İçeriğe atla

II. Moshoeshoe

II. Moshoeshoe
Kral II. Moshoeshoe
Doğum2 Mayıs 1938(1938-05-02)
Morija, Lesotho
Ölüm15 Ocak 1996 (57 yaşında)
Maloti Dağı, Lesotho
MilliyetLesotholu

II. Moshoeshoe (doğum adı Constantine Bereng Seeiso) (2 Mayıs 1938 - 15 Ocak 1996), Lesotholu hükûmdardır. II. Moshoeshoe, Afrika ülkesi Lesotho'da 1966-1990 ve 1995-1996 yılları arasında Lesotho kralı olarak tahta çıkmıştır.

Kendisi dünyaya geldiğinde morena e moholo (Türkçe:Büyük Koruyucu ve Sağlayıcı) unvanı ile şef olan babası Simon Seeiso Griffith'in soylu bir aileden gelmeyen ikinci eşinden olarak dünyaya gelen II. Moshoeshoe, dünyaya ilk geldiğinde kendisine Constantine Bereng Seeiso ismi verilmiştir.[1] Annesinin soylu bir aileden gelmemesi nedeniyle varisliği tartışılan II. Moshoeshoe, bu durum nedeniyle babasının üçüncü eşinden olan üvey kardeşi Leshoboro Seeiso'nun da morena e moholo iddiasında bulunmasına neden olmuştur. Babasının 1940 yılında hayatını kaybetmesi neticesinde ilk eşi ’Mantšebo çocukların küçük yaşta olması nedeniyle kral naibi olarak idareyi ele almıştır.

Bu süreçte annesinin de isteği doğrultusunda Roma'ya giden II. Moshoeshoe, burada Roma Primary School'unu ziyaret etmiş ardından da 1954-1957 yılları arasında Büyük Britanya'ya geçerek Ampleforth College'i ziyaret etmiştir. Bu eğitiminin ardından 1960 yılına kadar Oxford Üniversitesi'ne bağlı Corpus Christi Kolej'ine giden II. Moshoeshoe burada siyaset bilimi, felsefe ve ekonomi alanlarında eğitim almıştır.

Ülkesi Lesotho'da eğitimini tamamladıktan ve 25 yaşını doldurduktan sonra kendisine verilmesi düşünülen Basothoların Şefi unvanı, kral naibi ile girdiği münakaşa sonrasında birçok barena'nın desteği ile kendisine daha öncesinden verilmiştir. 12 Mart 1960 tarihinde kutlanan ve ülkelerinin ilk Yüce Şefi ve kralı olarak kabul edilen I. Moshoeshoe'yu anma günü olan Moshoeshoe’s Day kutlamaları gerçekleştirildiği gün yemin ederek II. Moshoeshoe adı ile tahta çıkmıştır.

Tahta çıktığında anayasa düzeyinde yetki ve sınırları net olarak belli olmayan II. Moshoeshoe, 1959 yılında Büyük Britanya hakimiyetindeki Basutoland'da yapılan ilk anayasa çalışmaları kapsamında morena e moholo'ların barenalar üzerindeki etkisini önemli ölçüde azaltılmıştır.[2] II. Moshoeshoe bundan sonraki süreçte yürütmenin daha çok etkisinin olduğu parlamenter bir sistem için görüş bildirmiş ve toplantılar yapmıştır. 1965 yılında gerçekleştirilen seçimlerde II. Moshoeshoe'nun da desteklediği monarşi yanlısı Marematlou Özgürlük Partisi(MFP) var olan 60 sandalyeden sadece dört tanesini elde edebilmiştir. Bu seçimlerin galibi Basutoland Ulusal Partisi (BNP) olmuş, kralın senatoya atadığı beş kişi de Anayasa Mahkemesi tarafından geçersiz kabul edilerek beş kişi görevden çekilmiştir.[3]

Yaşanan bu gelişmeler sonrasında desteklediği MFP ile en büyük muhalefet partisi Basutoland Kongre Partisi (BCP) arasında Ntsu Mokhehle önderliğinde taktiksel bir birliktelik sağlayan II. Moshoeshoe, buna rağmen koloni sahibi Britanya'nın iktidar partisi BNP ile ortak kararlar verilerek bölgenin Lesotho ismi ile bağımsızlığını kazanmasına engel olamamıştır. Bağımsızlık sonrası Kral unvanını alan II. Moshoeshoe ülke genelinde yetkilerinin arttırılması yönünde gösteriler düzenlenmesini sağlamış ve bu gösterilerde konuşmalar gerçekleştirmiştir. II. Moshoeshoe bu toplantıların sonuncusunu dua toplantısı adı altında 27 Aralık 1966 tarihinde yapmak iste de, dönemin başbakanı ve BNP lideri Leabua Jonathan bu toplantıyı yasaklamıştır. Bu yasak sonrasında kral toplantıya katılmasa da, binlerce gösterici burada toplanmış, göstericileri dağıtmayı başaramayan güvenlik güçleri güç ve silah kullanarak toplananları dağıtmaya çalışmıştır. Bu yaşanan ve Thaba Bosiu Affair olarak adlandırılan olaylarda on kişinin öldüğü açıklanmıştır. Bu gelişmeler neticesinde kral II. Moshoeshoe, bundan sonra hükûmetin bilgisi ve isteği dışında hareket etmeyeceği ve konuşmayacağı yönünde kararnameyi imzalamış ancak buna uyma konusunda sorun yaratmıştır.[4]

