İçeriğe atla

III. Makarios

III. Makarios
1. Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı
Görev süresi
16 Ağustos 1960 - 15 Temmuz 1974
Yardımcı Fazıl Küçük
Yerine gelenNikos Sampson (fiilen)
Görev süresi
7 Aralık 1974 - 3 Ağustos 1977
Yerine geldiğiGlafkos Kliridis (fiilen)
Yerine gelenSpiros Kiprianu
Kıbrıs Başpiskoposu
Görev süresi
18 Eylül 1950 - 3 Ağustos 1977
Yerine geldiğiII. Makarios
Yerine gelenI. Hrisostomos
Kişisel bilgiler
Doğum 13 Ağustos 1913(1913-08-13)
Panagia, Baf, Britanya Kıbrısı
Ölüm 3 Ağustos 1977 (63 yaşında)
Lefkoşa, Kıbrıs Cumhuriyeti
Bitirdiği okul Atina Üniversitesi
Boston Üniversitesi
Dini Rum Ortodoks Kilisesi

(Başpiskopos) III. Makarios (Yunanca: Μακάριος Γ') asıl adı Mihail Hristodulu Muskos (Yunanca: Μιχαήλ Χριστοδούλου Μούσκος) veya III. Makaryos[1] (d. 13 Ağustos 1913, Panagia - ö. 3 Ağustos 1977, Lefkoşa), Kıbrıs Ortodoks Kilisesi başpiskoposu ve bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Kıbrıs'ın Yunanistan ile birleşmesi amacıyla başlatılan Enosis hareketinin önderleri arasında yer almıştır.

Hayatı

Yoksul bir çobanın oğluydu. Kıbrıs'ta, Atina Üniversitesi'nde, sonra da Boston Üniversitesi İlahiyat Okulu'nda öğrenim gördü. 1946'da papazlığa atandı. 1948'de Kition (Larnaka) piskoposu, 18 Ekim 1950'de başpiskopos oldu.

Osmanlı egemenliği döneminde Rum Ortodoks topluluğunun yöneticisi sıfatını taşıyan Kıbrıs başpiskoposları, düzenin sağlanmasından ve halkın sorunlarının giderilmesinden sorumlu kişiler olarak önemli siyasi roller üstlenmişlerdi. Başpiskopos olduktan sonra Enosis hareketiyle özdeşleşmeye başladı. İngiliz hükûmetinin Kıbrıs'a özerklik ya da Uluslar Topluluğu üyesi statüsü verilmesi yolundaki önerilerine olduğu kadar, Türkiye'nin adayı taksim etme yolundaki isteklerine de karşı çıktı. Şubat 1954'te Yunan başbakanı Aleksandros Papagos ile görüşerek Enosis için Yunanistan'ın desteğini sağladı. Kısa bir süre sonra Albay Yeoryos Grivas'ın EOKA'yı kurarak başlattığı silahlı eylemleri perde arkasından yönetmekle suçlanırken, siyasi pazarlığı da sürdürerek 1955-56 yıllarında İngiliz valiyle bir dizi görüşmeler yaptı. Bu görüşmelerden sonuç alınamaması üzerine Mart 1956'da ayaklanma kışkırtıcılığıyla suçlanarak tutuklandı ve Seyşeller'e sürgüne gönderildi. Ardından EOKA'nın silahlı eylemleri hızla tırmandı. Adaya dönmesine izin verildi. Şubat 1959'da Enosis isteğinden vazgeçerek uzlaşmaya yanaştı. Sonuçta 13 Aralık 1959'da bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanlığına seçildi. Yardımcılığına ise Türk toplumundan Fazıl Küçük getirildi.

