İçeriğe atla

IRIS-T

IRIS-T

IRIS-T (Infra Red Imaging System Tail/Thrust Vector-Controlled) orta mesafeden havadan havaya taktik saldırı ve yerden havaya savunma füzesi. Yüksek 90 derecelik görüş dışı hedef takip yeteneği ve IHMDS ile olağanüstü angajman yeteneği, yüksek manevra ve hız, thrust vectoring ve 3. nesil IIR FPA teknolojisine sahip bir füzedir. Ön kanatçıksız yapısı ve arkaya doğru uzayan uzun blok kanatçığı ile göze çarpar. AIM-9 Sidewinder fırlatma yeteneğine sahip her uçak IRIS-T de taşıyabilir. 1980'lerde Almanya, İngiltere ile beraber ASRAAM projesinin içindeyken 1990'ların başında projeden ayrılmış ve IRIS-T üzerinde çalışmalara başlamıştır. 1995'te de Almanya (%46), İtalya (%19), İsveç (%18), Yunanistan (%13) Norveç ve Kanada (İkisi de sonradan ayrıldı) ortaklığında IRIS-T geliştirme programı ortaya çıkmıştır. İspanya'da 2003 yılında bu ortaklığa katılmıştır. IRIS-T, Alman ve İtalyan Eurofighter, İsveç Gripen, İspanya F-18 ve Yunanistan ile Norveç F-16'ları tarafından kullanılmaktadır.

Tarihi

1980'lerde NATO ülkeleri, Amerika Birleşik Devletleri'nin AIM-7 Sparrow'un yerine orta menzilli havadan havaya füze geliştireceği, İngiltere ve Almanya'nın ise AIM-9 Sidewinder'ın yerine kısa menzilli havadan havaya füze geliştireceği konusunda bir Mutabakat Zaptı imzaladılar. ABD tasarımı AIM-120 AMRAAM olarak gelişirken, İngiliz-Alman tasarımı AIM-132 ASRAAM olarak gelişti.

Asraam'ın kökleri, Hawker Siddeley sraam'da gelişimin başladığı 1968 yılına kadar uzanıyor. Bu proje 1974 yılında üretim emri olmadan sona erdi. Bu çalışma, Almanların yeni bir arayıcı sağlaması ve İngiltere'nin kalan bileşenlerin çoğunu sağlamasıyla Birleşik Krallık-Alman çabası için tozunu aldı. Aradan geçen sürede, daha fazla menzil lehine yüksek manevra kabiliyetine olan ihtiyaç azaltıldı.

1990'da Almanya'nın yeniden birleşmesinden sonra, Almanya kendisini MiG-29 tarafından taşınan Sovyet Vympel R-73 füzelerinin (NATO rapor adı: AA-11 Archer) büyük stoklarıyla buldu ve AA-11'in yeteneklerinin gözle görülür şekilde hafife alındığı sonucuna vardı. Özellikle, arayıcı edinme ve izleme açısından en son AIM-9 Sidewinder'dan hem çok daha manevra kabiliyetine sahip hem de çok daha yetenekli olduğu bulundu. 1990 yılında Almanya ASRAAM projesinden çekilirken, İngiltere başka bir arayıcı bulmaya ve ASRAAM'I orijinal gereksinimlere göre geliştirmeye karar verdi.

1990 Yılının sonlarında, ABD ortaklığı benzer endişeleri dile getirdi ve artan manevra kabiliyeti ve IRCCM (kızılötesi karşı önlemler) performansı, yani kızılötesi karşı önlemlere (IRCM) karşı önlemler sağlamak için mevcut Sidewinder tasarımında bir yükseltme başlattı. Bu program AIM-9X olarak belirlenmiştir.[10]

Teknik veriler

  • Üretici Firma(lar): Diehl BGT Defence
  • Üretici Ülke(ler): Almanya
  • Tipi: Orta Menzilli Hava-Hava
  • Güdüm Sistemi: IR Güdümlü
  • Harp Başlığı: 10 kg
  • Azami Etkili Menzili: 25 km
  • Hızı: 3+ Mach
  • İtki Tipi: ?
  • Uzunluk: 2,73 m
  • Çap: 168 mm
  • Ağırlık: 89 kg

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eurofighter Typhoon</span> Avrupa Birliği yapımı, 4,5. nesil, çift motorlu savaş uçağı

Eurofighter Typhoon, Avrupa Birliği yapımı çok amaçlı, 4.5 nesil, çift motorlu, kanart delta kanatlı, çok rollü savaş uçağı.

