III. Vittorio Emanuele

Babası Kral I. Umberto'nun bir suikast sonucunda ölmesi üzerine 1900 yılında tahta çıktı. Meclisin eğilimine uyum göstererek liberal bir hükûmet kurulmasını onayladı. İtalya'nın 1911 yılında Osmanlı Devleti'ne savaş açmasını, 1915 yılında da İtalya'nın I. Dünya Savaşı'na girmesini savundu. Savaşın parlamenter sistemde yarattığı tıkanıklık sırasında, hükûmetin sıkıyönetim önerisini onaylayarak Benito Mussolini'nin yükselişini önleyebileceği halde, iktidarın faşistlerin eline geçmesine seyirci kaldı. Çok geçmeden de Mussolini diktatörlüğünün göstermelik kralı haline geldi. Sicilya'nın Müttefikler tarafından işgal edilmesine kadarki süreçte Mussolini'ye güven duydu ve onu destekledi.^[1] Mussolini'nin bütün radikal, gayri-demokratik ve illegal eylemlerini de onayladı.^[2] Nisan 1943'te, çoğu yetkisini oğlu Veliaht Umberto'ya devretti. İtalya'nın II. Dünya Savaşı'nda uğradığı askeri bozgunların ardından Müttefikler 10 Temmuz 1943 tarihinde Sicilya'yı ele geçirince, Mussolini'nin kendisine olan güvenine rağmen^[3] Mussolini'yi tutuklatıp Mareşal Pietro Badoglio'yu başbakanlığa atadı. Ama bu girişimi İtalya'yı savaştan çıkartmaya da, kendisini içine düştüğü güç durumdan kurtarmaya da yetmedi. Müttefiklerin Roma'yı kurtarmasından bir gün sonra unvanını korumakla beraber tüm yetkilerini oğlu Veliaht Prens Umberto'ya devretti. Güney İtalya'da bulunan ABD birliklerine sığındı. Monarşi konusunda yapılacak halk oylamasını hanedanın lehinde etkileyebilmek için 9 Mayıs 1946 tarihinde Umberto lehine tahttan bütünüyle çekildi. Ancak yapılan 1946 İtalya anayasa referandumu sonucunda monarşinin kaldırılması ve cumhuriyetin ilan edilmesi^[4] üzerine baba-oğul sürgüne gönderildi. Mısır Krallığı'na sığındı. 1947 yılında İskenderiye'de öldü ve Azize Katerina Katedrali sunağının arkasına gömüldü.

Kaynakça

^ Operasyon Mussolini (Dünyayı Sarsan Kurtarma Harekatı). Selçuk Uygur. Kronik Kitap. s. 37.
^ Operasyon Mussolini (Dünyayı Sarsan Kurtarma Harekatı). Selçuk Uygur. Kronik Kitap. ss. 38, 39.
^ Operasyon Mussolini (Dünyayı Sarsan Kurtarma Harekatı). Selçuk Uygur. Kronik Kitap. s. 36.
^ 20 Haziran 1946 tarihli Resmî Gazete (İtalyanca) 29 Nisan 2021 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız

İtalya'da faşizmin sona ermesi

Resmî unvanlar
III. Vittorio Emanuele Savoy Hanedanı Doğumu: 11 kasım 1869 Ölümü: 28 Aralık 1947
Önce gelen I. Umberto	İtalya kralı 29 Temmuz 1900 - 9 Mayıs 1946	Sonra gelen II. Umberto
Önce gelen I. Haile Selassie	Etiyopya İmparatoru (Uluslararası kabul görmüş değil) ‌ 9 Mayıs 1936 - 5 Mayıs 1941	Sonra gelen I. Haile Selassie
Önce gelen I. Zog	Arnavutluk kralı 16 Nisan 1939 - 8 Eylül 1943	Sonra gelen Makam kaldırıldı

İtalya kralları (1861-1946)
II. Vittorio Emanuele (1861-1878) I. Umberto (1878-1900) III. Vittorio Emanuele (1900-1946) II. Umberto (1946)

