İçeriğe atla

II. Jan Kazimierz Waza

II. Jan Kasimir
II. Jan Kasimir'in Bacciarelli tarafından çizilen portresi.
Polonya kralı
Litvanya Büyük Dükü
Hüküm süresiKasım 1648 - 16 Eylül 1668
Taç giymesi19 Ocak 1649
Önce gelenIV. Władysław Vasa
Sonra gelenI. Michael
Doğum22 Mart 1609
Kraków, Polonya
Ölüm16 Aralık 1672 (63 yaşında)
Nevers, Fransa
Eş(ler)iMarie Louise Gonzaga
Claudine Françoise Mignot
Çocuk(lar)ıJan Zygmunt Waza
Maria Anna Waza
Marie Catherine Waza
HanedanVasa Hanedanı
BabasıIII. Zygmunt Waza
AnnesiAvusturyalı Constance
DiniRoma Katolikliği
İmza

II. Jan Kasimir (Lehçe: Jan II Kazimierz Waza; Almanca: Johann II Kasimir Wasa; Litvanca: Jonas Kazimieras Vaza) (22 Mart 1609 - 16 Aralık 1672) Polonya kralı ve Litvanya büyük dükü.

1648 yılında ağabeyi IV. Wladyslaw Waza'nın ölümü üzerine Litvanya grandükü, Yukarı Silezya Opole dükü ve Lehistan-Litvanya Birliği kralı oldu ve 1668 yılına kadar tahtta kaldı. Ayrıca babası III. Zygmunt Waza'nın İsveç İmparatorluğu üzerindeki vesayeti dolayısıyla hükümdarlığı sırasında İsveç tahtında da hak sahibiydi. Polonya'da, Jan Kazimierz olarak bilinir ve yaygın olarak adlandırılır. Kral iken başkent Varşova, İsveçliler tarafından işgal edildi. II. Jan, İsveçliler'e II. Kuzey Savaşı'nda yer aldı. Sonuç çıkmayan savaşın sonunda Lehistan, İsveç, Habsburg ve Brandenburg devletleri arasında Oliva Antlaşması imzalandı.

Hayatı

İlk yılları

Jan Kasimir 22 Mart 1609'da Kraków'da doğdu.[1] Babası İsveç kralı I. Gustav'ın torunu olan III. Zygmunt Waza'dır. Annesi, Avusturyalı Constance, Avusturya arşidükü II. Karl ile Maria Anna'nın kızı, aynı zamanda Kutsal Roma İmparatoru II. Ferdinand'ın küçük kız kardeşiydi.

Jan Kasimir, hayatının büyük bir bölümünde ağabeyi IV. Władysław Waza'nın gölgesinde kaldı. Leh soyluları arasında çok az arkadaşa sahipti. Dostça olmayan, ketum, zamanını dini düşünceleri arasında bölen ve siyasetten hoşlanmayan biri olarak, olumsuz Habsburg politikalarını desteklemek yerine Lehistan mahkemesinde bir güç tabanına veya etkisine sahip değildi. Daha sonra, Rusya Çarlığı'na karşı Smolensk Muharebesi'nde (1633) yer alarak bir askeri komutan olarak yeteneklerini sergileme fırsatı buldu.[2] 1632 ile 1635 yılları arasında ağabeyi IV. Władysław Waza, Jan Kasimir'i İsveçli Christina ile, ardından bir İtalyan prensesiyle evlendirmek isteyip kardeşinin itibarını artırmaya çalıştı, ancak işe yaramadı. 1637'de Jan Kasimir, Kutsal Roma İmparatorluğu'nun ordusuna katılmak ve Fransızlara karşı savaşmak için dış temsilcilik görevini üstlendi. Komuta ettiği alay savaşta yenildikten sonra, güçlü Kazak karşıtı çıkarlarının ve siyasi görüşlerinin büyük ölçüde Avusturya İmparatorunun doğrudan etkisi altında şekillendiği Viyana sarayında bir yıl yaşayarak geçirdi.