1970 yılında gerçekleştirilen seçimlerin BCP kazansa da, BNP seçimlerin geçersiz olduğunu ilan ederek iptal etmiştir. II. Moshoeshoe alınan bu kararı sert bir şekilde eleştirse de, BNP'nin ülkedeki etkisi nedeniyle durumu kabul ederek 10 Şubat 1970 tarihinde Hollanda'ya sürgüne gönderilmiştir. Hollanda'da bulunduğu süreçte her adımı BNP'nin görevlendirdiği bir kişi tarafından takip edilmiştir. II. Moshoeshoe'nin sürgünde olduğu dönemde eşi ’Mamohato tahta çıkmıştır. Birkaç ay sürgünde kaldıktan sonra yeniden ülkesine dönmesine izin verilen II. Moshoeshoe, görevi devralarak kral görevine devam etmiştir.

20 Ocak 1986 tarihinde Justin Lekhanya önderliğinde gerçekleştirilen askerî darbenin destekçisi olan II. Moshoeshoe, bu destek ile kendisinin yetkilerinin artırılması amacını hedeflemiştir. Darbe sonrası oluşturulan komitede de akrabalarına yer verilen II. Moshoeshoe, darbe hükûmeti ile ilişkilerini bozmamaya çaba göstermiştir. 1988 yılında Papa II. Ioannes Paulus'un Lesotho'yu ziyareti sırasında Lesotho Kurtuluş Örgütü, bir otobüste bulunan hacılara saldırı düzenlemiş, bu saldırı sonrasında başbakan Lekhanya, Apartheid yönetiminin işbaşında olduğu Güney Afrika Cumhuriyeti'nden yardım talep etmiştir. Bu çağrıya onay vermeyen çıkışından sonra II.Moshoeshoe'ya bağlı sekiz bakan görevlerinden azledilmiştir. Bu sırada İngiltere'ye Sabbatical etkinliği için giden II. Moshoeshoe, görevinden alınarak tahttan indirilmiştir.[5] Bu süreçte eşi 'Mamohato ikinci kez tahta çıkarılmıştır.

1990'da oğlu III. Letsie'nin kral olarak yemin ederek tahta çıkmasından iki yıl sonra 1992 yılında ülkesine morena Bereng Seeiso unvanı ile geri dönen II. Moshoeshoe, 1993 yılında gerçekleştirilen ve kralın yetkilerinin artırılması yönünde bir çabası ve isteği olmayan BCP'nin zaferi ile son bulan seçimlerden sonra oğluna destek vererek BCP hükûmetine karşı darbe girişiminde bulunmasına katkı sağlamıştır. Darbe girişimi başarılı bir sonuç vermese de, yapılan görüşmelerde kendisi oğlunun yerine yeniden tahta çıkabileceğini belirtmiş ve bu isteği 25 Ocak 1995 tarihinde gerçekleştirilmiştir.

Yeniden tahta geçtikten bir yıl sonra Ocak 1996 tarihinde sahibi olduğu hayvan çiftliğini ziyaretinden geri dönerken, Maloti Dağı'nda aracının uçuruma yuvarlanması sonrasında şoförü ile birlikte ölmüştür.[6]

Kaynakça

  1. ^ Scott Rosenberg, Richard W. Weisfelder, Michelle Frisbie-Fulton: Historical Dictionary of Lesotho. Scarecrow Press, Lanham, Maryland/Oxford 2004, Sayfa 286
  2. ^ Rosenberg, s. 287
  3. ^ Rosenberg, s. 289
  4. ^ Rosenberg, s. 290
  5. ^ Rosenberg, s. 291
  6. ^ Lesotho kralı hayatını kaybetti

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lesotho</span> Afrikada bir ülke

Lesotho ya da resmî adı ile Lesotho Krallığı, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bir ülkedir. Ülke topraklarının tamamı Güney Afrika Cumhuriyeti toprakları ile çevrilidir. 1868 yılından Birleşik Krallık'tan bağımsızlığın kazanıldığı 1966 yılına kadar Basutoland olarak adlandırılan ve parlamenter monarşi ile yönetilen ülkenin başkenti Maseru'dur.

