İçeriğe atla

III. Mamia Dadiani

III. Mamia Dadiani (Gürcüce: მამია III დადიანი ; ö. 31 Ocak 1533) 1512'den öldüğü tarihe kadar Megrelya'nın eristaviliğini ("dük") yapan Dadiani hanedanı üyesidir. Mamia, Gürcistan Krallığı'nın dağılma sürecinde yarı bağımsız hükümdarlık yapan II. Liparit'in oğlu ve halefisiydi. Mamia, Abhazya'da kültürel olarak aktifti ve selefleri gibi Kuzey Kafkas dağlarındaki Zygi kabilelerine karşı ülkesinin sınırlarını korumaya çalışmıştır. Mamia'nın Zygilere karşı düzenlendiği deniz seferi hüsranla sonuçlanmış ve çatışmada öldürülmüştür.

Hayatı

Dük olması

Mamia, 18. yüzyılın başlarında yaşamış Gürcü tarihçi Vahuşti'ye, 1512'de babası II. Liparit'in ölümüyle tahta geçmiştir.[1] Geleneksel olarak doğru olduğu kabul edilen bu tarihin 2001'de Bezhan Horava tarafından yanlış olduğu kanıtlanmıştır. Horava, İmereti Kralı II. Alexander'ın Svanlara Mamia'nın öldürülmesi için verdiği kan parasında tarihin 1503 olarak geçtiğini belirtmiştir.[2] Mamia iktidara geldiğinde, Gürcistan Krallığı dağılmış ve Dadiani hanedanı Imereti Krallarının vasalı olarak büyük ölçüde özerkleşmiştir.[3]

Zygia seferi ve ölümü

1533 yılında İmereti Kralı III. Bagrat, Megrelya ve Guria'nın Karadeniz kıyılarında gezinen Çerkes kabilesi Zygiilere düzenleyeceği sefere Guria eristavisi Mamia Gurieli ve Mamia Dadiani'yi çağırmıştır.[1] 30 Ocak 1533'te Megrel ve Guria kuvvetlerinden oluşan donanma harekete geçmiştir. İlk saldırıyı Megrel ve Gurialılar kazansa da, yorulan Megrel-Gurialılar Abhaz vali Tsandia Inal-Ipa yönetimindeki Zygillere kaybetmiştir.[4][5][6] Bozguna uğrayan müttefikler kaçarken; silahsız yakalanan Mamia Dadiani bıçaklanarak öldürülmüş, Mamia Gurieli ise esir alınmıştır. İmereti ve Abhazya Katolikosu I. Malaçia Abaşidze, Zygii'ye gitmiş ve ölen ve hayatta kalanların bedenlerini fidye karşılığında almıştır.[3][7]

Ailesi

Abhazya'daki Pitsunda Katedrali'nde yer alan yazıtta Mamia'nın eşi Elisabed ve oğulları Levan'dan bahsedilmektedir. Bezhan Horava'nın dediği gibi, Abhazya'daki Mokvi Katedrali'nde yer alan metin III. Mamia Dadiani'den bahsediyorsa, Dadiani'nin ilk eşi muhtemelen Elene idi. Bir kralın kızı olan Elene'nin, çağdaş metinsel belgelerde sonraki dönemde Ekaterine adıyla rahibelik yaptığı yazmaktadır.[2]

Mamia'nın iki oğlu vardı:

