II. Kosova Muharebesi
| II. Kosova Muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bir Akıncı'nın bir Macar Şovalyesi'ni çekerek götürmesi. | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı Devleti |
 Eflak Prensliği Polonya Krallığı Boğdan Prensliği | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| II. Murat Şehzade Mehmet |  János Hunyadi | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| ~ 40,000[1] | ~ 38.000-43.000
800-2000 savaş arabası | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 4.000 ölü[2][3] | 17,000 öldürüldü veya yakalandı[2][3][4] | ||||||||
II. Kosova Muharebesi veya İkinci Kosova Meydan Muharebesi (Macarca: Második Rigómezei csata, (17 Ekim-20 Ekim 1448) Sultan II. Murat önderliğindeki Osmanlı ordusu ile Macar kumandanı János Hunyadi önderliğindeki bir müttefik ordusu arasında yapılmış bir muharebedir. Osmanlı Devleti'nin zaferiyle sonuçlanmıştır.
Savaş öncesi
Osmanlılar'ın Balkanlar'a doğru yayılması, bu sırada güçlü bir devlet olarak Orta Avrupa ile Balkanlar arasında bir kalkan durumunda bulunan Macar Krallığı'nı yakından ilgilendirmekteydi. Osmanlı ve Macar orduları arasında ilk ciddi hesaplaşma 1444'te Varna'daki meydan savaşında gerçekleşmiş ve Macarlar bu mücadelede yenilgiye uğramışlardı. Fakat buradaki yenilgi Macarlar'ın Balkan siyasetini sona erdirmedi, aksine Mohaç'a kadar devam edecek bir süreci başlatmış oldu.
Macarlar'ın efsanevî kumandanı ve kral nâibi János Hunyadi Varna'daki yenilginin rövanşı için hazırlıklara başlamış, 1447 yılı başlarından itibaren kendisine yakın olan Tuna boyundaki prensliklerle ittifak oluşturmaya çalışmıştı. Daha önceki savaşta olduğu gibi Türkleri Balkanlar'dan atmak amacıyla yeni girişeceği mücadeleye bir Haçlı seferi görüntüsü vermek için papaya, Venedik'e, Aragon ve Napoli krallıklarına başvurmuşsa da bunlardan olumlu bir cevap alamamıştı. Bu sırada iç problemlerini halledip Varna savaşında elde ettiği başarının rüzgârıyla muhalif kesimi sindiren II. Murad, Arnavutluk'ta İskender Bey'in isyanı ile ilgilenmekteydi.
Osmanlı ordusu Temmuz 1448 Arnavutluk'ta bulunuyordu ve Kocacık Hisarı'nın zaptından sonra Akçahisar (Kruya) kuşatmasıyla meşguldü. Hunyadi'nin İskender Bey ile de temas kurduğu ve onunla birleşmek üzere harekete geçtiği de belirtilir.[5]
Savaş hazırlıkları
Topladığı 30-35.000 kişilik kuvvetle Balkanlar'a inen Hunyadi'nin ordusunun esasını Macarlar oluşturuyordu. Ayrıca 8000 askerden ibaret bir Eflak gücü de kendisine katılmıştı. Yine Alman ve Çeklerden oluşan paralı askerler de vardı.[6] Hunyadi, Sırp Despotu Curac Brankoviç ile de temas kurmak istedi, ancak Sırp despotu buna yanaşmadığı gibi onun topraklarından geçmesine izin vermeyeceğini de bildirdi. Bunda ikisi arasında eskiye dayanan bir gerginlik kadar Osmanlı baskısı da etkili olmuştu. Buna rağmen Hunyadi eylül ayı sonlarında Sırp topraklarına girdi ve Morava vadisine yöneldi. Arnavutluk seferinde iken onun hareketini öğrenen II. Murad, kuvvetlerini Sofya'da toplayarak Macar kuvvetlerini karşılamak üzere Kosova ovasına doğru ilerledi.