<span class="mw-page-title-main">Meşrutiyet</span> hükümdarın yetkilerinin anayasayla sınırlandırıldığı yönetim biçimi

Meşrutiyet, meşruti monarşi, anayasal monarşi, anayasal tekerki ya da parlamenter monarşi, hükümdarın yetkilerinin anayasa ve halk oyuyla seçilen meclis tarafından kısıtlandığı yönetim biçimi. Arapça şart kökünden türemiş olan meşrutiyet 19. asırdan itibaren Osmanlı Devleti'nde meclisli saltanat-hilafet anlamında kullanılmıştır. Daha genel ifadesiyle; meşrutiyet, bir hükümdarın başkanlığı altında parlamento yönetimine dayanan yönetim biçimidir.

<span class="mw-page-title-main">Ion Antonescu</span>

Ion Antonescu, Rumen asker ve siyasetçi. II. Dünya Savaşı sırasında Romanya Krallığı'nın mareşal, başbakan ve "Millî Şef"i olarak Nazi Almanyası yanlısı bir diktatörlük kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">IV. Aleksios</span> Bizans imparatoru

IV. Aleksios Angelos veya IV. Alexius Angelus, Ağustos 1203 ile Ocak 1204 yılları arasında Bizans imparatoru olarak babası II. İsaakios ile eşit yetkilerle ortak imparatorluk yapmıştır. İmparator II. İsaakios'un birinci karısı İrini'nin oğludur. Babası doğumundan sonra 1185'te bir darbe ile tahta çıkmış ve 1195'te tahttan bir saray darbesi ile indirilmiştir. Saray darbesini yapan amcası III. Aleksios olup, 1203'te bir Venedik donanması ile Konstatinopolis'e getirilen Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Latin ve Venedik ordularının 1203'te ilk hücumundan sonra amcası tahtan indirilip; II. İsaakios ve oğlu IV. Aleksios tahta geçirilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">İoannis Metaksas</span> Yunan siyasetçi (1871-1941)

İoannis veya Yannis Metaksas, 1936'dan 1941'deki ölümüne kadar Yunanistan Başbakanı olarak görev yapan bir Yunan subayı ve politikacıydı. Görev süresinin ilk dört ayı boyunca anayasal olarak ülkeyi yönetti ve daha sonra Kral II. George tarafından atanmasının ardından 4 Ağustos Rejimi'nin diktatör lideri olarak ölümüne kadar yönetimde kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Norodom Sihanuk</span>

Norodom Sihanuk, 1941-1955 ve 1993-2004 yılları arasında iki defa Kamboçya Kralı olarak tahtta kalmıştır. 7 Ekim 2004 yılında tahtı kendi isteğiyle oğlu Norodom Sihamoni'ye devretmiştir. Tahta ilk çıkışından itibaren ‘Baba-Kral’ olarak bilinmekteydi. Uzun kariyeri boyunca Kamboçya'yı çeşitli unvanlar ile yönetti, Kamboçya'nın hem Kralı hem de Başbakanı olarak görev yaptı. Sihanuk'un yaşamı boyunca Kamboçya, Fransız sömürge yönetimi, bağımsız krallık (1953–1970), cumhuriyet (1970–1975), Kızıl Kmer rejimi (1975–1979), komünist bir rejim (1979–1989), bir eyalet (1989–1993) ve yine krallık rejimlerini yaşamıştı.

<span class="mw-page-title-main">III. Letsie</span> Lesotho Kralı

III. Letsie, Lesotho hükûmdarlığının kralıdır. İkincisi, babası II. Moshoeshoe 1990 yılında sürgüne mecbur kalınca onun yerine kral olmuştur. Babası 1995 yılında ülkeye tekrar döndü fakat 1996 yılında bir araba kazasında öldü ve Letsie yeniden kral oldu.

