İçeriğe atla

IRAS 23166+1655

Koordinat:Sky map 23sa 19d 12,607s; +17º 11' 33,13″
IRAS 23166+1655
Bulutsu
HUT tarafından elde edilen IRAS 23166+1655 fotoğrafı. Sağdaki parlak nesne, Dünya'ya çok yakın bir yıldızdır.
Gözlem verisi (Dönem J2000)
TakımyıldızKanatlıat
Sağ açıklık (α)23sa 19d 19,607s[1]
Dik açıklık (δ)+17° 11′ 33,13″[1]
İyonize kaynağı
AdıRAFGL 3068
Sınıfı
C
Katalog belirtmeleri
RAFGL 3068 • IRAS 23166+1655 • 2MASS J23191260+1711331 • AKARI-FIS-V1 J2319120+171143 • JCMTSE J231912.5+171133 • WISE J231912.77+171134.7 • AKARI-IRC-V1 J2319126+171133 • JCMTSF J231912.5+171133 • [LFO93] 2316+16
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam
Ayrıca bakınız: Bulutsu listeleri

IRAS 23166+1655, Kanatlıat takımyıldızında ve sıra dışı bir karbon yıldızını da içeren RAFGL 3068 ikili yıldız sistemini çevrelediği düşünülen bir ön gezegenimsi bulutsudur. Sistem, karbon yıldızından atılan toz bulutu ile gizlenmiş durumdadır ve sadece kızılötesi dalgaboyunda görünmektedir.[2]

Bulutsu, alışılmadık sarmal bir şekle sahiptir. Bu şeklin, eşlik eden yıldız ile karbon yıldızı arasındaki etkileşim sonucu oluştuğu düşünülmektedir ve böyle bir şekil olmasa da, başka hassas geometrik yapılar diğer ikili sistemlerde de görülmüştür.[3] Sarmal katmanlar arasındaki mesafe, ikili sistemin açısal uzaklık temelinde tahmin edilen yörünge süresiyle tutarlıdır. İki yıldız da Keck Gözlemevi gözlemleri sonucu belirlenmiştir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "RAFGL 3068 -- Asymptotic Giant Branch Star (He-burning)". SIMBAD. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2013. 
  2. ^ http://www.spacetelescope.org/static/archives/releases/science_papers/potw1020.pdf 9 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. A Binary-Induced Pinwheel Outflow from the Extreme Carbon Star, AFGL 3068, M. Morris, et al.
  3. ^ Hubble Spies an Amazing Cosmic Spiral 19 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Universe Today. September 6, 2010

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ülker (yıldız kümesi)</span> yıldız kümesi

Ülker veya Süreyya, Boğa takımyıldızının kuzeybatısında orta yaşlı, sıcak B-tipi yıldızlardan oluşan bir açık yıldız kümesi asterizmidir. Yaklaşık 444 ışık yılı uzaklığıyla Dünya'ya en yakın yıldız kümelerinden biridir. Ayrıca, Dünya'ya en yakın Messier nesnesidir ve gece gökyüzünde çıplak gözle görülebilen en belirgin yıldız kümesidir. Aynı zamanda NGC 1432 yansıma bulutsusu ve bir HII bölgesine de ev sahipliği yaptığı gözlemlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Galaksi</span> kütle çekimiyle bir arada duran yıldız ve gök cismi öbeği

Galaksi veya gök ada, kütle çekimi kuvvetiyle birbirine bağlı yıldızlar, yıldızlararası gaz, toz ve plazmanın meydana getirdiği yıldızlararası madde ve şimdilik pek anlaşılamamış karanlık maddeden oluşan maddesel bir sistemdir. Tipik galaksiler 10 milyon ile bir trilyon arasındaki miktarlarda yıldız içerirler ve bir galaksinin içerdiği yıldızların hepsi o galaksinin kütle merkezini eksen alan yörüngelerde döner. Galaksiler uzayda tek yönlü hareket ederler, galaksilerin yörüngeleri yoktur. Galaksiler çeşitli çoklu yıldız sistemlerini, yıldız kümelerini ve çeşitli nebulaları da içerebilirler. Çevresinde gezegenler ve asteroitler gibi çeşitli kozmik cisimler dönen Güneş, Samanyolu Galaksisi'ndeki yıldızlardan yalnızca biridir.

