Eretna Beyliği ya da Eretna Devleti, Anadolu'nun Moğol (İlhanlılar) istilasına uğramasından sonra, Sivas ve Kayseri merkezli kurulan, 1335 - 1381 yılları arası hüküm süren bir Anadolu beyliğidir. Beyliğin kurucusu Alaeddin Eretna, Uygur kökenli olup, İlhanlılar Devletinin Rûm (Anadolu) valisi Timurtaş'a hizmet eden komutanlardan birisiydi. Timurtaş ile kızkardeşini evlendirerek akrabalık bağı da kuran Eretna, onun Mısır'a kendisini yerine vekil bırakmasını fırsat bilip Moğollara karşı ayaklandı. Memlük sultanı adına sikke kestirip hutbe okuttu. Celayirî Emir (Şeyh) Hasan Büzurg kendisine tabiliği reddeden Eretna üzerine bir ordu ile yürüdü ve Sivas ile Erzincan arasında Karanbük mevkiinde meydana gelen savaşı Eretna kazandı. Bundan sonra nüfuzunu kuvvetlendiren Eretna bağımsızlığını ilan etti. Kayseri'de ölen Alaeddin Eretna, Köşk Medresesi avlusundaki kümbete gömüldü. Öldüğünde Sivas, Tunceli, Elazığ (kısmen), Kayseri, Amasya, Tokat, Çorum, Develi, Şebinkarahisar, Ankara, Zile, Canik, Ürgüp, Niğde, Aksaray, Erzincan, Doğu Karahisar ve Darende onun hakimiyeti altındaydı.
Ahlat, Van Gölü'nün kuzeybatısında Bitlis iline bağlı bir ilçedir.
Anadolu, Anadolu Yarımadası veya coğrafi olarak Asya Kıtası'nın tüm özelliklerini içerdiğinden Küçük Asya, Asya kıtasının en batısında Karadeniz, Akdeniz ve Ege denizi arasında kalan yaklaşık 755.000 km²'lik bir alanı kaplayan dağlık bir yarımadadır.
Bu liste tarih boyunca Türk halkları tarafından kurulmuş özerk cumhuriyet, bağımsız cumhuriyet, beylik, imparatorluk ve hanedanlık hakkındadır.
Osmanlı İmparatorluğu kuruluş dönemi (1299-1453), Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan Kostantiniyye'nin fethine kadar devam ettiği kabul edilen dönemdir.
Mervânîler, Benî Mervân Âl-ı Mervân Veya Mervâniyye Mulûku Diyârbekir 10. ve 11. yüzyıllarda Yukarı Mezopotamya'da 100 yıl kadar hüküm sürmüş Kürt hanedanıdır. 16. yüzyılda yazılmış Kürt hanedanlar tarihi Şerefname'nin bağımsız devletleri içeren ilk bölümü Mervaniler ile başlar.
Saruhanoğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti'nin çökmesi ve dağılmasıyla başlayan Anadolu Beylikleri döneminde, 14. yüzyıl başlarında kökenlerinin Oğuzlardan olan Türkler veya bir başka iddiaya göre Manisa bölgesindeki yer adlarından ve bazı maddî işaretlerden yola çıkılarak Kıpçak olduğu belirtilen beylik. Bölgede Kıpçak boylarına ait adların Harezm emîrleriyle gelenler yanında İznik İmparatoru III. İoannis Vatatzes'in döneminde 1241-1250’lerde Trakya’dan getirtilip Batı Anadolu'ya, Menderes vadisi ve Frigya, Bitinya olmak üzere sınırlara yerleştirilmiş olan Kuman/Kıpçaklar’la ilgili olmasının akla yakın olduğu düşünülür. Ancak Saruhanoğullarını bunlara bağlama konusunda delil olmadığı söylenir. Bu bakımdan Saruhan Bey’in de Selçuklu uç bölgesinde yerleşmiş emîrlerden biri olması dışındaki görüşlerin şimdilik kesin olmadığı belirtilir. Batı Anadolu’da Manisa ve çevresinde, Gediz Nehri havzasında Menemen, Gördes, Demirci, Kemalpaşa, Turgutlu, Ilıca ve Akhisar gibi kent ve kasabalarda ağırlıklı olarak kurulmuş bir Türk beyliğidir.