<span class="mw-page-title-main">Lesotho kralları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Lesotho kralı, Afrika ülkesi Lesotho'nun bağımsızlığını kazandığı 1966 yılından bu yana ülkenin en üst makamında yer alan kişilere verilen unvandır. Ülkeyi bağımsızlığını kazandığı 1966 yılına kadar Basutoland 'ı Paramount Chiefs unvanı ile yöneten krallar, bağımsızlık sonrası kral unvanı ile Lesotho'yu yönetmişlerdir. Kralın tahta çıktığında belli bir yaşın altında olduğu dönemlerde ülkeyi kralların anneleri kral naibi olarak yönetmiştir. Ülkede kral morena unvanı ile ülkeyi yönetmektedir. Ülkede bu görevde bulunan kişilerin listesi şu şekildedir:

<span class="mw-page-title-main">Basutoland</span> Afrika kıtasının güneyinde Büyük Britanyanın 1868 yılından itibaren himaye bölgesi olarak bulunduğu, 1884 yılından itibaren de direkt olarak Kraliyete bağlı koloni bölgesi olarak ilan ettiği ülke

Basutoland, Afrika kıtasının güneyinde Büyük Britanya'nın 1868 yılından itibaren himaye bölgesi olarak bulunduğu, 1884 yılından itibaren de direkt olarak Kraliyete bağlı koloni bölgesi olarak ilan ettiği ülke. Günümüzde aynı sınırlar içerisinde Lesotho bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Leabua Jonathan</span> Lesotho başbakanı (1965-1986)

Leabua Jonathan, Lesotholu siyasetçidir. Jonathan, Afrika ülkesi Lesotho'nun henüz Basutoland adı ile Birleşik Krallık koloni bölgesi iken ülkenin ikinci başbakanı olarak makama seçilmiş, bu görevi ülkesinin Lesotho ismi ile bağımsızlığını kazanması esnasında da sürdürmüştür. Jonathan 1986 yılında kendisine karşı gerçekleştirilen askerî darbe ile görevden uzaklaştırılmıştır.

Justin Metsing Lekhanya, Lesotholu asker ve siyasetçidir. Lekhanya, Afrika ülkesi Lesotho'da 1986 ile 1991 yılları arasında askeri konsey başkanı olarak başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">II. Sobhuza</span>

Kral II. Sobhuza, Svazilandlı hükümdar. II. Sobhuza, Afrika ülkesi Svaziland'da henüz dört aylık iken Yüce Şef unvanı ile tahta çıkartılmış, ülkesinin bağımsızlığını kazanması sonrasında da Kral olarak ülkeyi ölümüne kadar yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Muaviye Veled Seyyid Ahmed et-Tayi</span>

Muaviye Veled Seyyid Ahmed et-Tayi, Moritanyalı öğretmen, asker ve siyasetçi. Ahmet et-Tayi, Afrika ülkesi Moritanya'da 1984 ile 2005 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Fiji başbakanı, Büyük Okyanus'ta Melanezya ada öbeği içerisinde yer alan Fiji'de 1970 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Mihai</span> Romanya Kralı (1927-1930, 1940-1947)

I. Mihai, II. Dünya Savaşı sırasında Romanya kralı. 20 Temmuz 1927'den 8 Haziran 1930'a ve daha sonra 6 Eylül 1940'tan 30 Aralık 1947'de görevden alınma kararına kadar hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">1689 Haklar Beyannamesi</span> İngiltere kralının keyfi davranışlarını ve yetkilerini sınırlayan insan hakları bildirgesi

Bill of Rights olarak da bilinen İngiliz Haklar Beyannamesi, 1689 yılında İngiltere’de parlamento tarafından yayınlanan, İngiltere krallarının keyfî davranışlarını ve yetkilerini sınırlayan bir medenî ve siyasî haklar beyannamesidir.

<span class="mw-page-title-main">1952 Mısır Devrimi</span>

1952 Mısır Devrimi, 23 Temmuz Devrimi veya bilinen adıyla Hür Subaylar Darbesi, 23 Temmuz 1952 tarihinde Mısır'da Hür Subaylar Hareketi tarafından gerçekleştirilen askerî darbe.

Tümgeneral Elias Phisoana Ramaema, Lesotholu asker ve siyasetçi. Ramaema, Afrika ülkesi Lesotho'da 2 Mayıs 1991'den 2 Nisan 1993'e kadar Lesotho Askerî Konseyi ve Bakanlar Konseyi'nin başkanı olarak hükûmet başkanı görevlerini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ntsu Mokhehle</span>

Ntsu Mokhehle, Lesotholu asker ve siyasetçi. Mokhehle, Afrika ülkesi Lesotho'da 1993-1994 ve 1994-1998 yılları arasında olmak üzere iki farklı dönem başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">1932 Siyam Devrimi</span>

1932 Siyam Devrimi, 24 Haziran 1932 tarihinde Siyam'da Halk Partisi tarafından gerçekleştirilen bir askerî darbeydi. Darbe, Siyam'ın Çakri Hanedanı altındaki yüzyıllarca süren mutlak monarşi yönetimini sona erdirdi ve ülkenin kansız bir şekilde demokrasinin getirilmesi ve ilk anayasa ve Ulusal Meclis'in oluşturulmasıyla anayasal monarşiye geçmesiyle sonuçlandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.