<span class="mw-page-title-main">Taurus (takımyıldız)</span>

Taurus ya da Boğa takımyıldızı, zodyak kuşağı takımyıldızlarından biridir. "Taurus" adı Latincede "boğa" anlamına gelir. Boğa, kuzey yarımkürede çıplak gözle dahi seçilebilecek kadar göze çarpan bir takımyıldızdır. Batısında "Koç", doğusunda "İkizler", kuzeyinde "Kahraman" ve "Arabacı", güneydoğusunda "Avcı", güneyinde "Irmak" ve güneybatısında "Balina" takımyıldızlarıyla çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Andromeda Galaksisi</span> Andromeda Takımyıldızında bulunan sarmal bir galaksi

Andromeda Galaksisi, Andromeda Takımyıldızı'nda bulunan sarmal bir galaksidir. Mitolojik bir kavram olan Andromeda'nın Türkçedeki karşılığı, zincire vurulmuş kız anlamına gelmektedir. Ayrıca Messier 31, M31 ve NGC 224 olarak da bilinir. Galaksi, Spitzer Uzay Teleskobu'ndan elde edilen verilere göre bir trilyon yıldıza ev sahipliği yapmaktadır. Samanyolu galaksisi ile arasındaki uzaklık yaklaşık olarak 2,54 milyon ışık yılıdır. 2006 ölçümlerine göre Samanyolu, Andromeda'nın kütlesinin ancak ~80%'ine sahiptir. Andromeda'nın bir diğer özelliği ise çıplak göz ile Dünya'dan görülebilen en uzak gök cismi olmasıdır. Ayrıca Samanyolu'na en yakın büyük galaksidir.

<span class="mw-page-title-main">Scutum (takımyıldız)</span>

Scutum ya da Kalkan takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. 17. yüzyılda oluşturulmuştur. Scutum adı Latince'de kalkan, koruyucu anlamlarına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Çift yıldız</span>

Çift yıldız, ortak kütle merkezinde yörünge yapan iki yıldızdan oluşan bir yıldız sistemidir. İki, üç, dört ya da daha çok yıldızlı sistemler çoklu yıldız sistemleri olarak adlandırılır. Bu sistemler, özellikle daha uzakken, çıplak göze tek bir ışık noktası olarak görünürler ve diğer yollarla çift olarak ortaya çıkarlar. Son iki yüzyıl boyunca yapılan araştırmalar sonucunda, evrende gözlemlediğimiz yıldızların yarısı ya da daha fazlasının, çoklu yıldız sistemlerinin parçası olduğunun farkına varıldı.

<span class="mw-page-title-main">William Herschel</span> Alman asıllı İngiliz astronom ve besteci (1738-1822)

Sir William Herschel, KH, FRS, Almanca: Friedrich Wilhelm Herschel Almanya doğumlu, İngiliz astronom, teleskop üreticisi ve bestecidir. Hannover, Almanya'da doğmuştur. On dokuz yaşında İngiltere'ye göç edene kadar, Hanover Askeri Bandosu bünyesinde çalışmıştır. Güneş Sistemindeki 7. gezegen olan Uranüs'ü, Uranüs'ün iki büyük uydusu Titania ve Oberon'u ve Satürn'ün iki uydusu olan Enceladus ve Mimas'ı, kızılötesi radyasyonu keşfetmesi ve yazdığı 24 adet senfoni sayesinde ünlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Eta Carinae</span>