İlk imparatorluk mareşalleri ve İtalya mareşalleri

İlk İmparatorluk Mareşalleri
(Primo Maresciallo dell'Impero)

Kral III. Vittorio Emanuele
Benito Mussolini

Mareşaller
(Maresciallo d'Italia)

Regio Esercito	Luigi Cadorna Armando Diaz Prens Emanuele Filiberto, Aosta Dükü Pietro Badoglio Enrico Caviglia Gaetano Giardino Guglielmo Pecori Giraldi Rodolfo Graziani Emilio De Bono Ugo Cavallero Ettore Bastico Umberto, Piyemonte Prensi Giovanni Messe

Büyük Amiral
(Grande Ammiraglio)

Regia Marina	Paolo Thaon di Revel

Hava Kuvvetleri Mareşali
(Maresciallo dell'Aria)

Regia Aeronautica	Italo Balbo

Otorite kontrolü	BNE: XX1196381 BNF: cb13539209w (data) GND: 118804545 ISNI: 0000 0000 8092 8191 LCCN: n80103764 NARA: 10568193 NKC: jo2009532217 NLI: 987007269595805171 NSK: 000064911 NTA: 071427872 SUDOC: 027487474 TePapa: 67547 VIAF: 13103888 WorldCat (LCCN): n80-103764

İlgili Araştırma Makaleleri

Benito Amilcare Andrea Mussolini, Ulusal Faşist Parti'nin lideri olan İtalyan politikacı ve gazeteci. Kendini faşist olarak tanımlayan Mussolini, iktidara geldikten sonra Duce (Lider) olarak tanındı. Mussolini, faşizm ideolojisinin ilk örneği olan İtalyan faşizminin kurucusudur, bu sebepten dolayı faşizmin kurucusu olarak da kabul edilmektedir. 31 Ekim 1922 ve 25 Temmuz 1943 tarihleri arasında İtalya Krallığı'nın başbakanı, 23 Eylül 1943 ve 25 Nisan 1945 tarihleri arasında ise İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin Ducesi olarak görev yaptı. II. Dünya Savaşı öncesinde ve savaş sırasında İtalyan siyasetinde önemli bir rol oynadı. Nisan 1945'te, Luftwaffe miğferi takıp bir Nazi konvoyu ile İsviçre'ye kaçmaya çalışırken, komünist İtalyan partizanlar tarafından fark edildi ve sevgilisi ile beraber kurşuna dizilerek infaz edildi. Ayrıca; Adolf Hitler, Francisco Franco ve António de Oliveira Salazar gibi aşırı sağ totaliter yöneticilere de ilham vermiştir.

Ulusal Faşist Parti, Benito Mussolini'nin faşizmin politik ifadesi olarak 9 Kasım 1921 tarihinde Roma'da kurduğu siyâsî parti. Faşizmi bu zamandan önce Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı isimli teşkilata bağlı Fasci olarak bilinen gruplar temsil ediyordu. Partinin temel politikaları, milliyetçilik, vatanseverlik, cumhuriyetçilik, korporatizm ve popülizm üzerine kuruluydu. Cumhuriyetçi Faşist Parti ile birlikte şu anda İtalya'da anayasa tarafından yeniden kurulması yasaklanan iki partiden biridir.

Savoy Hanedanı, tarihsel Savoy bölgesinde 11. yüzyıl başlarında ortaya çıkan bir soylu hanedandır. Bu bölgede önce küçük bir kontluk yöneten bu hanedan zamanla hükümdarlık yetkilerini geliştirerek sonunda 1861 ile II. Dünya Savaşı sonunda Savoy-Carignano hanedan dalı tarafından İtalya Krallığı hükümdarı olmayı başarmıştır. Savoy Hanedanı genişleyip birleşen İtalya'ya üzerinde 85 yıl krallık yapmıştır. Savoy Hanedanı'nın İtalya Kralı olan üyeleri II. Vittorio Emanuele, I. Umberto, III. Vittorio Emanuele ve II. Umberto olmuşlardır. Son İtalya kralı olan II. Umberto ancak birkaç hafta hüküm sürmüş ve bir Anayasal Referandum ile tahttan indirilmiş ve İtalya'da yeni bir cumhuriyet ilan edilmiştir.

