Id est
Id est (i.e.) Latince "yani" ya da "diğer bir deyişle" anlamında kullanılan bir terimdir. "Örneğin" anlamında kullanılan exempli gratia ile sıkça karıştırılır.
Id est (i.e.) Latince "yani" ya da "diğer bir deyişle" anlamında kullanılan bir terimdir. "Örneğin" anlamında kullanılan exempli gratia ile sıkça karıştırılır.
Slogan veya motto, bir kimlik, grup, örgüt veya kurumun amaç ve araçlarını genel olarak tanımlayan bir deyiş veya sözcük listesine verilen isim.
Ad aktarması ya da mecazımürsel, şiirlerde sıkça kullanılan bir söz sanatı türüdür.
Bu başlığın çeşitli anlam ve kullanımları mevcuttur:
Magnum opus, Latince "büyük iş" anlamına gelen bir deyiştir. Yazıldığı gibi okunur.
Latince deyişler, Latince kelimeler, cümle parçaları veya kısa cümlelerden oluşan deyişlerdir. Bu deyişler uzun argümanları ya da ifadeleri kısaca bir ya da birkaç kelimeyle anlatabilmek için kullanılırlar. Pek çoğu Roma ve Yunan tarihinde gerçekleşmiş önemli bir olaya dayanır. Bugün hemen hemen tüm batı dillerinde ve diğer birçok dilde kalıplaşmışlardır. Bu haliyle Latince deyişler özellikle entelektüel yazında evrenselleşmiş bir durumdadır.
Status quo veya statüko, bir olgunun günümüzdeki durumunu belirten bir Latince deyiştir. "Statükoyu sürdürmek", var olan durumu olduğu gibi korumak anlamına gelir. Bu deyişle ilintili farklı bir kavram olan status quo ante "olguların geçmişteki durumunu" belirtir.
Latince, anno Domini (AD) ve Mesih'ten sonra (MS), Jülyen ve Gregoryen takvimlerinde yılları etiketlemek veya numaralandırmak için kullanılır. Geleneksel olarak İsa'nın doğum tarihini tanımlar. İsa'nın efendi olarak tanımlanmasının nedeni, Hristiyanlıkta İsa'nın Tanrı'nın özünden olduğu yani Tanrı ve Tanrı'nın oğlu olduğu inancıdır. Latincede “Anno Domini” “Efendinin yılı” demektir, daha uzun yazılım şekli ise “Anno Domini Nostri Iesu Christi” buda “Efendimiz İsa’nın yılında” demektir. Hristiyan kronolojisi “0” yani sıfır yılını kullanmıyor. İsa'nın doğduğu yılı 1 olarak kabul ediyor. Örnek: 2022 yılı İsa'nın 2021 yıl önce doğduğunu belirtir.
Latince bir zamanlar Avrupa'nın ortak akademik dili idi. 18. yüzyıldan itibaren yazarlar eserlerinde ana dillerini kullanmaya başladılar. Ancak Latincede kullanılan birçok kısaltma olduğu gibi kaldı. Bunun sebeplerinden biri Latincenin basitliğidir, ancak asıl önemli sebep Latincenin hala kültür dili olmasıdır. Latince kısaltmalar günümüzde halen kullanılmaktadır.
In situ, "yerinde" manasına gelen Latince bir deyiştir. Birçok farklı yerde kullanılır:
De facto veya defakto, "gerçekte", "uygulamada", "fiilen", "fiilî" ya da "pratikte" anlamında kullanılan Latince deyiş. "Kanuna göre" veya "hukuki olarak" anlamına gelen "de jure" ile karşıt olarak sıkça kullanılır. Yasal bir durum tartışılırken, "de jure" kavramı, konu hakkında kanunların ne söylediğini, "de facto" kavramı ise gerçek hayatta uygulamanın nasıl olduğunu belirtir. Bu uygulama, yasal olabilir ya da olmayabilir.
Ave! ya da aue!, eski Romalılar tarafından kullanılan bir Latince deyiştir. Resmi bir "selam!" anlamı taşır. Latince "iyi olmak" anlamındaki avere fiilinin 2. tekil emir kipi olan sözcük "iyi ol!" olarak çevrilebilir.
Bizans imparatorları listesi, Bizans İmparatorluğu'nun imparatorları hakkında kısa ayrıntılar sağlayan ve bu uzun süren imparatorluğun başına geçmiş olan kişileri hepsini bir arada gösteren bir bilgi kaynağıdır. Bu genel olarak, tek başına imparatorluk yapmayan ya da kıdemli imparator unvanını hiçbir zaman taşımayan birçok Bizans hükümdarlarının isimlerini kapsamamaktadır.
Nulla poena sine lege, "kanunsuz ceza olmaz" anlamına gelen Latince hukuk terimi. Suçların ve cezaların kanuniliği ilkesinin iki ayağından birini oluşturur.
De jure, Latince deyim. "De jure", de facto teriminin karşıtıdır. "Kanuna göre" veya "hukuki olarak" manasına gelir.
A şu anlamlara gelebilir:
Sapere aude, ilk defa Horatius tarafından Epistles 2. şiirinde kullanılan Latince deyiş. Horatius'un kullandığı haliyle ''Nam cur, quae laedunt oculum, festinas demere, siquid est animum, differs curandi tempus in annum? Dimidium facti, qui coepit, habet; sapere aude, incipe. Viuendi qui recte prorogat horam, rusticus expectat dum defluat amnis; at ille labitur et labetur in omne uolubilis aeuum.'' Yani: "Gözüne ufak bir çöp batsa, onu oradan çıkarmak için acele edersin. Zihnin hasta olduğu vakit tedavisi için neden acele etmezsin? Başlamak, işin yarısını bitirmek demektir. Kendi aklınla düşünmeye/akıllı olmaya cesaret et, başla!". Immanuel Kant ve Aydınlanma Çağı ile özdeşleşmiştir. Kant "Aydınlanma Nedir?" adlı denemesinde aydınlanma çağının felsefesini bu deyiş ile özetlemiştir.
Sic, "böyle" veya "bu şekilde" ve uzun hali ile "böylece yazılmış" anlamına gelen Latince bir sözcük. Yazımda genellikle köşeli parantez içinde eğik yazı ile [sic] şeklinde gösterilir ve kendisinden önce gelen kelimenin, deyimin ya da imlâ işaretinin okunan metinde hatalı yazılmadığını; orijinal metne sadık kalındığını belirtir.
Laik, Türk Dil Kurumu sözlüğünde bulunan tanıma göre, Din işlerini devlet işlerine karıştırmayan, devlet işlerini dinden ayrı tutan. Örneğin, "Türkiye ... laik ve sosyal bir hukuk devletidir." Kısaca Laikler, kelime anlamı olarak Türkçeye ruhban sınıfından olmayanlar olarak girmiştir ve ruhban sınıfı (Dinî ibâdetleri topluca yürütmekle görevli olanlar) dışında kalanların tümü için kullanılır.
Ab urbe condita anlamı "Şehrin (Roma) kuruluşundan bu yana olan" Latince bir deyiştir ki burada şehrin kuruluşu MÖ 753'tür. AUC ise bazı Roma tarihçileri tarafından belirli Roma yıllarını ayırt etmek için kullanılan bir takvim sistemidir. Rönesans editörleri, bazen kitaplarına yayınlanma yıllarını AUC sisteminde yazarlardı, bu da Romalıların AUC sistemini kullandıkları algısını yaratmıştır. Oysaki Roma zamanlarında takvim sistemi bundan çok daha farklıdır.