Ahlatşahlar Beyliği, Şah-i Ermen veya Sökmenliler Beyliği, 1100 ve 1207 yılları arasında Ahlat merkez olmak üzere Van, Erciş, Bargiri, Tatvan, Malazgirt, Muş ve Sason civarında hüküm sürmüş birinci dönem Türk Anadolu beyliği.
Artuklu Beyliği ya da diğer adıyla Artuklular, Harput, Mardin ve Hasankeyf bölgelerinde 1102-1409 yılları arasında hüküm sürmüş bir Oğuz Türkmen beyliğidir.
Mama Hatun, Saltukoğulları Hükümdarı II. İzzettin Saltuk'un kızı Saltukoğulları Beyliği'nin hükümdarı.
İnançoğulları Beyliği veya Ladik Beyliği, 1261-1368 arasında Denizli ve Ladik çevresinde hüküm süren II. Dönem Anadolu Türk Beylikleri'ndendir. Moğol istilasından kaçarak Ladik, Honaz ve Dalaman yörelerine gelen Türkmenlerin uç beylerinden Mehmed Bey, 1261’de Anadolu Selçuklu sultanı II. İzzeddin Keykavus’a karşı ayaklandı. Aynı yıl İlhanlı hükümdarı Hülagü Han’a bağlı olarak İnançoğulları Beyliği'ni kurdu. Ama Hülagü’nün huzuruna çıkarak ona bağlılığını bildirmeyi kabul etmeyince, 1262’de damadı Ali Bey'in de yardım ettiği İlhanlılar tarafından yakalatılarak öldürüldü. Beyliğin başına Ali Bey geçti. Türkiye Selçukluları'na bağlanan Ali Bey, 1277 yılında meydana gelen Cimri Olayı'nda Alaeddin Siyavuş'u desteklediği için hapse atıldı. Bundan sonra Ladik'in yönetimi Sâhib Ataoğulları’nın eline geçti. 1310 yılına doğru Germiyanoğlu I. Yakup Bey, Ladik’i alarak hapiste ölen Ali Bey'in oğlu İnanç Bey'i beyliğin başına geçirdi. Beyliği yeniden güçlendiren İnanç Bey'den sonra oğlu Murad Arslan'ın ve İshak Bey'in yönettiği İnançoğulları, Germiyanoğulları Beyliği’nin 1368'de Lâdik'i almasıyla ortadan kalktı.
Sökmen Bey Türk komutan ve yönetici.
İlgazi Bey veya tam ismiyle Necmeddin İlgazi bin Artuk, Türk asker ve yönetici.
Dilmaçoğulları Beyliği, 1085-1192 yılları arasında Bitlis ve Erzen'de egemen olan Türk beyliğidir. Kurucusu, Büyük Selçuklu hükümdarı Alp Arslan'ın komutanlarından Dilmaçoğlu Mehmed Bey'dir (Hükümdarlığı:. Kuruluş döneminde Büyük Selçuklu Devleti'ne biçimsel bağlılığını sürdüren Dilmaçoğulları, Toğan Arslan döneminde en parlak yıllarını yaşadılar. Saltuklular ve Artuklular ile birlikte Haçlılara ve Gürcülere karşı savaştılar.
Ahlat Selçuklu Mezarlığı, Bitlis'in Ahlat ilçesinde bulunan ve Orta Çağ dönemine ait dünyanın en büyük Türk-İslam mezarlığıdır. Mezarlık bugün bir açık hava müzesi niteliğindedir ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alınmıştır.