II. Umberto, son İtalya kralı. Savoia prensi ve 1946'da kısa bir süre İtalya kralı. Referandumla cumhuriyetin kabul edilmesi üzerine tahttan çekilmek zorunda kaldı.

Rodolfo Graziani, Benito Mussolini'ye bağlılığıyla tanınan İtalyan mareşal ve siyasetçidir.

Pietro Badoglio, İtalyan asker ve siyasetçi. Eylül 1943'te Müttefiklerle, İtalya'nın II. Dünya Savaşı'ndan çekilmesini sağlayan ateşkes antlaşmasını gerçekleştirdi.

<span class="mw-page-title-main">İtalya Cephesi (II. Dünya Savaşı)</span> İtalyanın II. Dünya Savaşındaki cephesi

İtalya Cephesi, 10 Temmuz 1943 ve 2 Mayıs 1945 tarihleri arasında İngiliz ve Amerikan donanmalarının Husky Harekâtı ile Sicilya'ya yaptığı çıkarmayla açılmış olan cephedir.

İtalyan Sosyal Cumhuriyeti, II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nın desteği ile kurulmuş, İtalya'nın kuzeyindeki eski kukla devlettir. 1943-1945 yılları arasında varlığını sürdürmüştür. Kurucusu ve yöneticisi Benito Mussolini'dir.

Gian Galeazzo Ciano, İtalya Krallığı'nın Dışişleri bakanı ve Benito Mussolini'nin damadı. Faşist İtalya'nın kilit isimlerindendi.

İtalyan direniş hareketi, II. Dünya Savaşı sırasında ve savaşın son dönemlerinde patlak veren İtalyan İç Savaşı sırasında hem Mussolini iktidarına karşı hem de Nazi Almanyası'na ve onun işgali sonucunda kurulan kukla İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'ne karşı verilmiş mücadeleye verilen addır.

Benito Mussolini'nin ölümü, görevden alınan İtalyan faşist diktatörü, 28 Nisan 1945'te, Avrupa'da II. Dünya Savaşı'nın son günlerinde, İtalya'nın kuzeyindeki küçük Giulino di Mezzegra köyünde bir İtalyan partizan tarafından infaz edildiğinde meydana gelen bir olaydır. Olayların genel kabul gören versiyonu, Mussolini'nin "Albay Valerio" nun takma adını kullanan komünist partizan Walter Audisio tarafından vurulmasıdır. Bununla birlikte, savaşın sona ermesinden bu yana, Mussolini'nin ölüm koşulları ve katilinin kimliği, İtalya'da devam eden kafa karışıklığı, anlaşmazlık ve tartışmaların konusu oldu.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan İç Savaşı</span> Mussolini ve Anti-faşist güçler arasındaki çatışma

İtalyan İç Savaşı İkinci Dünya Savaşı'nın son döneminde 9 Eylül 1943 ile 2 Mayıs 1945 tarihleri arasında İtalya'da yaşanan iç savaştır. İtalyan direniş hareketi ve Müttefik saflarındaki İtalyan Ordusu, İtalyan faşistlerine ve Naziler tarafından İtalya'nın kuzeyinde kurulmuş olan İtalyan Sosyal Cumhuriyeti kukla devletine bağlı birlikler arasında yaşanmıştır. İtalyan direnişçiler, Mussolini rejiminin çökmesinin ardından bölgeyi işgal eden Nazilerle de savaşmıştır. Faşizm karşıtı güçlerin mücadelesiyle zafer kazanılmış, Naziler ülkeden kovulmuş, Mussolini infaz edilmiştir. Ayrıca ülkenin 1946 yılında monarşiden cumhuriyete geçişinde de iç savaş süresince kral III. Vittorio Emanuele başta olmak üzere krallık yanlılarının ülkeye karşı sorumluluklarını gereğince yerine getirmemelerinin de payı büyüktür.