  • I. Levan Dadiani (ö. 1572), kendisinden sonra tahta geçti;
  • Batulia (Datulia; ö. 1580[8]) Sapartino valisi olan Batulia, Vahuşti'nin günlüklerinde geçmektedir. Abhaz veya Çerkez olan karısı yeğeni III. Giorgi tarafından kaçırılmıştır. Karısını kaybetmenin siniriyle III. Giorgi Dadiani'yi öldürmeyi deneyen Batulia, Giorgi'nin ajanları tarafından öldürülmüştür.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c ИСТОРИЯ ЦАРСТВА ГРУЗИНСКОГО [History of the Kingdom of Georgia] (PDF) (Rusça). Tiflis: Metsniereba. 1976. s. 133. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Temmuz 2020. 
  2. ^ a b Khorava (2001). "მოქვის ომოფორის დათარიღებისათვის" [For dating of the Mokvi omophorion]. Saistorio dziebani (Gürcüce). 4: 111-119. 
  3. ^ a b Donald Rayfield (2012). Edge of Empires: A History of Georgia (İngilizce). Londra: Reaktion Books. s. 157. ISBN 1780230303. 
  4. ^ Парижская хроника (Грузинская хроника XVIII века) [The Parisian Chronicle (A Georgian chronicle of the 18th century)] (PDF) (Rusça). Tiflis: Metsniereba (Online version by the Parliamentary Library of Georgia). 1991. ss. 14, 58. ISBN 5-520-01114-1. 24 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2020. 
  5. ^ Arşivlenmiş kopya (Gürcüce). TITUS version by Jost Gippert. 2007 [1959]. 24 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2015. 
  6. ^ From the history of medieval Abkhazia (Rusça). Sukhumi: Abkhazian State Publishing. 1959. s. 258. 
  7. ^ "მამია III დადიანი [Mamia III Dadiani]". ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6 [Georgian Soviet Encyclopaedia, Vol. 6] (Gürcüce). Tiflis: Metsniereba. 1983. s. 396. 
  8. ^ Les dynasties de la Caucasie Chrétienne: de l'Antiquité jusqu'au XIXe siècle: tables généalogiques et chronologique [Dynasties of Christian Caucasia from Antiquity to the 19th century: genealogical and chronological tables] (Fransızca). Rome. 1990. ss. 202-203. 
III. Mamia Dadiani
Ölümü: 1533
Resmî unvanlar
Önce gelen
II. Liparit Dadiani		Megrelya dükü
1512–1533 		Sonra gelen
I. Levan Dadiani (prens)

İlgili Araştırma Makaleleri

I. Mamia Gurieli 1512'den öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası I. Giorgi'nin ölümüyle tahta geçen Mamia, Doğu Gürcistan'daki Kartli ve Kaheti krallıklarının çatışmalarında yer almıştır; silah zoruyla, Kartlili X. Davit'i damadı Kahetili Levan ile barıştırmıştır. 1533'te Megrelya prensi olan adaşıyla beraber Çerkes korsanlarının ana üssüne karşı düzenlediği sefer fiyaskoyla sonuçlanmıştır. Rehin alınan Mamia Gurieli, fidye karşılığında serbest bırakılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Levan Dadiani</span>

I. Levan Dadiani, Batı Gürcistan'daki Megrelya'nın ilk prensidir. 1533'te, Megrelya eristaviliği ("Dük") ve İmereti Krallığı'nın mandaturt-ukhutsesi nı yapan babası III. Mamia Dadiani'nin yerine geçmiştir. Düklüğü süresince İmereti kralı ile arası bozuk olan Dadiani'nin 1546'da düklüğü düşürülmüş ve hapis cezası almıştır. Hapisten kaçmayı başaran Levan, Osmanlı'nın desteğiyle Megralya'nın İmereti'den ayrılıp bağımsızlığını ilan etmesini sağlamıştır.

I. Liparit Dadiani 1414'ten öldüğü 1470'e kadar Megrelya'nın eristaviliğini ("dük") yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Yönetimi döneminde Megrelya, 1460'larda dağılan Gürcistan Krallığı'ndan büyük ölçüde bağımsız olmuştur.

II. Giorgi Dadiani 1345'ten öldüğü tarihe kadar Megrelya'nın eristaviliğini ("dük") yapmış Dadiani hanedanı üyesidir.

III. Giorgi Dadiani 1572'den 1573'e ve 1578'den ölümüne kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Giorgi, I. Levan'ın oğlu ve vârisiydi.

<span class="mw-page-title-main">III. Vamek Dadiani</span>

III. Vamek Dadiani, 1658'den görevden alındığı 1661'e kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Ayrıca 1661'de kısa süreliğine İmereti kralı da olmuştur. Batı Gürcistan'da çıkan bir iç savaştan sonra hem Megrelya hem de İmereti'deki saltanatı sona ermiş, Svaneti dağlarındaki sığınağında saklanırken suikastçılar tarafından öldürülmüştür.

IV. Mamia Dadiani 1573'ten 1578'e ve 1582'den ölümüne kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Mamia, I. Levan'ın küçük oğluydu.

II. Mamia Dadiani 1396'dan ölümüne kadar Megrelya'nın eristaviliğini ("dük") yapmış Dadiani hanedanı üyesidir.

I. Giorgi Dadiani 13. yüzyılın sonlarından öldüğü tarihe kadar Megrelya'nın eristaviliğini ("dük") yapmış Dadiani hanedanı üyesidir.