Bitlis Emirliği Bitlis'in 24 aşiretinin birleşmesiyle oluşan bir Müslüman Kürt beyliğidir.
Müküs Beyliği (1600-1847) Kürt Beyliği Beyliğin kurucuları Eyyubi soyundandır,Beylik Bahçesaray ve çevresinde hüküm sürmüştür.Şerefname’de de detaylıca anlatıldığı üzere Müks Beyliği, Hizan ve Spayert Beylikleri ile akraba olup, Hınıs’a bağlı Bilican kalesine gelmiş, oradan da Selçukluların da yardımıyla Van Gölünün Güneyindeki bölgelere yerleşmişlerdir. Bu aile 1207’de Ahlât Bölgesine yerleşen ve 1229’da Harzemşah istilası ile bölgeden ayrılan Eyyubi Hanedanının bir koludur.
Sökmen el-Kutbî bir Türkmen askeri komutanı, Selçukluların hizmetinde eski bir köle emiri ve Ahlatşahlar Beyliği'nin kurucusudur.
Gürcistan Krallığı tarafından 1208-1209 yıllarında Erciş'e düzenlenen seferdir. Eyyubilerin Anadolu'ya ilerleyişi Anadolu beylikleri ve Gürcistan Krallığı tarafından tehdit olarak kabul edildi Eyyubiler 1208 yılında Gürcistan Krallığı'na haraç ödeyen Ahlatşahlar Beyliği'ni ele geçirdi. Bunun üzerine Gürcüler Ahlat üzerine bir sefer düzenlemeye karar verdi. Bu askeri ilerlemeyle bölgede Gürcülerin eli güçlenecek ve Selçuklular tarafından gelebilecek beklenen saldırılara karşı hazır hale gelecekti. Gürcistan'ın kışkırtmasıyla Erciş ve Van'daki Ermeni nüfusu Eyyubiler'e karşı ayaklandı. Kısa sürede ayaklanma Ahlat'a da sıçradı. İvane Mhargrdzeli tarafından yönetilen Gürcü ordusu savaşın başından itibaren kısa sürede beyliğin büyük bölümünü ele geçirdi. Müslüman halk Erciş ve Ahlat'a sığındı. Erciş direniş hattının önemli bir noktasıydı. Gürcüler bölgeyi harabeye çevirdi ve esirler aldılar. Sultan Ahlat'a çekildiği için baskına karşılık veremedi ve şehre girmesine izin vermeyen isyancılar sebebiyle bölgeyi terk edemedi. İki yıl sonra Gürcistan Ahlat'ı kuşattı. Surları incelemek için küçük bir birlikle hareket eden İvane Mhargrdzeli'nin atı bir hendeğe düştü. İvane'yi kurtarmaya çalışan askerlerden önce davranan Ahlatlılar kaleden çıkarak komutanı esir aldı. Ermeni tarihçiler Kirako Gandzaketsi ve Vardan'ın yanı sıra Arap tarihçi Ebulfida tarafından da bu olay aynı şekilde aktarılmaktadır. İvane, 30 yıllık bir barış antlaşması sonucu serbest bırakıldı ve bundan sonra Gürcistan ile Eyyubiler arasında uzun süreli barışçıl ilişkiler kuruldu.
Hüsameddin Kurtî Bey - Dilmaçoğulları Beyliği'nin 1137/38'den 1143'e kadar hüküm süren hükümdarı. Düşmanlarına karşı zalim olduğunu anlatılır. 1131'de Gürcü kafataslarından bir dağ yapılmasını emrettiği söyleniyor. küçükresim|350x350pik| Dilmaçoğulları Beyliğinin yaklaşık sınırları Kurti, Dilmaçoğulları Beyliği'nin hükümdarı Togan Arslan'ın oğludur. Kurti'nin doğum zamanı veya çocukluğu hakkında hiçbir şey bilinmemektedir. Kurti, Sökmen'nin Gürcülere karşı düzenlediği seferlere katıldı.