Kısa bir süre sonra anayasanın değiştirilmesi yolundaki isteklerini gündeme getirdi. Aralık 1963'te başlayan Türklere yönelik saldırılar, iki toplum arasındaki çatışmalar ve Yunanistan ile Türkiye'nin sürekli müdahaleleri, yönetimini büyük güçlüklerle karşı karşıya getirdi. Önceleri yalnızca Rum çıkarlarını savunduysa da daha sonra amacının iki toplumu bütünleştirmek olduğunu ileri sürdü. Aralık 1967'de Türk toplumunun merkezi yönetimin yetkisi dışında kalan işleri yürütmek için oluşturduğu Kıbrıs Türk Geçici Yönetimi'yle görüşmek zorunda kaldı. Toplumlar arası anlaşmazlıklar sürerken, Şubat 1968'de ikinci bir dönem için yeniden cumhurbaşkanı seçildi. Anlaşmazlıklara son vermek için başlayan toplumlar arası görüşmeler iki toplumun ayrı yetkileri konusunda çıkmaza girdi. 1972 ve 1973'te Kıbrıs'taki piskoposlar tarafından istifaya çağrıldı. Ama 1973 yılında tek aday olarak girdiği seçimlerde üçüncü kez cumhurbaşkanlığına seçildi.

İstanbul'un Beylikdüzü ilçesindeki Kıbrıs Anıtı'nda yer alan Cumhurbaşkanı III. Makarios ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Dr. Fazıl Küçük'ün yer aldığı 1959 Zürih ve Londra Antlaşmaları'nın imza törenini gösteren rölyef

Temmuz 1974'te Kıbrıs Rum Milli Muhafız Birliği'ne bağlı birlikler, Enosis'i gerçekleştirmek amacıyla Yunanistan'daki cunta yönetiminin planladığı bir darbe düzenledi. Önce Malta'ya, ardından Londra'ya kaçtı. Darbeden birkaç gün sonra, Birleşmiş Milletler genel kurulunda yaptığı konuşmada, Kıbrıs'taki darbeyi Yunan cuntasının yaptığını, garantör ülkeler olan Türkiye ve İngiltere'nin adaya müdahale etmesi gerektiğini söyledi. Türkiye Kıbrıs'a askeri bir müdahalede bulunarak adanın kuzeyinde ayrı bir Türk devletinin kurulmasını sağladı. Yunanistan'daki askerî cuntanın düşmesinden sonra Aralık 1974'te Kıbrıs'a döndü. Adanın bölünmemesine yönelik çabalarından bir sonuç alamadan öldü.

Popüler kültürdeki yeri

TRT 1'de yayınlanan Bir Zamanlar Kıbrıs/Kıbrıs: Zafere Doğru dizisinde kendisini Emre Törün canlandırmıştır.

Kaynakça

  1. ^ ""Yunanistan Cumhurbaşkanı, III. Makarios'un ölüm yıldönümü nedeniyle düzenlenecek anma törenlerine katılmak üzere yarın Güney Kıbrıs'a gelecek."". Habervitrini.com. 28 Temmuz 2007. Erişim tarihi: 19 Haziran 2009. []
Dini unvanlar
Önce gelen:
II. Makarios		Kıbrıs Başpiskoposu
1950–1977 		Sonra gelen:
I. Hrisostomos
Siyasi görevi
Önce gelen:
Yeni makam		Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı
1960 – Temmuz 1974 		Sonra gelen:
Nikos Sampson
Önce gelen:
Glafkos Kliridis (Geçici)		Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı
Aralık 1974 – 1977 		Sonra gelen:
Spiros Kiprianu

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zürih ve Londra Antlaşmaları</span> Türkiye, Yunanistan, Birleşik Krallık ve Kıbrıslılar tarafından imzalanan, Kıbrıs Cumhuriyetinin kuruluşunu sağlayan antlaşma

Zürih ve Londra Antlaşması, 11 Şubat 1959 tarihinde Birleşik Krallık, Türkiye ve Yunanistan devletleri ile Kıbrıs'taki Rum ve Türk toplumları arasında imzalanan, bağımsız bir devlet olarak Kıbrıs halklarının durumunu belirleyen ve Kıbrıs Cumhuriyeti anayasasını onaylayan antlaşmadır. Rum tarafını Başpiskopos Makarios, Türk tarafını ise Fazıl Küçük temsil etmekte idi.

Nikos Sampson, EOKA-B isimli örgütün komutanıdır. Karpaz'ın Vasili (Gelincik) köyünde doğmuştur.