<span class="mw-page-title-main">AIM-120 AMRAAM</span> yeni nesil bir orta menzilli görüş ötesi havadan havaya füze

AIM-120, savaş uçaklarından fırlatılan yeni nesil bir orta menzilli görüş ötesi havadan havaya füzedir.

<span class="mw-page-title-main">Füze</span> çeşitli güdüm sistemleri ile hedefe yönelen karmaşık silah sistemi

Füze, genellikle bir sevk maddesi, jet motoru veya roket motoruyla desteklenen, kendi kendine hareket edebilen, havada giden menzilli bir silahtır.

<span class="mw-page-title-main">Grumman F-14 Tomcat</span> Amerikan yapımı hava üstünlük uçağı

F-14 Tomcat, Northrop Grumman tarafından üretilen süpersonik, çift motorlu ve değişken geometrik kanatlı bir av önleme ve hava üstünlük uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas F/A-18 Hornet</span> ABD yapımı dördüncü kuşak savaş uçağı

F/A-18 Hornet,, McDonnell Douglas ve Northrop şirketleri tarafından müşterek olarak tasarlanan ve 1982 yılında üretilmeye başlanmış olan bir muharebe uçağıdır. 1997'den beri Boeing tarafından üretilmektedir. Rus muadili SU-33 model savaş uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed Martin F-22 Raptor</span> ABD yapımı beşinci kuşak savaş uçağı

Lockheed Martin F-22 Raptor, Lockheed Martin kuruluşu tarafından, hava üstünlüğü odaklı, düşük radar izi ile yüksek görünmezlik sağlamaya yönelik üretilen, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri (USAF) için geliştirilmiş tek koltuklu, çift motorlu, her türlü hava koşuluna uygun taktik savaş uçağıdır. USAF'ın Gelişmiş Taktik Avcı programının bir sonucu olarak, uçak bir hava üstünlüğü savaşçısı olarak tasarlanmış, ancak aynı zamanda kara saldırısı, elektronik harp ve sinyal istihbarat yeteneklerine de sahiptir. Ana yüklenici Lockheed Martin, F-22'nin gövde ve silah sistemlerinin çoğunu üretip son montajı gerçekleştirirken, Boeing kanatları, arka gövdeyi, aviyonik entegrasyonunu ve eğitim sistemlerini sağlamıştır. Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'ne (USAF) bağlı F-22 uçakları, Birleşik Devletler Küresel Saldırı Görev Gücü'nün (US-GSTF) önemli bileşenlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Havadan havaya füze</span>

Havadan Havaya Füze, uçak ve helikopterlerin diğer hava araçlarını bertaraf etmekte kullandığı silahlardır. Bu silahlar, ısıya veya hedefe gönderilip yansıyan radar ve lazer sinyallerine veya hedeften çıkan radar sinyallerine güdümlüdürler.

<span class="mw-page-title-main">AA-11</span> SSCBnin 1980li yıllarda yaptığı 0,5–30 km menzilli yakın hava-hava muharebe füzesi

Vympel R-73 NATO rapor ismi adıyla AA-11 archer'dır, Sovyetler'in 1980'li yıllarda yaptığı 0,5–30 km menzilli yakın hava-hava muharebe füzesidir. Kendi çapında dünyanın en iyisi olduğu söylenebilir. SSCB çöktüğünde Batılıları şaşkına çevirmiştir zira 60g manevra kabiliyeti vardır ki bu onu gerçekten mükemmel yapar. Bugün hâla kullanımdadır. Nato kod adı AA-11 archer'dır.