1636'da Lehistan-Litvanya Birliği'ne geri döndü ve Barones Guldentern'e aşık oldu, ancak onunla evlenme isteği ağabeyi Kral IV. Władysław tarafından engellendi. Daha sonra, Władysław onu Kurlandiya ve Semigalya Dükalığı'nın dükü yapmak istedi, ancak bu Sejm tarafından veto edildi. Bu duruma gücenen Jan Kasimir, 1638'de Portekiz Genel valisi olmak için İspanya Krallığı'na gitti, ancak Fransız ajanları tarafından yakalandı ve Kardinal Armand Jean du Plessis de Richelieu'nun emriyle 1640'a kadar hapsedildi. Daha sonra, atanan Smolensk Voyvodası Krzysztof Gosiewski'nin dış temsilciliği tarafından ve Fransız karşıtı Polonya-İspanyol müzakerelerinin bir sonucu olarak serbest bırakıldı. 1641'de Jan Kasimir bir Cizvit olmaya karar verdi. 1642'de, kız kardeşine Almanya'ya kadar eşlik etmek için Lehistan-Litvanya Birliği topraklarından tekrar ayrıldı. 1643'te Kral Władysław'ın sözlü muhalefetine karşı Cizvitlere katıldı ve Sejm ile Papa arasında diplomatik bir sürtüşmeye neden oldu. Jan Kasimir, Cizvitler tarafından Katolik fraksiyonu desteklemek için davet edilerek Roma'ya gitti. Burada kardinal olarak atandı, ancak kısa süre sonra istifa etmek zorunda kalacak ve Władysław'ın tek oğlu öldüğünde Sejm'e gitmek durumunda kalacaktı.[3] Habsburgların desteğini kazanmaya ve doğudan beklenmedik bir saldırı olması durumunda uluslararasında bir ittifak oluşturmak için Avusturyalı bir prensesle evlendirilmeye çalışıldı.

Tahta çıkışı

1648'de Jan Kasimir, Polonya Parlamentosu tarafından üvey kardeşinin yerine Polonya tahtına çıktı. Tufan döneminde tahta çıkan Jan Kasimir kendisini 1654-1667 Lehistan-Rusya Savaşı gibi birçok savaşın ve karışıklığın içinde buldu. Lehistan-Litvanya topraklarının çoğu, Leh-Litvanyalı valilerin ve soyluların komplocu suç ortaklığı nedeniyle, Tufan sırasında fazla bir çatışma olmadan X. Karl Gustav önderliğindeki İsveç İmparatorluğu ordusu tarafından işgal edildi. Sejm, İsveçlileri Polonya'dan çıkarmak için birkaç yıl içinde ayaklandı. Şehirlerin ve kasabaların çoğu yağmalandı ve bazıları, geri çekilen düşman birimleri tarafından yerle bir edildi. Jan Kasimir'in saltanatı, Lehistan ve Lehistan-Litvanya Birliği tarihinin en feci ve belki de en başarısız dönemlerinden biri olarak hatırlansa da, genellikle ulusunu kurtarmak için cesurca savaşan "savaşçı kral" olarak da anılır.

1660 yılında II. Jan Kasimir, İsveç tahtına ilişkin iddiasından vazgeçmek adına İsveç'in Livonya ve günümüz Letonya'sındaki Riga şehri üzerindeki egemenliğini kabul etmek zorunda kaldı.

II. Jan Kasimir büyük bir desteğe sahip olacağına inandığı, ağabeyinin dul eşi Marie Louise Gonzaga (Lehçe: Maria Ludwika) ile evlendi. Marie Louise 1667'de aniden öldü ve bu ölüm, Jan Kasimir'in erken dönem siyasi yükselişinin bir anda yok olmasına neden oldu.

Tahtı bırakması

16 Eylül 1668'de, önceki yıl eşi Marie Louise Gonzaga'nın ölümünden sonra kederlenen II. Jan Kasimir, Lehistan-Litvanya Birliği tahtından feragat ederek Fransa'ya döndü ve yeniden Cizvitlere katıldı. Saint-Germain-des-Prés Manastırı'nın başrahibi oldu. Tahtı bırakmasının ardından Michał Korybut Wiśniowiecki (I. Michael) yeni kral seçildi ve 29 Eylül 1669'da taç giydi.

Ölümü

1672 yılının sonbaharında Jan Kazimir, Polonya'ya dönmeyi planlamıştı, ancak yola çıkmadan önce hastalandı ve istirahat etmek zorunda kaldı. Kamyanets-Podilski topraklarının Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilmesi onu üzdü ve sağlık durumu daha da kötüleşti. Leh topraklarını Osmanlılara karşı savunmak için Papa X. Clemens'ten yardım istedi. 16 Aralık 1672'de felçten öldü ve cenaze töreni Kraków'daki Wawel Katedrali'nde gerçekleşti.[4][5]

