İçeriğe atla

II. Tayvan Boğazı Krizi

İkinci Tayvan krizi
Soğuk Savaş
Tarih1958
Bölge
Sonuç Sonuçsuz
Taraflar
Tayvan Çin Cumhuriyeti
Amerika Birleşik Devletleri Amerika Birleşik Devletleri
Çin Çin
Sovyetler Birliği Sovyetler Birliği
Komutanlar ve liderler
Tayvan Chiang Kai-shek
Tayvan Chiang Ching-kuo
Tayvan Hu Lien
Tayvan Ji Xingwen (ölü)
Tayvan Zhao Jiaxiang (ölü)
Tayvan Zhang Jie (ölü)
Amerika Birleşik Devletleri Dwight D. Eisenhower
Amerika Birleşik Devletleri Nathan Farragut Twining
Amerika Birleşik Devletleri Wallace M. Beakley
Amerika Birleşik Devletleri Benjamin O. Davis Jr.
Amerika Birleşik Devletleri Roland N. Smoot
Çin Mao Zedong
Çin Peng Dehuai
Çin Xu Xiangqian
Çin Ye Fei
Güçler
Tayvan 92.000Çin 215.000


II. Tayvan Boğazı Krizi veya 1958 Tayvan Boğazı Krizi, Çin Halk Cumhuriyeti ve Çin Cumhuriyeti arasında 1958 yılında yaşanan kısa bir silahlı çatışmadır.

Çatışmanın sebebi, Çin'in Tayvan'a ait olan bazı adaları ele geçirmeye çalışmasıdır. 23 Ağustos 1958'de Çin'in bombardımanına Tayvan karşılık vermiş ve 400 Tayvanlı, 50 Çinli ölmüştür.

Bu olay, I. Tayvan Boğazı Krizi'nin devamıdır ve Kore Savaşı'ndan hemen sonra başlamıştır. Olaya ABD ve SSCB'nin de karışmasıyla derinleşmiştir.

İlgili Araştırma Makaleleri

Tayvan, Doğu Asya'da Çin'in ve Japonya'nın güneyinde, Filipinler'in kuzeyinde bir adadır. Günümüzde Tayvan adı, Tayvan (Formoza) adasıyla birlikte Büyük Okyanus'undaki Lanyu ve Lüdao adaları, Tayvan Boğazı'ndaki Penghu, Matzu ve Kinmen adaları gibi Çin Cumhuriyeti yönetimi altındaki topraklara işaret etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç MiG-17</span>

MiG-17 Fresco, 1949 yılında Mikoyan Gurevich bürosu tarafından geliştirilen tek motorlu, subsonik ve tek kişilik bir uçaktır. MiG-15'in geliştirilmiş versiyonudur. Bu uçakla ilk kez AAM füzeleri kullanılmıştır. Ayrıca 70lerin başında ilk süpersonik savaş uçaklarının geliştirilmesine kadar ABD savaş uçakları için ciddi bir tehditti, ancak süpersonik uçakların servise girmesiyle birlikte teknolojik geçerliliklerini kaybetmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan</span> Doğu Asyada bir ülke

Tayvan ya da resmî adıyla Çin Cumhuriyeti, Tayvan Adası ile Penghu, Kinmen, Matsu ve bazı diğer adacıklarda yerleşik bir Doğu Asya ada ülkesi. Tayvan resmî olarak, Çin'i yöneten Çin Komünist Partisi'ni Çin anakarasında işgalci güç olarak kabul eder. 1949 yılından günümüze kadar sık sık Çin Halk Cumhuriyeti ile olan rekabetiyle gündeme gelen Tayvan yönetimi, Çin anakarasında kontrol ve yönetim hakkı iddia ederek kendini gerçek Çin olarak tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">I. Tayvan Boğazı Krizi</span>

I. Tayvan Boğazı Krizi, Çin ile Tayvan arasında 3 Eylül 1954 - 1 Mayıs 1955 arasında yaşanan kısa süreli bir silahlı çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin Taipeisi</span>