Enosis 1930'lu senelerde Birleşik Krallık idaresinde bulunan Kıbrıs adasının "Yunanistan'a bağlanması" anlamında kullanılmıştır. Genel anlamı ise politika açısından "bir ülkenin sınırlarına dahil olma, birleşme" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">EOKA</span> Kıbrıslı Rum silahlı örgüt

EOKA, Kıbrıs'ta Britanya sömürge yönetiminin sonlanması ve adanın Yunanistan'a bağlanması (Enosis) için uğraşan Kıbrıslı Rum silahlı örgüttür.

<span class="mw-page-title-main">Albaylar Cuntası</span>

1967-1974 Yunanistan Askerî Cuntası, 1967 ile 1974 yılları arasında Yunanistan'da iktidarı ellerinde bulunduran bir dizi sağ-kanat askerî hükûmete verilen isimdir. Aynı zamanda Albaylar Rejimi, Albaylar Cuntası ya da sadece Cunta olarak da bilinir.

Kanlı Noel, 20 Aralık 1963'ü 21 Aralık'a bağlayan gece Kıbrıs adasında Kıbrıs Rumları'nın Kıbrıs Türkleri'ne karşı başlattığı çatışmalardır. Saldırılar Akritas Planı doğrultusunda gerçekleşti ve Türklerin adadan silinmesi hedeflendi. Olaylarda toplam 364 Kıbrıs Türk'ü ile 174 Kıbrıs Rum'u ölmüştür. 1963-64 yıllarındaki çatışmalar, çeşitli aralıklarla 10 Ağustos 1964 tarihine kadar devam etse de "Kanlı Noel" adıyla tasvir edilen ilk çatışmalar; 27 Aralık 1963 tarihinde imzalanan ateşkes ve 30 Aralık 1963 tarihinde imzalanan Yeşil Hat Anlaşması'yla sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">EOKA-B</span> Kıbrıs Rum silahlı terör örgütü

EOKA-B, paramiliter bir gruptu. İlk olarak Makarios tarafından 19 Temmuz 1974'te Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde yapılan konuşmalarda kullanılan bir terör örgütü olarak tanımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Kilisesi</span>

Kıbrıs Ortodoks Kilisesi bağımsız bir Ortodoks kilisesidir. İlk kurucusu ve koruyucusunun havari Barnabas olduğu kabul edilir. Osmanlı Devleti, 1571 yılındaki fetihden sonra Kilisenin bağımsızlığını tanımış ve Kıbrıs Rum cematinin lideri olarak Kıbrıs episkoposunu kabul etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Glafkos Kliridis</span> 4. Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı

Glafkos İoannu Kliridis, Kıbrıs Cumhuriyeti siyasetçisi ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nin dördüncü cumhurbaşkanıdır.

Akritas Planı, 1963 senesinin başlarında Kıbrıs Cumhuriyeti Hükûmetinde çoğunluğa sahip Kıbrıs Rumlarının, Kıbrıs Türklerini yönetimde zayıflatarak daha sonra Kıbrıs Cumhuriyeti'ni Yunanistan ile birleştirmeyi amaçlayan plan. Enosis fikrinde olduğu gibi, Yunanistan ile Kıbrıs'ın birleşmesi şeklinde anılır.

1974 Kıbrıs Darbesi veya 1974'te Kıbrıs'ta askerî ihtilâl veya Kıbrıs'ta Yunan Darbesi, 15 Temmuz 1974 tarihinde Yunanistan'daki askeri cunta desteği ile Kıbrıs'ta enosis'e yönelik milliyetçi Rumların III. Makarios'u devirmesi ve 20 Temmuz 1974'te Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kıbrıs'a harekât düzenlemesine neden olan askerî müdahale.

Kıbrıs Sorunu, Akdeniz'in doğusunda bulunan Kıbrıs adasında Kıbrıs Rumlarıyla Kıbrıs Türkleri arasında yaşanan siyasi tabanlı sorun. Britanyalıların Kıbrıs Sözleşmesi sonrasında adayı kolonileştirmeleri ile halklar arası çatışmalar artış gösterdi. Bu tarihlerde taksim isteğinde bulunan Türkler ile enosis isteyen Rumlar birbirleri ile çatışmaya başladı. Kıbrıslılar tamamen öz belirtim hakkı istiyordu. Britanyalılar, sorunu "Rum-Türk anlaşmazlığına" bağladı ve sonunda 16 Ağustos 1960 tarihinde Kıbrıs; Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallık'ın "Kuruluş, İttifak ve Garanti" adındaki 3 anlaşmayı imzalaması ile bağımsızlığını kazandı.

