Yapay zekâ ya da kısaca YZ,, insanlar da dahil olmak üzere hayvanlar tarafından, doğal zekânın aksine makineler tarafından görüntülenen zekâ çeşididir. İlk ve ikinci kategoriler arasındaki ayrım genellikle seçilen kısaltmayla ortaya çıkar. Güçlü yapay zeka genellikle Yapay genel zekâ olarak etiketlenirken, doğal zekayı taklit etme girişimleri yapay biyolojik zekâ olarak adlandırılır. Önde gelen yapay zeka ders kitapları, alanı zeki etmenlerin çalışması olarak tanımlar: Çevresini algılayan ve hedeflerine başarıyla ulaşma şansını en üst düzeye çıkaran eylemleri gerçekleştiren herhangi bir cihaz. Halk arasında, yapay zekâ kavramı genellikle insanların insan zihni ile ilişkilendirdiği öğrenme ve problem çözme gibi bilişsel eylemleri taklit eden makineleri tanımlamak için kullanılır.
OpenAI, ABD merkezli yapay zekâ araştırma şirketi. Şirketin genel amacı insanlığa fayda sağlayabilecek yapay zekâ hakkında araştırma yapmaktır. 2015 yılının sonlarında San Francisco'da kurulan şirket, patentlerini ve araştırmalarını halka açık hale getirerek diğer kurum ve araştırmacılarla “serbest iş birliği yapmayı” amaçlamaktadır. Elon Musk ve Sam Altman, yapay genel zekâdan kaynaklanan varoluşsal risk endişelerinden dolayı bu şirketi kurduklarını açıklamıştır. Organizasyon 2015 yılında Sam Altman, Reid Hoffman, Jessica Livingston, Elon Musk, Ilya Sutskever, Peter Thiel ve diğerleri tarafından San Francisco’da kurulmuş ve toplamda 1 milyar dolar bağışta bulunulmuşlardır. Musk 2018 yılında yönetim kurulundan istifa etmiş ancak bağışçı olarak kalmıştır. Microsoft 2019 yılında OpenAI LP’ye 1 milyar dolarlık bir yatırım sağlamış ve Ocak 2023’te ikinci birçok yıllık yatırım sağlamıştır; bu ikinci yatırımın 10 milyar dolar olduğu bildirilmektedir. ChatGPT yazılı cevap veren botun yapımı da OpenAI’a aittir.
Generative Pre-trained Transformer 3 kısaca GPT-3, insanların yazdığı metinlere benzer içerik üretmek için derin öğrenmeyi kullanan özbağlanımlı dil modelidir. GPT-n serisindeki üçüncü nesil dil tahmin modeli olan GPT-3, San Francisco merkezli yapay zeka araştırma laboratuvarı OpenAI tarafından geliştirilmiştir. GPT-3'ün tam sürümü, veri işleyecek 175 milyar parametreye sahiptir. Bu rakam GPT-2'nin öğrenme kapasitesinin 2 katıdır. 14 Mayıs 2020'de tanıtılan ve Temmuz 2020 itibarıyla beta aşamasında olan GPT-3, önceden öğretilmiş dil örnekleriyle doğal dil işleme (NLP) sistemini kullanmaktadır. GPT-3'ün piyasaya sürülmesinden önce, en büyük dil modeli Microsoft'un Şubat 2020'de tanıttığı ve GPT-3'ün %10'undan daha az kapasiteye sahip olan Turing NLG idi.
DALL-E, 5 Ocak 2021'de OpenAI tarafından piyasa sürülen, metinsel tanımlardan görüntü oluşturan bir yapay zeka programıdır.
Midjourney, metinsel açıklamalardan görüntüler oluşturan yapay zeka programının adıdır. Araç, günümüzde beta aşamasındadır. Program, İngiliz dergisi The Economist tarafından Haziran 2022'deki bir sayının ön kapağını oluşturmak için kullanıldı.
ChatGPT, OpenAI tarafından geliştirilen ve diyalog konusunda uzmanlaşmış bir yapay zeka sohbet botudur. Bu chatbot, denetimli ve takviyeli öğrenme teknikleriyle ince ayar yapılmış büyük bir dil modeline dayanır. ChatGPT'nin ilk versiyonu, GPT-3 temelli idi ve daha sonra gelişmiş sürümleri olan GPT-3.5 ve 14 Mart 2023'te GPT-4 ile güncellenmiştir ve ChatGPT Plus kullanıcıları için kullanılabilir durumdadır.
Stable Diffusion, 2022'de piyasaya sürülen bir derin öğrenme altyapılı bir metinden görüntüye (text-to-image) modelidir. Öncelikle metin açıklamalarına bağlı olarak ayrıntılı görüntüler oluşturmak için kullanılır, ancak görüntünün içeriğini değiştirmek ya da dışına genişletmek gibi diğer görevlerde de uygulanabilir.