I. Mamia Dadiani 1323'ten öldüğü tarihe kadar Megrelya'nın eristaviliğini ("dük") yapmış Dadiani hanedanı üyesidir.

I. Vamek Dadiani 1384'ten ölümüne kadar Megrelya'nın eristaviliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir.

Şamadavle Dadiani 1470'ten öldüğü tarihe kadar Megrelya'nın eristaviliğini ("dük") yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Babası I. Liparit'in ölümüyle Megrelya dükü olan Şamdavle, selefleri gibi Megrelya'nın Gürcistan Krallığı'na olan özerkliğini azaltmaya çalışmıştır. Şamadavle, günümüze ulaşan belgelerde "büyük eristavt-eristavi Dadiani-Gurieli" olarak geçmektedir. Ayrıca Svanların eristavisi ve İmereti'nin mandaturt-ukhutsesi olarak bilinmekteydi. Şamadavle'nin yerine amcası II. Vamek Dadiani geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">III. Liparit Dadiani</span>

III. Liparit Dadiani 1657'den tahtta indirildiği 1658'e kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">III. Mamia Gurieli</span>

III. Mamia Gurieli veya yaygın olarak bilinen adlarıyla Büyük Mamia Gurieli veya Kara Gurieli (შავი გურიელი, Şavi Gurieli) 1689'dan öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Batı Gürcistan'daki savaşlarda çatışan Gurieli, 1701, 1711-1712 ve 1713-1714 tarihlerinde üç kez İmereti kralı olmuştur. Krallık yaptığı ilk dönemde, kayınpederi Giorgi Abaşidze'nin baskısıyla tahttan çekilmiştir. İmereti kralı olduğu sonraki dönemlerde, Imeretili VII. Giorgi ile kan davası içinde olmuştur. Gurieli öldüğünde yerine taht için rekabet ettiği VII. Giorgi geçmiştir.

III. Giorgi Gurieli 1669'dan 1684'e kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Ayrıca 1681-1683 yılları arasında İmereti'nin krallığını yapmıştır. Etkisi altına almaya çalıştığı Batı Gürcistan'daki iç savaşlara dahil olmuştur. Kaybettiği İmereti tahtını geri almaya çalıştığı savaşta öldürülmüştür.

IV. Mamia Gurieli, 1726-1756, 1758-1765 ve 1771-1776 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Saltanatı döneminde küçük kardeşi V. Giorgi Gurieli ile rekabet halinde olan Mamia, bölgedeki Osmanlı saldırıları ve İmereti krallarının Batı Gürcistan'ın tamamını kendilerine bağlama çabalarından dolayı aralıklı saltanat sürmüştür.

IV. Giorgi Gurieli, 1714'ten 1726'ya kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. 1714'te babası III. Mamia Gurieli, Giorgi'yi prens naibi olarak atamıştır. 1716'da kısa süreliğine İmereti kralı olmuş, ancak aynı yıl tahttan çekilmek zorunda kalmıştır. İmereti'den Guria'ya döndüğünde, annesi Elene ve kardeşi III. Kaihosro'nun de dahil olduğu yerel bir soylu grup Giorgi'ye darbe düzenlemiştir. Giorgi, Megrelya Prensi Bejan Dadiani ile barıştıktan sonra konumunu korumayı başarmıştır.

I. Kaihosro Gurieli, 1626'dan 1658'e kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Görevden alınan selefisi I. Simon Gurieli'nin yerine Megrelya Prensi II. Levan II Dadiani tarafından prens ilan edildi. Kaihosro, İmereti Kralı III. Alexander tarafından devrildi ve sınır dışı edildi. Osmanlı desteğiyle Guria'ya dönüşü, Gurialı bir soylu tarafından öldürülmesiyle son buldu.

V. Giorgi Gurieli 1756-1758, 1765-1771 ve 1776-1788 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir.

II. Giorgi Gurieli, 1564-1583 ve 1587-1600 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası Rostom Gurieli'nin ölümüyle tahta geçen Giorgi'nin saltanatı, komşu ülke Megrelya'daki Dadianiler ve bölge üzerindeki hak iddialarını arttıran Osmanlılar ile çatışma içinde geçti. Saltanatı 1583-1587 yılları arasında Megrellerin bölgeyi istilası ile kesintiye uğradı, ancak Osmanlı'nın desteğiyle yeniden tahta çıktı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.