Kaynaklarda Osmanlı ordusunun mevcudu hakkında abartılı rakamlar vardır. Macar kuvvetlerine göre nisbî bir fazlalığı olan Osmanlı ordusunun asker sayısı en iyimser tahminle 40.000 dolayında olarak gösterilebilir.[7] Hunyadi'nin ordusu ise iyi donanmış ve son derece düzenli birliklerden oluşuyordu. En büyük gücü Varna'da olduğu gibi ağır zırhlı süvariler teşkil ediyordu, hafif süvari sayısı da fazlaydı. Her birinde ikişer neferin bulunduğu, üzerinde bir topun yer aldığı ve sayıları kaynaklara göre 800-2000 arasında değişen savaş arabaları ordunun en önemli vurucu gücüydü.[8]
Savaş
Osmanlılar öncekinden farklı olarak sağ kanatta Anadolu, sol kanatta Rumeli süvarileri ve ortada azap ve yeniçerilerin koruması altında padişahın bulunduğu merkezî güçlerden oluşan bir düzende sıralanmıştı. Yine merkezde süvari hücumlarına karşı kalkanlı ve mızraklı askerlerden oluşmuş bir müdafaa hattı hendek çevresine kurulmuş ve bunun etrafına develer konulmuş, toplar dizilmişti.[9]
Savaş 17 Ekim Perşembe günü başladı. İlk gün Macar süvarilerinin hücumu gerçekleşti. Her iki taraf birbirinin gücünü anlamaya yönelik çarpışmalarda bulundu. Osmanlılar Anadolu askerinin yer aldığı kolu savaşa sokmadılar ve dinlendirdiler. Aynı günün akşamında Hunyadi János'un birlikleri Türk saflarına gece baskını yapmış, fakat bu saldırı da püskürtülmüştü. Ertesi sabah süvari saldırısı tekrar başladı, bunlar yeniçerilerin tuttuğu orta hatta kadar geldiler ve burada durduruldular.[10]
Savaşın ikinci gününde Haçlı ordusu kanatlardan saldırıya geçti. Bunu gören II. Murad, merkezde yer alan Azap ve Yeniçeri kuvvetlerinden oluşan birliklerini sabit tutup kanatlardaki askerlerini geri çekilme emri verdi. Bunu gören János Hunyadi'nkn birlikleri Osmanlıların savaşı terk ettiğini düşünüp tüm güçleri ile merkeze saldırdılar. Bunun üzerine II. Murad merkez birliklerine de geri çekilme emri verdi, fakat bu bir savaş hilesiydi. Çünkü sağ ve sol kanatlarda yer alan Anadolu ve Rumeli beylerbeyliğine bağlı kuvvetler ani ve hızlı bir manevrayla yeniden hücuma geçip Haçlı ordusunu çembere almayı başardılar. Mağlup olacağını anlayan Hunyadi János kaçtı.[11]
19 Ekim sabahı Haçlı ordugahında kalan kuvvetlerin kurduğu son barikatlar da Türkler tarafından aşıldı ve çok sayıda esir alındı. Bununla birlikle iki buçuk gün süren savaş Osmanlı ordusunun kesin zaferi ile sonuçlandı. Bu arada yardım için gelen İskender Bey ancak savaşın sonunda yetişebilmiş ve mağlûbiyet haberi üzerine geri çekilmişti. Hunyadi ise savaş arabalarının koruması altında savaş meydanından uzaklaşmış, daha sonra kuzeydeki topraklarına dönerken Sırplar tarafından esir alınmış, fakat sonra serbest bırakılmıştır.[12]
II. Kosova Savaşı, Osmanlı'nın ilk zamanlarındaki en uzun süren ve en çok kan dökülen savaşlarından biridir. Bunun sebebi elbette her iki ordunun da dişe diş savaşmış olmasıdır.
Savaş sonrası
II. Kosova Savaşı, Macarların Balkanlar'daki etkisinin bir bakıma sonunu oluşturdu. Buna karşılık Osmanlı hâkimiyetinin sarsılmazlığını pekiştirdi. Eflak üzerindeki Macar nüfuzu sarsıldı ve bu kesimde Osmanlılar öne çıkmaya başladı. Ayrıca Varna Savaşı'yla birlikte burada kazanılan başarı, ileride Balkanlar'da oluşması muhtemel yeni bir ittifak ve askerî yardımı engelleyici bir etki yaparak İstanbul'un fethini daha yakın hale getirdi.
Kaynakça
- ^ Bihiştî Ahmed Sinan Çelebi. Tevârîh-i Âl-i Osmân. British Museum, Add. Or. ms. 7869, vr. 136b-140b.
- ^ a b Antoche 2017, s. 273.
- ^ a b Chalkokondyles, Laonikos (1464). "Translated by Anthony Kaldellis, (2014)". The Histories of Laonikos Chalkokondyldes. I.
- ^ Bánlaky, József. "A magyar nemzet hadtörténelme [The Military History of the Hungarian Nation]". A rigómezei csata 1448 október 17-től 19-ig [The Battle of Kosovo at 17–19 October in 1448] (Macarca). Budapeşte.
- ^ Malcolm, N. (1999). Kosova: Balkanları Anlamak İçin. Özden Arıkan tarafından çevrildi. İstanbul. s. 119-122.
- ^ Ágoston, G. (1999). "Müzakere, XV ve XVI. Asrı Türk Asrı Yapan Değerler". XV ve XVI. Asırlarda Büyük Meydan Muharebelerinde Uygulanan Strateji ve Taktikler. İstanbul. ss. 93-94.
- ^ Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Tarihi. I. ss. 446-450.
- ^ Elekes, L. (1952). Hunyadi, Budapest. ss. 368-381.
- ^ Âşıkpaşazâde. Târih (Atsız). ss. 186-188.
- ^ Oruç b. Âdil. Tevârîh-i Âl-i Osmân. ss. 121-123.
- ^ Neşrî. Cihannümâ (Unat). II. ss. 659-675.
- ^ Danişmend, Kronoloji. I. ss. 221-222.
- Özdek, R. (1990). Türkler'in Altın Kitabı Cilt-3. İstanbul: Tercüman Gazetesi.
- Larousse (1993). Théma Larousse Cilt-1 sf.141. İstanbul: Milliyet Gazetesi.