İtalya'da faşizmin sona ermesi veya 25 Temmuz Olayı 1943 yılının bahar aylarında başlayarak birbirinden bağımsız iki ayrı koldan Kont Dino Grandi ve Kral III. Vittorio Emanuele tarafından yürütülen, sonuçta da 24-25 Temmuz 1943 tarihli Büyük Faşizm Konseyi toplantısında Başbakan Benito Mussolini'nin güvensizlik oyu alarak görevden alınmasıdır. Kararın ardından Mussolini hapse atılmış, yeni bir hükûmet kurulmuş ve İtalya Krallığı'nda 21 yıl süren İtalyan faşizmi sona ermiştir.

Büyük Faşizm Konseyi, Benito Mussolini liderliğindeki Faşist İtalya'da iktidarı elinde tutan en yüksek organdı. Ulusal Faşist Parti bünyesinde bir organ olarak 1923 yılında kurulmuş, sonrasında 9 Aralık 1928 itibarıyla devlet kurumu haline gelmişti. Konsey, İtalyan hükûmetlerinin toplandığı Roma'daki Palazzo Venezia'da toplanırdı. II. Dünya Savaşı sürmekteyken 25 Temmuz 1943 günü gerçekleşen Konsey toplantısında Mussolini iktidarının aldığı güvensizlik oyu sonucu İtalya'da faşizmin sona ermesi üzerine konseyin varlığı sona ermiştir.

Faşist İtalya (1922-1943) Benito Mussolini'nin İtalya Krallığı Başbakanı olduğu 1922-1943 yılları arasında Ulusal Faşist Parti iktidarı altındaki dönemi anlatır. Totaliter bir rejim kuran İtalyan faşizmi ekonomik kalkınma modeli benimsemişse de siyasal muhalefeti ortadan tamamen kaldıracak hamlelerde bulunmuş, geleneksel muhafazakâr değer yargılarını savunmuş Katolik Kilisesi'yle yakın işbirliği yapmıştır. Çeşitli farklı dönemlerden geçen rejim özellikle gerçekleştirdiği emperyalist hamlelerle II. İtalya-Habeşistan Savaşını çıkarmış, Milletler Cemiyeti'nden atılmıştır. Ayrıca Sovyetler Birliği'nde karşı Çelik Pakt'a katılmış, II. Dünya Savaşı'na gidişi hızlandıran hamlelerde bulunmuştur. Dahil olduğu Mihver Devletlerinin II. Dünya Savaşı'nda mağlup olması sürecinde alaşağı olmuştur.

Feltre görüşmesi veya Feltre toplantısı, II. Dünya Savaşı sırasında Adolf Hitler'in İtalya'da devam eden Müttefik işgalini ve savaşın genel seyrini değerlendirmek için 19 Temmuz 1943'te İtalya'nın kuzey kısmında bulunan, Belluno yakınlarındaki Feltre'de Benito Mussolini liderliğindeki İtalyan Heyeti ile yapmış olduğu görüşmedir.

Sala del Mappamondo, İtalya'nın başkenti Roma'da yer alan Palazzo Venezia adlı sarayın içinde bulunan bir oda-salondur. 15. asırda papalar için inşa edilmiştir.

Tiburtino, İtalya'nın başkenti Roma'da bulunan bir semttir. II. Dünya Savaşı sırasında Müttefikler tarafından defalarca bombalandı.

Alpini Alayları, II. Dünya Savaşı sırasında İtalya ordusunun seçkin dağcı birlikleriydi.

François Harekâtı, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından Sovyetler Birliği'ne İran üzerinden gönderilen İngiliz ve Amerikan yardımlarını kesmek için İran kırsalındaki Kaşkay Türkleri'ni teşkilatlandırmak niyetiyle tasarlanan plan. Harekâtın başında Dr. Gräfe ve Otto Skorzeny vardı.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.