Eta Carinae, Karina takımyıldızı içinde yaklaşık olarak 7.500 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir yıldız sistemidir. En az iki yıldızdan oluştuğu düşünülen sistemin birincil bileşeni bir parlak mavi değişen yıldızıdır (LBV). Başlangıçta kütlesinin 150 güneş kütlesi olduğu hesaplanan birincil bileşenin, en az 30 güneş kütlesini kaybettiği düşünülmektedir. Şu an bileşik bolometrik aydınlatma gücü Güneş'in 5 milyon katıdır. Günümüzde göreceli ayrıntı ile incelenebilen en büyük yıldızdır. Eta Carinae'yı çevreleyen büyük ve kalın kırmızı bulutsudan dolayı diğer bileşeni optik olarak görmek imkânsızdır. Ancak buna rağmen 30 güneş kütlesine sahip sıcak bir üstdevin, birincil etrafında yörüngede olduğu bilinmektedir. Eta Carinae, 165 yıl önce gizemli bir şekilde gecenin en parlak 2. yıldızı haline geldi ve bu yaklaşık 20 yıl sürdü. Etrafındaki Homunculus Bulutsusu'nun bu patlama sırasında oluştuğu düşünülmektedir. Bulutsunun merkezinde Eta Carinae'den yansıyan mor renkli ışık görülebilmektedir. Eta Carinae halen beklenmedik patlamalar geçirmekte olup, büyük kütlesi ve değişkenliği onu önümüzdeki birkaç milyon yıl içerisinde patlayabilecek görkemli bir süpernova adayı haline getirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kedi Gözü bulutsusu</span> Ejderha takımyıldızı yönünde bulunan gezegenimsi bulutsu

Kedi Gözü bulutsusu, Ejderha takımyıldızı yönünde bulunan bir gezegenimsi bulutsu. Yapısal açıdan, bilinen en karmaşık bulutsulardandır; Hubble Uzay teleskobu ile düğümler, püskürtmeler ve yaysal yapılar gözlemlenmiştir. Merkezinde, 1000 yıl önce dış zarfını kaybederek bulutsuyu üretmiş olan parlak ve sıcak bir yıldız vardır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 1535</span>

NGC 1535 Irmak takımyıldızında bulunan en aydınlık gezegenimsi bulutsu. 1 Şubat 1785 tarihinde Frederick William Herschel tarafından keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yumurta Bulutsusu</span>

Yumurta Bulutsusu, Kuğu takımyıldızında yaklaşık olarak 3.000 ışık yılı uzaklıkta bulunan çift kutuplu bir ön gezegenimsi bulutsudur. Palomar Gözlemevi Gökyüzü Araştırması kapsamında 1975 yılında keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 1435</span>

Merope Bulutsusu Ülker yıldız kümesi içinde, Merope yıldızını çevreleyen süpernova kalıntısı olduğu düşünülen dağılmış yansıma bulutsusu. 19 Ekim 1859 yılında Alman gök bilimci Wilhelm Tempel tarafından keşfedilmiştir. John Herschel, Gökbilim Kataloğunda, dolunay büyüklüğünde çok zayıf bir bulutsu olarak nitelendirdi.

<span class="mw-page-title-main">Değişen yıldız</span> Dünyadan görüldüğü gibi parlaklığı zaman içinde değişen yıldız

Değişen yıldız, parlaklıkları zaman içinde değişen yıldızlardır. Parlaklıkları genelde ya çok gençken ya da çok yaşlı iken değişir. Bunun nedeni, ya genişleme, daralma, püskürme gibi yıldızın iç dinamiğinden; ya da iki ya da daha fazla yıldızın birbirlerinin yörüngelerinde dönerken oluşturdukları tutulmalardan kaynaklanan dış dinamiklerden dolayı oluşur. 2000 yılına kadar 30,000'in üzerinde değişken yıldız bulunup kataloglanmıştır. Ayrıca 14,000 kadar başka yıldızda parlaklık değişiminden şüphelenilmektedir. Güneşimiz ve Kutup Yıldızı dahil olmak üzere birçok yıldızın, yeterli duyarlılıkta ölçüldüğünde, parlaklıkları değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Karina Bulutsusu</span>

Karina Bulutsusu, çevresindeki açık yıldız kümesiyle birlikte büyük ve parlak bir bulutsu. Eta Carinae ve HD 93129A, Samanyolu içindeki en büyük kütleli ve parlak yıldızlardır. Bulutsu, Karina takımyıldızı yönünde Dünya'dan yaklaşık olarak 6.500 ilâ 10.000 ışık yılı uzaklıkta bulunmaktadır ve çoklu O-tipi yıldızlar içerir.

