İçeriğe atla

III. Vahtang

III. Vahtang

III. Vahtang (Gürcüce: ვახტანგ III, "vah't'ang") (d. 1276 - ö. 1308), Bagratlı Hanedanına mensup Gürcü Kralı. Moğol İmparatorluğu işgalinde 1302 – 1308 yılları arasında hüküm sürmüştür.

Hayatı

Tahta çıkışı

İlhanlı hükümdarı Mahmud Gazan Han tarafından 1302 yılında Gürcü kralı olarak atanır. Sadece başkent Tiflis'de egemenliği geçerli durumdadır.

Kardeş kavgası

Moğol boyunduruğuna karşı ayaklanmış olan kardeşi VIII. Davit'in üzerine Moğol ordusu desteğinde gitse de iki kardeş yenişemez ve ateşkese razı olur.

Moğolların emrinde

O dönemde İlhanlılar için en önemli savaş Memlûkler ile gerçekleşmekte olduğundan Gürcü Krallığının içinde bulunduğu durumu değiştirmek için çaba harcamazlar. III. Vahtang bitmek tükenmek bilmeyen Moğol akınlarına Gürcü ve Ermenilerden oluşan ordusuyla katılacak ve Şam (1303) ile Gilan (1304) seferlerinde yer alacaktır.

Ölümü

1308 yılında ölür. Öldükten sonra Moğolların, III. Vahtang'ın oğulları olan Demetre veya Giorgi'nin tahta çıkması yerine VIII. Davit ile temasa geçmesi ve Davit'in fiilen iktidarda olduğu dönemden sonra Davit'in oğlu VI. Giorgi'nin tahta çıkmasını onaylamaları İlhanlıların bölgedeki gücünün gerilemeye başladığının göstergesidir. Tahta 1314 yılında geçecek olan V. Giorgi ülkesinden Moğolları kovacak ve ülkesindeki birliği yeniden sağlayacaktır.

Konuyla ilgili yazılan eser

  • Ivane Javakhishvili. History of the Georgian nation. cilt 3; Tiflis, 1982: s.147-150 (Gürcüce)

Ayrıca bakınız

  • Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası
Resmî unvanlar
Önce gelen:
VIII. Davit
Gürcü Kralı
1302–1308
Sonra gelen:
VIII. Davit

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Krallığı</span> Orta Çağda kurulmuş Gürcü krallığı

Gürcistan Krallığı ya da Gürcü İmparatorluğu, Orta Çağ'da kurulmuş olan Gürcü devleti. Gürcistan pek çok alanda, Altın Çağ olarak adlandırılan dönemi bu krallık zamanında yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan'ın Moğollar tarafından istilası</span>

Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası, Orta Çağ'da Gürcistan Krallığı ve Kafkaslardaki ona bağlı vasal devletlerin 13. yüzyılda Moğol İmparatorluğu orduları tarafından istila edilmesidir. İlk muharebeler 1220 yılında Moğol öncü birlikleriyle yaşanır. 1236 yılında ise Moğol Ordusu bütün kuvvetiyle bölgeyi istila eder ve 1243 yılında Gürcistan Moğol egemenliğine boyun eğer. Devlet her yıl çok ağır bir vergi vermek zorunda kalacak ve bitip tükenmeyen Moğol seferleri için asker sağlamak durumunda kalacaktır. İlk dönemlerde güçsüz olan Gürcü direnişi gelişerek açık isyanlara dönüşecektir. Gürcistan devletinde Moğol yanlısı ve Moğol karşıtı grupların çekişmeleri ülkeyi bölecektir. 1320'li yıllarda tahta çıkan kral V. Giorgi diplomatik ve askeri alandaki başarılarıyla krallık topraklarında yeniden Moğolları yenerek egemen olacak ve devleti eski gücüne çıkaracaktır.

<span class="mw-page-title-main">V. Giorgi</span> 1299-1302 ve 1314-1346 arası Gürcistan Kralı

V. Giorgi 1299 – 1302 ve yeniden 1314 – 1346 yılları arasında hüküm sürmüş olan Bagrationi Hanedanına mensup Gürcü Krallığı hükümdarı. Esnek ve uzak görüşlü bir hükümdar olarak ülkesinde neredeyse yüzyıl süren Moğol İmparatorluğu egemenliğine son verecek ve krallığının yeniden eski gücüne kavuşmasını sağlayacaktır.

Kraliçe Rusudan, Bagrationi hanedanına mensuptur, Gürcü Krallığını 1223-1245 yılları arasında yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">VI. Davit</span>

VI. Davit Narin, Bagrationi hanedanına mensup Gürcü kralı. Gürcü Krallığını 1245-1259 yılları arasında yönetmiş, Moğol İmparatorluğu işgali altındaki dönemde 1259 yılından ölümüne dek İmereti Krallığının hükümdarı olmuştur.

VII. Davit Ulu, Bagrationi hanedanına mensup 1247-1270 yılları arasında hüküm sürmüş Gürcü Kralı. Gürcü Krallığının ikiye bölünmesinden sonra Tiflis başkentli doğu kısmında Moğol İmparatorluğu boyunduruğunda hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">IV. Giorgi</span>

IV. Giorgi Laşa (1191-1223) Bagratlı Hanedanı mensubu Gürcü kralı. 1213 – 1223 yılları arasında Gürcü Krallığına hükmetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Demetre</span> Bagratlı Hanedanı mensubu Gürcü kralı (1259-1289)

II. Demetre Bagratlı Hanedanına mensup Gürcü kralı. 1270 – 1289 yılları arasında Gürcistan Krallığı'na hükmetmiştir.

II. Vahtang, Bagrationi Hanedanına mensup Gürcü kralı. Moğol İmparatorluğu boyunduruğunda 1289 – 1292 yılları arasında hüküm sürmüştür.

