (1: Interdisciplinary Reflections on Japan): 9-26 – Digital Commons vasıtasıyla.
- Turnbull, Stephen (2017). Ninja: Unmasking the Myth. Barnsley: Frontline Books. ISBN 9781473850439.