Arecibo mesajı, frekans modülasyonlu radyo dalgaları yoluyla, Arecibo radyo teleskobunun yenilenmesini kutlamak için yapılan 16 Kasım 1974 tarihindeki törende, yalnızca bir kez uzaya gönderilmiştir. Törenin yapıldığı tarihte ve yerde, gökyüzünde görülebilen yakın ve geniş bir yıldız topluluğu olması sebebiyle, 25.000 ışık yılı uzaklıktaki M13 küresel yıldız kümesi bölgesine doğru gönderilmiştir. Mesaj 1679 ikilik sayı sistemi rakamından oluşur ve yaklaşık olarak 210 bayttır. 2380 MHz frekanstadır ve "sıfırlar" ve "birler" arasındaki fark 1000 kW gücündeki 10 Hz'lik değişimlerle ayarlanmıştır. Bilgi saniyede 10 bit olacak şekilde yayımlanmıştır. Yayının toplam süresi üç dakikadan daha kısa sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">IC 443</span>

IC 443 İkizler takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 5.000 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir süpernova kalıntısı. Max Wolf tarafından 25 Eylül 1892 tarihinde keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 894</span> galaksi

NGC 894, Balina takımyıldızında yaklaşık olarak 91,32 MIy (28 Mpc) uzaklıkta bulunan NGC 895'in kuzeybatı sarmal kolundaki bir H II bölgesidir. William Parsons'ın asistanı R. J. Mitchell tarafından 28 Kasım 1856 tarihinde keşfedildi.

<span class="mw-page-title-main">Enkaz diski</span>

Bir enkaz diski, bir yıldız etrafındaki yörüngede toz ve enkazın çevresel bir diskidir. Bazen bu diskler, sağdaki Fomalhaut'un görüntüsünde görüldüğü gibi belirgin halkalar içeriyor. Evrimleşmiş bir nötron yıldızı çevresinde yörüngede en az bir tane enkaz diski olduğu gibi hem olgun hem de genç yıldızların çevresinde çöküntü diskleri bulunmuştur. Daha genç olan enkaz diskleri, yeryüzü gezegenleri büyümeyi bitirebildiğinde, öngezegensel disk fazını takiben bir gezegen sistemi oluşumunda bir evre oluşturabilir. Ayrıca, gezegenler arasındaki çarpışmaların kalıntıları olarak, aksi halde asteroitler ve kuyrukkucuları olarak üretilip korunabilirler.

Karbon yıldızı, atmosferi oksijenden daha fazla karbon içeren tipik olarak asimptotik dev kol yıldızı ve parlak bir kırmızı devdir. İki element, yıldızın üst katmanlarında birleşerek atmosferdeki tüm oksijeni tüketen, karbon atomlarını diğer karbon bileşiklerini oluşturmak üzere serbest bırakan ve yıldıza "isli" bir atmosfer ve çarpıcı yakut kırmızısı bir görünüm veren karbonmonoksiti oluşturur. Ayrıca bazı cüce ve üstdev karbon yıldızları da vardır ve daha yaygın olan dev yıldızlara bazen onları ayırt etmek için klasik karbon yıldızları denir.

<span class="mw-page-title-main">F-tipi ana kol yıldızı</span>

F-tipi ana kol yıldızı, tayf tipi F ve aydınlatma sınıfı V olan ana kol (hidrojen-yakan) yıldızıdır. Bu tip yıldızlar Güneş'in kütlesinin 1 ila 1,4 katı kütleye ve 6.000 ila 7.600 K arasında yüzey sıcaklığına sahiptir. Bu sıcaklık aralığı F tipi yıldızlara sarı-beyaz bir renk verir. Bir ana kol yıldızı, cüce yıldız olarak da belirtildiği için bu yıldız sınıfı aynı zamanda sarı-beyaz cüce olarak da adlandırılabilir. Kayda değer örnekler arasında; Procyon A, Gama Virginis A ve B ile KIC 8462852 sayılabilir.