Çin Taipeisi, çoğunlukla Tayvan ismi ile tanınan Çin Cumhuriyeti'nin bazı uluslararası organizasyonlara ve hemen hemen tüm spor etkinliklerine katılırken kullandığı isimdir. Bu spor etkinlikleri arasında Olimpiyatlar ve Asya Oyunları da yer almaktadır. Tayvan'ın politik statüsünden dolayı çıkabilecek karışıklıkları önlemek amacı ile uluslararası topluluk çoğunlukla bu ismi tercih etmektedir. Resmî ismi olan Çin Cumhuriyeti'nin kullanılmasına, Çin tarafından, geçersiz olduğunu düşündüğü bir yönetime meşruiyet kazandıracağı ve iki Çin olduğu izlenimi vereceği gerekçeleri ile karşı çıkılmaktadır. Çin, genel "Tayvan" isminin kullanılmasına da Tayvan'ın Çin'den bağımsız olduğunu ima edeceği sebebiyle karşı çıkmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Çin Denizi</span> deniz

Güney Çin Denizi. Çin'in güneyinde bir kapalı deniz. Büyük Okyanus'a bağlıdır. Sınırlarını batıdan Malakka Boğazı, doğudan Tayvan Boğazı çizer. Malakka Boğazı ile Hint Okyanusu'ndan ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Fujian</span>

Fujian'in büyük bir kısmı Çin Halk Cumhuriyeti tarafından idare edilmektedir. Ancak Kinmen ve Matsu olmak üzere iki takım ada Çin Cumhuriyeti'nin (Tayvan) idaresi altındadır. Bu nedenle Çin Cumhuriyeti idari bölümlenmesinde de bir Fujian eyaleti bulunur.

Günümüzde savaş yüksek teknolojinin de yaygın olarak kullanıldığı oldukça karmaşık bir olaydır. Terim olarak elektronik çağında, birinci dünya ülkelerinden bir ya da birkaçının da katıldığı çatışmalar kastedilmektedir. Elbette, üçüncü dünya ülkeleri de savaş yapmaktadırlar ancak bu genellikle düşük teknolojili savaş ya da gerilla taktikleri olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Türkiye ilişkileri</span>

Çin-Türkiye ilişkileri, Çin ile Türkiye arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri içerir. Çin Komünist Partisi'nin Çin İç Savaşı'nı kazanması ve Çin Halk Cumhuriyeti devletinin 1 Ekim 1949 tarihinde kurulmasından sonra bile Türkiye, İç Savaş'ı kaybetmenin sonucu olarak Tayvan adasına çekilmeye zorunda kalmış Çin Cumhuriyeti devletini "Çin" ülkesinin tek meşru temsilcisi olarak tanımaya devam etti, ancak 4 Ağustos 1971 tarihinde Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti'yle diplomatik ilişkiler kurup "Tek Çin politikası"na uyarınca Çin Cumhuriyeti'yle olan resmî ilişkilerini askıya aldı ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin Tayvan dahil tüm Çin toprakları üzerindeki egemenliğini tanıdı. Buna rağmen, Türkiye, Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) yine gayrıresmî, hükümet dışı seviyede ilişkiler sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan'ın siyasi durumu</span>

Tayvan'ın siyasal durumu, Çin İç Savaşı’nın sonucu olarak Çin Halk Cumhuriyeti ile Çin Cumhuriyeti arasında ortaya çıkan çatışma ile ilgilidir. Bu çatışma Tayvan adası, Tayvan’a ait olan adalar ve tarihi olarak Fujian, Guangdong ve Hainan eyaletlerine ait olan adaların statüsü hakkındadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuomintang</span> Çin Cumhuriyetindeki siyasi parti

Kuomintang ya da Çin Milliyetçi Partisi, daha çok Tayvan olarak bilinen Çin Cumhuriyeti’nde kurulu bir siyasi partidir. Çin Cumhuriyeti’nin kurucu partisidir. Merkezi Tayvan adasındaki Taipei’dedir. KMT, Uluslararası Demokrat Birliği üyesidir. Önceki cumhurbaşkanı Ma Ying-jeou bu görevi üstlenen yedinci KMT üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan Boğazı</span>

Tayvan Boğazı, Çin kontrolü altındaki Çin anakarası ile Çin Cumhuriyeti kontrolü altındaki Tayvan adasını birbirinden ayıran 180 kilometrelik boğazdır. Boğaz Güney Çin Denizi'nin bir parçasıdır ve kuzeydoğusunda Doğu Çin Denizi bulunur. En dar yeri 130 kilometre genişliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan pasaportu</span>

Tayvan pasaportu veya Çin Cumhuriyeti pasaportu Çin'in belli deniz aşırı Bölgesi ev kaydı ile Çin Cumhuriyeti (Tayvan) vatandaşlarına verilen ulusal seyahat belgesidir.