<span class="mw-page-title-main">RIM-116 Rolling Airframe Missile</span>

RIM-116 RAM, gemilerin kendilerini korumaları için geliştirilmiş bir hava savunma sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Sea Sparrow</span> NATO Donanmasının standart Gemi Konuşlu Kısa Menzilli Hava Savunma Füzesi

RIM-7, NATO Donanmasının standart Gemi Konuşlu Kısa Menzilli Hava Savunma Füzesi'dir

<span class="mw-page-title-main">S-125 Neva</span> Rus yapımı Orta Menzilli Hava Savunma Füzesi sistemi

S-125 Neva\Pechora,, yüksek performanslı uçaklara, diğer hava hedeflerine angajman yetenekli, çok kanallı, her hava şartında faaliyet kabiliyetine sahip olan, Rus yapımı orta menzilli karadan havaya füze savunma düzeneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Alpha Jet</span>

Alpha Jet, Fransız Dassault ve Breguet ile Alman Dornier firmalarının müşterek ürettiği iki kişilik hafif taarruz ve jet eğitim uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bisnovat R-40</span>

Bisnovat R-40 1960'larda geliştirilmiş Sovyetler Birliği'ne ait uzun menzilli füzedir. İlk olarak Rusya tarafından kullanılmıştır. İki model olarak kullanılmaktadır:

<span class="mw-page-title-main">MEADS</span> NATO tarafından geliştirilen askeri teçhizat

MEADS, Orta Menzilli Hava Savunma Sistemi NATO tarafından yönetilen geliştirilme yolunda Patriot füze sisteminin yerini alması düşünülen bir yer tabanlı taşınabilir hava ve füze savunma sistemidir. Program ABD, Almanya ve İtalya'nın geliştiriciliğinde ilerleyen üç uluslu bir projedir.

<span class="mw-page-title-main">Karadan havaya füze</span> karadan fırlatılan ve hava araçları veya diğer füzelere karşı kullanılan füzeler

Karadan havaya füze veya uçaksavar füzesi, karadan fırlatılan ve hava araçları veya diğer füzelere karşı kullanılan füzelere verilen genel addır.

HİSAR, karadan havaya füze savunma sistemi grubudur. Grup içinde, alçak irtifa hava savunma füzesi sistemi HİSAR-A/HİSAR-A +, orta irtifa hava savunma füzesi sistemi HİSAR-O/HİSAR-O + ve uzun menzilli hava ve füze savunma sistemi HİSAR-U yer alır. Sistemler, Aselsan ve Roketsan liderliğinde 2007'den itibaren geliştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">K-13 (füze)</span>

Vımpel K-13, Sovyetler Birliği yapımı bir kısa menzilli kızılötesi evlemeli havadan havaya füzedir. Füze, Amerikan AIM-9 Sidewinder füzesinin tersine mühendislik olarak geliştirilmiş olup benzer görünüşe sahiptir. Yerini daha modern füzelere bırakmış olmasına karşın birçok ülkede halen hizmettedir.

<span class="mw-page-title-main">Göktuğ (füze)</span> Türk yapımı havadan havaya füze

GÖKTUĞ, Türk Hava Kuvvetleri'nin havadan havaya füze gereksinimini yerli ve millî imkânlarla karşılamak ve hâlihazırda Türk Hava Kuvvetleri'nin bu gereksinimini karşılamakta olan Amerikan üretimi AIM-9 Sidewinder (görüş-içi) ve AIM-120 AMRAAM (görüş-ötesi) füzelerinden oluşan AIM havadan havaya füze ailesinin yerini almak amacıyla Türkiye tarafından 2013 yılında geliştirilmesine başlanan bir havadan havaya füze ailesidir. Bu füze ailesi, TÜBİTAK-SAGE tarafından geliştirilmekte olup kızılötesi görüntüleyici arayıcı başlığa (IIR) sahip görüş-içi Bozdoğan (füze) ve aktif radar güdümlü görüş-ötesi Gökdoğan (füze) olmak üzere iki çeşit füzeden oluşmaktadır. Her iki füze de 2020 itibarıyla yer testlerinin tamamını başarıyla geçerken Bozdoğan füzesi 7 Nisan 2021'de 401. Test Filo tarafından gerçekleştirilen havada canlı hedefe atış testini de başarıyla geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bozdoğan (füze)</span>

Bozdoğan Kısa menzilli ve görüş-içi kızılötesi arayıcı başlıklı, GÖKTUĞ füze ailesine mensup bir havadan havaya füze.

<span class="mw-page-title-main">MBDA Otomat</span>

Otomat, İtalyan savunma şirketi MBDA tarafından geliştirilen bir anti-gemi ve kıyı savunma füzeleri ailesidir. Füze sistemi ilk olarak 1960'larda İtalyan Donanması için geliştirilmiş ve o zamandan beri dünya çapında bir dizi ülkeye ihraç edilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.