<span class="mw-page-title-main">II. Hrisostomos</span> Kıbrıs Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu

II. Hrisostomos doğum adı ile Irodotos Dimitriou, 2006-2022 yılları arasında Kıbrıs Ortodoks Kilisesi başpiskoposu olarak görev aldı.

1950 Enosis Plebisiti, 15-22 Ocak 1950 tarihleri arasında Kıbrıs Ortodoks Kilisesi'nin Enosis konusunda düzenlediği bir plebisittir. Plebisite sadece Kıbrıs Rumları katıldı ve %96 Enosis'e destek verdi.

<i>Kod Adı: Venüs</i> 2011 yapımı Türk filmi

Kod Adı Venüs,Kasım 2011 yılında çekimleri tamamlanmış yönetmenliği, senarist ve yapımcılığını Tamer Garip'in üstlendiği film ilk defa 2012 Cannes film festivalinde izleyiciyle buluşmuş, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde 21 Aralık 2012 yılında gösterime girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Cumhuriyeti-Türkiye ilişkileri</span>

Kıbrıs Cumhuriyeti-Türkiye ilişkileri, Kıbrıs Cumhuriyeti ile Türkiye arasında 1960'ta kurulan ancak 1970'lerde kesilen diplomatik ve ticari ilişkilerdir.

Kıbrıs Helenizmi olarak da bilinen Kıbrıs Rum milliyetçiliği, Kıbrıs ulusunun Rumluğunu vurgulayan bir etnik milliyetçiliktir ve Kıbrıs'ı bir numaralı hedefi olarak Yunanistan'a entegre etmeyi amaçlayan Yunan milliyetçiliğine zıttır. Enosis fikrinden vazgeçen Kıbrıslı Rum milliyetçileri, artık Yunanistan ile yakın ilişkileri olan Kıbrıs Rum kontrolündeki bir devlet, "anavatan" olma hedefine sahipler. Milliyetçiliğin çeşitli fraksiyonları, merkez sağ Demokratik Parti (DİKO), sağcı Yeni Ufuklar, Sosyalistler (EDEK), Kıbrıs Rum Ortodoks Kilisesi ve merkez sağ Demokratik Seferberlik içindeki milliyetçi unsurlar tarafından benimsendi.

Dimitrios İoannidis, Yunan asker. Yunanistan'ı 1967'den 1974'e kadar yöneten cuntanın önde gelen generallerinden birisidir. "Yunanistan'ın Kaddafisi" olarak görülen İoannidis; Türk, Yunan ve Rum kamuoyunda "Türkiye'yi Kıbrıs'a çıkartan adam" olarak biliniyordu. Arka planda kalarak, aralarında Yunanistan cumhurbaşkanı Yeoryos Papadopulos'un görevden alınması ve 1974 Kıbrıs Darbesini planlamakta dahil birçok askerî müdahalede rol oynadı. 1975'te işlediği suçlardan tutuklandı ve müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Otuz beş yıl boyunca hapis yattıktan sonra 16 Ağustos 2010'da 87 yaşında öldü.

<span class="mw-page-title-main">Vasos Lissaridis</span> Kıbrıslı Rum siyasetçi ve Temsilciler Meclisi eski başkanı

Vasos Lissaridis, Kıbrıslı Rum doktor ve siyasetçi. 1985-1991 yılları arasında Kıbrıs Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi Başkanı olarak görev aldı ve EDEK partisinin kuruluşunda yer aldı. EOKA'da aktif rol oynayan Lissaridis, Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve başpiskopos III. Makarios'un da kişisel doktorluğunu yaptı.

Bu madde 1878'den günümüze Kıbrıs'ın tarihi hakkındadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.