VIII. Davit, Bagrationi Hanedanına mensup Gürcü Kralı. Moğol İmparatorluğu işgalinde 1293 – 1311 yılları arasında tahta çıkmıştır

VI. Giorgi (1308-1313) Bagratlı Hanedanına mensup Gürcü Kralı. Moğol İmparatorluğu işgali sırasında 1311 – 1313 yılları arasında tahta çıkmıştır.

I. Konstantine, Bagrationi hanedanı mensubu, Gürcü Krallığı Moğol İmparatorluğu boyunduruğu altındayken bağımsız kalabilen batıdaki Gürcü topraklarında kurulan İmereti Krallığını 1293 – 1327 yılları arasında yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İmereti Krallığı</span>

İmereti Krallığı 1258-1330 ve 1446-1810 yılları arasında Gürcistan Krallığı dağıldığında ortaya çıkan krallıktır. Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası döneminde Moğol boyunduruğuna başkaldıran VI. Davit Narin’in batıya çekilerek burada İlhanlı egemenliğinden bağımsız şekilde ilan ettiği krallık olarak 1258-1330 yılları arasında varolmuştur. İmereti Krallığının başkenti Kutaisi olmuştur. Bu dönemde başkent Tiflis Moğol işgali altında olmuş ve Gürcü kralları Moğollar tarafından onaylanarak atanmıştır. Moğollara karşı Gürcü halkının isyanlarına bölgeden destek verilmiştir. Krallık, V. Giorgi döneminde Moğolların ülkeden atılmasıyla yeniden Gürcü Krallığıyla birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kartli Krallığı</span>

Kartli Krallığı Batı Gürcistan'ın Kartli bölgesinde başkenti Tiflis olan Geç Orta Çağ / Yakın Çağ Gürcü monarşisidir. 1478 yılında Gürcistan Krallığı'nın dağılma süreciyle ortaya çıkmış ve Bagrationi Hanedanı'nın Kahetili kolunun başarısı sayesinde 1762 yılında komşusu Kaheti Krallığı ile birleşene dek varlığını sürdürmüştür. Bu dönemin çoğunda krallık Safevi hanedanlıklarının vasalıydı ancak belirli aralıklarla özellikle 1747 yılından sonra bağımsızlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan'ın Altın Çağı</span>

Altın Çağ ya da Gürcistan'ın Altın Çağı, Geç Orta Çağ döneminde, Gürcistan Krallığı'nın 11. yüzyılın sonundan 13. yüzyıla değin dönemine verilen addır. Bu dönemde Gürcistan'ın gücü ve gelişmesi zirveye ulaşmıştır. Bunun dışında askeri başarılarla ülke sınırlarının genişlemesi, Gürcü mimarisinin, resim sanatının ve edebiyatının gelişmesine olanak sağlamıştır. Bu dönemdeki kilise sanatı ve din dışı edebiyat eserlerinin pek çoğu günümüze ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Samtshe Atabeyliği</span>

Samtshe Atabeyliği ya da Samtshe-Saatabago, Samtshe Prensliği olarak da bilinir, Gürcistan'ın Zemo Kartli bölgesinde hüküm sürmüş Orta Çağ Gürcü prensliğidir. 1268'de kurulan prenslik 1334 yılından itibaren "atabagi" unvanı taşıyan Gürcü hükümdarlar tarafından yönetilmiştir. En geniş sınırlara sahip olduğu dönemde sınırları Taşiskari’den Erzurum’a kadar uzanan Samtshe-Saatabago, Cavaheti’nin bir kısmı ile Eruşeti, Kola, Artaani, Acara, Tao, Klarceti ve Şavşeti bölgelerinden oluşuyordu. Osmanlıların eline geçtikten sonra Çıldır Eyaleti’ne dönüştürülen bölge, 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı kayıtlarında Gürcistan Vilayeti olarak adlandırılmıştır.

II. Vahtang Gurieli, 1792'den 1797'ye Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Abisi II. Simon'un ölümüyle tahta geçen II. Vahtang, küçük kardeşi Kaihosro tarafından tahttan indirildi. Vakhtang'ın iktidarı yeniden kazanma çabaları sonuç vermedi.

<span class="mw-page-title-main">VIII. Giorgi</span>

VIII. Giorgi (1417-1476) krallığı saltanatı sırasında halihazırda parçalanmış ve 1446'dan 1465'e kadar bir iç savaşa karışmış olsa da birleşik Gürcistan Krallığı'nın son kralıydı. İsyancılar tarafından yenildi, yalnız doğu eyaleti Kaheti'de I. Giorgi olarak hüküm sürdü. 1465'te ölümüne kadar, Bagrationi kraliyet hanedanı'nın yerel bir branşını kurdu.

Dimitri Gürcistan Kralı I. Aleksandre'nin ilk eşi Dulanduht Orbeliani'den olan ikinci oğluydu. 1433'ten 1442'ye kadar babasıyla ve 1442'den 1446'ya kadar kardeşi IV. Vahtang ile birlikte yardımcı krallık yaptı. Vahtang'ın ölümü üzerine Dimitri, Gürcistan'ın yasal kralı olmalıydı ancak tahta geçmesi küçük kardeşi VIII. Giorgi tarafından engellendi.

I. Sargis Cakeli Gürcü Cakeli Hanedanı'na mensup 1268'de Samtshe'nin ilk egemen prensi (mtavari) idi.