İçeriğe atla

IV. Vahtang

IV. Vahtang
Gürcüceვახტანგ IV
Gürcü Kralı
Hüküm süresi1442–1446
Önce gelenI. Aleksandre
Sonra gelenVIII. Giorgi
Doğum1413
Ölüm1446
Tiflis
DefinBana Manastırı
HanedanBagrationi hanedanı
BabasıI. Aleksandre
AnnesiGuranduht
İmza

IV. Vahtang, (Gürcüceვახტანგ IV, "vah't'ang") (1413 – 1446) Bagrationi Hanedanı'nın bir üyesidir. 1442 yılından öldüğü 1446 yılına kadar Gürcistan Krallığı yapmıştır. I. Aleksandre ve Guranduht'un oğludur.

Vahtang, Gürcistan Kralı I. Aleksandre'nin ilk eşi Guranduht'tan olan en büyük oğluydu. 1433'te babası tarafından yardımcı yönetici olarak yükseltildi. I. Aleksandre 1442'de tahttan çekildiğinde, Vahtang, kardeşleri Demetre ve Giorgi'yi yardımcı yönetici olarak bırakarak Gürcistan tahtına çıktı. Vahtang'ın yönetimi, soylular arasındaki rekabet ve krallıktaki genel istikrarsızlık tarafından tehdit edildi. 18. yüzyıl Gürcü bilgini Vahuşti'ye göre Vahtang, Karakoyunlu Türkmen beyi Cihan Şah'ın saldırısıyla da karşı karşıya kaldı. Vahtang onunla Gürcistan'ın güneyindeki Ahaltsihe'de karşı karşıya geldi ve şiddetli muharebe gerçekleşti ancak muharebe sonucunda iki ordu da galip gelemedi. Gece vakti Cihan Şah savaş alanından ayrıldı ve Tebriz'e döndü.

IV. Vahtang, 1442'de Prens Zaza Panaskerteli'nin kızı Sitihatun ile evlendi, ondan iki yıl daha fazla yaşadı ve 1446'da ölümünden sonra Sitihatun ile birlikte Tao'daki Bana Manastırı'na (günümüzde Türkiye'de) defnedildi. Ölümünden sonra iktidar mücadelesi rakip kardeşleri Demetre ve Giorgi'yi karşı karşıya getirdi. Bu, Gürcistan krallığının bölünmesiyle sonuçlanan, Gürcistan'da şiddetli ve uzun süreli bir hegemonya mücadelesinin başlangıcı oldu.

Kaynakça

Genel;
  1. Ivane Javakhishvili, The History of the Georgian Nation, vol. 3 (1982), Tbilisi State University Press (In Georgian)
  2. Ronald Grigor Suny, The Making of the Georgian Nation: 2nd edition (December 1994), Indiana University Press, ISBN 0-253-20915-3
Resmî unvanlar
Önce gelen:
I. Aleksandr
Gürcü Kralı
1412-1442
Sonra gelen:
VIII. Giorgi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Krallığı</span> Orta Çağda kurulmuş Gürcü krallığı

Gürcistan Krallığı ya da Gürcü İmparatorluğu, Orta Çağ'da kurulmuş olan Gürcü devleti. Gürcistan pek çok alanda, Altın Çağ olarak adlandırılan dönemi bu krallık zamanında yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan'ın Moğollar tarafından istilası</span>

Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası, Orta Çağ'da Gürcistan Krallığı ve Kafkaslardaki ona bağlı vasal devletlerin 13. yüzyılda Moğol İmparatorluğu orduları tarafından istila edilmesidir. İlk muharebeler 1220 yılında Moğol öncü birlikleriyle yaşanır. 1236 yılında ise Moğol Ordusu bütün kuvvetiyle bölgeyi istila eder ve 1243 yılında Gürcistan Moğol egemenliğine boyun eğer. Devlet her yıl çok ağır bir vergi vermek zorunda kalacak ve bitip tükenmeyen Moğol seferleri için asker sağlamak durumunda kalacaktır. İlk dönemlerde güçsüz olan Gürcü direnişi gelişerek açık isyanlara dönüşecektir. Gürcistan devletinde Moğol yanlısı ve Moğol karşıtı grupların çekişmeleri ülkeyi bölecektir. 1320'li yıllarda tahta çıkan kral V. Giorgi diplomatik ve askeri alandaki başarılarıyla krallık topraklarında yeniden Moğolları yenerek egemen olacak ve devleti eski gücüne çıkaracaktır.