Çin'in eyaletleri, Çin'in en üst düzey idari bölümleridir. Toplam 34 adet eyalet düzeyi bölüm bulunmakta olup bunlardan 23'ü eyalet, dördü doğrudan yönetilen şehir, beşi özerk bölge ve ikisi özel idarî bölgedir.

Tayvan tarihi, Tayvan adasının ve halkının tarihidir. Tayvan'da insan yerleşimine ait kanıtlar on binlerce yıl geriye uzanır. MÖ 3000 civarında bir tarım kültürünün aniden ortaya çıkmasının, günümüz Tayvan aborjinlerinin atalarının gelişini yansıttığına inanılır. Ada, 17. yüzyılda Hollandalılar tarafından sömürgeleştirildi. Bunu Çin anakarasının Fujian ve Guangdong bölgelerinden Tayvan Boğazı üzerinden gelen Hakka göçmenleri de dahil olmak üzere Han Çinlilerinin akını izledi. İspanyollar da kısa süreliğine kuzeyde bir yerleşim inşa ettiler, ancak 1642 yılında Hollandalılar tarafından sürüldüler. Adanın Çince adı, "臺灣" ("Tayvan"), bir aborjin terimden türemiştir. Geçmişte adaya batıda "Formosa" adı verilmiştir. 1644 yılında Çin anakarasında hakimiyetini kaybeden Ming Hanedanı'na sadık olan Koxinga, 1662 yılında Hollandalıları mağlup etti ve adada operasyonel bir üs kurdu. Zheng'in güçleri daha sonra 1683 yılında Qing Hanedanı tarafından yenilgiye uğratıldı. O zamanda itibaren, Tayvan'ın bazı kısımları Qing Hanedanı'na daha da entegre oldu. Ada, Birinci Çin-Japon Savaşı ardından 1895 yılında Penghu ile birlikte Japon İmparatorluğu'na dahil edildi. Tayvan, Japon İmparatorluğu'na ihraç edilecek pirinç ve şeker üretti. Aynı zamanda II. Dünya Savaşı sırasında Japonya'nın Güneydoğu Asya ve Pasifik'te sömürgeci genişlemesi için bir üs olarak kullanıldı. Bu dönemde Tayvan'da Japon imparatorluk eğitimi uygulandı ve birçok Tayvanlı savaş sırasında Japonya için savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Çin Cumhuriyeti (1912-1949)</span>

Çin Cumhuriyeti, 1912-1949 yılları arasında hüküm sürmüş bir cumhuriyettir. 1911-1912'de Çin İmparatorluğu'nun devrilmesiyle kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan (Çin Halk Cumhuriyeti)</span>

Tayvan, Çin'in 23. eyaleti olarak kabul ettiği bölgedir. Çin Halk Cumhuriyeti hiçbir zaman Tayvan Adası'nı kontrol etmemiş olup günümüzde Çin Cumhuriyeti tarafından idare edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin Cumhuriyeti-Sovyetler Birliği ilişkileri</span>

Sovyetler Birliği-Çin Cumhuriyeti ilişkileri, Sovyetler Birliği ile Çin Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkilerdir.

"Çin'in son uyarısı", Sovyetler Birliği döneminde ortaya çıkmış bir Rus deyimidir. İronik bir biçimde herhangi bir sonucu olmayacak uyarılara gönderimde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Çin Cumhuriyeti Deniz Kuvvetleri</span> Çin Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetlerinin donanma gücü

Hizmet, eskiden genellikle II. Dünya Savaşı sırasında ve ÇC'nin anakaradan çekilmesinden önce Çin Donanması olarak adlandırılıyordu. Hala bazen özellikle iç çevrelerde kullanılsa da, Tayvan'ın mevcut belirsiz siyasi durumu ve Çin Halk Kurtuluş Donanması ile karıştırılmaması nedeniyle artık uluslararası alanda o kadar sık ​​kullanılmamaktadır.