Üretken yapay zekâ, bilgisayar sistemlerinin metin, görüntü, ses gibi farklı veri türlerini işleyerek orijinal içerik oluşturmasına yarayan bir yapay zekâ teknolojisi dalıdır.
X.AI Corp., xAI, isimleriyle yapay zeka endüstrisinde faaliyet gösteren Amerikan şirketidir. Elon Musk tarafından Mart 2023'te kurulmuştur. Belirtilen hedefi, "evrenin gerçek doğasını anlamak"tır. Çalışmaları Arasında "Grok", "PromptIDE" gibi yapay zeka ve SDK kuruluşları vardır.
Yapay Zeka Patlaması, veya Yapay Zeka Baharı, yapay zeka alanında çok hızlı bir şekilde devam eden ilerleme dönemidir. Öne çıkan örnekler arasında Google DeepMind ve OpenAI gibi laboratuvarlar tarafından yürütülen üretken yapay zekalar yer almaktadır.
Attention Is All You Need, Google tarafından 2017 yılında yayımlanan bir bilimsel makaledir. Sekiz bilim insanı tarafından kaleme alınan makale, ChatGPT, Midjourney, Stable Diffusion, GitHub Copilot gibi üretken yapay zeka uygulamalarının doğmasına vesile olduğu için modern yapay zekanın kurucu belgesi olarak kabul edilmektedir.
Gemini dil modeli, Google DeepMind tarafından geliştirilmiş olan ve LaMDA ve PaLM 2'nin ardılı olarak hizmet veren çok modlu büyük dil modelleri ailesinin adıdır. Gemini Ultra, Gemini Pro ve Gemini Nano'dan oluşan bu ürün, OpenAI'nin GPT-4'üne rakip olarak konumlandırılarak 6 Aralık 2023'te duyurulmuştur. Aynı adı taşıyan üretken yapay zeka sohbet robotunun ardındaki esas gücü oluşturmaktadır.
Önceden eğitilmiş üretken dönüştürücü ya da özgün İngilizce adının kısaltmasıyla GPT, bir tür geniş dil modeli ve Üretken yapay zekâ için öne çıkan bir çerçevedir. Doğal dil işleme görevlerinde kullanılan yapay sinir ağlarından oluşur. GPT'ler dönüştürücü mimarisine dayanır, etiketlenmemiş metinlerden oluşan büyük veri setleri üzerinde önceden eğitilmiştir ve insan benzeri yeni içerikler üretebilir. 2023 itibarıyla, çoğu LLM bu özelliklere sahiptir ve bazen genel olarak GPT'ler olarak anılırlar.
Microsoft Copilot, Microsoft tarafından geliştirilen ve 7 Şubat 2023'te piyasaya sürülen bir sohbet robotudur. Geniş bir dil yelpazesini esas alarak kaynak gösterme, şiir ve şarkı yazma işlemlerini yapabilir.
Claude, Anthropic tarafından geliştirilen geniş kapsamlı dil modelleri ailesidir. İlk model Mart 2023'te piyasaya sürüldü. Mart 2024'te çıkan Claude 3 ise görselleri de analiz edebiliyor.
Anthropic PBC, 2021 yılında kurulmuş ABD merkezli bir yapay zeka startup şirketi. Şirket, yapay zeka güvenliği ve güvenilirliği üzerine araştırmalar yapmakta ve bu araştırmaları genel kullanım için güvenli ve sağlam modeller geliştirmek için kullanmaktadır. Anthropic, OpenAI'ın ChatGPT ve Google'ın Gemini modellerine rakip olarak Claude adlı bir dizi geniş dil modelleri (LLM) geliştirmiştir.
Hugging Face, Inc., bir Fransız-Amerikan şirketi.. New York City merkezli olan şirket, makine öğrenimi kullanarak uygulamalar geliştirmek için hesaplama araçları sağlayan bir platform geliştirmektedir. Şirket, özellikle doğal dil işleme uygulamaları için geliştirilen transformer kütüphaneleri ile ve kullanıcıların makine öğrenimi modellerini, veri setlerini paylaşabildikleri ve çalışmalarını sergileyebildikleri platformuyla bilinmektedir.
All Eyes on Rafah, Hamas-İsrail Savaşı ve Refah saldırısı sırasında çoğunlukla sosyal medyada kullanılan Filistin yanlısı bir slogan.
Adobe Firefly, Adobe Creative Cloud'un bir parçası olarak sunulan üretken bir makine öğrenimi modeli. Şu anda açık beta aşamasında test edilmektedir.
Runway AI, Inc., New York City merkezli bir Amerikan şirketi. Üretken yapay zekâ alanında araştırma ve geliştirme üzerine kurulmuştur. Şirket, esas olarak video, görüntü ve çeşitli multimedya içerikleri üretmeye yönelik ürünler ve modeller geliştirmektedir. En dikkat çekici projeleri arasında metinden videoya üretken yapay zekâ modelleri olan Gen-1, Gen-2 ve Gen-3 Alpha yer almaktadır.