Kaynakça

  1. ^ Jan II Kazimierz Waza, Polski Słownik Biograficzny, Tom X, 1964, s. 410
  2. ^ "Władca, co kaprysił" (Lehçe). 2 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2018. 
  3. ^ Stone, Daniel Z. (2014). The Polish-Lithuanian State, 1386-1795 (İngilizce). University of Washington Press. s. 160. ISBN 978-0-295-80362-3. 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2023. 
  4. ^ "kazimierz". szlachta.internetdsl.pl. 25 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2018. 
  5. ^ "Onet – Jesteś na bieżąco". dampol.republika.pl. 21 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2018. 
II. Jan Kazimierz Waza
Doğumu: 22 Mart 1609 Ölümü: 6 Aralık 1672
Resmî unvanlar
Önce gelen
IV. Władysław Vasa
Polonya kralı
Litvanya Büyük Dükası
1648–1668 		Sonra gelen
Michał Korybut Wiśniowiecki
Hak iddia edilen unvanlar
Önce gelen
IV. Władysław Vasa		— Hak olarak elde tutulan unvanlar —

İsveç kralı
1648–1660 		Oliva Antlaşması

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Belarus tarihi</span>

Belarus tarihi Belarus'un tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Jagiellon Hanedanı</span>

Jagiellon Hanedanı, 14.-16. yüzyıllar arasında Orta Avrupa'da hüküm sürmüş Litvanya kökenli bir kraliyet ailesidir. Hüküm sürdükleri topraklar günümüzdeki Polonya, Litvanya, Belarus, Ukrayna, Letonya, Estonya, Kaliningrad, Rusya'nın bazı bölümleri, Macaristan, Çekya ve Slovakya'yı kapsamaktadır. Hanedanın üyeleri çeşitli dönemlerde Litvanya Grandükü, Lehistan kralı (1386-1572), Macaristan kralı ve Bohemya kralı (1471-1526) görevini yapmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">IV. Władysław Waza</span>

IV. Władysław Waza, 1632-1648 arasında Polonya kralı, 1610-1634 arasında Rus çarı ve 1632-1648 arasında İsveç kralıdır. Lehistan-Litvanya'nın birliği ve istikrarı yeniden sağlamış, Kuzey Avrupa'da ve Rusya'da büyük çalkantıların yaşandığı bir dönemde Polonya'nın konumunu güvence altına alarak halkın sevgisini kazanmıştır.

Lublin Birliği Litvanya Büyük Dükalığı ve Polonya Krallığı arasında yapılan, ulus birleşmesine ve seçimli monarşiye dayalı Litvan-Leh birliği.

<span class="mw-page-title-main">1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı</span>

1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı 17. yüzyılda Lehistan-Litvanya Birliği ve bu birliğe bağlı derebeylerinin komutasındaki paralı askerlerin taht kavgası içinde iç savaş ortamına sürüklenmiş olan Rusya Çarlığı'nı istila etmesiyle başlayan savaştır. Bu dönem Rus tarihinde Karışıklık Dönemi olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">X. Karl Gustav</span> İsveç kralı

X. Karl Gustav veya Karl Gustav (İsveççe; Karl X Gustav, İsveç kralı ve Bremen dükü. John Casimir ve İsveçli Catherine'in oğluydu. Karl Gustav tahta çıkmadan önce kuzeni Kraliçe Kristina 1632 – 1654 yılları arasında İsveç hükümdarı olmuştur, 1654'te Karl kuzeninin kendi lehine tahttan çekilmesi üzerine tahta çıkmıştır ve ölümüne kadar tahtta kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zygmunt Kazimierz</span>

Sigismund Casimir, Polonya veliahtı Kral IV. Władysław Waza'nın ilk eşi Kraliçe Cecilia Renata'dan olan tek meşru oğludur. Sigismund'un ismi dedesi III. Zygmunt Waza'dan ve amcası II. Jan Kazimierz Waza'dan gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tufan (tarih)</span>

Tufan terimi, Lehistan-Litvanya Birliği'nde 17. yüzyıl ortalarında gerçekleşen bir dizi sefer için kullanılmaktadır. Bu savaşlar sırasında Lehistan-Litvanya Birliği nüfusunun üçte birini ve büyük güç statüsünü kaybetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Stephen Báthory</span> Polonya kralı ve Litvanya Büyük Dükü

Stephen Báthory, Erdel (Transilvanya) prensi (1571-76) ve Polonya kralı (1575-86). Habsburgların Polonya tahtını ele geçirme girişimini engellemiş, Baltık Denizi'nin doğusundaki Polonya topraklarını Rus saldırılarına karşı korumuş, Polonya, Moskova Büyük Prensliği ve Erdel'i birleştirerek büyük bir devlet oluşturmayı amaçlamıştır. Polonya tarihinin en güçlü ve en hırslı hükümdarlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">III. Zygmunt Waza</span> İsveç kralı (hd. 1592-1599), Litvanya ve Polonya Büyük Dükü (hd. 1587-1632)

III. Sigismund Vasa 1587'den 1632'ye kadar Polonya-Litvanya Birliği ve Litvanya Büyük Dükalığı hükümdarı, 1592'den 1599'da kadar İsveç kralı ve Finlandiya Büyük Dükü.