<span class="mw-page-title-main">III. Vahtang</span>

III. Vahtang, Bagratlı Hanedanına mensup Gürcü Kralı. Moğol İmparatorluğu işgalinde 1302 – 1308 yılları arasında hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">İmereti Krallığı</span>

İmereti Krallığı 1258-1330 ve 1446-1810 yılları arasında Gürcistan Krallığı dağıldığında ortaya çıkan krallıktır. Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası döneminde Moğol boyunduruğuna başkaldıran VI. Davit Narin’in batıya çekilerek burada İlhanlı egemenliğinden bağımsız şekilde ilan ettiği krallık olarak 1258-1330 yılları arasında varolmuştur. İmereti Krallığının başkenti Kutaisi olmuştur. Bu dönemde başkent Tiflis Moğol işgali altında olmuş ve Gürcü kralları Moğollar tarafından onaylanarak atanmıştır. Moğollara karşı Gürcü halkının isyanlarına bölgeden destek verilmiştir. Krallık, V. Giorgi döneminde Moğolların ülkeden atılmasıyla yeniden Gürcü Krallığıyla birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Aleksandre (Gürcistan kralı)</span> Gürcistanın 18. Kralı

I. Aleksandre, "Büyük", 1412 ile 1442 yılları arası Gürcistan kralıdır. Timur'un istilasından sonra onun toparlanma çabalarına rağmen Gürcistan hiçbir zaman eskisi gibi olamamış ve uzun bir durgunluk döneminden sonra kaçınılmaz bölünme ile yüz yüze kalmıştır. 1442 yılında tacı bırakıp bir manastıra kapanarak emekli olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">IV. Bagrat</span> Eski bir Gürcü Kralı

IV. Bagrat, Bagrationi Hanedanı'nın bir üyesidir. 1027 ile 1072 yılları arası Gürcistan Krallığı yapmıştır. Uzun ve olaylı hükümdarlığında Gürcistan'ın hükümdarlığını Bizans İmparatorluğu ve Selçuklu Hanedanı'ndan korumak için çalışmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kaheti Krallığı</span>

Kaheti Krallığı Doğu Gürcistan'da, Kaheti bölgesinde kurulmuş ilk başkenti Gremi ve daha sonra Telavi olan Geç Orta Çağ/Erken Modern Çağ monarşisiydi. 1465 yılında Gürcistan Krallığı'nın dağılması süreciyle ortaya çıkmış ve birkaç kısa aralıklarla 1762 yılında Bagrationi Hanedanı'nın Kahetili kolunun başarısıyla Kaheti ve komşusu Kartli Krallığı'nın birleşmesi dönemine kadar varlığını sürdürmüştür. Karışık tarihinin büyük bir kısmında Kaheti, Gürcü Krallığı'nı etki alanında tutmak için çaba gösteren bunun sonucu olarak birçok askeri çatışma ve sürgünlere yol açan Safevi Devleti'nin vasalıydı.

<span class="mw-page-title-main">Kartli Krallığı</span>

Kartli Krallığı Batı Gürcistan'ın Kartli bölgesinde başkenti Tiflis olan Geç Orta Çağ / Yakın Çağ Gürcü monarşisidir. 1478 yılında Gürcistan Krallığı'nın dağılma süreciyle ortaya çıkmış ve Bagrationi Hanedanı'nın Kahetili kolunun başarısı sayesinde 1762 yılında komşusu Kaheti Krallığı ile birleşene dek varlığını sürdürmüştür. Bu dönemin çoğunda krallık Safevi hanedanlıklarının vasalıydı ancak belirli aralıklarla özellikle 1747 yılından sonra bağımsızlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Vahtang Gorgasali</span> 32. İberia kralı

Vahtang Gorgasali ya da I. Vahtang, Hosroviani hanedanından Kartli olarak da bilinen İberia kralı. 5. yüzyılın ikinci yarısı ile 6. yüzyılın ilk çeyreğinde hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Çihori Muharebesi</span>

Çihori Muharebesi, 1463 yılında Birleşik Gürcistan kralı VIII. Giorgi ve kraliyet ailesinden VI. Bagrat önderliğindeki isyancı asilzadeler arasındaki muharebedir. Muharebe Batı Gürcistan'da Argveti bölgesinde Çihori kalesi yakınlarında gerçekleşti ve kralın yenilgisiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">III. Aleksandre</span> Gürcü kralı

III. Aleksandre, Bagrationi Hanedanı'ndan (1639-1660) döneminde İmereti kralı.

II. Giorgi Gurieli, 1564-1583 ve 1587-1600 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası Rostom Gurieli'nin ölümüyle tahta geçen Giorgi'nin saltanatı, komşu ülke Megrelya'daki Dadianiler ve bölge üzerindeki hak iddialarını arttıran Osmanlılar ile çatışma içinde geçti. Saltanatı 1583-1587 yılları arasında Megrellerin bölgeyi istilası ile kesintiye uğradı, ancak Osmanlı'nın desteğiyle yeniden tahta çıktı.

<span class="mw-page-title-main">VIII. Giorgi</span>

VIII. Giorgi (1417-1476) krallığı saltanatı sırasında halihazırda parçalanmış ve 1446'dan 1465'e kadar bir iç savaşa karışmış olsa da birleşik Gürcistan Krallığı'nın son kralıydı. İsyancılar tarafından yenildi, yalnız doğu eyaleti Kaheti'de I. Giorgi olarak hüküm sürdü. 1465'te ölümüne kadar, Bagrationi kraliyet hanedanı'nın yerel bir branşını kurdu.

<span class="mw-page-title-main">II. Konstantine</span>

II. Konstantine 1478'den itibaren ölümüne dek birleşik Gürcistan Krallığı'ın 23. ve son kralıdır. 1490'ların başlarında, rakip İmereti ve Kaheti krallıklarının bağımsızlığını tanımak ve gücünü Kartli ile sınırlamak zorunda kaldı. 1505 yılında II. Konstantine öldü ve yerine oğlu X. Davit tahta çıktı.

IV. Aleksandre, Bagrationi Hanedanı'ndan, 1683'ten 1690'a ve yine 1691'den 1695'e kadar İmereti'nin kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">V. Aleksandre</span>

V. Aleksandre 1741 ve 1746-1749 dönemleri hariç, 1720'den 1752'de ölümüne kadar İmereti kralıdır.

I. Giorgi, Bagrationi Hanedanı'ndan, 1389'dan 1392'ye kadar Batı Gürcü krallığı İmereti'nin kralıdır.

II. Konstantine, Bagrationi Hanedanı'ndan, 1396'dan 1401'deki ölümüne kadar İmereti kralıdır.

Demetre Bagrationi Hanedanı'ndan bir kraliyet prensidir. 1401'den 1455'e kadar aralıklarla İmereti düküdür.

Dimitri Gürcistan Kralı I. Aleksandre'nin ilk eşi Dulanduht Orbeliani'den olan ikinci oğluydu. 1433'ten 1442'ye kadar babasıyla ve 1442'den 1446'ya kadar kardeşi IV. Vahtang ile birlikte yardımcı krallık yaptı. Vahtang'ın ölümü üzerine Dimitri, Gürcistan'ın yasal kralı olmalıydı ancak tahta geçmesi küçük kardeşi VIII. Giorgi tarafından engellendi.