<span class="mw-page-title-main">Michał Korybut Wiśniowiecki</span> Polonya-Litvanya birliğinin kralı ve dükü

Michał Korybut Wiśniowiecki 29 Eylül 1669'dan 1673'e kadar hüküm süren Polonya kralı ve Litvanya Büyük Dükü. Babası Leh kodaman Jeremi Wiśniowiecki, Hmelnitski Ayaklanması sırasında doğu Polonya'daki Don Kazakları'na karşı mücadelede yardımcı olan önemli biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Vasa Hanedanı</span>

Vasa Hanedanı 1523'te İsveç'te I. Gustav tarafından kurulan erken modern bir kraliyet hanedanıdır. 1523-1654 yıllarında İsveç Krallığı, 1587-1668 yılları arasında Lehistan-Litvanya Birliği ve 1610-1613 yıllarında da Rusya Çarlığı'na hükmeden hanedanlık.

<span class="mw-page-title-main">Lehistan-İsveç Savaşı (1626-1629)</span>

Lehistan-İsveç savaşı (1626-1629) 17. yüzyılda İsveç İmparatorluğu ve Polonya arasındaki çatışmanın dördüncü savaşı. 1626'da başladı ve dört yıl sonra Altmark Antlaşması ile, daha sonra Stuhmsdorf'ta Stuhmsdorf Antlaşması ile sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Lehistan-İsveç savaşları</span>

Lehistan-İsveç savaşları, Lehistan-Litvanya Birliği ile İsveç İmparatorluğu arasında geçen savaşlar. Genel olarak yorumlandığında, bu terim 1563 ve 1721 arasındaki bir dizi savaşları yer alır. Daha özetleyici olarak, 1600 ve 1629 arasındaki belirli savaşları ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Jan Stanisław Sapieha</span>

Jan Stanisław Sapieha Lehistan-Litvanya'lı asilzade, 1617'den itibaren Litvanya Mahkemesi Mareşali, 1621'den itibaren ölümüne kadar Büyük Litvanya Mareşali.

<span class="mw-page-title-main">Lehistan-İsveç Savaşı (1600-1611)</span>

Lehistan-İsveç Savaşı (1600-1611) Livonya ve Estonya'nın kontrolü konusunda İsveç ile Lehistan-Litvanya Birliği arasındaki mücadelenin yanı sıra İsveç kralı IX. Karl ile Polonya kralı III. Zygmunt Waza arasındaki İsveç tahtına karşı olan anlaşmazlığın devamı olan savaş.

<span class="mw-page-title-main">Marie Louise Gonzaga</span>

Marie Louise Gonzaga, Polonya'nın konsort kraliçesi ve Litvanya'nın büyük düşesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Prusya Dükalığı</span>

Prusya Dükalığı veya Prusya Düklüğü, 1525'te Protestan Reformu sırasında Töton Tarikatı Devleti'nin sekülerleşmesi sonucu Prusya bölgesinde kurulan bir düklüktü.

<span class="mw-page-title-main">Leh Altın Çağı</span>

Leh Altın Çağı, Polonya'daki Rönesans dönemi ve Litvanya Büyük Dükalığı idi ve kabaca Eski Kral I. Zygmunt ve oğlu, Jagiellon Hanedanı hükümdarlarının sonuncusu olan II. Zygmunt August'un 1572'deki ölümüne kadar olan yönetim dönemine karşılık gelir. Bazı tarihçiler, Polonya Altın Çağı'nın, Lehistan-Litvanya Birliği'nin Hmelnitski Ayaklanması ve İsveç ve Rus işgalleri tarafından harap edildiği 17. yüzyılın ortalarına kadar devam ettiğini düşünüyor. Altın Çağı boyunca, Lehistan-Litvanya Birliği'nin kuzeyde Estonya'dan doğuda Moldavya'ya ve batıda Bohemya'ya kadar uzanan Avrupa'nın en büyük krallıklarından biri haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Maria Anna Waza</span>

Maria Anna Theresa Waza, Leh prensesti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.